Satışların Karlılığı İle İlgili Rasyolar

1. Brüt Faaliyet Karı / Net Satışlar Rasyosu

2004 Yılı = 498.074,87 / 5.812.128,71 = 0,09

Brüt satış kârı, firmanın faaliyet giderleri ile diğer giderlerini karşılayabilecek ve firma sahip ve sahiplerine, normal, yeterli bir kâr sağlayacak düzeyde olmalıdır.

Satışların kârlılığı birinci yılda % 9 civarında çıkarken bu oran, ikinci yılda % 14’a yükselmiştir. Satışlar artmış ve maliyetlerde de azalmalar meydana gelmesi nedeniyle oranda artışlar meydana gelmiştir. Satışların artış oranı maliyetlerin artış oranından fazla olması firmanın lehine olarak yorumlanabilir.

2. Net Faaliyet Karı / Net Satışlar Rasyosu

2004 Yılı = 49.890,89 / 5.812.128,71 = 0,009

2005 Yılı = 99.121,73 / 8.005.307,84 = 0,01

Bu rasyo satışların maliyeti ile birlikte faaliyet giderlerinin satışları nasıl etkilediğini ölçmek amacıyla kullanılır. (Özer, 1997)

Satışların kârlılığı birinci yılda % 09 çıkarken ikinci yılda % 1 civarında çıkmıştır. 2005 yılında satışların maliyetlerinde ki ve faaliyet giderlerinde artış oranı satış oranından düşük olarak oluşmuştur. Sonuç, olarak da firmanın net faaliyet kârında yaklaşık % 99’ luk bir artış meydana gelmiştir.

3. Net Kar / Net Satışlar Rasyosu

2004 Yılı = -9.064,16 / 5.812.128,71 = 0,00

2005 Yılı = 71.589,96 / 2.051.566,06 = 0,03

Bu rasyo ile net satışların net kârlılığı hesaplanmaktadır. Rasyonun sonucunun yüksek olması işletmede satışlara ilişkin net kârlılığın yüksek olduğunu gösterirken rasyonun düşük çıkması ise net kârlılığın düşük olduğunu gösterir. (Özer, 1997)

2004 yılında net kâr olmaması nedeniyle bu oranın değeri sıfır olarak hesaplanmıştır. 2005 yılında net kâr üzerinden hesaplanan satışların % 3 civarındadır. Oranın düşük olduğu söylenebilir. Bu oranın değerlendirilmesinde rakip firmalar, içinde bulunulan endüstri kolu ve önceki yıllar oranları göz önüne alınmalıdır.

4. Faaliyet Giderleri / Net Satışlar Rasyosu

2004 Yılı = 448.183,98 / 5.812.128,71 = 0,08

2005 Yılı = 1.037.411,68 / 8.005.307,84 = 0,13

Oran, faaliyet giderlerinin net satışlara olan etkisini göstermektedir. Oranın yüksekliği faaliyet giderlerinin fazla olduğunu, düşük çıkması ise faaliyet giderlerinin düşük olduğunu ve satışların verimliliğini göstermektedir. (Özer, 1997)

2004 yılında firmanın faaliyet giderlerinin net satışlara etkisi % 8 civarında iken 2005 yılında oran % 13’ e yükselmiştir. Diğer bir ifade ile 2004 yılında satışların % 8’i,

5. Satışların Maliyeti / Net Satışlar

2004 Yılı = 5.314.053,84 / 5.812.128,71 = 0,91

2005 Yılı = 6.868.774,43 / 8.005.307,84 = 0,86

Oran, net satışlar içindeki satışların maliyetini tespit etmede kullanılır. Oranın yüksek olması maliyetlerin yüksek olduğunu dolayısıyla kârlılığın düşeceğini, oranın düşük olması maliyetlerin düşük olduğunu ve satışların kârlılığını yüksek olduğunu göstermektedir. (Özer, 1997)

2004 yılında firmanın net satışlar içerisindeki satışların maliyetinin payı % 91 iken, 2005 yılında oran % 86’ ya düşmüştür. İkinci yılda maliyetler düşmesine rağmen, satışların maliyetleri net satışlar içerisinde payları yüksek pay almıştır.

6. Finansman Giderleri / Net Satışlar

2004 Yılı = 0,00 / 5.812.128,71 = 0,00

2005 Yılı = 8.859,08 / 8.005.307,84 = 0,0011

Oran, net satışları içindeki finansman giderlerinin ağırlığının ölçülmesi amacıyla kullanılmaktadır. Oranın yüksek çıkması finansman giderlerinin yüksek olduğunu, oranın düşük çıkması net satışlardan indirilecek finansman giderlerinin daha düşük olduğunu göstermektedir. (Özer, 1997)

2004 yılında finansman giderleri sıfır değer almıştır. O yüzden oran hesaplanmamıştır. 2005 yılında net satışların 0,0011’ lik kısmı finansman giderlerine gitmektedir.

6.2.3.4. Firma SWOT Analizi

T.Süt A.Ş.’ ye ait ekonomik ve mali bilgilere göre SWOT analizi aşağıda yapılmış ve şekil 3’ de verilmiştir.

Şekil 3. Süt Sanayi firması SWOT analizi

STRENGTH (Güçlü Yönler)

• Firma ISO ve HACCP kalite belgelerine sahiptir.

• Yabancı kaynak kullanım oranı düşüktür. • Ulaşım yollarına yakındır

• Aile şirketi olarak kurulmuştur.

• İstanbul da faaliyet alanlarını genişletmiştir. • Maddi duran varlık yatırımı oldukça yüksektir. • Firma tesisleri demiryoluna yakındır.

• Tüm üretim tesisleri firmaya aittir.

• İyi kurulmuş muhasebe sistemi ve pazarlama ağına sahiptir.

• Artan bir müşteri portföyü vardır.

OPPORTUNITY (Fırsatlar)

• Firma kalite standart belgelerine sahip olması ürünlere olan güveni arttırmaktadır.

• Öz kaynakların fazlalığı firmayla ilgilenenler açısından güven yaratmaktadır.

• Yabancı kaynak kullanımının düşük olması faiz yükünün az olması ve borç ödemede zorluk yaşanmayacağını gösterebilir.

• Firma İstanbul – Edirne otobanına yakın olarak kurulmuştur. Ulaşım kolay ve hızlı bir şekilde olmaktadır.

• Aile şirketi olarak kurulan firmada ortakların birbirlerine güveni oldukça fazladır.

• Pazarlama ağı genişletilerek firma satışları olumlu yönde etkilenmiştir.

• Maddi duran varlık yatırımlarının fazla olması artan üretimi ve talepleri karşılamada yeterliliği sağlamaktadır.

• Demiryolu istasyonu olmamasına rağmen gelecekte oluşabilecek ihtiyaçta tesisler rahat kurulabilecek pozisyondadır.

WEAKNESS (Zayıf Yönler)

• Yabancı kaynak kullanımı giderek artan seyir göstermiştir.

• Pazarlama ağının genişlemesi

• İstanbul’ da kullanılan depolar ve bazı araçlar kiralıktır.

• Firma ISO ve HACCP kalite belgelerine sahiptir.

• Pazarlama faaliyetlerinde kullanılan araç sayısı artmıştır.

• Müşteri portföyü artmıştır.

• Üretim dışında farklı talepler gelmesi.

• İstanbul pazarında istenen sonuçlara ulaşamama riski vardır.

THEREATS (Tehlikeler)

• Duran varlık yatırımları nedeniyle yabancı kaynak kullanımı artmıştır. Bu faiz yükünün ve mali borçların artmasına neden olmaktadır. • Pazarlama ağının genişlemesi çalışan kişi ve

araç sayısını arttırmıştır. Bu durum denetimleri zorlaştırabilmektedir.

• Depoların kiralanması gelecekte mal sahipleri ile sorunlar yaşanma olasılığını doğurmaktadır. • Kalite standartlarına uygun üretim

yapılamaması durumunda belgelerin firmadan alınması prestij kaybına neden olabilir.

• Artan araç sayısı neticesinde yakıt ve bakım giderlerinde de artış oluşmaktadır.

• Müşteri portföyünün artması alacakların artması anlamına da geldiğinden tahsilde zorluklar yaşanabilir.

• Firmaya farklı ürünlerle ilgili talep geldiğinde, talepleri karşılamak için yeni yatırımlar yapmak durumunda kalabilir.

• Rakiplerin fazla olması amaçlanan kârlara ulaşılmasını engelleyebilir ve yapılan