Proje Tabanlı Öğrenme Yönteminin Basamakları

Korkmaz ve Kaptan (2001) proje tabanlı öğrenme yaklaĢımının uygulama aĢamalarını altı basamak Ģeklinde aktarmıĢlardır. Ayrıca her basamak için yapılacak iĢlemlere, öğretmen ve öğrencinin rollerine çalıĢmalarında yer vermiĢlerdir. AĢamalar Tablo 3‟te gösterilmiĢtir.

41

Tablo 3. Proje Tabanlı Öğrenme YaklaĢımının AĢamaları

AĢamalar Yapılacak Olan

ĠĢlemler Öğretmenin Rolü Öğrencinin Rolü

1. Konuyu ve alt konuları belirleme, grupları kendi içinde organize etme

Öğrenciler kaynakları araĢtırabilir, bir çerçeve proje için sorular önerebilir. AraĢtırmanın genel konusunu sunar, konuların ve alt konuların tartıĢılmasında gruplara rehberlik eder.

Ġlginç problemler yaratır. Soruları kategorize eder. Proje gruplarının oluĢturulmasına katkıda bulunur.

2. Grupların proje planlarını oluĢturması

Grup üyeleri hep birlikte proje planını yaparlar. Nereye ve nasıl gidecekleri, neleri öğrenecekleri gibi sorular hakkında karar verirler. ĠĢ bölümü yaparlar.

Grupların projelerini formüle etmelerine yardım eder, gruplarla toplantı yapar, gerekli materyalleri ve kaynakları bulmalarına yardım eder.

Ne çalıĢacaklarını planlar, kaynakları seçer, rolleri tanımlar, planların dağıtımını sağlar.

3. Projeyi Uygulama

Grup üyeleri organize olur, verileri ve bilgileri analiz ederler.

AraĢtırma ve çalıĢma becerilerinin

geliĢtirilmesine yardım eder, temel süreci ve grupları kontrol eder.

Sorular için cevapları araĢtırır. Veri toplar. Bilgiyi organize eder. Kaynak kiĢilerle görüĢür. Bulgularını birleĢtirir ve özetler.

4. Sunuyu planlama Üyeler sunularındaki temel noktaları belirler ve bulgularını nasıl sunacaklarına karar verirler.

Sunu için ders planlarının tartıĢılmasını ve sürecin organize edilmesini sağlar. Sununun temel noktalarına karar verilmesini, nasıl bir sunu yapılacağının

planlanmasını, sunu için materyaller (video, teyp, poster vb.) hazırlanmasını sağlar.

5. Sunuyu yapma Sunular sınıfta ve belirlenen diğer yerlerde (baĢka sınıf, baĢka okul vb.) yapılır.

Sunular koordine edilir. Sunucular sınıf arkadaĢlarına geri dönüt (feedback) verir.

6. Değerlendirme Öğrenciler proje hakkındaki geri dönütleri paylaĢırlar. Öğretmenler ve öğrenciler projeleri hep birlikte paylaĢırlar.

Proje özetleri ve öğrenilenler

değerlendirilir.

Grup üyeleri olarak çalıĢmayı ve çalıĢmada öğrendiklerini yansıtırlar.

Ayrıca yöntemin iĢlem basamakları aĢağıdaki gibi sıralanmakta ve her bir iĢlem basamağı aĢağıda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır (Moursund, 1999, Akt: Erdem, 2002).

Bu iĢlem basamakları aĢağıda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır:  Hedeflerin belirlenmesi,

42

 Yapılacak iĢin ya da ele alınacak sorunun belirlenmesi,

 Sonuç raporunun özelliklerinin ve sunuĢ biçiminin belirlenmesi,  Değerlendirme ölçütlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi,  Takımların oluĢturulması,

 Alt soruların belirlenmesi, bilgi toplama sürecinin planlanması,  ÇalıĢma takviminin oluĢturulması,

 Kontrol noktalarının belirlenmesi,  Bilgilerin toplanması,

 Bilgilerin örgütlenip, raporlaĢtırılması,  Projenin sunulması.

Hedeflerin belirlenmesi:

Belli bir amaca hizmet eden tüm süreçler de olduğu gibi proje tabanlı öğrenme süreci de belli hedefleri olan ve bu hedefleri açık bir Ģekilde ortaya koyan bir yöntemdir. Bu noktada önemle belirtilmesi gereken nokta, proje tabanlı öğrenme sürecinin amaçlarının dersin ya da ünitenin hedefleriyle aynı olması gerekliliğidir. Çünkü proje tabanlı öğrenmenin bir ek ya da destekleyici çalıĢma olmadığı; dersin hedeflerini gerçekleĢtirmek için düzenlenmiĢ bir etkinlikler bütünü ve bir yaklaĢım biçimi olmasıdır.

Yapılacak iĢin ya da ele alınacak konunun belirlenip, tanımlanması:

Hedeflerin belirlenmesinden sonra yapılacak iĢ, ele alınacak sorun ya da incelenecek durumun belirlenmesi aĢamasıdır. AnlaĢılacağı üzere proje bir iĢe, bir duruma ya da bir soruna yönelik olabilir. Önemli olan, proje konusu öğrenciyi düĢünmeye, hayal etmeye, araĢtırma ve sorgulamaya sevk edecek yapıda olmalıdır.

Sonuç raporunun özelliklerinin ve sunuĢ biçiminin belirlenmesi:

Sürecin sonucunda ortaya çıkacak ürünün niteliğinin ve nasıl sunulacağının önceden belirlenmesi çalıĢmanın niteliği açısından son derece önemlidir. Ortaya çıkacak ürün, araĢtırma raporu, gazete yazısı, dergi, belgesel, drama, web sayfası, maket, öykü, poster, afiĢ, broĢür vb. olabilir. Öğrencilerin ortaya koydukları ürünle ilgili sunumları sırasında teknolojik imkânlardan yararlanıp yararlanmayacağı da önceden belirlenmesi gereken önemli bir konudur. Sonuç raporu ve sunumla ilgili tüm detaylara proje çalıĢmasının baĢında, öğrenciler ile tartıĢılarak gerçekleĢtirilmelidir.

43

Değerlendirme ölçütlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi:

GerçekleĢtirilecek eylemler veya iĢlemler dizisinde yapılan her adımın değeri, içerdiği becerinin niteliğine bağlı olarak değiĢim gösterir. Bu anlamda yöneldiğimiz hedef önemlidir. Bu açıdan araĢtırma sonunda ortaya konan projenin iĢe yararlılığıyla ilgili değerlendirme kriterleri belirlenerek proje bu kriterler ile değerlendirilmelidir. Belirlenen hedefler öğrencilerin iĢbirliği içerisinde çalıĢması, sorumluluklarını yerine getirmesi, bilgi toplama ya da bilgiyi örgütleme becerisi kazanması gibi bölümlere ayrılarak her bölüm belli kriterlere göre ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Öğrencinin bu değerlendirme kriterlerinden haberdar olması ve kendi değerlendirmesine aktif olarak katılması sağlanmalıdır.

Takımların oluĢturulması

Proje tabanlı öğrenme, bireysel, tüm sınıf ile ya da takım çalıĢmaları olarak gerçekleĢtirilebilir. Bireysel çalıĢmalar bağımsız çalıĢma becerilerinin, takım çalıĢmaları ise iĢbirliği içinde çalıĢma becerilerinin geliĢmesini sağlayacaktır. Grupların ele alınan proje konusu ve sınıf mevcudu ile orantılı olarak, mümkün olduğunca öğrenci istekleriyle 4-5 kiĢilik ve sahip olunan beceriler açısından heterojen olarak oluĢturulmasına özen gösterilmelidir. Takımların oluĢturulmasına öğrencilerle birlikte karar verilebilecek olsa da belli kriterlere göre hareket etmek, çalıĢmaların verimliliği açısından önemlidir. Takım sayısı, ele alınan proje konusuna ve sınıf mevcuduna göre değiĢebildiği gibi gerektiğinde aynı konu bir kaç takım tarafından çalıĢılabilir.

Proje Durum ya da Sorusu ile ilgili Ayrıntılı Soruların Belirlenmesi, Bilgi Toplama Sürecinin Planlanması

Bu aĢama ile takım süreci baĢlamıĢ olur. Her takım kendi içerisinde, projede ele alınan soruya iliĢkin olarak araĢtırmalar yaparak, bilgi kaynaklarını ve bilgi toplama araçlarını belirleyip; görev dağılımı yapar. Aynı zamanda bu aĢama ile takım içinde uyumlu olarak çalıĢmanın da ilk adımı baĢlamıĢ olur.

ÇalıĢma takviminin oluĢturulması

ÇalıĢma takviminin oluĢturulması, projelerin tamamlamak kadar zamanı etkin olarak kullanma becerisi kazanma ve planlı çalıĢmayı öğrenme adına son derece önemlidir.

44 Kontrol noktalarının belirlenmesi

ÇalıĢma süresince, proje gruplarının çalıĢmaları devamlı izlense bile belli aĢamalarda kontrol ve değerlendirme yapılması, öğrencilerin sistemli çalıĢmasını ve çalıĢmanın zamanında yönlendirilmesini sağlayacaktır.

Bilgilerin toplanması

Proje tabanlı öğrenmede projeler konusu veya sorusu gereği tek bir kaynaktan bilgi alınarak gerçekleĢtirilmemektedir. Bilgi toplama, gerekli olan bilgiyi tanıma, bilgilerin elde edileceği bilgi kaynaklarını ve bu kaynaklardan yararlanma yollarını bilme gibi öğrenciler için oldukça karmaĢık iĢlemler gerektiren bir aĢamadır. Süreç için belirlenen zamanın önemli bir dilimi bu aĢamaya ayrılmalı ve öğrencilere bilgi toplama aĢamasında yardım edilmelidir.

Bilgilerin örgütlenip, raporlaĢtırılması

Proje ile ilgili elde edilen bilgiler doğrultusunda proje sorusu analiz edilmeli ve düzenlenmelidir. Bunun yanında bilgilerin örgütlenmesi iĢlemi de yapılmalıdır. Bu aĢamaya kadar yapılan tüm iĢlemler bu aĢamada uygun biçimde raporlaĢtırılmalıdır.

Projenin sunulması

Bu aĢamada projeler, planlama aĢamasında belirlendiği biçimde sunulacaktır. Projeler sözlü sunum, poster ya da slayt gösterisi Ģeklinde sınıfa sunulabilir. Ayrıca öğrencilerin sunularında teknolojiden yararlanmaları sağlanmalıdır.