Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Yerlere Yönelik Politikaların Koordinasyonu 1. Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Yerlerde Sosyal İçermenin Desteklenmesi Projesi:

Bakanlığımız Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile işbirliği içinde ve Avrupa Birliği tarafından (Katılım Öncesi Mali Yardım Programı [IPA] çerçevesinde) tahsis edilen fonları da kullanarak “Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Yerlerde Sosyal İçermenin Desteklenmesi” başlıklı bir projenin hazırlıklarını sürdürmüştür. Söz konusu proje IPA-I döneminde 4. bileşen olan ve

166

istihdamın geliştirilmesini hedefleyen “İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı”

kapsamında hazırlanmıştır. “Romanların Yoğun Olarak Yaşadığı Yerlerde Sosyal İçermenin Desteklenmesi” Projesi bu bileşen altında hazırlanan en büyük bütçeli proje özelliğini taşımaktadır.

Projenin hazırlık süreci hızlandırılmış ve teknik şartnamesi bitirilerek 2014 sonunda ihaleye çıkılmıştır. Projenin iki aşamalı ve yaklaşık 9 ay süren ihale süreci 27 Temmuz 2015 tarihinde sonuçlandırılmıştır ve Kasım 2015 itibariyle projenin uygulama safhasına geçilmiştir.

Proje kapsamında 12 pilot ilde (Ankara, Adana, Balıkesir, Hatay, Edirne, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Manisa, Mersin ve Tekirdağ) ve 24 ay boyunca;

 Roman yurttaşlarımıza çeşitli konularda yardım ve danışmanlık sunulacak,

 Roman semtlerinde araştırmalar gerçekleştirilecek,

 Ayrımcılıkla mücadele alanında farkındalığı güçlendirmek için eğitimler verilecek,

 Roman semtlerindeki okullarda çocuklarla ders dışı aktiviteler gerçekleştirilecek,

 Sağlık sisteminden daha kolay yararlanılmasına yönelik eğitimler yapılacak,

 Mesleki kurslara erişimi sağlamak ve ücretsiz taşıma hizmeti sunmak v.b. faaliyetler gerçekleştirilecektir.

Faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için projenin yürüdüğü illerde toplam 20 adet “Sosyal Hizmet Koordinasyon Birimi” (SHKB) diye adlandırılan çalışma gruplarının oluşturulması aşaması devam etmektedir. Bu gruplarda Roman yurttaşlarımızın arasından istihdam edilecek yirmi kişi proje boyunca “Roman Arabulucu/Sosyal Arabulucu” olarak çalışacaktır.

Roman Vatandaşlara Yönelik Sosyal İçerme Ulusal Strateji Belgesi 2015-2020:

Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından; Roman vatandaşlarımızın yoğun olarak yaşadıkları, yoksulluk ve sosyal dışlanmışlık riskiyle karşı karşıya kalınan bölgelerde uygulanmak üzere Ulusal Strateji Belgesi hazırlıkları tamamlanmıştır. Taslak belgenin 2016 yılı itibariyle resmileşmesi için gerekli çalışmalar devam etmektedir.

Roman Vatandaşlara Yönelik Sosyal İçerme Ulusal Strateji Belgesi 2016-2021, Roman vatandaşlarımızın yoğun olarak yaşadıkları, yoksulluk ve sosyal dışlanmışlık riskiyle karşı karşıya kalınan bölgelerde uygulanmak üzere hazırlanmıştır. Strateji belgesinin 2016-2018 ve 2019-2021 dönemini kapsayacak olan iki dönem halinde eylem planları şeklinde uygulanması beklenmektedir.

Eylem planlarının uygulanmasına dair izleme ve değerlendirme süreci ilgili kamu kurumları, sivil toplum kuruluşlarının ve akademisyenlerin katılım sağlayacağı izleme ve değerlendirme komisyonları ile gerçekleştirilecektir.

“Roman Vatandaşlarımızın Sosyal Bütünleşmesi için Ulusal Strateji Belgesi 2016-2021” 14 bölümden oluşmaktadır.

 Giriş

 Politika Gerekçesi

 Ana Politika Eksenlerinde Mevcut Durum

 Eğitim

 İstihdam

 Sağlık

167

 Barınma

 Sosyal Yardımlar ve Sosyal Destek Hizmetleri

 Diğer Politika Eksenleri

 Yatay Politika Alanları

 Genel Uygulama İlkeleri

 Uygulama Süreci ve Yöntem

 Ek 1: Temel Göstergeler

 Ek 2: Eylem Planı Formatı

Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı Kapsamında Faaliyetler

İlgili kurum temsilcilerin katılım gösterdiği, Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planının (2015) uygulanmasından ve takibinden sorumlu olarak faaliyet gösteren, Sağlık Bakanlığının koordinesindeki Uyuşturucu ile Mücadele Teknik Kurulu, Kasım 2014 tarihinden itibaren düzenli olarak toplanmaktadır ve bu toplantılarda ilgili kurum ve kuruluşlardaki Uyuşturucu ile Mücadele kapsamındaki güncel gelişmeler paylaşılmaktadır.

Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı’nın “4. Uyuşturucu ile Mücadelede Danışma Birimleri” başlığı altındaki 1 Numaralı Stratejide bahsi geçen “Uyuşturucu ile Mücadelede Danışma ve Destek Hattına” destek ve bilgi vermek için Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 81 ilin İl Müdür Yardımcısı görevlendirilmiştir ve söz konusu il müdür yardımcılarının iletişim bilgileri Sağlık Bakanlığı’na sunulmuştur.

Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı’nın “6. Uyuşturucu Bağımlılarının Kısa ve Uzun Süreli Tedavi Sonrası Sosyal Uyumunun Sağlanması” başlığı altındaki 1 Numaralı Strateji

“Uyuşturucu bağımlılarının kısa ve uzun süreli tedavileri sonrası sosyal uyum süreçlerinin oluşturulmasıdır.” Söz konusu 6. Başlığın altındaki 2 Numaralı ve 3 Numaralı stratejilerle de sosyal uyum mekanizmasının güçlendirilmesi, ihtiyaç duyulan fiziksel mekânların sağlanması ve sosyal uyum sürecinde olan bağımlıların topluma uyumunun (işe yerleştirme vb.) sağlanmasını hedeflenmektedir. Bu doğrultuda, yetişkinlerin kısa ve uzun süreli tedavileri sonrası sosyal uyumuna ilişkin uzman görüşleri almak ve Bakanlığımızın etkinliğini arttırmak amacıyla 18 Kasım 2014 tarihinde bir “Danışma Toplantısı” ve 13 Ocak 2015 tarihinde bir “Çalıştay” düzenlenmiştir.

Söz konusu toplantı ve çalıştay sonrasında Sosyal Uyum Merkezlerinin çalışma usul ve esaslarını belirleyebilmek ve bir model çıkarılması için konunun uzmanları (Prof. Dr. Külteğin Öğel önceliğinde) tarafından bir etüt araştırması yapılmasına karar verilmiştir. "18 yaş Üstü Uyuşturucu Bağımlıları İçin Kurulacak Olan Sosyal Uyum Merkezleri Üzerine Etüt Çalışması" isimli etüt çalışması tamamlanmış olup; söz konusu çalışmanın basımı da tamamlanmıştır.

Sosyal Uyum Merkezlerinin yapılandırılmasına ışık tutması amaçlanan söz konusu çalışma bilimsel bilgi ve yaklaşımlar ile mesleki ve uzmanlık bilgilerini içeren başlıca iki konuyu kapsamaktadır:

 Kısa ve uzun süreli madde bağımlılığı tedavilerini tamamlamış ve 18 yaşın üstünde olan bireylerin gönüllü olarak başvuracağı Sosyal Uyum Merkezlerinin bağlı olacağı ilkeleri, çalışma usul ve esasları, fiziksel özellikleri ve personel ihtiyaçları.

 Bu merkezlerde uygulanacak Sosyal Uyum Programları kapsamında; bu konudaki temel bilimsel yaklaşımlar ve uygulanan programlar, bu programların çeşitli ülkelerdeki başarılı

168

uygulama örneklerinin değerlendirilmesi, Sosyal Uyum Merkezlerinde uygulanması önerilen programların önerilme gerekçeleri, başlıca özellikleri, uygulanma araçları ve uygulanma şekli.

Aile Eğitim Programı (AEP) çerçevesinde ebeveynlere yönelik olarak “Madde Kullanım Riski ve Madde Bağımlılığından Korunma” kitabı hazırlanmış ve 81 İl Valiliğine iletilmiştir. Madde Kullanım Riski ve Madde Bağımlılığından Korunma” modülüne öncelik verilmesi amacıyla 17 Kasım 2014 tarihinde eğitici eğitimi düzenlenmiştir. Ek olarak; Akyurt İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün “ Eğitim Zordur Ama İmkânsız Değildir.” projesine destek amacıyla, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Aile Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri Dairesi Başkanlığı’nca, 25 Mart 2015 tarihinde Akyurt İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı okulların idarecilerine ve rehber öğretmenlerine Madde Kullanım Riski ve Madde Bağımlılığından Korunma eğitimi verilmiştir. AEP eğitimleri kapsamında 2015 yılında 19.873 kişiye “Madde Kullanım Riski ve Madde Bağımlılığından Korunma” eğitimleri verilmiştir.

13 Ocak 2015 tarihinde Sosyal Rehabilitasyon Çalıştayı gerçekleştirilmiştir.

2015 yılı içerisinde Uyuşturucu ile Mücadele Teknik Kurul Toplantısına haftada bir gün katılım sağlanmıştır.

2015 Yılında ATHGM Tarafından Yapılan Araştırmalar:

Türkiye’de Sosyal Yardım ve Hizmetlerin Yeniden Organizasyonu

Sosyal hizmetlerin ve yardımların sunumunda yerelleşme/yerinden yönetim tartışmaları bağlamında ülkemiz için birtakım öneriler ortaya koymak amacıyla yapılan çalışmadan derlenen bilgiler Nisan 2015’de kitaplaştırılmıştır.

Türkiye’de Yaşlılık ve Emeklilik Araştırması

Uluslararası SHARE Araştırmasının soru kâğıdının ülkemize uyumlaştırılması, yaklaşık maliyetin, örneklem büyüklüğünün belirlenmesi, pilot testinin yapılması ve saha uygulaması yönergelerinin hazırlanması amacıyla planlanan araştırmamızın raporu tamamlanmıştır.

Şiddet Etüt Çalışması

Şiddet ile ilgili sosyal politika üretmeye yönelik bilgi ihtiyacının giderilmesi için şiddetin bütün yönleriyle ele alındığı kapsamlı bir çalışma yapılmış ve bu çalışmanın metodoloji, örneklem ve teknik hususları etüt edilmiş olup araştırmamızın raporu tamamlanmıştır.

Aile Dostu Kentler Etüt Çalışması

Aile Dostu Kent kavramının tartışılması, Aile Dostu Şehir kurgusunun sınırlarının belirlenmesi ve varsa mevcut örneklerin incelenmesi amacıyla niteliksel bir araştırma yapılmış olup bu çalışmadan derlenen bilgiler Aralık 2015’de kitaplaştırılmıştır.

Avrupa’da Geçici Koruma Rejimi Örnekleri Etüt Çalışması

Avrupa ülkelerinin sığınmacılara dair uyguladıkları geçici koruma rejiminin incelenerek Türkiye’de

169

uygulanacak sosyal politikalara ilişkin hukuki zeminin oluşturulması, Türkiye’nin Suriyeli sığınmacılara yönelik politikalarının uluslararası hukuka uygunluğu açısından değerlendirmek amacıyla masa başı çalışma yapılmış bu çalışmadan derlenen bilgiler Aralık 2015’de kitaplaştırılmıştır.

Türkiye’de Evlilik Tercihleri Araştırması

Türkiye’de son yıllarda evlilik tercihlerinde gerçekleşen değişimler ve evlilik çalışmalarında özel bir alanı oluşturan “erken evlilikler” olgusuna ilişkin güncel bir literatür taraması yapılmış, derlenen önemli veriler ve mülakat çıktıları Nisan 2015’de kitaplaştırılmıştır.

14-19 Yaş Arası Eğitime Devam Eden Gençlerde Bağımlılık Araştırması

14-19 yaş arası öğrencilerde sigara, içki, illegal ilaç, zararlı ve uyuşturucu madde kullanım alışkanlıkları ve internet kullanımına dair istatistiki veriler toplamak amacıyla hazırlanan çalışma Eylül/2015 döneminde başlamış olup Kasım/2016 döneminde tamamlanması planlanmaktadır.

170

(3) ÇOCUK HİZMETLERİ