Proje ÇalıĢmalarının Somut Çıktılarının Değerlendirilmesi

1.RUMELĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK EĞĠTĠMĠ SEMPOZYUMU – 28-29 HAZĠRAN 2021/ ĠSTANBUL 4.2. Proje Konusu

Proje konusu seçiminde tasarım probleminin, öğrencilere merak uyandırması, stüdyonun konu çerçevesinde dinamik kalması, seçilen konunun öğrencinin teknik ve tasarım bilgi ve becerilerine önemli katkılar sağlamasına dikkat edilmiştir. Sanal stüdyo ortamında öğrencilerin sadece binanın işleve bağlı mekânsal organizasyonunu düşünmek yerine, araştırma odaklı, kavramsal alt yapısı ve teknik bilgilerle beraber tasarım sürecini ele almaları amaçlamıştır. Bu bağlamda Mimari Proje III; çevreye uyumlu, yerel halkın ihtiyaçlarına ve gelecekteki fırsatlarına cevap veren, doğal ve geleneksel sosyo-kültürel yaşamla iç içe geçen, biyoçeşitliliğini ve yaban hayatını koruyan, yenilemez kaynakların minimum kullanımını gerektiren tasarım kriterlerini kapsayan konu çerçevesinde şekillenmiştir. Bu tasarım girdilerini sağlayan bir ekolojik otel binası tasarımı stüdyo katılımcılarından beklenmiştir. Sanal stüdyo ortamında mimari tasarım dersi alan öğrencilerin teknolojiyi ve internet ortamını daha çok kullanması ve örgün eğitime göre araştırmaya daha çok vakit ayırabilmeleri konu seçiminde etkili olmuştur.

4.3. ÇalıĢma Alanı

Belirlenen proje konusu kapsamında, çalışma alanı stüdyo yürütücüleri tarafından verilmiştir. Çalışma alanı hakkında temel veriler ve bilgiler hazırlanan proje dosyasında öğrencilere aktarılmıştır. Arazi analiz çalışması, değişen ortam koşullarında fiziksel ortam ve beden ile analiz edilemediğinden, dijital ortamda alan verilerin elde edilmesi, paylaşımı ve araştırılması hakkında bilgiler verilmiş ve program destekleri ile çalışmaların yapılması desteklenmiştir. Alan analizinde öğrencilerin sanal ortamdan ulaşabileceği bilgiler dışında arsa yapılaşma koşulları, çekme mesafeleri, topografya çizimleri ve arazinin autocad dosyası gibi materyaller dijital olarak öğrencilerle paylaşılmıştır (Tablo 4).

Tablo 4 : Çalışma alanı uydu görüntüsü ve Topografya

4.4. Proje ÇalıĢmalarının Somut Çıktılarının Değerlendirilmesi

Mimari Proje III Stüdyosunda; öğrenciler planlanan çalışma takvimine göre her hafta derslere hazırlanarak gelmişler ve her öğrenci kendi teknik bilgi ve becerileri doğrultusunda tasarımlarını sanal ortamda ekrana yansıtarak anlatmışlardır. Proje süreci boyunca Stüdyo yürütücüsü tarafından çalışma yöntemi ve sunumlarda el çizimi veya bilgisayar ortamında çizim konularında özgür bırakılan öğrenciler, sanal ortamın verdiği dijitalleşme, stüdyoya destek olarak bölüm tarafından verilen bilgisayar destekli tasarım dersleri ve öğrencinin eskizden çok bilgisayar programlarında vakit geçirmesi sebebiyle 2D veya 3D çalışmalarını dijital yapmayı tercih ettikleri gözlemlenmiştir. Bilgisayar ortamında çizim yapmada yetersiz olan öğrenciler proje süreci boyunca haftalık teslim takibi incelendiğinde el çizimleri ile başlayan tasarım ifade biçimleri hızlı bir şekilde bilgisayar ortamına taşınmış olduğu görülmüştür. Bilgisayar programlarına hâkim olmayan öğrencilerin geneli final tesliminde 2D ve 3D çizimlerini bilgisayar ortamında yapabilmişlerdir. Çizim programlarına aşina olan ancak yeterli mimari ve sunum bilgisine sahip olmayan öğrenciler, Stüdyo sürecinde, derslerin

- 66 -

1.RUMELĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK EĞĠTĠMĠ SEMPOZYUMU – 28-29 HAZĠRAN 2021/ ĠSTANBUL

başından itibaren sanal ortamda çizim ve modelleme yöntemi ile çalışmalar yaparak, tasarımlarını ifade etmede dijital görsel üretmede ve sunum tekniklerinde kendilerini geliştirmişlerdir (Tablo 5).

Tablo 5: Öğrenci Projelerinin Gelişimi 4.5. Ölçme ve Değerlendirme

Projelerin değerlendirilmesinde, final jürisi teslimleri büyük önem taşımakla birlikte projenin gelişim süreci de çok önemlidir. Proje konusu kapsamında yapılan eskizler, öneriler, çalışmalar proje gelişimine katkıda bulunmaktadır. Haftalık teslimlerle takip edilen bu süreç dönem sonunda arşivlenen teslim dosyaları ile değerlendirilmiş ve sanal stüdyoda senkron- asenkron katılım verisi elde edilmiştir (Tablo 6) Haftalık teslimler proje notlandırmasına vize ve final sınavları haricinde kısa sınav olarak adlandırılmış not ortalamasına etki etmiştir. Dönem arası ve dönem sonunda olan jüri değerlendirmelerinde stüdyo yürütücüsü dışında konuk akademisyen davet edilerek proje değerlendirmesi yapılmış ve proje süreci ile beraber değerlendirilmiştir. Proje tesliminde dönem sonu, Proje Araştırma dosyası, Çevre Analizi, Ġhtiyaç Programı, Ġşlev şeması, Kullanım Senaryosu, Konsept ve Tasarım Kararları, Plan, Kesit, Görünüş ve Perspektif görseller istenmiştir. Dijital ortamda sunum yapılacağı ve çıktı alınmayacağı için, pafta adedi, pafta düzeni yapılmamış öğrencilerin tasarımlarını iyi ifade edebileceği sunum teknikleri anlatılmış ve jüri sunumlarında öğrencilerden istenenler listesi doğrultusunda sunum yapma ifadeleri serbest bırakılmıştır. Ölçme ve değerlendirme kriterleri; Yapılı ve doğal çevre ile sosyal çevre verilerinin değerlendirilmesi, Probleme bütüncül yaklaşım geliştirilmesi, tasarım yaklaşımı ve ana fikir ile projenin uyumu, işlev, biçim ve strüktür uygunluğu, tasarımda özgünlük ve yaratıcılık, ışık, gölge, renk, doku, oran, orantı vb. kullanımı, mimari sunum tekniği ile ölçeğin gerektirdiği mimari teknik çizim kriterlerine uygunluğu olarak belirlenmiştir.

- 67 -

1.RUMELĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK EĞĠTĠMĠ SEMPOZYUMU – 28-29 HAZĠRAN 2021/ ĠSTANBUL

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Çevrimiçi Katılan Öğrenci Sayısı

Tablo 6: Haftalık Çevrimiçi katılan öğrenci sayısı (Mevcut sayı:16)

SONUÇ

Mimarlık Eğitiminin küresel çaptaki salgın sebebiyle değişen fiziksel ortama aniden uyum sağlaması Sanal Mimari Tasarım Stüdyoları ile mümkün kılınmıştır. Sanal Mimari Tasarım Stüdyosu kavramı 1990 yılların başlarında ortaya çıkmış olmasına rağmen ülkemizde mimarlık eğitiminde yaygın olarak kullanılmamaktadır. Zorunlu sebeplerle tasarım stüdyolarının sanal stüdyolara dönüşmesi tasarım eğitiminde akademisyenlere ve mimarlık öğrencilerine farklı deneyimler kazandırmıştır. Bu çalışma kapsamında Ġstanbul Rumeli Üniversite Mimarlık Fakültesi –Mimarlık Bölümü 2020-2021 Eğitim Öğretim Yılı Güz Dönemi Mimari Proje III Dersi Sanal Stüdyosu değerlendirilmiş ve deneyimler aktarılmıştır.

Mimari Proje sürecinin sanal Stüdyo ortamında planlanmasında öğrencilere verilen proje konusunun önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Öğrencinin daha çok internet ortamında vaktini harcaması ve uzaktan eğitimin verdiği zaman kazanımı, araştırmaya dayalı ve ilgi uyandıran konu seçimi ile stüdyoda aktif olmasını sağlamıştır. Sanal Stüdyo derslerinin, her öğrencinin kendi sisteminde tüm haftaki ders kritiklerinin video kayıt olarak bulunması ve erişiminin kolaylığı sayesinde öğrenciler asenkron katılım gösterebilmişlerdir. Bu durum öğrencinin Proje sürecinden kopmasını engellemiş ve onu derse karşı motive etmiştir. Örgün eğitimde sadece bir dönem proje dersi almış öğrencilerin teknik çizim, bilgisayar programı kullanımı ve sunum teknikleri açısından yetersiz olmaları sanal stüdyo aracılığıyla farklı ve hızlı bir şekilde aşılmıştır. Bilgisayar ortamında çizim yapamayan öğrenciler bölümün verdiği stüdyoya yardımcı olan bilgisayar destekli tasarım dersleri ve öğrencinin sanal ortamda tasarımını ifade etme çabası ile proje sonunda 2D ve 3D çizimler gelişmiş, program bilgisi başlangıç seviyesinde olan öğrenciler ise proje sürecinin başından uygulamaya yönelik modelleme teknikleri ve görselleştirmeler ile kendilerini geliştirmişlerdir.

Ġstanbul Rumeli Üniversitesi bünyesindeki Uzaktan Eğitim Sistemi ile akademisyenler ve öğrencilerin sanal ortamda hızlı ve kolay buluşabildiği Mimari Sanal Stüdyo Ortamları farklı konumlardaki mimarlık öğrencilerini ve akademisyenleri eş zamanlı olarak tasarım ortamına davet edilebilmesi açısından bir avantaj olarak değerlendirilebilir. Bu durum, deneyimlenen Mimari tasarım stüdyoları göz önüne alındığında ulusal ve uluslararası Sanal Mimari Tasarım Stüdyolarının düzenlenebileceği düşüncesi ile mimari tasarım eğitimi için avantajlı ve faydalı olacağı söylenebilir.

- 68 -

1.RUMELĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK EĞĠTĠMĠ SEMPOZYUMU – 28-29 HAZĠRAN 2021/ ĠSTANBUL

KAYNAKLAR

[1] Gökmen, H. & Süer, D. “Mimarlık eğitiminde tasarım stüdyolarına farklı yaklaşımlar.” Ege Mimarlık, 3(47), (2003) 4-7.

[2] Hacıhasanoğlu, O. I. Hacıhasanoğlu, and Ö. Emer. "Tasarım Stüdyosundaki Amaçlar." Ege Mimarlık 3.47 (2003): 29.

[3] Gökmen H,-Dürrin, S., “Mimari Tasarım Stüdyosunun Elemanları”, Ege Mimarlık Dergisi,3(47), (2003):6.

[4] Bennett, R. ve Broadfoot, O. Design Studios: Online Apple University Consortium Academic and Developers Conference Proceedings, Wollongong: Apple University Consortium Academic and Developers, (2003) s. 9-21.

[5] Mitchell, W.J. McCullough, M.Digital Design Media, Van Nostrand Reinhold, NewYork.(1991) [6] Wojtowicz, J. Papazian, P. Fargas, J. Davidson, J. N., Cheng, N., Asynchronous Architecture,

Morgan, F., Pohlman, R.W., (eds.), Education and Practise: The Critical Interface, ACADIA’93, (1993) 107-117,

[7] Chen, N, Kvan, T., Wojtowicz, J., Bakergem, D. V., Casaus, T., Davidson, J.,Fargas, J., Hubell, K., Mitchell, W., Nagakura, T., Papazian, P., “Place,Time and The Virtual Design Studio”, Harfman, A., Fraser, M., (eds.), Reconnecting, ACADIA’94, (1994) pp: 115-131,

[8] Wojtowicz, J., Butelski, K.,A Case Study of the Virtual Design Studio inPractise: The Olympic Stadium for Krakow 2006, Proceedings of ECAADE’98 Conference. (1998)

[9] Tong, H., Çağdaş, G., “Global Bir Tasarım Stüdyosuna Doğru”, Tasarım Kuram Eleştiri Dergisi, 3-Bahar 04-05.

[10] Ketizmen, G. "Mimari tasarım stüdyosunda çalışma yöntemleri: Anadolu Üniversitesi Mimarlık Bölümü örneği." Ege Mimarlık 47 (2003):33.

[11] Chen, W. ve You, M., A framework for the development of online design learning environment, 6th Asian Design Conference, (2003)

- 69 -

1.RUMELĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK EĞĠTĠMĠ SEMPOZYUMU – 28-29 HAZĠRAN 2021/ ĠSTANBUL

ÖZGEÇMĠġ

Dr. Öğr. Üyesi H.Çiğdem Zağra

1982’de Edirne’de doğmuş, 2000’de Trakya Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden mimar ünvanı ile mezun olmuştur. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nden, 2006’da “Yüksek Mimar” ve 2016’da “Doktor Mimar” unvanlarını almıştır. Aynı zamanda 2004 yılından beri serbest olarak mimarlık yapmaktadır. Antalya Aspendos Köprüsü, Çanakkale Kemerdere Roma Su Kemeri, Lapseki Tarihi Kent Merkezi Sokak Sağlıklaştırma vb., önemli projeleri arasındadır. 2017 tarihinden itibaren Dr. Öğretim Üyesi olarak Ġstanbul Rumeli Üniversitesi’nde görev yapmaktadır.

ArĢ. Gör. E.Ebrar Bostancı

1993 yılı Konya doğumludur. 2016 yılında Selçuk Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümünü bitirmiştir. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü Bina Bilgisi Programında Yüksek Lisans eğitimine devam etmektedir. 2020 tarihinden itibaren Ġstanbul Rumeli Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır.

70

1.RUMELĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK EĞĠTĠMĠ SEMPOZYUMU – 28-29 HAZĠRAN 2021/ ĠSTANBUL