Bu merkezler ayný zamanda saðlýk personeli ve halký kanser konusunda bilgilendirme ve bilinçlendirmeye yönelik olarak eðitim faaliyetlerini de gerçekleþtirmektedir. Kanser kayýtlarý ile elde edilen verilerin sonuçlarý doðrultusunda epidemiyolojik araþtýrmalarýn planlanmasý ve özellik gösteren kanser türlerine göre WHOnun önerileri doðrultusunda tarama programlarý da bu merkezlerde planlanmakta ve gerçekleþtirilmektedir.
Kanserden korunma ve tarama yöntemleri hakkýnda eðitim verilmiþ olan doktor, hemþire, ebe, röntgen teknisyeni ve týbbi teknologlar görevlendirilmektedir.
Saðlýk Bakanlýðý ve Avrupa Birliði MEDA programý ile ortak yürütülen proje kapsamýnda ilk olarak 11 ilde Kanser Erken Teþhis, Tarama ve Eðitim Merkezi (KETEM) kurulmuþtur.
(2)
2014 yýlý itibariyle, 81 ilimizde 122 aktif Kanser Erken Teþhis, Tarama ve Eðitim Merkezi (KETEM) bulunmaktadýr.
KETEM YENÝ HÝZMET BÝNASI AÇILDI
Ýlimiz Kütahyada ise sadece Merkezde bulunan KETEM, 1999 yýlýnda þimdiki Evliya Çelebi Eðitim Araþtýrma Hastanesi Ek Bina Acil üstünde açýlmýþ ve hizmete baþlamýþtýr.
2010 yýlýnda Saðlýk Müdürlüðü Lojman Binasýna taþýnmýþtýr.
2012 Yýlýnda Saðlýk Bakanlýðý yeni yapýlanmasý üzerine Halk Saðlýðý Müdürlüðü bünyesinde hizmete devam etmektedir.
Saðlýk Bakanlýðý yeni yapýlanmasýnýn ardýndan koruyucu saðlýk hizmetleri açýsýndan ilimizde tekrar ivme kazanan kanserle mücadele, korunma ve erken teþhis çalýþmalarý kapsamýnda yeni faaliyetler hayata geçmiþtir:
-2013 yýlýnda KETEM hizmetlerinin tüm Kütahya iline verilebilmesi ve farkýndalýk oluþturulabilmesi amacýyla Þubat ayý itibariyle taþýmalý sistem ile ilçelerden hasta ulaþýmlarý saðlanmaya baþlanmýþtýr.
Her iþ günü Halk Saðlýðý Müdürlüðüne ait araçlar ile 12 ilçemizden ve köylerinden vatandaþlar alýnarak KETEMe getirilip, hizmet aldýktan sonra tekrar ikamet yerlerine býrakýlmýþlardýr.
15 kiþilik araca 2014 yýlýnda 30 kiþilik yeni araç ihale yoluyla katýlmýþtýr.
- Yerinde KETEM hizmetlerinin de artýrýlmasýnýn hedeflenmesi ile, 2013 yýlýnda Nisan ayýndan itibaren 12 ilçe Toplum Saðlýðý Merkezinde (TSM) KETEM birimleri kurulmuþtur. Tüm ilçelerimizde vatandaþlarýmýz kanser taramalarý için Toplum Saðlýðý Merkezlerine baþvurabileceklerdir.
- KETEM Hizmetlerini koordineli olarak yürütme gereði ve uzman hekimlerin konsültasyonlarýnýn saðlanmasý amacýyla 2013 yýlýnda Halk Saðlýðý Müdürlüðü ve Kamu Hastaneler Birliði ve baðlý bulunan Saðlýk Tesisleri arasýnda protokol, Kütahyada özel bir hastane ile Hizmet Alým Sözleþmesi yapýlmýþtýr.
-2013 Yýlý Kasým ayýnda Zafer Kalkýnma Ajansý Sosyal Mali Kalkýnma Desteði kapsamýnda gerçekleþen ERKEN TEÞHÝSÝN YOLUNDAYIZ PROJESÝ ile Mobil Meme Kanseri Tarama Aracý faaliyete geçmiþtir.
Ýþte tüm bu faaliyetler sonrasý artan talep ile birlikte hizmetin daha kaliteli ve verimli þartlarda yerine gelmesi, daha geniþ kitlelere ulaþýlmasý amacýyla, 2014 yýlý Nisan ayýnda yeni KETEM Hizmet Binasýna taþýnmýþtýr.
Resmi açýlýþý, Kütahya Valisi Sayýn Þerif Yýlmaz tarafýndan 27 Mayýs 2014te yapýlan yeni KETEM Hizmet Binasý en yoðun nüfuslu bir ASM yanýnda (9 Aile Hekimi birimli) ve ilin önemli bir pazaryeri yakýnýnda olmasý nedeniyle daha göz önünde ve vatandaþlara daha yakýn bir konuma gelmiþtir.
Saðlýk
Kanser Erken Teþhis,Tarama Ve Eðitim Merkezi (KETEM)
Yeni Hizmet Binasýnda 9 oda (Danýþma, Anamnez Odasý, Meme Muayene Odasý, Mamografi Çekim Odasý, Jinekolojik Muayene Odasý, Sigara Býrakma Polikliniði v.b.) ve 1 Eðitim Salonu bulunmaktadýr.
Kütahya Belediyesinden kiralanan yeni hizmet binasý için Kütahya Halk Saðlýðý Müdürlüðümüz tarafýndan iç tefriþatý (Mobilya v.b.) ve teknik donanýmý için (Jinekolojik Muayene Masasý, bilgisayar v.b. Digital Mamografi Cihazý hariç) yaklaþýk 30.000 TL. harcama yapýlmýþtýr.
ERKEN TEÞHÝSÝN YOLUNDAYIZ PROJESÝ
MOBÝL MEME KANSERÝ TARAMA ARACI
Kütahya Halk Saðlýðý Müdürlüðü tarafýndan Zafer Kalkýnma Ajansý Sosyal Mali Kalkýnma Desteði Programý kapsamýnda hazýrlanýp hayata geçen Erken Teþhisin Yolundayýz adlý projemiz sonucunda Mobil Mamografi Tarama Aracý 2013 yýlý Kasým ayýnda faaliyete geçti.
Mobil Mamografi aracý içinde Mamografi Cihazý, CR Cihazý, Jeneratörü, Isýtma ve Soðutma Sistemi ve Soyunma Kabini bulunmakta olup, tam teçhizatlý bir araçtýr.
Kütahya Ýl Halk Saðlýðý Müdürlüðümüz tarafýndan 31.349,66 TL, Zafer Kalkýnma Ajansý tarafýndan 199.958,55 TL. olmak üzere toplam 231.299,66 TL bütçe saðlanmýþtýr.
Müdürlüðümüz tarafýndan Proje bütçesi haricinde 184.867,59 TL ayni katký saðlanmýþtýr.
Projenin toplam bütçesi: 416 bin TL Projenin toplam bütçesi: 416 bin TLdirdir..
2013 yýlý Kasým ayýndan itibaren 5 ilçemizde (Þaphane, Pazarlar, Aslanapa, Dumlupýnar, Hisarcýk) faaliyet gösteren Mobil Meme Kanseri Tarama aracýmýz ile vatandaþlarýn köylerine, evlerine kadar gidilerek Meme kanseri taramalarý gerçekleþtirilmiþtir. Bu hizmet devam etmektedir.
2014 yýlý Haziran ayý itibariyle 5 ilçe merkezi, 89 Köyde toplam 4354 kadýnýn, Mobil Mamografi ile saðlýk taramasý yapýlmýþtýr.
KETEMDE VERÝLEN HÝZMETLER
ERKEN TEÞHÝS HA
ERKEN TEÞHÝS HAYYAAT KURTT KURTARIRARIR
KETEMler, hem halký kanserden korunma ve erken teþhis açýsýndan bilgilendirmekte, hem de Saðlýk Bakanlýðý Kanser Daire Baþkanlýðýnýn kabul ettiði ve ilan ettiði Ulusal Kanser Programý Tarama Standartlarýna uygun olarak ücretsiz hizmet vermektedir.
1 Doktor, 3 Ebe ve 3 Hemþirenin görev yaptýðý Kütahya KETEMde verilen hizmetler:
- Saðlýk Personeli ve Halk Eðitimleri
- Meme Kanseri erken teþhisi için Mamografi Taramasý rutin olarak
- Rahim Aðzý Kanseri erken teþhisi için Pap-smear Taramasý rutin olarak
- Kolerektal Kanserlerin erken teþhisi için Gaitada Gizli Kan Taramasý rutin olarak
- Prostat ca için PSA taramasý
- Ayrýca bünyesinde Sigara Býrakma Polikliniði de hizmet vermektedir.
Tüm bu çalýþmalarýn sonucunda, 2013 yýlýnda 2012 yýlýna göre Meme Kanseri Taramalarýnda 16 kat, Rahim Aðzý Kanseri Taramalarýnda 6 kat, Kolerektal Kanser Taramalarýnda 7 kat artýþ saðlanmýþtýr.
Saðlýk Kanser Erken Teþhis,Tarama Ve Eðitim Merkezi (KETEM)
MEME KANSERÝ MEME KANSERÝ
Meme kanseri ülkemizde kadýnlarda en sýk görülen kanser türüdür. Her 8 kadýndan biri meme kanserine yakalanmaktadýr.
Erken evrede tespit edilmesi mümkün olan bu kanser ile mücadelede kadýnlarýn bilgilendirilip, bilinçlendirilmesi önemlidir.
20 yaþýndan sonra her kadýn, her ay düzenli olarak kendi kendine meme muayenesi yapmalýdýr.
40 yaþýndan sonra her kadýn iki yýlda bir meme kanseri erken teþhisi için mamografi çektirmelidir.
ERKEN DÖNEMDE TESPÝT EDÝLÝRSE ÝYÝLEÞME ÞANSI ERKEN DÖNEMDE TESPÝT EDÝLÝRSE ÝYÝLEÞME ÞANSI
%98DÝR.
%98DÝR.
-Memede aðrýsýz ve zamanla büyüyen bir kitle -Memede çekintiler, derisinde kalýnlaþma, þiþlikler -Meme baþýnýn içe dönmesi
-Meme baþýnda her türlü akýntý (kanlý, sulu, sütlü) -Memede belirgin damarlaþma (varis gibi)
-Memede portakal kabuðu görüntüsü
-Memede ve etrafýnda geçmeyen sivilce yara varsa (3) HEMEN DOKTORA BAÞVURUNUZ.
RAHÝM AÐZI KANSERÝ RAHÝM AÐZI KANSERÝ
Dünya ölçeðinde 45 yaþ altý kadýnlarda en sýk görülen ikinci kanser türü, meme ve akciðer kanserinden sonra kanserden ölümlerin önde gelen üçüncü nedenidir. Dünya çapýnda 2 dakikada bir, bir kadýn serviks kanserinden ölmektedir. (4) 30 yaþýndan itibaren her kadýn, 5 yýlda bir rahim aðzý kanseri erken teþhisi için smear testi yaptýrmalý. Smear testi ile 10 dakikada, 10-15 yýl önce kanser tespit edilebilmektedir.
-Hiç smear testi yaptýrmadýysanýz -Sigara kullanýyorsanýz
-Adet arasý ve cinsel iliþki lekelenme tarzý kanamalar oluyorsa -Sürekli olarak sarý renkte veya kirli akýntýnýz varsa -Menopoz sonrasý herhangi bir dönemde ortaya çýkan kanamanýz varsa
-Ya da sadece kadýn olduðunuz için SMEAR testi YAPTIRMALISINIZ! (5)
KOLEREKT
KOLEREKTAL ( KALINBAÐIRSAK VE ANÜS) KANSERAL ( KALINBAÐIRSAK VE ANÜS) KANSER 50 yaþýndan sonra her kadýn ve erkek kolerektal kanserler erken teþhisi için gaitada gizli kan testi yaptýrmalý.
10 yýlda bir kolonoskopi taramasýndan geçmeli.
Kolerektal kanserler erken evrede yakalandýðýnda saðkalým oranlarý ve yaþam kalitesi %90larýn üzerine çýkmaktadýr.
-Baðýrsak alýþkanlýklarýnýz da deðiþiklikler varsa (ishal veya kabýzlýk),
-Büyük abdestte kan görülürse
-Büyük abdest yapýlamamasý, gaz çýkarýlamamasý -Hýzlý kilo kaybý ve yorgunluk hissi varsa (6)
HEMEN DOKTORA BAÞVURUNUZ.
KAYNAKLAR:
1.
http://kanser.gov.tr/daire-faaliyetleri/resmi-yazilar/897-4- %C5%9Fubat-d%C3%BCnya-kanser-g%C3%BCn%C3%BC.html
2. Haz. Tuncer, A.M., Özgül, N., Olcayto, E., Gültekin, M., Dede, Ý. (2009). KETEM EL KÝTABI. Ankara : Kanser Savaþ Daire Baþkanlýðý
3. http://kanser.gov.tr/bilgi-dokumanlar/afis-brosur/1038-meme-kanseri-kaderiniz-olmas%C4%B1n.html
4. http://kanser.gov.tr/kanser/kanser-turleri/56-serviks-kanseri.html
5. http://kanser.gov.tr/bilgi-dokumanlar/afis-brosur/1037-rahim-a%C4%9Fz%C4%B1-kanseri-taramas%C4%B1na-gelin.html 6. http://kanser.gov.tr/bilgi-dokumanlar/afis-brosur/1035-kolorektal-kanseri.html