Prof. Dr. Melek DELİLBAŞI

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi’nde Şerif Baştav ve Akdes Nimet Kurat’ın öğrencisi olan Melek Delilbaşı, 1947 yılında İstanbul'da doğdu. 1968 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Ortaçağ Bölümü'nden mezun oldu. 1968 yılında aynı bölümde asistan olarak doktora çalışmalarına başladı. 1970–1972 yılları arasında Selanik Üniversitesi (Yunanistan)'nde bu çalışmalarını sürdürdü. 1973 yılında DTCF Ortaçağ Kürsüsünde "J.Anagnostis, Sultan II. Murad

Dönemine Ait Bir Bizans Kaynağı" konulu teziyle doktor unvanını aldı. Delilbaşı bu tezi

üzerinde Selanik Üniversitesi’nde çalışmalar yaptı ve 1973’de Ankara Üniv. DTCF’den doktorasını almıştır. Öğrencilik yıllarında klasik Yunanca öğrenmiş ve 1970 yılılının başlarında Prof. Dr. Karayannopoulos’un seminerlerini izleme imkanı bulmuştur. Nitekim 1982 yılında Dumbortan Oaks’da Prof. Dr. N. Oikonomides’in verdiği Grekçe

1

Prof. Dr. M. Şerif Baştav’ın eserleri için bkz:“Prof. Dr. Mekki Şerif Baştav’ın Hal Tercümesi”, Türk Kültürü Araştırmaları (Prof. Dr. Şerif Baştav’a Armağan), Yıl: XXV/2, 1987, s,V-VI.

2 Prof. Dr. Melek Delilbaşı hakkında detaylı bilgi için bkz. http://www.dtcf.ankara.edu.tr/melekdelilbasi.html#yayinlar, 10.03.2010; Delilbaşı, Melek, Selanik (Thessaloniki)'in Son Zaptı Hakkında Bir Tarih. (Sultan II. Murad Dönemine Ait Bir Bizans Kaynağı, 1989, TTK Yay.; Sever İlker, Türkiye’de Ortaçağ Tarihçiliği Dünü, Bugünü ve Sorunları, Dokuz Eylül Üniv. Sos. Bil. Enst. Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006; Necipoğlu, Nevra, Türkiye’de Bizans Tarihçiliğinin Dünü, Bugünü ve Sorunları, Toplumsal Tarih, S. 112, Nisan 2003 s. 72 - 77.

158

Paleografya seminerine katılma olanağı bulması onun kariyerinde dönüm noktası oldu

(delilbaşı, 2005: 66, Prof. Dr. Melek Delilbaşı,

http://www.dtcf.ankara.edu.tr/melekdelilbasi.html#yayinlar, 10.03.2010) .

1973–1974 yılları arasında, Londra'da, British Museum ve King's College'de araştırma ve incelemelerde bulundu. 1980 yılında DTCF'nde "Türk Hükümdarlarına Ait Yunanca

Nameler ve Ahidnâmeler" konulu tezi ile doçent unvanını aldı (Prof. Dr. Melek

Delilbaşı, http://www.dtcf.ankara.edu.tr/melekdelilbasi.html#yayinlar, 10.03.2010) . 1987–1988 yılları arasında Washington'da, Harvard Byzantinoloji Enstitüsü'nde (Dumbarton Oaks) burslu olarak araştırma yaptı. ABD'nin çeşitli üniversitelerinde konferanslar verdi. 1988 yılında D.T.C. Fakültesinde profesör unvanını aldı. Aynı fakültede öğretim üyeliği yaptı. Tarih Bölümü Başkanı ve Çağdaş Yunan Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Başkanı oldu. Ayrıca Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde

“Bizans-Osmanlı Tarihi” dersleri verdi (Prof. Dr. Melek Delilbaşı,

http://www.dtcf.ankara.edu.tr/melekdelilbasi.html#yayinlar, 10.03.2010) .

Türk Sultanlarına ait ahitnameler ve mektuplar üzerinde çeşitli makaleler yazdıktan sonra, erken dönem Osmanlı ve geç dönem Bizans tarihi hakkında son derece değerli bilgiler sunan en eski Osmanlı tahrir defterleri üzerinde yoğunlaşan Delilbaşı, Yanya ve Selanik hakkında ve Bizans’tan Osmanlı’ya geçiş dönemi hakkındaki makalelerini, Prof. Dr. Muzaffer Arıkan ile birlikte hazırladıkları 1454/1455 tarihli Tırhala Mufassal Tahrir Defteri izledi. Bu ortak çalışma 2001’de Ankara’da yayınlandı (Delilbaşı, 2005: 65).Eserleri¹

3.7.1.1.Kitapları ve Makaleleri

1- Johannis Anagnostis, Selanik’in Son Zaptı Hakkında Bir Tarih (II. Murad Dönemine

1 Prof. Dr. Melek Delilbaşı’nın eserleri hakkında detaylı bilgi için bkz. http://www.dtcf.ankara.edu.tr/melekdelilbasi.html#yayinlar, 10.03.2010; Delilbaşı, Melek, Selânik (Thessaloniki)'in Son Zaptı Hakkında Bir Tarih. (Sultan II. Murad Dönemine Ait Bir Bizans Kaynağı, 1989, TTK Yay.; Sever İlker, Türkiye’de Ortaçağ Traihçiliği Dünü, Bugünü ve Sorunları, Dokuz Eylül Üniv. Sos. Bil. Enst. Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006; Necipoğlu, Nevra, Türkiye’de Bizans Tarihçiliğinin Dünü, Bugünü ve Sorunları, Toplumsal Tarih, S. 112, Nisan 2003 s. 72, 77.

159

Ait Bir Bizans Kaynağı), TTK Yayınları, Ankara 1989.

2- “Selanik’in Venedik İdaresine Geçmesi ve Osmanlı Venedik Savaşı (1423–1430)”,

Belleten, XL/150 (1976), s. 573–588.

3- “Sultan II. Murad’in Fethinden Sonra Selanik’te İzlediği Politika ve Bir Hamam Kitabesi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, XIV/25, s. 361–364, 1982.

4- “Ortaçağ’da Türk Hükümdarlarının Ahidnamelerle Batılılara Verdikleri İmtiyazlara Genel Bir Bakış”, Belleten, XLVII/185 (1983), s. 95–103.

1- “Selanik ve Yanya’da Osmanlı Egemenliğinin Kurulması”,Belleten, LI/199 (1987), s. 75–106.

5- “History of Preveza in XVIth Century”, OTAM II, s. 53–60, 1991.

6- “He Historia tis Prevezas ton 16th Aiona Symphona met is Forologikes Apographes tis Othomanikis Autokratorias”, Prevezanika Chronika, V. 25, Preveza, s. 22–30, 1991. 7- “Greek as a Diplomatic Language in the Turkish Chancery”, Praktika B´Diethnous

Symposiou “He Epikoinonia sto Byzantion” Kentro Byzantinon Erevnon, Athens, s.

145–153, 1993.

8- “The Via Egnatia and Selanik (Thessalonica) in the 16th Century”, The Via Egnatia

Under Ottoman Rule (1380–1699), Edited by: Elizabeth Zachariadou, Crete University

Press, Rethymnon, s. 67–84, 1996.

9- “1564 Tarihli Mufassal Yanya Livasi Tahrir Defterine Göre Yanya Kenti ve Köyleri”, TTK Belgeler Dergisi, XVII/21 (1997), s. 171–223.

10- “Türk Tarihinin Bizans Kaynakları”, Yapı Kredi Bankası Kültür ve Sanat Yayınları, Cogito Dergisi, Sonbahar 1998, İstanbul, s. 339–351.

11- “Aydınoğlu Hızır Bey’e Ait Bir Ahidname”, CIEPO XIV. Sempozyum Bildirileri, 18–22 Eylül 2000, Çeşme, s. 97–110.

12- “Balkanlarda Osmanlı Fetihlerine Karşı Ortodoks Halkın Tutumu”, XIII. Türk

Tarih Kongresi, Ankara, 4–8 Ekim 1999, Kongreye Sunulan Bildiriler, Ankara, TTK,

160

13-“Osmanlı-Bizans İlişkileri”, Türkler, c. 9, eds. H. Celal Güzel-Prof. Dr. Kemal Çiçek, Prof. Dr. Salim Koca, 122–132, 2002.

14- “Bizans’tan Osmanlı Fethine Selanik (Thessaloniki)”, Toplumsal Tarih, XIX/112 (Nisan 2003), 90–93.

15-“Christian Sipahis in the Tırhala Taxation Registers (15th and 16th Centuries)”,

Symposium on the Provincial Elites in the Ottoman Empire, Girit / Yunanistan, 2003.

16-“The Present and Future of Byzantine Studies in Turkey”, in memory of Nikos Oikonomides, Edited By Florentia Evangelatou Notara, Triantafyllitsa Maniati-Kokkini,

Athens-Thessaloniki 2005, pp. 63-72.

17-“A contribution to the Ottoman demographic history in the 15th and 16th centuries-special reference to the northern Greece and the Mediterranean world”, La Sicile, la Méditerranée, les Balkans histoire culture languages peuples, Atti dele Giornate di

Studio Palermo 7–9 settembre 2006 a cura di Matteo Mandalá A.C. Mirror, s. 17–34.

18-Söğüt, İkinci Osmanlı Sempozyumu, “Bizans Kaynaklarında Osmanlıların Fetih Konularına İlişkin Bilgiler”, 1986.

19-A.B.D., Washington, Harvard University’s Center for Byzantology, “Ionnia (Yanya)

from Byzantine to the Ottoman Period”, 1988.

20-Rusya, Moskova, XIIIth International Congress of Byzantine Studies, “The Significance of the Ottoman Tahrir Defters for the Late Byzantine History”, 1991. 21-Yunanistan, Girit Rethymnon, “The Via Egnatia Under Ottoman Rule (1380–

1699)” Symposium, “Selanik and Via Egnatia in the XVIth Century”, 1994.

22-A.B.D., Washington, Dumbarton Oaks, “Thessaly from Byzantine to Ottoman Period”, 1994.

23-Almanya, Heildelberg, VIIth International Congress of Ottoman Social and

Economic History, “Osmanlı Döneminde Tesalya Tarihi”, 1995.

24-Danimarka, Copenhagen University, XIXth International Congress of Byzantine

161

25-Ankara, South East Europe in History: The Past, The Present and the Problems of

Balkanology Symposium organized by Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, “The Significance of Comparative Study on Byzantine and Ottoman Sources

for Balkan History”, 1996.

26-Bursa-Uludağ, Uludağ Üniversitesi tarafından düzenlenen VIII. Uluslararası

Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi, “Teselya’da Bizans’tan Osmanlı

Egemenliğine Geçiş”, 1998.

27-İstanbul, Osmanlı Dünyasında Bilim ve Eğitim Milletlerarası Kongresi, “Bizans Kaynaklarında Osmanlı Devleti’nin Hoşgörü ve Koruma Politikası (XIV-XV. yy.)”, 1999.

28-Ankara, XIII. Türk Tarih Kongresi, “Balkanlarda Osmanlı Fetihlerine Karşı Ortodoks Halkın Tutumu”, 1999.

29-İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü, “Multidisiplinary Education in Faculty of Letters in Ankara University, A Case Study on Byzantine and Modern Greek

Studies.”, 2004.

30-The Evaluation of Tırhala (Thessaly) Taxation Register for late Byzantine History”,

XXI. International Congress of Byzantine Studies, 20–26 Ağustos 2006 Londra.

31-“Classical Tradition Byzantine and Modern Greek Studies in Turkey and Prospects for The Future Projects”, 17–20 Ekim 2007, Atina.

32-Dennis, G.T., “Byzantine-Turkish Treaty of 1403” (1403 Tarihli Bizans-Türk Antlaşması), D.T.C.F. Dergisi, XXIX/1-4 (1971-1978), s. 153-166.

33-Haranis, P., “Economic Factors in the Decline of the Byzantine Empire” (Bizans İmparatorluğu’nun Çöküşündeki Ekonomik Faktörler), Belleten, XLVIII/191-192 (1985), s. 163-168.

162