PROJEKSĠYONLAR

Ġmar planına esas olacak nüfus projeksiyonları için; en küçük kareler yöntemi, doğrusal yöntem, logaritmik yöntem, bileĢik faiz yöntemi ve 4 farklı üssel artıĢ yöntemi kullanılarak hesaplamalar yapılmıĢtır.

Projeksiyon çalıĢmaları doğrultusunda; plan dönemi sonunda planlama alanında yerleĢecek kentsel ve kırsal nüfusun alt ve üst değerlerine ve dağılımına iliĢkin kestirim belirleme çalıĢmaları ve nüfus kabulleri yapılmıĢtır. 1990-2020 yılları arasındaki nüfus değiĢimleri dikkate alınarak hesaplanan nüfus projeksiyonları, hem yerleĢim bütününde hem de planlama sınırları içerisinde kalan her mahalle için ayrı ayrı hesaplanmıĢ, nüfus kestirim ve kabullerinde daha net kararlar verilmesi amaçlanmıĢtır. Nüfus projeksiyonları ve kabulleri doğrultusunda projeksiyon dönemindeki mekansal ihtiyaçlar da belirlenecektir.

Nüfus projeksiyonları yapılırken, TUĠK adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verileri temel alınarak aĢağıdaki tablolarda yer alan verilerden yararlanılmıĢtır.

Tablo 1: Planlama Alanı Nüfus Projeksiyon Hesapları 1

YILLAR x Nüfus(P) x² P_*x Log P Log P_*x r (Log)

1990 -3 67,599 9 -202,797 4.82994 -14

1995 -2 69,670 4 -139,340 4.84305 -10 0.00605

2000 -1 71,804 1 -71,804 4.85615 -5 0.00605

2005 0 72,601 0 0 4.86094 0 0.00221

2010 1 73,407 1 73,407 4.86574 5 0.00221

2015 2 73,062 4 146,124 4.86369 10 -0.00094

2020 3 74,894 9 224,682 4.87445 15 0.00497

∑ 0 503,037 28 30,272 33.99395 0 0.00343

* Nüfus „p‟ olarak sembolize edilmiĢtir.

(Planevi tarafından 1990-2020 Tüik verileri kullanılarak hazırlanmıĢtır, 2021)

18

Tablo 2: Planlama Alanı Nüfus Projeksiyon Hesapları 2

(1) GÖNEN (BALIKESĠR) (1985-15) Yıllık Nüfus ArtıĢı 0.00343

(2) GÖNEN (BALIKESĠR) (1985-00) Yıllık Nüfus ArtıĢı 0.00477

(3) ĠL MERKEZĠ (Kentsel) (2010-15) Yıllık Nüfus ArtıĢı 0.00717

(4) TÜRKĠYE (Toplam) (2010-15) Yıllık Nüfus ArtıĢı 0.01326

a = 71862 Log(a) = 4,8563 Korelasyon Katsayısı

b = 1081 Log(b) = 0.0066 r = 0.9463088

(Planevi tarafından 1990-2020 Tüik verileri kullanılarak hazırlanmıĢtır, 2021)

Tablo 3: Planlama Alanı Nüfus Projeksiyonlarının Formülleri En Küçük Kareler Metodu

Doğrusal Logaritmik

Pt = a + bx Log Pt = Log a + Log bx

a = P / n Log a = Log P / n

b = Px / x² Log b = Log Px / x²

Üssel ArtıĢ BileĢik Faiz

Pt = Po ert Pt = Po (1+r)t

P : Gözlem Yılı Nüfusu Pt : Projeksiyon Yılı Nüfusu

Po : 2000 Yılı Nüfusu

n : Gözlem Yılı Sayısı r : Ortalama Nüfus ArtıĢı

t : Pt Yılı - Po Yılı (Planevi tarafından 1990-2020 Tüik verileri kullanılarak hazırlanmıĢtır, 2021)

1990-2020 yılları arasında beĢer yıllık dönemlerdeki nüfuslar temel alınarak farklı metotlarla nüfus projeksiyonları yapılmıĢtır. TÜĠK verisi bulunmayan 1995 yılı nüfusu için 1990 ve 2000 nüfusları, 2005 yılı nüfusu için ise 2000 ve 2010 nüfusları temel alınarak hesaplama yapılmıĢtır. Projeksiyon hedef yılı 2040 yılı olarak belirlenmiĢtir.

Yapılan nüfus projeksiyonları sonucunda, Gönen ilçe bütünü 2040 yılı nüfusu en düĢük değeri doğrusal yönetim ile 79.430 kiĢi, en yüksek değer ise üssel (4) yöntemle 97.633 kiĢi olarak bulunmuĢtur. Ġlçe bütünü için yapılan 2040 yılı nüfus projeksiyonları ortalaması 83.738 kiĢi olarak hesaplanmıĢtır. Bu plan kapsamında yapılmıĢ olan projeksiyon çalıĢmaları ile üst ölçekli “Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı” nüfus kabulleri karĢılaĢtırıldığında çevre düzeni planı öngörüsünün daha yüksek değerler aldığı görülmüĢtür.

Yürürlükteki üst ölçekli çevre düzeni planına da uygun olacak Ģekilde, “Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı” Gönen 2040 yılı ilçe bütünü projeksiyon nüfusu 112.607 kiĢi olarak kabul edilmiĢtir.

PLANEVİ Şehircilik Planlama Organizasyon Taahhüt Ticaret İthalat ve İhracat Ltd.Şti.

19

Tablo 4: Gönen Ġlçe Bütünü Nüfus Projeksiyon Hesapları

Yıllar

En Küçük Kareler

BileĢik Faiz

Üssel ArtıĢ

Ortalama Doğrusal Logaritmik Üssel (1) Üssel (2) Üssel (3) Üssel (4)

1990 67.599 67.599 67.599 67.599 67.599 67.599 67.599 67.599 1995 69.670 69.670 69.670 69.670 69.670 69.670 69670 69.670 2000 71.804 71.804 71.804 71.804 71.804 71.804 71.804 71.804 2005 72.601 72.601 72.601 72.601 72.601 72.601 72.601 72.601 2010 73.407 73.407 73.407 73.407 73.407 73.407 73.407 73.407 2015 73.062 73.062 73.062 73.062 73.062 73.062 73.062 73.062 2020 74.894 74.894 74.894 74.894 74.894 74.894 74.894 74.894 2025 76.187 76.317 76.185 76.188 76.702 77.628 80.027 77.033 2030 77.268 77.483 77.499 77504 78.553 80.461 85.511 79.183 2035 78.349 78.667 78.835 78842 80.449 83.398 91.371 81.416 2040 79.430 79.869 80.195 80204 82.391 86.442 97.633 83.738 2045 80.512 81.090 81.577 81589 84.380 89.597 104.324 86.153 (Planevi tarafından 1990-2020 Tüik verileri kullanılarak hazırlanmıĢtır, 2021)

Grafik 1: Gönen Ġlçe Bütünü Nüfus Projeksiyon Hesapları

(Planevi tarafından 1990-2020 Tüik verileri kullanılarak hazırlanmıĢtır, 2021)

Kentsel nüfus hareketlerini ayrı değerlendirmek amacı ile Gönen Ġlçesi merkez mahalleleri ile kentsel nüfus olarak değerlendirilen ve eski belde belediyesi olan Sarıköy Mahallesi ile Denizkent mevkii (Altay Mahallesi) ve Pınarkent mevkiindeki

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045

GÖNEN (BALIKESİR)

Doğrusal Logaritmik Bileşik Faiz Üssel (1) Üssel (2) Üssel (3) Üssel (4) Ortalama

20

(ÇifteçeĢmeler Mahallesi) yerleĢimlerin yıllar içerisindeki nüfus verileri dikkate alınarak nüfus kestirim çalıĢmaları yapılmaya çalıĢılmıĢtır. Ancak TÜĠK verilerinde Altay mahallesine ait nüfus verilerine ulaĢılamamıĢ, ÇifteçeĢmeler Mahallesi verilerinin ise ÇifteçeĢmeler kırsal yerleĢim alanına ait veriler olduğu tespit edilmiĢtir.

Bu nedenle ikincil konut alanı özelliği taĢıyan Denizkent ve Pınarkent mevkilerinde nüfus kabulleri yapılırken mevcut imar planı kararları dikkate alınmıĢtır.

Bu çalıĢma kapsamında yapılan projeksiyon hesaplarına göre kentsel alan niteliğindeki Gönen merkezde 2040 yılı nüfus projeksiyon ortalamasının 75.918 kiĢi, Sarıköy Mahallesi 2040 yılı nüfus projeksiyon ortalamasının 3.936 kiĢi, ÇiftçeĢmeler Mahallesi 2040 yılı nüfus projeksiyon ortalamasının ise 279 kiĢi olduğu görülmektedir. Toplam kentsel nüfus projeksiyon ortalaması 80.133‟dir. Mevcut üst ölçekli plan olan “Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı”nda kentsel alanlarda 2040 yılı kabul nüfusu ise 97.485 kiĢi olarak belirlenmiĢtir.

Bu plan kapsamında yapılan kentsel nüfus projeksiyonları ile üst ölçekli plan kararları karĢılaĢtırıldığında, bu çalıĢma kapsamında yapılan projeksiyon ortalamalarının çevre düzeni planı nüfus kabülünden daha düĢük olduğu görülmektedir. “Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı” kentsel nüfus kabulü olan 97.485 kiĢi bu planın nüfus kabullerinde dikkate alınmıĢtır. Çevre düzeni planı 2040 yılı kentsel nüfusu olarak değerlendirilmiĢ nüfus, bu plana konu olan;

Gönen merkez, Sarıköy Mahallesi ile ÇiftçeĢmeler ve Altay mahalleleri sınırları içerisinde bulunan Denizkent mevkii (Altay Mahallesi) ve Pınarkent mevkiindeki (ÇifteçeĢmeler Mahallesi) kentsel yerleĢimlere ait toplam nüfus kabülüdür. Üst ölçekli bu plana uygun olacak Ģekilde; Gönen Merkez 85.624⁴, Sarıköy Mahallesi 5.906⁵, Denizkent/Pınarkent Mevkii 2.126⁶, kiĢi olmak üzere Çevre Düzeni Planı kentsel nüfus kabulüne uyumlu olacak Ģekilde ayrı ayrı nüfus kabulleri yapılmıĢ, 93.657 kiĢi ilçe bütünü 2040 yılı kentsel nüfusu olarak kabul edilmiĢtir. Gönen ilçe bütününde (kentsel ve kırsal) ise çevre düzeni planı kararlarına uygun olacak Ģekilde 112.607 kiĢi 2040 yılı ilçe bütünü nüfusu olarak kabul edilmiĢtir.

Kırsal mahalleler için yapılan 2040 yılı nüfus projeksiyonu hesaplarında en fazla nüfus değerinin Hasanbey mahallesinde olduğu görülmektedir. Doğrusal yöntemle yapılan projeksiyon hesaplarında, nüfusu azalma eğiliminde olan bazı kırsal mahalleler negatif değerler almıĢtır. Bu negatif değerler 2040 yılı toplam kırsal nüfus hesabına katılmamıĢtır. 2040 yılı toplam kırsal nüfusunun 25.203 kiĢi ile en fazla değer aldığı projeksiyon yöntemi üssel(4), en az değer aldığı yöntem ise doğrusal yöntem olmuĢtur. Toplam kırsal nüfus projeksiyon ortalaması 16.070‟dir. “Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı”nda kırsal

4 Kentsel dönüĢüm alanı sınırları içerisinde (yaklaĢık 1.920 kiĢi) ve bir kısmı taĢkın alanında kalan planlı konut alanlarında yer alan nüfus da dahil olmak üzere.

5 Kentsel sit alanı içerisinde yer alabilecek nüfus da (600kiĢi) dahil olmak üzere.

6 Yürürlükteki uygulama imar planı sınırları içerisinde yaĢayacak nüfus. Jeolojik etüt sınırları dıĢında kalan planlı alanda yer alabilecek nüfus da (55kiĢi) dahil olmak üzere.

PLANEVİ Şehircilik Planlama Organizasyon Taahhüt Ticaret İthalat ve İhracat Ltd.Şti.

21

alanlarda 2040 yılı kabul nüfusu ise 18.950 kiĢi olarak belirlenmiĢ, bu çalıĢma kapsamında yapılan projeksiyon ortalamalarına yakın bir değer almıĢtır.

Tablo 5: Planlama Alanı (ilçe bütünü), Kırsal ve Kentsel Alanlara Ait 2040 Yılı Nüfus Projeksiyon Hesapları (Planevi tarafından 1990-2020 Tüik verileri kullanılarak hazırlanmıĢtır, 2021)

2.3.2. Mekânsal Projeksiyonlar

Planlama alanı Gönen ilçe sınırlarını kapsamaktadır. Bu nedenle mekânsal projeksiyonlar yapılırken bu sınırlar ve bu sınırlar içerisinde yer alacak nüfus dikkate alınmıĢtır.

Mekansal projeksiyonlar yapılırken, bu raporun “2.3.1.Nüfus Projeksiyonları”

bölümünde detaylı olarak açıklanmıĢ olan ve Gönen ilçe bütünü için belirlenmiĢ 2040 yılı projeksiyon nüfus kabulleri ve “Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı” dikkate alınmıĢtır. Gönen ilçe bütünü 2040 yılı projeksiyon nüfusu 112.607 kiĢi olarak belirlenmiĢtir. Planlamaya konu olan Gönen ilçe bütününde, 2040 yılını hedefleyen projeksiyon döneminde planlanması gereken sosyal ve teknik altyapı alan büyüklükleri aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir.

22

Tablo 6: Planlama Alanı Asgari Sosyal ve Teknik Altyapı Alanlarına ĠliĢkin Standartlar ve Asgari Alan Büyüklükleri

ALTYAPI ALANLARI 0 - 75.000 Nüfuslu

YerleĢim Birimleri SAĞLIK TESĠSLERĠ ALANI Aile Sağlık Merkezi

1.5 750-2.000

(Planevi Tarafından, Nüfus Kabulu Olan 112.607 kiĢi ile Mekansal Planlama Asgari Sosyal ve Teknik Altyapı Alanlarına ĠliĢkin Standartlar ve Asgari Alan Büyüklükleri Tablosu verileri kullanılarak hazırlanmıĢtır, 2021)

2.3.3. Sektörel Projeksiyonlar

Sektörel iliĢkiler kentin demografisini, mekânsal geliĢimini ve kent makroformunu etkileyen en önemli unsurlardandır. Balıkesir ve Çanakkale illerinin içerisinde bulunduğu TR22 Bölgesi; sanayinin geliĢtiği büyük kentlere olan coğrafi yakınlığı, lojistik bağlantıların güçlendirilmesine yönelik altyapı yatırımlarının öngörülmesi, doğal kaynaklarının zenginliği ve çevresindeki büyük merkezlere alternatif arayan sanayinin Bölgede yerleĢmek istemesi sebebiyle geliĢmeye açık bir bölgedir. Bu özellikleri nedeniyle Balıkesir ilinin lojistik sektöründe geliĢeceği öngörülmektedir.

Balıkesir‟in lojistik merkez olarak geliĢmesi için halihazırda; üretim, depolama, teknoloji ve ulaĢım ağlarının geliĢtirilmesine yönelik mekânsal kararlar ve yatırımlar bulunmaktadır. Balıkesir Ġlinin lojistik merkez haline gelmesi ile kentte sanayi ve hizmetler sektörlerinin de geliĢimi beklenmektedir. Bu yeni iĢ kolları bölgede yaĢanan dıĢarıya göçü engelleyeceği gibi bölgeye göç gelmesini de sağlayacaktır. Üst ölçekli plan kararları doğrultusunda bölgeye yapılması planlanan sanayi ve depolama alanları ile Balıkesir ilinin sanayi ve lojistik alanında geliĢeceği, yerel merkez olarak

PLANEVİ Şehircilik Planlama Organizasyon Taahhüt Ticaret İthalat ve İhracat Ltd.Şti.

23

planlanan Gönen ilçesinin ise TR22 Bölgesi Mekânsal GeliĢme ġemasında⁷ da belirtildiği gibi sanayi sektöründe ön plana çıkacağı öngörülmektedir. Bu yatırımlar ve sektörel geliĢmeler ise hem Balıkesir ili bütününde hem de ilçeler özelinde yerleĢimlerin mekânsal geliĢimini etkileyecektir.

Gönen ilçesinin 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Kararlarına göre 2040 yılı sektörel projeksiyonu; %59 tarım, %28 hizmetler ve %13 sanayi olarak belirlenmiĢtir.

2040 yılında 116.435 kiĢi olarak gerçekleĢmesi beklenen nüfusun %52 oranında 60.546 kiĢisinin çalıĢan nüfus olması beklenmektedir. Ġlçede 2040 yılı çalıĢanların sektörel dağılımı tarım sektöründe 21.797 kiĢi (%36) , sanayi sektöründe 14.531 kiĢi (%24) ve hizmetler sektöründe 24.218 kiĢi (%40) olarak gerçekleĢmesi beklenmektedir.

Grafik 2: Gönen Ġlçesi 2012 Sektörel Dağılımı

(Büro ÇalıĢmaları)

Grafik 3: Gönen Ġlçesi 2020 Projeksiyon Sektörel Dağılımı

(Büro ÇalıĢmaları,2021)