Rotasyon

Milli Eğitim Bakanlığı öğretmen atama ve yer değiştirme yönetmeliğinin 48. maddesi gereği öğretmenler, aynı eğitim kurumunda adaylık dâhil toplamda en fazla 8 yıl görev yapabilir. Bu maddenin ilk çıktığı yıllarda çok büyük bir hareketlilik olmasın ve ilk yer değişikliği zamana yayılsın diye bu maddeye geçici bir madde eklenmiştir. Bu geçici maddeye göre: 48 inci madde hükümleri aynı eğitim kurumunda; 2014-2015 öğretim yılında 12 yıl, 2015-2016 öğretim yılında 11 yıl, 2016-2017 öğretim yılında 10 yıl, 2017-2018 öğretim yılında 9 yıl görev yapan öğretmenler hakkında uygulanır.

Bakanlık öğretmenler için bir eğitim kurumunda azami görev yapma süresi ile ilgili bu maddeyi uygulamaya geçirmemiştir. Fakat son on yılda okul müdürleri için 5 yıl daha sonra da 6 yıl azami çalışma süresi getirilmiş ve uygulanmıştır. Aynı şekilde müdür yardımcıları içinde aynı eğitim kurumunda önce 8 yıl olarak uygulanmış sonra da bu süre 6 yıla düşürülmüştür. En son durumda ise okul müdürleri ve müdür yardımcıları dört yıllığına görevlendirilmektedir ve aynı eğitim kurumunda en fazla 8 yıl çalışabilmektedirler. İşte bu uygulamaya rotasyon yani zorunlu yer değişikliği denmektedir. Rotasyon öğretmenlere uygulanmadığı için sonuçları tam olarak görülememiş fakat okul müdürleri kendi tecrübelerinden yola çıkarak rotasyonun öğretmenin akademik iyimserliğine bir etkisinin olmayacağını düşünmektedirler. Çünkü rotasyon okul müdürleri için yorucu olmaktadır. Yeni gittiği okulun fiziki eksiklerini tamamlamak bir yana istediği gibi bir okul kültürü ve çalışma ortamını oluşturması okul müdürünün bir hayli zamanını almakta ve aynı zamanda okul müdürünü yıpratmaktadır. Bu yüzden okul müdürleri çalışkan ve gayretli öğretmenlerin her gittiği okulda çalışacağını, çalışmak istemeyen öğretmenin ise nereye giderse gitsin çalışmayacağını belirtmişlerdir. Okul müdürü yaşamış olduğu tecrübelerden yola çıkarak bu durumu şu şekilde özetlemiştir:

M1: “Rotasyon okul müdürlerinde daha önce denendi. Cevval müdürler rotasyon sonucunda gittiği başarısız okulu da başarılı yaptı. Pasif olan müdürlerde çok başarılı bir okula giderek oranın başarısını düşürdü.

91

Rotasyonun öğretmenin akademik iyimserliği üzerinde bariz bir etkisinin olacağını düşünmüyorum. Bunun yerine adam akıllı bir performans değerlendirme sistemi kurulursa eğer öğretmenin motivasyonuna ve akademik iyimserliğine çok daha etkili olacağını düşünüyorum. Bazı öğretmenler var ki bütün enerjisi bitmiş. Bu öğretmeni yer değiştirsek neye yarar ki?”

Rotasyonun öğretmenin akademik iyimserliğine katkısı olmayacağını düşünen bir başka okul müdürü ise bu uygulamaya öğretmenin şartlarını zorlaştırmak, öğretmeni cezalandırmak, bu yolla emekliliğe sevk etmek ve bu şekilde akademik iyimserliği düşük olan öğretmenlerden kurtulma yolu olarak görmektedir. Okul müdürünün bu düşüncesini yansıtan vermiş olduğu kısa ve öz bir cümle aşağıdadır.

M5: “Ama emekliliğe zorlayabilir.”

Akademik iyimserliği düşük olan bir öğretmenin akademik iyimserliğini artırmanın ya da bu öğretmeni emekliye ayırmanın yolunun rotasyon olmadığını, bunun yerine tüm öğretmenlerin performanslarının periyodik olarak ölçülmesi ve akademik iyimserlik seviyesi düşük olan öğretmenlerin belirlenip bunlara yönelik ek tedbirler alınması gerektiğini düşünen okul müdürünün bu konudaki cevabi konuşması aşağıda verilmiştir.

M1: “İşte bunun içinde rotasyona gerek yok. Bu tür kişilere performans değerlendirme sonucunda performansı yetersiz görülen öğretmenlere çeşitli tedbirler alınması ve hatta gerekirse emekliliğe sevk edilmesi bu kişilere bir gayret katar.”

Okul müdürlerinden sadece bir tanesi rotasyonun faydalı olacağını düşünmüştür.

M5: “Öğretmen okul değiştirdiği zaman çevreyi tanıyor ve bir çaba

içerisine giriyor.”

Öğretmenlerle yapılan görüşmede öğretmenler de okul müdürlerinden farklı olarak yer değişikliğinin kendilerine çok iyi geldiğini ve akademik iyimserliklerinin

92 arttığını belirtmişlerdir. Öğretmenlere göre rotasyon kesinlikle faydalı ve uygulanması gerekli.

Ö1: “Köy okullarında ben de çalıştım. Hocam gibi biz de benzer çalışmalar yaptık ve başarılar elde ettik. Belli bir yere kadar çıktık ama ondan sonra bende de bir isteksizlik ve yer değişikliği isteği oluşmaya başladı. Yani o okuldaki misyonumuzu ve görevimizi tamamladığımızı hissettim. Artık buraya başka biri gelmeli ki o da yeni bir hevesle başlasın. Başka şeyler üretsin, başka şeyler yapsın. Benim artık o okulda yapacağım ya da o okula katacağım çok fazla bir şey kalmamıştı.”

Moderatör: “Oradan ayrılıp yeni yerinize geldiğinizde tekrar bir enerji

oldu mu sizde?”

Ö1: “Kesinlikle. Çünkü o okulda kendinizi ispatlamışsınız ve insanlar sizin başarılı bir öğretmen olduğunuzu kabul etmişler. Yeni bir okula gittiğinizde tekrardan yeni okulunuzda kendinizi ispatlamak için gayret ediyorsunuz.”

Ö1. “Rotasyon kesinlikle uygulanmalı ve süre beş yılı geçmemeli.”

Konya’nın en gözde ve en başarılı okullarından birinde görev yapmasına rağmen bu fikri destekleyen öğretmen de rotasyonun öğretmenlerin akademik vurgusunu artıracağını aşağıda vermiş olduğumuz tek cümleyle ifade etmiştir.

Ö4: “Yer değişikliği (rotasyon) öğretmenin enerji depolamasını sağlıyor.”

Bir başka öğretmen ise rotasyon sayesinde öğretmenlerin birbirlerinin tecrübelerinden faydalanması ve okullardaki farklı ve güzel uygulamaları yeni gittiği okullara taşıması yönünden bakarak yine rotasyonun çok faydalı olacağını ifade etmiştir.

93

Ö3: “Hem öğretmenin tecrübelerini diğer okullara aktarmaları adına hem de yeni okulundaki eksikleri tamamlama adına rotasyon kesinlikle uygulanmalıdır.”

Konya’nın en iyi okullarında dahi çalışsalar öğretmenler monotonluktan sıkılmaktadırlar. Rotasyon öğretmen açısından bakıldığı zaman yeni yönetim, yeni öğrenci ve yeni veli profili demek. Ayrıca rotasyon sayesinde öğretmen sıfırdan bir hayata başlamakta olup daha önce tekrarlamış olduğu hataları unutup istediği gibi bir çalışma ortamı kurabilmek için bir fırsat bulmaktadır. Bazen insan yaptığı hataların farkına varır fakat bu hatasını telafi etmek imkansızdır. Testi kırılmıştır bir kere. Öğretmenler rotasyon sayesinde belki öğrencilerine, çalışma arkadaşlarına, okul yöneticilerine ve hatta velilere karşı tutum ve davranışlarında yapmak isteyip de yapamadığı değişiklikler için bir imkan bulmaktadır. Rotasyonun öğretmenin kendisini yenilemek için bir fırsat olduğunu düşünen öğretmenin açıklaması aşağıda verilmiştir.

Ö4: “Okullar ve çevreleri çok farklı olduğu için her yer değişikliğinde öğretmen kendini yeniliyor. Rutinlik bizi de sıkıyor, öğrenciyi de sıkıyor.”

Rotasyon TEOG sınavı yapılmayan bir branş öğretmeni için o derse önem verilen bir okul olup olmamasıyla alakalı olarak akademik iyimserliğe olumlu ya da olumsuz yönde etki edebiliyor. Teknoloji ve tasarım branşındaki öğretmen yer değişikliği ile ilgili olumsuz düşüncelerini şu şekilde ifade etmiştir:

Ö2: “Okula göre değişiyor. Ben bir kasaba okulunda 3,5 yıl görev

yaptım. Benim oradaki öğrencilerimle ders işleyişimi ben şu an yapamıyorum. Merkezi ve evime yakın bir okula gelmeme rağmen benim de enerjim düştü.”

Ö4: “Hocamın zorlanması çok normaldir. Çünkü küçük okullarda öğrenciler okulun her şeyini kabul ederken büyük ve merkezi okullarda öğrencilerin tek önem verdiği şey akademik başarıdır. Dolayısıyla sınavlarda soru çıkmayan dersler önemsenmez. Rotasyonun etkisi branşa

94

göre farklı olabilir. Biz değişiklikten mutlu olabiliriz ama hocam çok da mutlu olmamış.”