Sanat Fuarları

Sonraları ARTİST adıyla anılmaya başlanan İstanbul Sanat Fuarı53_{, ilk kez 1991}

yılında 39 katılımcıyla gerçekleştirildi. Fuar TÜYAP Kitap Fuarı ile eş zamanlı olarak düzenli şekilde her sene düzenlenerek günümüze dek geldi. Çalışmamız 2000 sonrası Türk Sanatı üzerine yoğunlaştığından İstanbul Sanat Fuarı’nın 2000 ve sonrası ele alınacaktır.

53 _{İstanbul Sanat Fuarı TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım AŞ’nin düzenlediği TÜYAP Kitap Fuarı’nın}

kapsamında düzenlenmeye başlandı. Kitap Fuarı ilk olarak 1982 yılında Etap Marmara Oteli’nde gerçekleştirildi. Bu fuarda 26 kitabevinin kitapları görülebildi. İlk açılışından 26 yıl sonra, 2018’de katılan yayınevi sayısı 850’yi bulacaktı.

133

2000 yılında 10.su düzenlenen İstanbul Sanat Fuarı’na 56 sanat galerisi ve 215 sanatçı katılıyordu. Fuarda, Neşet Günal Onur ödüllerinden ‘‘Sanatçı Onur Ödülü''ne, Jale Erzen ‘‘Eleştirmen Onur Ödülü''ne, Cavit Armağan ‘‘Sanatsever Onur Ödülü''ne, TRT-2 ‘‘Sanatsever Kurum Ödülü''ne ve Kile Sanat Galerisi, Ümit Yaşar Sanat Galerisi ve Galeri Lebriz ‘‘Sanat Galericisi Onur Ödülleri''ne layık görüldü. Fuarda aynı zamanda TÜYAP Genç Sanatçılar Resim Yarışması düzenleniyordu.

2001’de 11.si düzenlenen İstanbul Sanat Fuarı bu kez 200 sanatçı ve 56 galeriyi izleyici karşısına çıkarıyordu. Tepebaşı TÜYAP Sergi Salonu’nda düzenlenen fuar kapsamında hazırlanan Darülbedayi kavramsal sergisinin küratörlüğünü Ali Akay, Haşim Nur Gürel, Levent Çalıkoğlu ve Zahit Büyükişleyen yürütüyordu. Sanatçı Onur Ödülü dalında Adnan Varınca, Eleştirmen Onur Ödülü dalında Abdülkadir Günyaz, Sanatever Kurum Onur Ödülü dalında Borusan Holding ve Koleksiyoner Kurum / Kişi Onur Ödülü dalında Çetin Nuhoğlu ödüllere layık görüldü (Hürriyet, 2001b).

12. İstanbul Sanat Fuarı, 2002 yılında ilk defa Beylikdüzü’nde TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlendi. 12. İstanbul Sanat Fuarı'nın Sanatçı Onur Ödülü Turan Erol'a, Eleştirmen Onur Ödülü Ahmet Oktay'a, Koleksiyoner Kurum Onur Ödülü Dr. Nejat Eczacıbaşı Vakfı'na ve Sanatsever Kurum Onur Ödülü de Proje 4L'

verilecekti.

2003’te düzenlenen 13. İstanbul Sanat Fuarı 60 sanat galerisi ve 280 sanatçıyı ağırlayacaktı. Bu yıl, Sanatçı Onur Ödülü’nü Naile Akıncı, Eleştirmen Onur Ödülü’nü Kıymet Giray, Sanatsever Kurum Onur Ödülü’nü Cumhuriyet gazetesi ve Koleksiyoner Kurum Onur Ödülü DYO Selçuk Yaşar Resim Müzesi alacaktı. Naile Akıncı için açılan ve sanatçının peyzajlarına yer verilen serginin küratörlüğünü küratörlüğünü Levent Çalıkoğlu ve Haşim Nur Gürel yürütüyordu. ARTİST’de bu yıl, Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğrenci ve araştırma görevlilerinin işlerinden oluşan bir ebru, resim, video-art, enstalasyon, heykel, performans, seramik ve fotoğraf sergisi de izlenebiliyordu. Fuarda aynı zamanda

134

"Kooperative für Fotografie" grubunun "Seçmeler" sergisi de yer alıyordu (Evrensel, 2003).

2004 yılında 14. ARTİST/İstanbul Sanat Fuarı yine Ekim ayında, Kitap Fuarıyla eş zamanlı olarak düzenlendi. 118 galerinin katıldığı Fuarda Eczacıbaşı Sanal Müze’nin “Kadın” temalı sergisi ve yılın onur ödülü sahibi Fethi Kayaalp’in gravür ve yağlıboyalarından oluşan bir sergi ziyaret edilebiliyordu. Eleştirmen Onur Ödülü’ne Semra Germener, Sanatsever Kurum Onunr Ödülü’ne Milliyet Sanat

2005 Ekim ayında açılan 15. İstanbul Uluslararası Sanat Fuarı’na 120 galeri katıldı. Fuarda Sanatçı Onur Ödülü dalında heykeltraş Hüseyin Gezer, Eleştirmen Onur Ödülü dalında Zeynep İnankur, Sanatever Kurum Onur Ödülü dalında Radikal Gazetesi ve Koleksiyoner Kurum Onur Ödülü dalında Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi-Çağdaş Sanatlar Müzesi ödüllere layık görüldü.

2006 İstanbul Sanat Fuarı’nın 16.sıydı. Her zamanki gibi TÜYAP Kitap Fuarı ile eşzamanlı açılan 16. İstanbul Sanat Fuarında Sanatçı Onur Ödülü Neş’e Erdok’a, Eleştirmen Onur Ödülü Hasan Bülent Kahraman’a, Sanatsever Kurum Ödülü CNN Türk’e verildi. Fuarın Onur Ödüllerinden Koleksiyoner Onur Ödülü ise Halil İbrahim İper’e verildi. Fuar kapsamında ayrıca Neş’e Erdok’un eserlerinden oluşan bir seçki de Onur Sanatçısı’nın işlerinin geleneksel olarak sergilenmesi kapsmında görülebiliyor.

2007’de “Akdeniz” temasıyla yapılan 17. İstanbul Sanat Fuarı ARTİST, 26. İstanbul Kitap Fuarı ile eşzamanlı olarak TÜYAP Beylikdüzü Fuar Merkezi’nde gerçekleştirildi. Fuarın Onur Sanatçı ödülüne Saim Bugay, Sanat Eleştirmeni Onur ödülüne Enis Batur, Sanatsever Kurum ödülüne NTV ve Koleksiyoner Kurum ödülüne ise Hacettepe Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Müzesi layık görüldü. Fuar kapsamında aynı zamanda Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği’nin (UPSD) düzenlediği “Akdeniz ve Gurbet” sergisi ve İtalyan Kültür Merkezi’nin düzenlediği “Sınır İşaretleri / İnsan Ben’inin Tekrar Fethi” sergileri de izlendi (Milliyet, 2007b).

135

2008’de düzenlenen 18. İstanbul Sanat Fuarı/ARTİST’in sanatçı ödülünü Mehmet Aksoy, eleştirmen ödülünü Güven Turan, sanatsever ödülünü Beşiktaş Belediyesi ve koleksiyoner ödülünü Nahit Kabakçı aldı. Fuarda Mehmet Aksoy’un Nike adlı eseri ve koleksiyoner Nahit Kabakçı’nın koleksiyonu da izleyiciye sunuldu. Ayrıca Prof. Dr. Asım İşler anısına sanatçının işlerinden oluşan bir sergi de düzenlendi.

19. İstanbul Sanat Fuarı/ARTİST 2009’da düzenlendi. Fuarın Sanatçı Onur Ödülü Muhsin Kart’a, Eleştirmen Onur Ödülü Prof. Dr. Erhan Karaesmen’e, Koleksiyoner Onur Ödülü Lale ve Cengiz Akıncı’ya, Sanatsever Kurum Onur Ödülü ise Kadıköy Belediyesi’ne verildi.

2010’da İstanbul Sanat Fuarı – ARTİST, 108 sanat kurumu ve galerinin katılımıyla 20. kez kapılarını açtı. Fuarın geleneksel ödüllerinden Sanatçı Onur Ödülü heykeltıraş Ali Teoman Germaner’e (Aloş), Eleştirmen Onur Ödülü Prof. Dr. Ayla Ödekan’a, Koleksiyoner Onur Ödülü İpek ve Ahmet Merey’e, Sanatsever Kurum Onur Ödülü ise Baksı Müzesi’ne verildi.

Fuarda aynı zamanda Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi ve Roma Güzel Sanatlar Akademisi öğrencileri ve öğretim görevlilerin işlerinden oluşan bir sergi de yer aldı.

Kasım 2011’de düzenlenen 21. İstanbul Sanat Fuarı /ARTİST 2011’de Sanatçı Onur Ödülü Prof. Dr.Yurdaer Altıntaş’a, Eleştirmen Onur Ödülü Prof. Dr. Uşun Tükel’e, Sanatsever Kurum Onur Ödülü Pera Müzesi’ne ve Koleksiyoner Onur Ödülü Prof. Dr. Münir Ekonomi’ye verildi (Mimarizm, 2011). Fuarın teması “Kurumsal Alan ve Sanat” olarak belirlenmişti.

2012’de 22.si düzenlenen İstanbul Sanat Fuarı'nda Sanatçı Onur Ödülü Prof. Dr. Rahmi Aksungur’a, Eleştirmen Onur Ödülü Doç. Dr. Zeynep Yasa Yaman’a, Sanatsever Kurum Onur Ödülü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Grafik Tasarım Bölümü ve Koleksiyoner Onur Ödülü ise İzmir'deki Lucien Arkas-Arkas Sanat Merkezi’ne verildi. Fuara 150 galeri 1000’e yakın sanatçı ile katıldı. Fuarda

136

her zamanki gibi Onur Sanatçısı Prof. Dr. Rahmi Aksungur’un çalışmalarından oluşan bir heykel seçkisiyle Polonya genç kuşak sanatçılarının bir sergisi de yer aldı (Şüyün, 2012).

2013 yılının Kasım ayında TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. tarafından Uluslararası Kitap Fuarı ile eş zamanlı düzenlenen ARTİST 2013/23. İstanbul Sanat Fuarı, Sanatçı Onur Ödülü’nü Yard. Doç. Dr. Mustafa Ata’ya, Eleştirmen Onur Ödülü’nü Doç. Dr. Ahmet Kamil Gören’e, Sanatsever Kurum Onur Ödülü’nü Portakal Çiçeği Uluslararası Plastik Sanatlar Kolonisi’ne ve Koleksiyoner Onur Ödülü’nü Erol Evgin’e verdi.

Fuar kapsamında Çinli sanatçıların katılımıyla ‘Geleneğin Canlanışı’ kapsamlı bir sergi de açıldı. Aynı zamanda, Fuar Gezi Olayları’na referans verir nitelikte “Müdahale Var Mı?” adlı bir sergiyi de kapsıyordu. Komet, Murat Germen, Şükran Moral ve Turgut Yüksel gibi sanatçıların yer aldığı serginin küratörlüğünü Ali Şimşek üstlenmişti. Sergide yer alan Nova Kosmikova’nın bir tablosu dönemin Başbakanı Erdoğan’a hakaret içerdiği bahanesiyle kaldırıldı (Hürriyet, 2013c).

2014’de “İçimizdeki Öteki” temasıyla 14. İstanbul Sanat Fuarı/Artist düzenlendi. Fuarın Onur ödüllerinden Sanatçı Onur Ödülü Nevhiz Tanyeli’ye, Eleştirmen Onur Ödülü Zeynep Sayın’a, Sanatsever Kurum Onur Ödülü Marmara Üniversitesi Cumhuriyet Müzesi’ne ve Koleksiyoner Onur Ödülü de Ceyda ve Ünal Göğüş’e verildi. Bu yıl fuarın etkinlik alanında küratörlüğünü Ali Şimşek’in yaptığı “Mülksüzleş” adlı disiplinlerarası bir sergi de vardı. Sergide mülk, mülksüzleşme ve ütopya konuları ele alınıyordu.

Fuarla ilgili yazdığı yazısında Uğur Ergan, ARTİST’in Contemporary Istanbul Fuarı’nın gördüğü ilgiyi görmemesini katılan genç sanatçıların ilgisizliğine ve devletin sanata yeterli desteği vermemesine bağlar (Ergan, 2014). Gerçekten de ARTİST ile hemen hemen aynı zamana rastlayan Contemporary İstanbul Fuarı oldukça yoğun bir ilgi görürken İstanbul Sanat Fuarı’nın daha eski ve oturmuş yapısına rağmen aynı ilgiyi görmemesi dikkat çekicidir.

137

2015 yılında 25. İstanbul Sanat Fuarı /ARTIST 2015 “Geçmişe Tanıklık” temasıyla düzenlendi. Fuarda doğumlarının 100. Yılı olması nedeniyle Nuri İyem, Selim Turan ve Cihat Burak’ın işlerine yer verillmişti. Bu yıl, Sanatçı Onur Ödülü Fikret Otyam’a, Eleştirmen Onur Ödülü Kemal İskender’e, Koleksiyoner Onur Ödülü Max Maçoro’ya ve Sanatsever Kurum Onur Ödülü de CABININ’e (Çanakkale Bienali İnisiyatifi) verildi.

26. İstanbul Sanat Fuarı 2016’da gerçekleştirildi. Fuarın teması göç ve mültecilik kavramlarından yola çıkarak “Umulmadık Topraklar” olarak belirlenmişti. Bu yılın Sanatçı Onur Ödülü Gülsün Karamustafa’ya, Sanatsever Kurum Onur Ödülü Summart Sanat Merkezi’ne verildi. Gülsün Karamustafa’nın video işlerinden bir seçki Fuarda izlenebildi.

27. İstanbul Sanat Fuarı Kasım 2017’de gerçekleştirildi. “Ütopya” temalı Fuar, “Lidersiz, hayalperest ve çatışmalı bir duyusal kamusal alan” yaratmayı hedefliyordu. Serginin koordinatörlüğünü Ezgi Bakçay ve Eda Yiğit yürütüyordu. Fuarın geleneksel Onur Ödülleri Sanatçı Onur Ödülü dalında Nur Koçak’a, Sanat Tarihçisi / Eleştirmen Onu Ödülü dalında Ali Artun’a, Koleksiyoner Onur Ödülü dalında Yunus Büyükkuşoğlu’na ve Sanatsever Kurum Onur Ödülü dalında FARPLAS’a verildi. Fuarda düzenlenen “Küreselleşen Sanat, Popülizm ve Eleştiri” konulu panele Sanat Tarihçi ve Eleştirmen Julian Stallabrass konuşmacı olarak katıldı.

ARTİST 2018 / İstanbul Sanat Fuarı “Deneyim” temasıyla gerçekleştirildi. Fuarda her yıl verilen Sanatçı Onur Ödülü bu yıl, Alev Ebüzziya’ya, Sanat ve Toplumbilim Kuramcısı Onur Ödülü Prof. Dr. Meral Özbek’e ve Koleksiyoner Onur Ödülü Erol Tabanca’ya verildi.

Ülkemizdeki en eski sanat fuarı olma özelliğini taşıyan İstanbul Sanat Fuarı/ARTİST, belki de TÜYAP Kitap Fuarı’nın gölgesinde kalması sebebiyle adını duyurmakta İstanbul Contemporary kadar etkin olamamaktadır. Fuarla ilgili basın bültenleri, haberler ve basılı yayın oldukça azdır. Fuar birlikte gerçekleştirildiği

138

Kitap Fuarı ile bir bütün olarak düşünüldüğünden ziyaretçi sayısı da gerçekçi olarak tespit edilememektedir.

İKON Fuarcılık tarafndan İstanbul Lütfi Kırdar Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilen İstanbul Contemporary Fuarı’nın ilki Aralık 2006’da Deutsche Bank sponsorluğunda düzenlendi ve günümüze dek her yıl devamlılık göstererek geleneksel hale geldi. Bugün yönetim kurulu Ali Güreli, Rabia Bakıcı Güreli, Hasan Bülent Kahraman ve Kamiar Maleki’den oluşan Fuar gün geçtikçe kurumsallaşarak 2010 yılından itibaren de farklı tarihlerde Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Bodrum gibi kentlerde de “Çağdaş Sanat Buluşmaları” etkinlikleri düzenleyerek sanatı İstanbul dışına taşımaya başladı.

İkinci CI Fuarı 76 galeri ve Gerhard Richter, Sigmar Polke, Jeff Koons, Andy Warhol, Yoko Ono, Selma Gürbüz, Ergin İnan, Burhan Doğançay, Komet, Gülsün Karamustafa, Ömer Uluç, Mehmet Güleryüz gibi isimlerin de olduğu 379 sanatçıya ev sahipliği yapıyordu. Ayrıca bu yıl Sotheby’s Sanat Kurumu Fuar kapsamında “Modern Sanat ve Sanat Pazarı” konulu bir eğitim veriyordu (CNN Türk:2007).

Nezaket Ekici. 2008. “Wirbelrausch / Şiddetle Dönmek, Kendinden Geçmek”

2008’de üçüncüsü gerçekleştirilen Contemporary Istanbul Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Salonu'nda, Nezaket Ekici’nin “Şiddetle Dönmek, Kendinden Geçmek” adlı performansı ile kapılarını ziyaretçilerine açtı. Bu yıl "International Video Screening" kapsamında videolar da gösterime sunuldu (Bay, 2008). Bu sene aynı zamanda bir konferanslar dizisi olarak planlanan “CI Dialogues"’un da ilk yılıydı.

73 galerinin katılımıyla düzenlenen Contemporary İstanbul 2009’da “Yeni Ufuklar / New Horizons" bölümünde Suriye çağdaş sanatını "Art from Syria" sergisiyle izleyiciye sunuyordu (CNN Türk, 2009). Milliyet gazetesi yazarlarından Meral

139

Tamer fuarla ilgili “Çağdaş sanat fuarı açılmadan eserler kapışıldı” yazısında “Çağdaş Türk sanatı 30 yıldır kendi içinde döndükten sonra son 4 - 5 yıldır keşfedilmeye başlandı” yorumunu yapıyordu (Tamer, 2009).

Contemporary İstanbul 2010, 96 çağdaş sanat galerisini biraraya getiriyordu. Mehveş Evin Milliyet için yazdığı “O duvarlara ne asacaklar?” yazısında Contemporary Art İstanbul’un yönetim kurulu başkanı Ali Güreli ile bir sohbetinde Güreli’nin “Bu kadar çok inşaat yapılıyor. Elbette o duvarları süsleyecek tablolara ihtiyaç var!... Türkiye büyüyor, her anlamda? Yapılan yüz binlerce yeni evi düşünün. Her birinin duvarına bir tablo assan, sanat piyasası uçar!” sözlerini dile getiriyordu (Evin,2010).

Kezban Arca Batıbeki. Birds 1, 2011. Mixed Media with Embroidery on Canvas. 140 x 160 cm.

http://www.leilahellergallery.com/art-

fairs/contemporary-istanbul-2011?view=slider

Akbank Private Banking ve Zorlu Center sponsorluğunda

gerçekleştirilen 2011 Contemporary İstanbul Fuarı 90 sanat galerisine ev sahipliği yaptı. Müzayede şirketi Sotheby’s koleksiyonerler için Fuara eş zamanlı üç günlük bir çağdaş sanat eğitimi veriyor, aynı zamanda da fuar turları düzenliyordu.

140

2012’de 7. Contemporary’e 55'i yurtdışı, 45'i yurt içi olmak üzere 100 çağdaş sanat galerisi katılıyordu. Fuarla ilgili “Çağdaş sanat fuarından bildiriyorum” yazısında Ayşegül Sönmez dünyada pek çok sanat fuarına katılan Sven Purrmann’ın, İstanbul’daki koleksiyoneri “küresel alıcı” olarak tanımladığını söylüyordu (Sönmez, 2012). Erdal Duman’ın militarizm eleştirisi yapan bin ton turuncu demir çubuktan oluşan tankı fuarın

VIP girişine

konuşlandırılıyordu.

Erdal Duman. 2009. Tank

96 çağdaş sanat galerisi, sanat kurumu ve inisiyatifiyle açılan Contemporary İstanbul 2013’ten itibaren Ceren ve Irmak Arkman küratörlüğünde teknolojinin olasılıklarını araştıran ve yeni medya yapıtlarını destekleyen bir platform olarak Plugin’i bünyesine kattı. Bu yıl "Yeni Ufuklar" bölümünün konuğu Rusya’dan gelen sanatçılar, koleksiyonerler, sanat eleştirmenleri, galeriler ve küratörlerdi. Yekta Kopan fuarla ilgili Ayşegül Sönmez’le yaptığı bir görüşmesinden Sönmez’in şu sözlerini not eder:

“Fuarlar neticede şenlikli yerler, ama şenlikli pazar yerleri. Sıcak bir ticaret dönüyor. Aklımızın ermeyeceği pazarlıklar, ermek isteyeceği yatırımlar… Ama bizim gibi memleketlere fuarların yaradığı kanaatindeyim son kertede. Pazarları de gezmeyi severiz zaten biz. Bakarak konuşmayı, konuşarak bakmayı. Opera Galeri’ye sordum; o muhteşem Robert Longo’nun galericisi. ‘Türk koleksiyoner en çok ne almayı seviyor sizce?’ dedim. O da ‘Renkli,’ dedi. Renkli şeyler. ‘Göze hitap eden şeyler yani değil mi?’ dedim. ‘Evet, belki de haklısınız,’ dedi. Özeti budur. Fuarlar gözlere hitap ediyor. Zihinleri de boş verebiliyor. Yani Charles Esche’ye katılıyorum. Vitrin alışverişi demişti fuarlar için; haklı. Öte yandan çok güzel, iyi işler görüyorsunuz.

141

Etkilenmemek mümkün değil. O zaman onları doğal ortamlarından kopartılmış vahşi hayvanlara benzetiyorum. Kafes arkasında olduklarına üzülüyorum ama hayvanat bahçesi olmayan bir ülkede yaşadığım için de onları gördüğümde seviniyorum.” (Kopan, 2013).

2014’te 9. Contemporary İstanbul Fuarı Programı 10. İstanbul Bienali “Gecegezenler” video projesinde ek küratörlük de yapan Doç. Dr. Marcus Graf direktörlüğünde gerçekleşti. Bu sene de, Plugin Yeni Medya Bölümü dijital sanat ve tasarımın farklı alanlarından örnekler taşıyordu. “Yeni Ufuklar” bölümündeyse Çin konuk ülkeydi. 9. Contemporary İstanbul’un bir diğer yeniliği de üretim, dağıtım ve iletişim alanında yepyeni bir platform olarak ortaya çıkan CI Editions’dı (Artfulliving: 2014).

Ayşegül Sönmez 9. Contemporary İstanbul Fuarıyla ilgili yazısında Fuarda sanat eserlerinin bazı markalar tarafından araçsallaştırılmasına içerlediğinden bahseder (Sönmez: 2014). Ama kendisinin de Yekta Kopan’la 2013’te yaptığı görüşmesinde belirttiği gibi fuarlar “sıcak bir ticaret”in döndüğü Pazar yerleridir (Kopan, 2013). Elbette, sıcak bir ticaretin olduğu her yerde piyasa ekonomisi her türlü fırsatı değerlendirerek araçsallaştıracaktır.

102 galeri, sanat inisiyatifi ve kurumun konuk olduğu 2015 Contemporary İstanbul sanatsal danışman olarak Marc-Olivier Wahler’le çalışıyordu. Fuarın ‘Focus’ bölümünde İranlı galerileri görmek mümkündü. Lorena Muñoz-Alonso, Fuarla ilgili küresel ve yerel anlamda sağladığı dengeyle küreyöresel teriminin bu fuar için uygunluğundan bahsediyordu (Muñoz-Alonso, 2015).

Çağdaş Ertuna bazı eserlerin önünde yaşanan izdihamdan bahsediyor, bazı fuar gezerlerin özçekim yapmak amacıyla fuara katıldıklarını ima etmeden duramıyordu (Ertuna, 2015).

142

Şükran Moral.1994. Marriage with Three

https://news.artnet.com/market/highlights-contemporary-istanbul-2015-362117

Contemporary İstanbul, 2016’da 11. yılında 70 galeriye ulaşıyor ve 1500'den fazla esere ev sahipliği yapıyordu (CNN Türk : 2016). Bu yıl ilki yapılan Collectors’ Stories bölümünde 60 çağdaş sanat koleksiyonundan eserler izleyiciye sunuluyordu.

Arçelik 11. Contemporary İstanbul bünyesinde geri dönüşüm üzerine bir sergiye sponsorluk ediyordu. Geri dönüşüm fikri kapsamında Doç Dr. Ebru Yetişkin tarafından düzenlenen “Cycles” sergisi fuar bünyesinde fonksiyonel objeleri alıcıların dikkatine sunuyordu.

Meltem Tüzün, “Contemporary İstanbul 11. Yılında Türkiye Sanat Piyasasını Kurtarabilecek Mi?” yazısında on yıl önceki Türk Sanat ortamından acınacak haldeymişcesine bahsedilmesinden yakınır. Tüzün’e göre fuarın başarısının en

143

önemli sırrı başarılı reklam kampanyasıdır ve “…söz konusu bu kadar büyük bir organizasyon olunca genellikle eleştirmenler elini taşın altına koymaktan ürker ve büyük balıklardan uzak durmayı tercih ederler…” (Tüzün, 2016).

Tüzün aynı yazısında 2016 edisyonunda eş zamanlı yapılacak olan DESIGN bölümünün bile Fuarın sanattan ne kadar uzak ve piyasaya (dekoratif anlamda) ne kadar yakın olduğunun bir göstergesi olduğunu belirtir.

Fuarda Ali Elmacı’nın heykeli nedeniyle çıkan olaylar üzerine sanatçı eserini fuardan çekti. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi tezin Ali Elmacı ile ilgili bölümünde (4.6.5.) ele alınacaktır.

12. Contemporary İstanbul’a toplam 73 galeri katılıyor, bu sayının 42’sini yabancı ülkelerden gelen konuk çağdaş sanat galerileri oluşturuyordu. Fuarda Parisli sanat galerisi 55 Bellechasse’nin stadına fuar yetkililerince müdahale edilerek İranlı sanatçı Niloufer Banisadr’ın eserinin sergiden kaldırılması sağlandı (Sanatatak: 2017). Sanatçının eserinin kışkırtıcı bazı unsurlar içerdiği öne sürülerek uygulanan sansür, Fuarda başka galerilerin de aynı durumla karşı karşıya kalıp kalmadığı sorularını gündeme taşıdı.

2018’de düzenlenen 13. Contemporary İstanbul Fuarı için İcra Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hasan Bülent Kahraman: “Bu fuarı gezdikten sonra farklı bir insan olacaksınız” diyordu (Arslan: 2018). 54’ü yabancı olmak üzere toplam 83 galerinin katıldığı Fuarla ilgili en çok yankı uyandıran konu Ahmet Güneştekin’in Ölümsüzlük Odası adlı yerleştirmesinin intihal olup olmadığıydı. Güneştekin’in işi sadece bir değil iki farklı sanatçıyla anıştırmayı aşan benzerlikler taşıyor. Benzerliklerin ilki İranlı sanatçı Hossein Edalatkhah’ın 2010 - 2011 tarihli eserleriydi. Bu eserler Nişantaşı’ndaki Renart Galeri’de üç ay boyunca sergilenmişti (Sanatatak, 2018). Ayrıca Ölümsüzlük Odası, National Veterans Sanat Müzesi’ndeki 2014 yılı 'Sürrealizm ve Savaş' sergisinde en önemli parça olan Jim Leedy’nin 'The Earth Lies Screaming' adlı eserine de ciddi benzerlikler taşıyor. Temellük sanatıyla birlikte anıştırmanın ne zaman ustaya saygı, ne zaman bariz intihal olduğu soruları sıklıkla gündemde tartışılan meseleler olsa da, bu konuyla ilgili yakın zamanda herkesi memnun edecek bir çözüm bulunacağı meçhul.

144

145

Atilla Durak. 1997. Astor Place. 120 x 120 cm. Fotoğraf / c-print ve diasec mount http://artgalerimbebek.com/sergi/1468316814

Bir diğer eleştiri de Contemporary İstanbul 2006’da sanatseverlere kapılarını ilk açtığında sanki Türkiye’de çağdaş sanata dair hiç bir galeri, müze veya başka türlü bir sergileme imkanı yokmuş, daha önce Türk sanatseveri çağdaş sanatla tanışmamış, hatta çağdaş sanat ancak CI’yla birlikte kendini duyurabilmiş gibi bir hava yaratılmasınadır.

146

Burcu Pelvanoğlu, “Bundan On Yıl Önce... Çağdaş Sanat Alanı ‘Dutluk’tu” yazısında konuyu alaysılayarak eleştirir:

“...bundan 10 yıl önce hatta 20 yıl önce çağdaş sanat ortamı “dutluk”tu. Mesela 1995-1998 yılları arasında “Genç Etkinlik” sergileri yapılmamıştı...Beral Madra, ilk iki Bienali ve “10 Sanatçı 10 İş:C” sergisini, Vasıf Kortun “Anı Bellek” sergilerini, Ali Akay “Küreselleşme: Devlet