Rusya Federasyonu Kara Kuvvetlerindeki Gelişmeler

Rusya Federasyonu (RF)’nun KK ağırlıklı olmak üzere ordusunun durumu değişiklik arz etmektedir. 6 Ocak 2002 tarihli The Washington Times’ta RF ordusunun içinde bulunduğu sıkıntıları tasvir eden yorum dikkat çekicidir.

Rus Silahlı Kuvvetleri, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden on yıl sonra, en kötü günlerini geçiriyor. Askerlerini yeterli giydirmek ve beslemek için parası yok. Buna rağmen, çoğu sadece kâğıt üzerinde mevcut tümenleri ve orduları komuta eden yüzlerce generali var. Silahlı Kuvvetlerin o kadar az yakıtı var ki pilotlar Batılı Hava Kuvvetleri pilotlarının uçmak zorunda olduğu en az uçuş süresinin sekizde biri kadar uçuyorlar. Tahminen Deniz Kuvvetleri’ndeki gemilerinin yüzde70’ nin revizyona ihtiyacı var. Ücretler düşük, moral zayıf, askerden kaçmalar yoğunlaşmış.

Askeri reform, Başkan Vladimir Putin’in gündeminin en başında yer alıyor. Fakat iki ana engelle karşı karşıya: Askeri üst tabakanın Batı’yı sürekli Rusya’ nın ana düşmanı olarak algılaması, askerlerin ve silahların iç açıcı olmayan durumu. Bağımsız askeri analizci Pavel Felgenhauer, bir ordu için düşmanını kaybetmekten daha kötü bir şey olamayacağını, ABD ile yeni dostluğun bütün askeri yapının değiştirilmesi gerektiği anlamına geldiğini belirtiyor.

387 _{Genter, For Defense İnformation, Washington, D.C. V: 3, İssve: 44 (7 Şubat 2000); JBW, Volume 32, İssve: 6, AFJ,}

Mart 2000; Christopher Hellman Senior Analyst; İnternational İnstityle For İtralegic Sludier, Department Of Defense; K.K. Karar destek Bülteni No: 124, Ankara, 16 Mayıs 2000

1991’de Sovyetler Birliği yıkıldıktan sonra bağımsız ülkeler olan eski Sovyet Cumhuriyetleri dört milyonluk güçlü Sovyet Rusya Silahlı Kuvvetlerinin üslerini ve cephanelikleri miras olarak aldılar.Rus Silahlı Kuvvetleri bütün nükleer silahlarını yitirmedi. Ancak diğer Cumhuriyetlere konuşlandırılmış en gelişmiş konvansiyonel silahların büyük kısmını kaybetti.

Felgenhauer Silahlı Kuvvetlerin, 1990’larda küresel bir savaşa yönelik müthiş Sovyet-dönemi seferberlik sisteminden vazgeçmeyi reddettiğini, Sovyet döneminin 20 milyon kişiyi askere alma ve 100 bin tank bulundurma imkân ve kabiliyetini korumak istediğini belirtiyor. Afganistan’daki başarısız savaşta ağır bir darbeye uğrayan askeri moral, sefalet, rüşvet yedirme, artan hırsızlık ve ahlaki kirlenme arasında daha büyük bozulmaya uğradı.

Birliklerin telsiz ve gece görüş dürbünleri olmadan savaşa gönderildikleri Çeçenistan’daki ağır savaş koşulları nedeniyle artan askerden kaçışlar ülke çapına yayılmış durumdadır. Çeçenistan halkının, sık sık Rus askerlerinin evlerini bastıklarını ve yiyecek talep ettiklerini dile getirdiği belirtilmektedir.

RF Ordusunun geniş kapsamlı reform planı kapsamında 1,2 milyon olan asker sayısını 2003 yılına kadar yaklaşık üçte bir oranında azaltmıştır. Ayrıca RF, ülkedeki cephaneliklerini modernize etmeyi, kademeli olarak zorunlu askerliği kaldırarak Silahlı Kuvvetlerini tamamen profesyonel bir kuvvete dönüştürmeyi planlamaktadır.389.

Başkan Putin, hem parasızlıkla, hem de mevcut askeri ve güvenlik politikalarıyla oluşturulan bir görüşle ABD’nin füze savunma planlarını ve NATO’nun Doğu’ya yönelik genişlemesini Rusya’nın en büyük tehdidi olarak gösteren üst düzey askeri yetkililerin şiddetli ideolojik muhalefeti ile karşı karşıyakalmıştır390. RF Savunma Bakanlığı, 2001– 2010 yıllarında askeri malzemenin yüzde 50’sinin yerine, yeni veya modernize edilmiş sistemlerin konulması için gayret göstermektedir. Bu maksatla GSMH. nın yüzde 6 ile 6,6’sının savunmaya ayrılması planlanmaktadır. Zira bu tedbirler alınmadığında RF Kara

389 _{Rus Silahlı Kuvvetleri, İçişleri Bakanlığı ve sınır birliklerindeki personel sayısını yüzde 20 veya 600.000 azaltmayı}

planlamıştır. (K.K. Karar Destek Bülteni, No: 131, 20 Aralık 2000, Ankara)

Kuvvetlerindeki silahların 3 yıl, Deniz Kuvvetlerinde 5 yıl, Hava Kuvvetlerinde 10 yılda kullanılamaz hale geleceği değerlendirilmektedir391.

Bu kapsamda; RF Silahlı Kuvvetleri personel sayısını 1989’da 4,8 milyondan 1,132 milyona, 2005 yılında da 800 bin seviyesine indirmiştir392.Personel sayısındaki azalma, Rusya’nın ulusal güvenliğini, tamamen beklenenin tersine zedelememiştir. NATO ve ABD artık düşman olarak algılanmaktadır. Şimdi Rusya terörizm ile savaşta, batının bir ortağıdır. Rusya Devlet Başkanı 30 Ekim 2003’te, NATO ile ilişkilerdeki gelişmelerin Rusya’nın ulusal çıkarlarına uygun olduğunu, Rusya NATO ilişkilerinde hala birçok problemin bulunduğunu, fakat önemli gelişmelerin gerçekleştiğini belirtmiştir. Kasım 2003’te ise Putin dikkate alınması gereken önemli hususun sayının değil, kalitenin olduğunun, Silahlı Kuvvetlerin geçmişin değil, geleceğin tehditlerini püskürtmeye hazır olması gerektiğini açıklamıştır393.

RF Savunma Bakanlığı, zorunlu asker alma işlemlerinin yüzde 50’sini profesyonelleştirmeyi ve ilk etapta 147 bin Silahlı Kuvvetler personelini sözleşmeli personele dönüştürmeyi planladığını açıklamıştır. Profesyonel Silahlı Kuvvetlere yönelmeyle askere almadaki sorunların üstesinden gelineceğine inanılmaktadır.

RF Savunma Bakanlığı; reform dönemi içerisinde Silahlı kuvvetlerdeki en sıkıntılı bölümü tamamlamayı başardıklarını ve normal yaşam aktiviteleri ile eğitime yöneldiklerini, olumsuz şeylerin 2007-12’ye kadar üstesinden gelineceğini belirtmiştir. Bu kapsamda sadece 2012–2015 döneminde tüm askerlere yaşanacak meskenler sağlanması mümkün olabilecektir. Savunma harcamaları 2003’te 344,5 milyar ruble’den 2004’te 411,5 milyar ruble’ye yükselmiştir. Bu rakam GSMH. nın yüzde2,69’una karşılık gelmektedir. Bütçenin yüzde 41,8’i cari harcamalara, yüzde 14,2’si tedaviye, yüzde 13,4’ü araştırma- geliştirmeye, yüzde 8’i bakım ve onarıma ayrılmıştır394.

Kara Kuvvetleri her zaman, reform yapmanın en zor olduğu kuvvettir. Rusya Kara Kuvvetleri 4 bin T–80, 8 bin T–72, 3500 T–64 ve az miktarda T–90 ana muharebe tankına sahiptir. Bu tanklarda ve teçhizatında da önemli oranda yenilenmeye ihtiyaç vardır. RF

391 _{Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri Silahlanma Başkanı Orgeneral Anatoly Sitnov (KİA Novasti; 16 Kasım 2000,}

Sergei İshenko, Askeri Analist; K.K. Karar Destek Bülteni, No: 127, Ankara ,14 Ağustos 2000)

392 _{Jone’s Defence Weekly, 17 Aralık 2003; K.K. Karar Destek Bülteni, No: 166, Ankara, 27 Şubat 2004} 393 _{K.K. Karar Destek Bülteni, No: 166}

394 _{ABD’nin 2000 yılı askeri bütçesi 270 milyar dolar iken, bu rakam Rusya Federasyonu için 7 milyar dolar civarındadır.}

Kara Kuvvetleri, RF Silahlı Kuvvetlerinin yüzde 30’unu teşkil etmektedir. Bu oran ABD için yüzde 46, İngiltere için yüzde 48, Çin için yüzde 70, Türkiye için yüzde 75’dir395. Rusya Federasyonu Kara Kuvvetlerinin Barışı Koruma Birliği olarak karargâhı Ural’larda olan, bağımsız Motorize Piyade Tugayları oluşturmayı ve bu Tugayların, muhabere, lojistik ve keşif unsurları bulunan 4’er piyade taburundan oluşmasını planladığı bilinmektedir396.