Murat Ertan DOĞAN*
Öz
Kavramsal olarak “sanal” sözcüğü gerçeklikle sürekli bir ilişki içerisinde tarif edilmektedir. Sanallık bilgisayarlar tarafından oluşturulmuş bir dünyadaki varoluşu veya bir simülasyon ortamında farklı araçlarla ulaşılabilen bir deneyim olarak da tarif edilebilir. Bu doğrultuda, sanallığın tanımlanmasında insanların bilgisayarlarla etkileşimleri sürecinde 3 boyutlu bir dünyaya ait görsel-işitsel uzamın manipüle edebilmesi durumunu da göz önünde bulundurmak gerekmektedir.
Sanal Gerçeklik ise var olan gerçeklik duygusunun ve fiziksel gerçekliğin hissedildiği ortamın bir teknolojik-sanat formu ile değiştirilmesi ve yerine benzer hissiyatı veren bir başka ortamın konulması durumudur. Söz konusu sanal gerçeklik ortamlarının teknolojik gelişmelerle birlikte giderek gelişmesi ve bireylerin bu ortamlardaki bulunurluklarının artması ile birlikte ortaya çıkan bir başka kavram da Siber Uzay’dır (Telhan, 2002).
Siber Uzay fiziksel duyuların prostetik cihazlar yardımıyla bir simülasyon içerisine daldırılarak algının değiştirildiği ve kısa süreli olarak kişinin gerçek dünyayla olan algının unutturulduğu alanlar olarak tanımlanabilir. Siber Uzay içerisinde kişi elektronik bir ağ üzerinde sensorlar vasıtasıyla elde edilen sınırlı verilerin belirlediği bir alan üzerinde var olmasına rağmen, duyularının fiziksel gerçekliğe uygun şekilde uyarılması nedeniyle gerçekliğe yakın bir algı oluşmaktadır.
Bu durum ise yeni bir tartışmayı beraberinde getirmektedir. İnsanoğlunun günümüzde var olan fiziksel ve bilişsel sınırlılıklarını bilim ve teknoloji yoluyla aşacağını ve evrimleşeceğini öne süren bir görüş olan Transhümanizm anlayışı Sanal Gerçeklik literatüründeki araştırmaların yeni gündemini oluşturmaktadır.
Transhumanizm, primitif insani özelliklerin teknoloji aracılığyla geliştirilmesini ve dönüştürülmesini içeren teknolojik yenilikçi sosyo-politik ve entellektüel bir hareket olarak tanımlanabilir. Buradaki nihai hedef, insanoğlunun fiziksel ve duygusal kapasitesinin teknolojik araçlar vasıtasıyla güçlendirilerek insan ötesi (post-human) duruma ulaştırılması ve güncel biyolojik sınırlamalardan kurtarılmasıdır.
* Dr. Öğr. Üyesi, Alanya Hamdullah Emin Paşa Üniversitesi, E-posta: medogan@ahep.edu.tr ORCID ID https://orcid.org/0000-0001-6668-5952
- 50 -
Marshall McLuhan teknolojik gereçlerin insan uzuvlarının uzantıları olduğunu söylemiş ve teknolojik araçların gelişimiyle birlikte insanoğlunun iletişim ve etkileşim yetisinin farklılaşacağı üzerine önermelerde bulunmuştur. Bu çerçevede, Siber Uzay içerisinde teknolojik cihazların duyularına gönderdiği sinyallerle sanal bir gerçeklik algısı yaşayan bireyler söz konusu ortamların bir ağ çerçevesinde yapılanmasıyla birlikte birbirleri ile iletişim ve etkileşme geçme şansı da yakalamaktadır. Böylelikle, sanallık ve gerçeklik arasındaki ikilem farklı boyutlara doğru evrilmektedir. Bu doğrultuda, yeni iletişim teknolojileri ve sanal gerçeklik uygulamalarının insan ötesi evrilmeye ve bireylerin iletişimlerini söz konusu araçlar üzerinden yapmaya doğru yönlenmesine neden olduğu söylenebilir.
Nitel bir araştırma desenine sahip olan bu çalışmada, döküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Siber Uzay üzerinde var olan bireylerin yeni iletişim teknolojilerini kullanımları ve insanoğlunun dijital dönüşümünün güncel durumu ve transhümanizm kavramı literatürdeki kaynakların taranmasıyla elde edilen bulgular üzerinden tartışılmaktadır.
VIRTUAL REALITY and TRANSHUMANISM: DIGITAL TRANSFORMATION of the HUMANKIND
Conceptually the lexical item of “virtual” is constantly defined in relationship to the reality. Virtuality represents a presence in the world created by computers or experience of simulations environments reached via various media. In this direction, the manipulation of an audio-visual space of a three-dimensional world during the human-computer interaction should be taken into consideration.
Virtual reality is the replacement existing sense of reality and the environment physical environment with a techno-art form and, putting an environment that feels almost the same with physical reality. Another concept emerged with technological developments and the individuals' increasing presence of the virtual reality environments is Cyber Space (Telhan, 2002).
Cyberspace could be defined as realms that senses are submerged into a simulation via prosthetic devices in which individuals breaks down the connections with the real world for a limited period. Although individuals reside in a field that has limited information provided by sensors on an electronic network in the Cyber Space, real-like perceptions of a physical environment are sensed.
Therefore, a new argument is formed. The Transhumanism approach asserts that humankind will evolve into a new species which will exceed the current cognitive and
- 51 -
physical limitations of themselves via science and technology. This Notion is setting the agenda of contemporary virtual reality research.
Transhumanism is a socio-politic and technological deterministic approach that involves the development of the characteristics of primitive humankind through technology and science. The ultimate goal of the transhumanist movement is enhancing the physical and sensual capacity through technological devices and, reaching the post-human level as biologically nonrestrictive.
Marshall McLuhan claimed that technological tools are extensions of the human organs and, communication and interaction capacity of humankind will differentiate into other conditions. Within this frame, individuals that comprehend a virtual reality via signals sent by technological devices in cyberspace will have a chance to communicate and interact within these types of environments. Thus, the dilemma between virtuality and reality evolves into new dimensions. In this context, new communication technologies and virtual reality applications divert individuals to communicate over these technological tools and to evolve to post-human state.
This study is designed as qualitative research and document analysis is used as the method of the study. Individuals use of new communication technologies in cyberspace and the contemporary situation of the digital transformation of humankind within the concept of transhumanism is discussed by a review of the literature.
Keywords: Virtual Reality, Cyberspace, Transhumanism, New Communication Technologies, New Media, Digital Communication Technologies.
- 52 -