BULGULAR ve YORUM
4.4. Alt Problem 3: Üretici Açısından Hızlı Modanın Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
Kaliteli üretim yapmak ve bunu makul fiyata satmak artık yeterli olmamakta, üretim süresi, ürün çeşidini yenileme sıklığı, depolama zamanı, koleksiyon hazırlama süresi gibi göstergelerin başarısı önemli rekabet araçları olarak görülmektedir. Bu dönemde hazır giyim üreticileri, tasarımdan satış noktasına ulaşmaya kadar bütün süreçleri kısaltmaya, daha hızlı olmaya çalışmalıdır (Fırat, 2005, s. 113). Bu baskı altında yüksek verimlilik ve düşük maliyetle üretimlerini devam ettirebilme amacı olan tüm hazır giyim işletmelerinin süreçlerini tanımlayıp yönetmesi, güncellemesi ve bu doğrultuda süreç iyileştirme çalışmalarına gereken önemi vermesi gerekmektedir. Sunulan ürünlerin belirli sayılarda olması, ürünlerin çeşitliliği için yenileme çemberinin dar olmasının yeni ürünler için yer açması üreticilere rekabet kolaylığı sağlarken, ürünlerin pazarda kalma süresinin kısıtlılığı ve tüketiciler açısından bir sonraki zaman diliminde ürünlerin bulunamama riskini oluşturabilmektedir. Bu nedenle hızlı moda kavramının üretici ve tüketici açısından ayrı ayrı ele alınması önemlidir.
76
Tablo 32. İşletmelerin Üretim Yılına Göre Hızlı Modanın Avantajları Hakkındaki Görüşleri
İşletmenin giyim sektöründeki üretim yılı
Hızlı moda ürün tutunmayı kolaylaştırır
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl 6 85,7 - - 1 14,3 7 100,0 4 ,004 12-23 yıl 4 23,5 6 35,3 7 41,2 17 100,0 24-30 yıl ve üstü - - 2 33,3 4 66,7 6 100,0 Toplam 10 33,3 8 26,7 12 40,0 30 100,0 İşletmenin giyim sektöründeki üretim yılı
Hızlı moda marka olmaya destek sağlar
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl 6 85,7 - - 1 14,3 7 100,0 4 ,000 12-23 yıl 1 5,9 6 35,3 10 58,8 17 100,0 24-30 yıl ve üstü - - 2 33,3 4 66,7 6 100,0 Toplam 7 23,3 8 26,7 15 50,0 30 100,0 İşletmenin giyim sektöründeki üretim yılı
Hızlı moda ürünlerin satışlarını arttırır
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl 3 42,9 3 42,9 1 14,3 7 100,0 4 ,004 12-23 yıl - - 5 29,4 12 70,6 17 100,0 24-30 yıl ve üstü 1 16,7 - - 5 83,3 6 100,0 Toplam 4 13,3 8 26,7 18 60,0 30 100,0
77 İşletmenin giyim
sektöründeki üretim yılı Hızlı moda ürünlerin maliyetlerini düşürür
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl 6 85,7 1 14,3 - - 7 100,0 4 ,000 12-23 yıl 11 64,7 6 35,3 - - 17 100,0 24-30 yıl ve üstü - - - - 6 100,0 6 100,0 Toplam 17 56,7 7 23,3 6 20,0 30 100,0 İşletmenin giyim sektöründeki üretim yılı
Hızlı moda ürün stoklarını azaltır
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl 6 85,7 - - 1 14,3 7 100,0 4 ,070 12-23 yıl 7 41,2 4 23,5 6 35,3 17 100,0 24-30 yıl ve üstü 1 16,7 1 16,7 4 66,6 6 100,0 Toplam 14 46,7 5 16,7 11 36,7 30 100,0 İşletmenin giyim sektöründeki üretim yılı
Hızlı moda ürün çeşidini arttırır
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl 2 28,6 2 28,6 3 42,8 7 100,0 4 ,010 12-23 yıl - - - - 17 100,0 17 100,0 24-30 yıl ve üstü 1 16,7 - - 5 83,3 6 100,0 Toplam 3 10,0 2 6,7 25 83,3 30 100,0
78 İşletmenin giyim
sektöründeki üretim yılı
Hızlı moda sezon sayısını arttırmıştır
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl 3 42,9 1 14,2 3 42,9 7 100,0 4 ,014 12-23 yıl - - - - 17 100,0 17 100,0 24-30 yıl ve üstü 1 16,7 - - 5 83,3 6 100,0 Toplam 4 13,3 1 3,3 25 83,3 30 100,0
Tablo 32 incelendiğinde, üretim yılı 1-11 yıl arasında olan işletmelerin % 85,7’si hızlı modanın ürün tutundurmayı kolaylaştırmadığı, üretim yılı 12-23 yıl olanlarının % 41,2’si ve 24-30 yıl olanlarının % 66,6’sı hızlı modanın ürün tutundurmayı kolaylaştırdığı, görüşünde oldukları görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmenin giyim sektöründeki üretim yılı ile hızlı moda ürün tutundurmayı kolaylaştırır görüşünü benimseme arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,004). Üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 85,7’si hızlı modanın marka olmaya destek sağlamadığını belirtirken, üretim yılı 12-23 yıl olan işletmelerin % 58,8’i ve üretim yılı 24-30 yıl ve üstü olan işletmelerin % 66,7’si hızlı modanın marka olmaya destek sağladığı görüşünü benimsemektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre işletmelerin giyim sektöründeki üretim yılı ile hızlı moda marka olmaya destek sağlar arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,000).
Bu sonuç, üretim yılı fazla olan işletmelerin hızlı modaya ait görüşlerinin olumlu olduğu şeklinde yorumlanabilir. İşletmeler, tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarına uygun olarak ürettikleri ürünleri iyi planlanmış tutundurma faaliyetleri ile tüketicilere ulaştırdıklarında amaçlarına ulaşacakları düşünülebilir. Markanın kullanılması, ürünü pazarlama işletmelerine doğru çeker. Tüketiciler hızlı moda ürünleri satın almakta direnirse, toptancılar ve perakendeciler, o malı ele geçirip satışa sunmak zorunluluğu duyacakları düşünülmektedir.
Tablo 32 incelendiğinde, üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 85,7’si ile üretim yılı 12-23 yıl olan işletmelerin % 64,7’si hızlı modanın ürünlerin maliyetlerini düşürmediği, üretim yılı 24-30 yıl üstü olan işletmelerin % 100 hızlı modanın ürünlerin maliyetlerini düşürdüğü
79
cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki üretim yılı ile hızlı modanın ürünlerin maliyetlerini düşürmesi arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,000). Üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 85,7’si ile üretim yılı 12-23 yıl olanlarının % 41,2’si hızlı modanın ürün stoklarını azaltmadığı görüşünü benimserken, üretim yılı 24-30 yıl ve üstü olan işletmelerin % 66,6’sı hızlı modanın ürün stoklarını azalttığı cevaplarını vermeleri, sektörde eski olan işletmelerin pazar konusunda sorun yaşamadıkları için hızlı modayı daha çok benimsedikleri şeklinde yorumlanabilir. Ki- kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki üretim yılı ile hızlı modanın ürün stoklarını azaltması arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,070). Ayrıca küreselleşen ekonomi şartlarında büyük ölçekli işletmelerin tüketici ihtiyaçlarına en kısa sürede cevap vermek konusunda başarılı oldukları söylenebilir.
Tablo 32 incelendiğinde, üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 42,8’i, üretim yılı 12-23 yıl olan işletmelerin % 100’ü ve üretim yılı 24-30 yıl ve üstü olan işletmelerin % 83,3’ü hızlı modanın ürün çeşidini arttırdığı cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki- kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki üretim yılı ile hızlı moda ürün çeşidini arttırır görüşünü benimseyenler arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,010). Üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 71,4’ü hızlı moda ürünlerinin belirli sayıda olması, ürünlerin yenilenme süresini kısmen kısalttığı, üretim yılı 12-23 yıl olan işletmelerin % 88,2’si ile üretim yılı 24-30 yıl ve üstü olan işletmelerin % 83,3’ü hızlı moda ürünlerinin belirli sayıda olması, ürünlerin yenilenme süresini kısalttığı cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki üretim yılı ile hızlı moda ürünlerinin belirli sayıda olması, ürünlerin yenilenme süresini kısaltması arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,007). Üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 42,9’u, üretim yılı 12-23 yıl olan işletmelerin % 100’ü ve üretim yılı 24-30 yıl ve üstü olan işletmelerin % 83,3’ü hızlı modanın sezon sayısını arttırdığı cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin üretim yılı ile hızlı modanın sezon sayısını arttırması arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,014).
Hızlı moda akımı tüm süreçler üzerinde bir hız baskısı oluşturmuştur. Tüketici taleplerini karşılamak için, satın alma döngüsünü hızlandırmayı ve yeni moda ürünlerin mağazalarda yerini alması için gerekli süreyi azaltmayı hedefleyen bir strateji olarak gelişen hızlı moda akımı ile birlikte giyim tüketimi hızla artmıştır (Barnes vd., 2006, s. 259). Bu süreçte tüketicilerin daha fazla çeşit görmek istemesi, üreticileri model başına üretilecek sipariş miktarını düşürmeye ve model çeşitliliğini arttırmaya zorlamıştır. Dolayısıyla hazır giyim
80
endüstrisi için yılda iki sezon için gerçekleştirilen koleksiyon çalışmaları yerini her hafta için yeni bir koleksiyon anlayışına bırakmıştır (Kılınç ve Şener, 2009, s. 4).
Tablo 33. İşletmelerin Giyim Sektöründeki Pazarına Göre Hızlı Modanın Avantajları Hakkındaki Görüşleri
İşletmenin giyim sektöründeki pazarı
Hızlı moda ürün tutunmayı kolaylaştırır
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % İç Pazar 10 55,5 7 38,9 1 5,6 18 100,0 2 ,000 İç ve dış pazar - - 1 8,3 11 91,7 12 100,0 Toplam 10 33,3 8 26,7 12 40,0 30 100,0 İşletmenin giyim sektöründeki pazarı
Hızlı moda ürünlerin satışlarını arttırır
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % İç Pazar 3 16,7 8 44,4 7 38,9 18 100,0 2 ,003 İç ve dış pazar 1 8,3 - - 11 91,7 12 100,0 Toplam 4 13,3 8 26,7 18 60,0 30 100,0
81
Tablo 33 incelendiğinde, sektörde iç pazara üretim yapan işletmelerin % 55,5’i hızlı modanın ürün tutundurmayı kolaylaştırmadığını belirtirken, iç ve dış pazara üretim yapanların % 91,7’sinin hızlı modanın ürün tutundurmayı kolaylaştırdığını belirttikleri görülmektedir. Ki- kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki pazarı ile hızlı moda ürün tutundurmayı kolaylaştırır görüşünü benimseyenler arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,000).
Tablo 33 incelendiği zaman, sektörde iç pazara üretim yapan işletmelerin % 94,4’ü hızlı modanın ürünlerin maliyetlerini düşürmediği, iç ve dış pazara üretim yapanların % 58,3’ü hızlı modanın ürünün maliyetlerini kısmen düşürdüğü cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki pazarı ile hızlı modanın ürün maliyetlerini düşürmesi arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,000). Sektörde iç pazara üretim yapan işletmelerin % 50,0’si ve iç ve dış pazara üretim yapanların % 91,7’si hızlı moda işletmelerin tam kapasite çalıştığı cevaplarını verdikleri görülmektedir.
İşletmenin giyim sektöründeki pazarı
Hızlı moda ürünlerin maliyetlerini düşürür
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % İç Pazar 17 94,4 - - 1 5,6 18 100,0 2 ,000 İç ve dış pazar 0 ,0 7 58,3 5 41,7 12 100,0 Toplam 17 56,7 7 23,3 6 20,0 30 100,0 İşletmenin giyim sektöründeki pazarı
Hızlı moda ile işletme tam kapasite çalışır
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % İç Pazar 4 22,2 5 27,8 9 50,0 18 100,0 2 ,020 İç ve dış pazar 1 8,3 - - 11 91,7 12 100,0 Toplam 5 16,7 5 16,7 20 66,7 30 100,0
82
Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki pazarı ile hızlı moda işletmelerin tam kapasite çalışmasını sağlar görüşünü benimseyenler arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,020).
Tablo 33’deki sonuçlara göre; sadece iç pazara üretim yapan işletmelere oranla iç ve dış pazara üretim yapan işletmelerin hızlı modanın avantajları konusunda daha olumlu görüşlere sahip oldukları söylenebilir.
Tablo 34. İşletmelerin Eleman Sayısına Göre Hızlı Modanın Avantajları Hakkındaki Görüşleri
İşletmenin çalışan eleman sayısı
Hızlı moda ürün tutunmayı kolaylaştırır
df p Katılmıyorum Kısmen
katılıyorum
Katılıyorum Toplam
S % S % S % S %
25 den az-50 kişi 10 62,5 6 37,5 - - 16 100,0
4 ,000
51-125 kişi - - 1 11,1 8 88,9 9 100,0
151 ve üstü kişi - - 1 20,0 4 80,0 5 100,0
Toplam 10 33,3 8 26,7 12 40,0 30 100,0
İşletmenin çalışan eleman sayısı
Hızlı moda marka olmaya destek sağlar
df p Katılmıyorum Kısmen
katılıyorum
Katılıyorum Toplam
S % S % S % S %
25 den az-50 kişi 7 43,8 6 37,5 3 18,8 16 100,0
4 ,001
51-125 kişi - - 1 11,1 8 88,9 9 100,0
151 ve üstü kişi - - 1 20,0 4 80,0 5 100,0
83 İşletmenin çalışan eleman
sayısı
Hızlı moda ürünlerin maliyetlerini düşürür
df p Katılmıyorum Kısmen
katılıyorum
Katılıyorum Toplam
S % S % S % S %
25 den az-50 kişi 16 100,0 - - - - 16 100,0
4 ,000 51-125 kişi 1 11,1 5 55,6 3 33,3 9 100,0
151 ve üstü kişi - - 2 40,0 3 60,0 5 100,0
Toplam 17 56,7 7 23,3 6 20,0 30 100,0
İşletmenin çalışan eleman sayısı
Hızlı moda ile işletme tam kapasite çalışır
df p Katılmıyorum Kısmen
katılıyorum
Katılıyorum Toplam
S % S % S % S %
25 den az-50 kişi 4 25,0 5 31,2 7 43,8 16 100,0
4 ,013
51-125 kişi - - - - 9 100,0 9 100,0
151 ve üstü kişi 1 20,0 - - 4 80,0 5 100,0
Toplam 5 16,7 5 16,7 20 66,7 30 100,0
İşletmenin çalışan eleman sayısı
Hızlı moda ile tüm bölümler eş zamanlı çalıştığı için
organizasyon kolaylaşır df p
Katılmıyorum Kısmen katılıyorum
Katılıyorum Toplam
S % S % S % S %
25 den az-50 kişi 7 43,8 8 50,0 1 6,2 16 100,0
4 ,000
51-125 kişi - - - - 9 100,0 9 100,0
151 ve üstü kişi 1 20,0 - - 4 80,0 5 100,0
84
Tablo 34’de, 151 ve üstü elemanı olanişletmelerin % 80’inin hızlı modanın ürünü tutunmayı kolaylaştırdığı cevabını verdikleri görülmektedir. Günümüzde tüketiciler sürekli ve yeni moda trendleri istemektedirler. Yoğun rekabet ortamında tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarını karşılayabilecek ve etkin bir hizmet sunabilecek işletmelerde insanların önemi giderek artmaktadır. İşletmelerin içinde bulunduğu yoğun rekabet koşuları ayakta kalmak için etkin ve verimli bir şekilde faaliyet göstermelerini zorunlu bir hale getirmektedir. İşletmelerin varlıklarını sürdürebilmeleri ancak günün koşullarına uyum sağlayabilmeleri ile mümkün olmaktadır. İnsan kaynağı da ürün ve hizmetlerin oluşturulmasında kullanılan önemli üretim faktörlerinden birisi olduğu için bu kaynağın etkin ve verimli bir şekilde kullanılması da işletmeye güç kazandırmaktadır (Geylan, 1995, s. 3). Ki-kare testi sonucuna göre; işletmelerin çalışan eleman sayısı ile hızlı modanın ürün tutunmayı kolaylaştırması arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,000).
Çalışan eleman sayısı 51-125 kişi olan işlemelerin % 88,9’unun hızlı modanın marka olmaya destek sağladığı cevabını verdikleri görülmektedir. Marka, işletme ürünleri için kimlik olma, ürünlerin tüketiciler tarafından kolayca tanınmasını sağlayacak şekilde bir sembol işlevi görme, tüketicileri satın alma faaliyetlerinde yönlendirme ve ürünler arasındaki farklılığın tüketiciler tarafından algılanmasını sağlama özelliklerine sahiptir (Craig ve Douglas, 2000, s. 274). Marka tüketicilerin istek ve beklentileri doğrultusunda ürünlere ulaşma imkanı sağlamakta ve satın alma karar sürecinde yardımcı olmaktadır. Tüketicilerin isteklerine cevap veren, doğru ürünü, doğru zamanda, doğru fiyatta, doğru pazara sunan işletmeler hızla büyümektedir. Ki-kare testi sonucuna göre; işletmelerin çalışan eleman sayısı ile hızlı
İşletmenin çalışan eleman sayısı
Hızlı moda rekabet gücünü arttırır
df p Katılmıyorum Kısmen
katılıyorum
Katılıyorum Toplam
S % S % S % S %
25 den az-50 kişi 4 25,0 7 43,8 5 31,2 16 100,0
4 ,002
51-125 kişi - - - - 9 100,0 9 100,0
151 ve üstü kişi 1 20,0 - - 4 80,0 5 100,0
85
modanın marka olmaya destek sağlaması arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,001).
Çalışan eleman sayısı 151 ve üstü olan işletmelerin % 60’ının hızlı modanın ürünlerin maliyetlerini düşürdüğü cevaplarını verdikleri Tablo 34’de görülmektedir. İşletmeler faaliyetlerini yürütebilmek için üretim ve hizmetleri gerçekleştirebilmek için eleman çalıştırması gerekmektedir. Hızlı modayı takip edebilmek için işletmeler sürekli yeni ürünler üretmek zorundadırlar. Üretim maliyetlerini ürünlerin yanı sıra çalışan elemanlarda oluşturmaktadır. Müşterilerin istediği kaliteli mal ve hizmeti işletmeler hızlı ve zamanında üretmeli, maliyet minimizasyonu sağlayarak da düşük fiyat politikası uygulamalıdırlar. Çünkü rekabet ortamında fiyatlar veri iken kazançları arttırmak ve sürekli geliştirme göstermek ancak maliyetleri düşürerek olacağı düşünülmektedir. İşletmede çalışan elemanlar hızlı modayı takip edebilmek için sürekli çalışmakta dolayısıyla hızlı moda ürünlerin maliyetini de düşürmektedir. Ki-kare testi sonucuna göre; işletmelerin çalışan eleman sayısı ile hızlı modanın ürünlerin maliyetini düşürmesi arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,000).
Tablo 34 incelendiğinde, çalışan eleman sayısı 51-125 kişi olan işletmelerin % 100’ü ve çalışan eleman sayısı 151 ve üstü olan işletmelerin % 80’i hızlı modanın rekabet gücünü arttırdığı, çalışan eleman sayısı 25 den az- 50 kişi olan işletmelerin % 43,8’i ise hızlı modanın rekabet gücünü kısmen arttırdığı cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin çalışan eleman sayısı ile hızlı modanın rekabet gücünü arttırması arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,002).
Faaliyet gösteren sektörde üretim biçimleri, emek yoğun ya da sermaye yoğun olma, kalite anlayışı, müşterilerin fiyata ya da kaliteye duyarlılığı, müşteri bağlılığı, ürünün yaşam döngüsünün hızı yani yeni ürün geliştirme ihtiyacı vb. koşullar rekabetin temelini ve biçimini belirlemektedir. İşletmenin ne kadar kalite, hız ve yenilik temelinde rekabet ettiği, ürünlere, rakiplere ve müşterilere ilişkin bilgi toplama ve işlemeye ne kadar ihtiyaç duyduğu, çalışanların bilgisi, yaratıcılığı ve katılımına ne ölçüde önem verdiği işletmenin özellikle niteliksel işgücü ihtiyacının isabetli biçimde saptanmasını ve karşılanmasını işletme açısından hayati bir öneme sahip hale getirmektedir (Sabuncuoğlu, 2000, s. 33).
Tablo 34’te, çalışan eleman sayısı 51-125 kişi olan işletmelerin % 100’ü ve 151 ve üstü çalışanı olan işletmelerin % 80’i hızlı moda ile işletmelerinin tam kapasite çalıştığı cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin eleman sayısına göre hızlı moda işletmelerin tam kapasite çalışmasını sağlar görüşünü benimseyenler
86
arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,013). Eleman sayısı 50 kişinin altında olan işletmelerin % 43,8’i hızlı moda ile tüm bölümler eş zamanlı çalıştığı için organizasyonun kolaylaşmadığı, eleman sayısı 51’in üstünde olan işletmelerin % 100’ü ve eleman sayısı 151’in üstünde olan işletmelerin % 80’i ise hızlı moda ile tüm bölümler eş zamanlı çalıştığı için organizasyonun kolaylaştığı cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki- kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin eleman sayısına göre hızlı moda ile tüm bölümler eş zamanlı çalıştığı için organizasyon kolaylaşır görüşünü benimseyenler arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,000).
Tablo 35. İşletmelerin Üretim Yılına Göre Hızlı Modanın Dezavantajları Hakkındaki Görüşleri
İşletmenin giyim sektöründeki üretim yılı
Müşteri taleplerini belirlemek için sürekli araştırma gerekir df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl 1 14,3 2 28,6 4 57,1 7 100,0 4 ,026 12-23 yıl - - - - 17 100,0 17 100,0 24-30 yıl ve üstü - - 2 33,3 4 66,7 6 100,0 Toplam 1 3,3 4 13,3 25 83,3 30 100,0 İşletmenin giyim sektöründeki üretim yılı
Hızlı moda ARGE çalışmalarına ağırlık vermeyi gerektirir
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl - - 5 71,4 2 28,6 7 100,0 4 ,000 12-23 yıl - - - - 17 100,0 17 100,0 24-30 yıl ve üstü 2 33,3 2 33,3 2 33,3 6 100,0 Toplam 2 6,7 7 23,3 21 70,0 30 100,0
87 İşletmenin giyim
sektöründeki üretim yılı
Hızlı moda ile eleman ihtiyacı artar
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl 3 42,9 3 42,9 1 14,3 7 100,0 4 ,001 12-23 yıl - - 2 11,8 15 88,2 17 100,0 24-30 yıl ve üstü 3 50,0 0 ,0 3 50,0 6 100,0 Toplam 6 20,0 5 16,7 19 63,3 30 100,0
Tablo 35 incelendiğinde, üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 57,1’i, 12-23 yıl olan işletmelerin % 100’ü, 24-30 yıl olan işletmelerin % 66,7’si müşteri taleplerini belirlemek için sürekli araştırma yapılması gerektiği cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarında; işletmelerin üretim yıllarına göre müşteri taleplerini belirlemek için sürekli araştırma gerekir görüşünü benimseyenler arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,026).
Müşterilerin sürekli olarak değişen beklentilerinin karşılanması ve buna uygun olarak yeni tasarımların gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Sürekli başarılı olabilmek için kuruluşlar, müşterinin istekleri, gereksinimleri ve memnuniyet seviyeleri hakkında bilgileri kesintisiz şekilde izleyebilecek ve güncelleştirebilecekleri proseslere sahip olmalıdır. Müşteri düşüncelerinin gerektiği şekilde anlaşılamaması, yeni ya da revize edilmiş ürünlerin daha en başta rakip ürünlere göre önemli bir dezavantaja sahip olması anlamına gelir (Day, 1998).
İşletmenin giyim sektöründeki üretim yılı
İşletmenin ve çalışanların sürekli dinamik olmasını gerektirir df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % 1-11 yıl - - 2 28,6 5 71,4 7 100,0 2 ,057 12-23 yıl - - - - 17 100,0 17 100,0 24-30 yıl ve üstü - - 1 16,7 5 83,3 6 100,0 Toplam - - 3 10,0 27 90,0 30 100,0
88
Hazır giyim işletmeleri ürettikleri ürünleri ya da sundukları hizmetleri müşterilerin ihtiyaç ve beklentilerini karşılayacak şekilde tasarlamaları gerekmektedir. Bu sebepten dolayı işletmelerin sürekli araştırma yapmaları gerektiği düşünülmektedir.
Tablo 35 incelendiğinde, giyim sektöründeki üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 28,6’sı, üretim yılı 12-23 yıl olan işletmelerin % 100’ü ve üretim yılı 24-30 yıl ve üstü olan işletmelerin % 33,3’ü hızlı modanın arge çalışmalarına ağırlık vermesi gerektiği cevaplarını verdikleri görülmektedir. İşletmelerin giyim sektöründeki üretim yılları uzun yada kısa süreli olsa bile arge çalışmalarının öneminin büyük olduğu verilen cevaplarda görülmektedir. Ki- kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki üretim yılı ile hızlı moda arge çalışmalarına ağırlık vermeyi gerektirir görüşünü benimseyenler arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,000).
Üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 42,9’u hızlı moda ile eleman ihtiyacının artmadığını, üretim yılı 12-23 yıl olan işletmelerin % 88,2’si ve üretim yılı 24-30 yıl ve üstü olan işletmelerin % 50’si hızlı moda ile eleman ihtiyacının artacağı cevaplarını verdikleri Tablo 34’te görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin üretim yılına göre hızlı moda ile eleman sayısının artması arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,001). Bir işletmenin başarı veya başarısızlığını belirleyen en önemli faktör, iş görenlerinin sayısı ve niteliğidir. Bazı işletmelerin diğerlerinden daha güçlü ve hızlı biçimde büyümelerinin ve gelişmelerinin temel sebebi de, sahip olunan parasal sermayeden çok, uygun sayı ve kapasitede iş görenlerin bulunması ve bunun sağladığı üstünlüktür (Barutçugil, 1992, s. 76). İşletme ile insan iç içedir. Günümüzdeki hızlı moda akımı, insanın işletmedeki rolünü azaltmamakta, aksine daha da arttırmaktadır.
Tablo 35 incelendiğinde, giyim sektöründeki üretim yılı 1-11 yıl olan işletmelerin % 71,4’ü, üretim yılı 12-23 yıl olan işletmelerin % 100’ü ve üretim yılı 24-30 yıl ve üstü olan işletmelerin % 83,3’ü hızlı moda nedeniyle işletmenin ve çalışanlarının sürekli dinamik olmasının gerekmesi dezavantaj olarak görülmektedir. Ki- kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki üretim yılı ile işletmelerin ve çalışanlarının sürekli dinamik olması gerekliliği görüşü arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,057). İşletmeler, günümüzde hızlı modanın gerisinde kalma korkusunu ortadan kaldırabilmek için, işletmelerin ve çalışanların mevcut değişimler karşısında sürekli dinamik olması gerekmektedir. Çünkü rakip firmaların bu fırsatları kendilerinden önce değerlendirmesi, işletmeler açısından kolay bir şekilde aşılamayacak engelleri meydana getireceği
89
düşünülebilir. Bu engellerin aşılabilmesi, işletmelerin ve çalışanlarının zamanında ve yerinde kendilerini sürekli geliştirmeleri aşılabileceği düşünülmektedir.
Tablo 36. İşletmelerin Pazarı ile İşletmenin Hızlı Modanın Dezavantajları Hakkındaki Görüşleri
İşletmenin giyim sektöründeki pazarı
Hızlı moda ile işletmenin kar marjı düşer
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % İç Pazar 10 55,6 5 27,8 3 16,7 18 100,0 2 ,005 İç ve dış pazar 2 16,7 1 8,3 9 75,0 12 100,0 Toplam 12 40,0 6 20,0 12 40,0 30 100,0 İşletmenin giyim sektöründeki pazarı
Hızlı moda ile stoklar artar
df p Katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Toplam S % S % S % S % İç Pazar 6 33,3 2 11,1 10 55,6 18 100,0 2 ,161 İç ve dış pazar 2 16,7 - - 10 83,3 12 100,0 Toplam 8 26,7 2 6,7 20 66,7 30 100,0
Tablo 36 incelendiğinde, iç pazara üretim yapan işletmelerin % 55,6‘sı hızlı moda ile işletmenin kar marjının düşmediği, iç ve dış pazara üretim yapan işletmelerin % 75’i ise hızlı moda ile işletmenin kar marjının düştüğü cevaplarını verdikleri görülmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre; işletmelerin giyim sektöründeki pazarı ile hızlı moda ile işletmelerin kar marjının düşmesi arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır (p=,005).
4.7. Alt Problem 6: Tüketici Açısından Hızlı Modanın Avantajı ve Dezavantajı Nelerdir?