Görüldüğü gibi köy yerleşmelerinin 48’i (% 75), 1000-1500 m. yükselti basamağında yer almaktadır. Aynı zamanda 12.814 kişilik nüfusu (% 72,7) ile ilçede en çok nüfuslanan yükselti basamağıdır. Bu yükselti basamağında, plato düzlükleri ile yamaç arazileri yerleşmeye uygun alanlar sunduğu gibi, aynı zamanda bitkisel ve hayvansal üretimin yapılması için görece daha geniş alanlara sahiptir. 1000 m.’den alçak sahalar, ilçe genelinde en dar alan kaplayan yükselti basamağıdır. Bu sahalar daha çok Şiro Çayı çevresi ve Karakaya Barajı kıyılarında yer almaktadır. Köy yerleşmeleri Şiro Çayı çevresinde, 840 m.den itibaren başlamaktadır. Şiro Çayı’nın zaman zaman taşkınlara yol açması, köy yerleşmelerinin, vadi yatağından 10 m.den fazla yükseltilerde kurulmasına yol açmıştır. Karakaya Barajı çevresinde ise yerleşmeler, 705 m.’den itibaren başlamaktadır. 1500 m.’den yüksek sahalar ise yerleşmelerin oldukça seyrekleştiği, yüksek ve eğimli sahalardır. Araştırma alanında en geniş alanı kaplayan yüksek zon, bitkisel üretimden ziyade hayvansal üretime uygundur.
Şekil 4.1: Yükselti Basamaklarına Göre Köyler 9 20 28 7 1000 m'den alçak 1000-1250 m 1250-1500 m 1500 m. +
4.4.1.1.5. Nüfus Büyüklüğüne Göre Köyler
Pütürge köyleri 17.634 kişilik nüfusa sahiptir (2010). Köyler ölçeğinde nüfus, büyüklüklerine göre 3 ana grupta toplanabilir. 01-250 kişi arasında nüfusa sahip köyler, “az nüfuslu köyler”, 251-500 arasında nüfus barındıran köyler, “orta büyüklükte köyler” ve 500’den fazla nüfusa sahip köyler “çok nüfuslu köyler”dir. Pütürge köyleri, 2010 yılı nüfus verilerine göre ortalama olarak 276 kişilik nüfus büyüklüğüne sahiptir. Köyler, nüfus büyüklüklerine göre değerlendirildiğinde, Çukuroymağı (22 kişi) ve Erdemler (32 kişi) gibi, ortalama köy nüfusunun oldukça altında nüfus değerine sahip köyler olduğu gibi, Pazarcık (849 kişi), Kökpınar (862 kişi), Nohutlu (1214), Tepehan (1228) köyleri
gibi ortalama köy nüfusunun çok üzerinde nüfusa sahip köyler de bulunmaktadır (Tablo 4.13).
Pütürge köylerinin büyük çoğunluğu, 250’den az nüfusa sahip ve “az nüfuslu köyler” grubundadır (2010). Nüfusu 250’den az 42 köy (% 66) bulunmaktadır. 250-500 nüfus grubunda 15 köy (% 23), 500’den fazla nüfusa sahip 7 adet köy (% 11) bulunmaktadır. Toplam köy nüfusunun % 35’i, 01-250 nüfus grubunda yer alan köylerde, % 31’i, 251-500 nüfus grubunda ve % 34’ü ise 500’den fazla nüfus barındıran köylerde yaşamaktadır (Tablo 4.14), (Harita 4.9). Verilerden anlaşılacağı üzere, Pütürge köylerinin % 65’i, “orta ve çok nüfuslu” köylerde yaşamaktadır. Buna göre ilçe köylerinin nüfusu 22 köyde yoğunlaşmaktadır.
Tablo 4.13: Pütürge Köyleri’nin Nüfus Gruplarına Göre Sınıflandırılması (2010)
Tablo 4.14: Pütürge Köylerinin Nüfus Gruplarına Göre, Sayısı ve Oranı ile Nüfus Miktarı ve Oranı
(2010)
Köylerin nüfus büyüklüklerini, topografya şartları, tarımsal su kaynakları ve bunlara bağlı olarak arazinin yerleşme kabiliyeti ve arazinin tarımsal kapasitesi ile ulaşım şartları belirlemektedir. Doğal olarak Pütürge köyleri, tarımsal kapasiteleri
01-250 Grubu 250-500 Grubu 500+ Grubu
Köy Nüfus Köy Nüfus Köy Nüfus Köy Nüfus
Çukuroymağı 22 Karşıyaka 153 Kozluk 255 Bakımlı 558
Erdemler 32 Teluşağı 161 Arslankent 261 Uzuntaş 601
Koçköy 44 Aliçeri 161 Alihan 279 Taşmış 694
Esenlik 47 Bayırköy 171 Örencik 283 Pazarcık 849
Kavaklıdere 70 Söğütlü 172 Örmeli 291 Kökpınar 862
Örnekköy 72 Balpınarı 179 Arıtoprak 327 Nohutlu 1214
Yediyol 81 Gözlüce 182 Yandere 356 Tepehan 1228
Belenköy 84 Bölünmez 186 Esencik 369
Deredüzü 86 Başmezraa 190 Büyüköz 386
Çamlıdere 88 Yeşildere 201 Ormaniçi 415
Gündüz 100 Gökçeli 206 Korucak 419
Tatlıcak 104 Üçyaka 206 Aktarla 434
Sahilköy 109 Yamaçköy 211 Köklükaya 440
Karakaya 110 Arınlı 219 Sorguçlu 463
Kayadere 111 Taştepe 221 Yazıca 498
Uzunkoru 115 Düvenlik 223 Çığırlı 117 Bölükkaya 248 Meşedibi 116 Tekederesi 232 Çengelli 127 Ulutaş 230 Körme 128 Çayköy 242 Gündeğer 150 Tosunlu 245
Nüfus Grupları Köy Adedi Oran (%) Nüfus Miktarı Oran (%)
01-250 42 66 6152 35
251-500 15 23 5476 31
itibarıyle homojen bir yapı göstermemekle birlikte, genellikle çok nüfuslanmaya uygun değildir.
Nüfus miktarı 01-250 aralığında değişen “az nüfuslu köyler”, istisnaları ayrı tutulursa, bazı ortak özelliklere sahiptir. Bu köyler daha çok 1250 m.den yüksek, engebeli, dar vadi içlerine ve eğimli arazilere kurulu köylerdir. Kayadere, Yamaçköy, Ulutaş, Taştepe, Deredüzü bu tür köylere örnek olarak gösterilebilir. Yine Yediyol, Esenlik, Karakaya köyleri gibi bazı köyler sulama suyu sıkıntısı çekmektedir. “Az nüfuslu köyler”in ekilebilir tarımsal arazileri genellikle toplam arazilerinin 1/5’inden az olmakla birlikte, dağınık ve çok parçalı bir görünüm sergilemektedir. Örneğin Çukuroymak, Sahilköy, Kavaklıdere, Söğütlü köylerinin ekilebilir arazisi oldukça dardır. Orman arazisi, köylerin (Çığırlı, Düvenlik, Gökçeli) tarımsal faaliyetlerini sınırlayan bir diğer faktördür. Bu grupta yer alan köyler, tahıl ve yem bitkisine dayanan bitkisel üretim ve aile ihtiyacını karşılayacak kadar hayvansal üretime sahiptir. Bu grupta yer alan köyler çoğunlukla ana yollardan uzaktır. Teluşağı, Erdemler, Meşedibi gibi köyler, yılın belli dönemlerinde daha fazla belirginleşen ulaşım sorunuyla karşı karşıyadırlar. Hemen her ailede bir veya birkaç fert il dışına göç etmiştir.
Nüfus miktarı 251-500 arasında değişen köyler ise, görece daha geniş tarımsal araziye sahiptir. Bitkisel üretimde meyvecilik, Örmeli, Yazıca, Ormaniçi Köyü örneklerinde olduğu gibi, önemli bir tarımsal ürün çeşidi olarak öne çıkmaktadır. Bu köyler genellikle 1250 m.den alçak alanlarda yer almaktadır. Bu grupta yer alan köyler, akarsu vadileri, platolar gibi çeşitli jeomorfolojik birimlerde kurulmuşlardır. İl dışına göç, bu köylerde de görülmektedir.
Nüfusu 500’ün üzerinde olan köyler, ilçenin en geniş tarımsal arazisine sahiptir. 1200 m.den daha alçak sahalarda kurulmuş olan Bakımlı, Taşmış, Pazarcık ve Kökpınar köylerinde meyvecilik ön plandadır. Bu köylerde sulama suyu sorununa pek rastlanmaz. Aynı zamanda bahsedilen köyler ana yollar üzerine kurulduğu için, Pütürge ve Malatya’ya ulaşım sorununun bulunmadığı, bu nedenle tarıma dayalı ticaretin nispeten gelişmiş olduğu köylerdir. Pütürge’nin nüfus miktarı 1000 kişiyi aşan 2 köyü, Tepehan ve Nohutlu’da yaylacılık yaygın bir faaliyettir. Ayrıca bu köylerin belde statüsü taşıması nüfuslanmaları yönünde olumlu bir etki yapmaktadır. İlçe bütününde görülen göç verme eğilimi “çok nüfuslu” köylerde de geçerlidir.