Tülay GÖRÜ DOĞAN*
Öz
Bir yeni medya teknolojisi olarak Blokzincir kavramı, ilk kez 2008 yılında gündeme gelmiştir. Sosyal ve ekonomik altyapıdan, politika, sağlık, eğitim ve iş yaşamına kadar pek çok alanda önemli değişimleri beraberinde getireceği düşünülen Blokzincir, yeni nesil internet olarak da ifade edilebilir. Genellikle kripto para birimleri ve veri yapıları ile ilişkilendirilen Blokzincir kavramı, aynı zamanda Dağıtılmış Muhasebe Teknolojisi (DLT) de dahil olmak üzere bir dizi ilgili teknolojiyi tanımlayan şemsiye bir terim olarak düşünülebilir.
Blokzincirde kullanılan veri yapısı, ilk kez 1971 yılında Ralph Merkle tarafından patentlendirilen Merkle ağacı veya hash ağacı olarak da bilinmektedir. Bu veri yapısı, bilgisayar sistemleri arasında, aktarılan veri miktarını doğrulamak ve yönetmek için kullanılmaktadır. Aynı zamanda, gönderilen verilerin, işlem sırasında herhangi bir değişime veya manipülasyona uğramamış olduğunu garanti etmeyi sağlamaktadır.
Başka bir deyişle, veri bütünlüğünü desteklemek amacıyla, her kaydın kendisinden önceki kayda kriptografik özet fonksiyonu ile bağlandığı bir kayıt dizisidir. Blokzincir teknolojisinin bu veri yapısı ile başladığı ilgili alanyazında karşımıza çıkmaktadır.
2008 yılında, Satoshi Nakamoto tarafından, bitcoin teknolojisinin temelinde DLT’ye dayalı blok zinciri konseptinin kullanılması da, bu teknolojinin tanınırlığını artırmaya katkı sağlamıştır. Dolayısıyla, Blokzincir uygulamasının ilk yaygın kullanımının bitcoin ile olduğu söylenebilir.
Blokzincirin, sosyal yaşam üzerindeki etkileri nedeniyle Internet teknolojisinin ortaya çıkışı kadar önemli olduğu söylenebilir. Blokzincirde bulunan, merkezsizleşmiş (decentralized) yapı, ağ üzerindeki verilerin doğrulamasını kolaylaştıran etkileşimsel bir veri tabanı teknolojisini içermektedir. Örneğin, bir sertifika veya diploma gibi arşivlenmiş bilgilerin, çok sayıda ağ katılımcısı için tahrif edilmediğine güven veren bir teknolojidir. Bu teknoloji, birbirlerine güvenebilen veya güvenemeyen bu kullanıcılar arasında tutarlı ve devamlı olarak değiştirilemeyen bir gerçeği garanti eder. Blokzincir teknolojisi, ağ üzerinde yer alan tüm katılımcılar için tek bir gerçeğin (truth) üretilmesine katkıda bulunarak belirsizlik, güvensizlik, anlaşmazlık durumlarını ortadan kaldırma ve/veya azaltma kapasitesine sahiptir.
* Dr. Öğr. Üyesi, Alanya Hamdullah Emin Paşa Üniversitesi, İletişim Tasarımı ve Yönetimi Bölümü, E-posta: tgorudogan@gmail.com ORCID ID https://orcid.org/0000-0002-9442-8926
- 79 -
İnternet ortamında sıklıkla karşılaşılan, finansal ve kişisel verileri de içeren bilgilerin yetkisiz olarak paylaşımına ilişkin tartışmalar güven sorununa neden olmakta ve dolayısıyla Blokzincir teknolojisine olan ilgiyi de artırmaktadır. Bu doğrultuda, Blokzincir teknolojisi, yeni nesil İnternet, yani merkezsiz İnternet olarak kabul görmekte ve insanlar arasındaki iş ve iletişim etkinliklerini kolaylaştıran bir paradigma olarak tanımlanmaktadır. Bunun yanı sıra, Blokzincir kullanıcılar için güvenlik, güvenilirlik, şeffaflık ve güvenli takip, yüksek verimlilik ve daha düşük fiyat gibi pek çok konuda yarar sağlamaktadır.
Bu çalışma, bir yeni medya teknolojisi olarak Blokzincir kavramını, gelişmeleri, uygulamaları ve geleceği bağlamında ele alan derleme bir araştırmadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden döküman analizi kullanılmıştır. Bu kapsamda, Blokzincir konusuna ilişkin alanyazın ayrıntılı bir biçimde incelenmiş olup ilgili kavrama yönelik bulgular, yorumlar ve öneriler geliştirilerek tartışmaya sunulmuştur. Araştırmanın, Blokzincir konusunda çalışma yapmak isteyen araştırmacılara ve/veya kurumlara yol gösterici nitelikte olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Sözcükler: Blokzincir (Blockchain), Yeni Medya, Dijital İletişim.
BLOCKCHAIN as a NEW MEDIA TECHNOLOGY
As a new media technology, Blockchain concept has first emerged in 2008. The Blockchain that is considered to bring about many significant changes from social and economic infrastructure to politics, health, education, and business life could be defined as a new generation Internet. The concept of Blockchain, often associated with cryptocurrency units and data structures, could also be understood as an umbrella term that defines many related technologies, including Distributed Ledger Technology (DLT).
The data structure used in Blockchain is also known as the Merkle tree or hash tree, first patented by Ralph Merkle in 1971. This data structure is used to verify and manage the amount of data transmitted between computer systems. At the same time, it is guaranteed that the sent data has not changed or manipulated during the process.
In other words, to support data integrity, it is a set of records in which each record is connected to the previous record by the cryptographic hash function. Blockchain technology begins with this data structure in the relevant literature. In 2008, the use of the DLT based Blockchain concept by Satoshi Nakamoto based on Bitcoin technology also contributed to increasing the recognition of this technology.
Therefore, the first widespread use of Blockchain starts with Bitcoin.
Blockchain is considered to have as much importance as the emerging of Internet technology due to its’ effects on social life. The decentralized structure of the
- 80 -
Blockchain includes a transactional database technology that eases verifying data on the network. For example, Blockchain assures that archived data such as certificates, diplomas, etc., are not manipulated by a third party network subscriber. This technology guarantees a coincident and non-changeover truth within trustful or distrustful users. Blockchain technology has the capacity to extinguish disagreements, distrust and, uncertainty as it promotes the reproduction of a single truth for every user on the network. Discussions about unauthorized sharing of financial and individual data, frequently experienced on the Internet, bring issues of trust and increase the interest in Blockchain technology. In this direction, Blockchain technology is defined as a new paradigm that allows simplification of business and communication activities between individuals and, accepted as the new generation or decentralized Internet. In addition to this, Blockchain provides benefits such as security, trustworthiness, transparency, high efficiency and, low prices.
This study is a collected work that investigates the Blockchain concept, its’
applications, and the future as a new media technology. The research utilizes document analysis within the frame of qualitative methods. Within this scope, the literature on the Blockchain concept is reviewed in detail and findings are discussed through commentaries and suggestions. This research is considered to guide future researchers and/or institutions about Blockchain technology.
Keywords: Blockchain, New Media, Digital Communication.
- 81 -