Problem Çözmede Yaratıcılığı Geliştirme

Bu bölümde problem çözmede yaratıcılığı geliştiren unsurlara yer verişmiştir.

Şekil 7 Problem Çözmede Yaratıcılığı Geliştirme Yolları

Yukarıda Şekil 7 de Öğretmen Adayı Zeynep numaralı problem çözmede ve matematikte yaratıcılığı geliştirmeyle ilgili düşünce bağı testinde anahtar kavramlarla

kurduğu ilişkiler verilmiştir. Bu bölümde elde edilen temalarla içerik yönünden uyuşmaktadır.

4.1.2.4.1 Öğretim Yöntemi

Philip ve Higginson (1997), matematik eğitimi programlarının birinci ilkesini onlara yaratıcılıklarına imkan sağlayacak materyalleri sağlamak, ikinci ilkesinin de matematiksel düşüncenin farkına vararak sınıfta matematik derslerinde gördüklerini günlük hayata transfer etmeye izin verilmesi olarak görmektedirler [81]. Ediger (2000), ise matematik programlarının sahip olması gerektiği özellikleri sıralarken öğretim yöntemlerine sıkça vurgu yapmıştır [82]. Ersoy (2003), matematik eğitiminin amacının düşünmeyi öğretmek ve yaratıcı öğrenmek olduğunu belirtir [73].

İstenilen amaçları gerçekleştirmek için matematik öğretmeni adayları yaratıcılık tekniklerini birer öğretim yöntemi olarak görmektedirler. Öğretmen adaylarının düşünceleri şu şekildedir:

“Eğitimin nasıl zenginleştirileceği konusunda yeni şeyler öğrenmem daha iyi

bir öğretmen olabileceğim kanısına varmamı sağladı…” (Öğretmen Adayı Emrah)

“…kısa zamanda çok şey öğretme, kişilere özgün öğrenme yöntemini

bulma…” (Öğretmen Adayı Emrah)

“Eğitim sonrasında; bunları nasıl kullanabileceğimi ve eğitim öğretim

hayatımda bunları kullanma yollarını gördüm. “ ( Yaparak- Yaşayarak Öğrenme)

(Öğretmen Adayı Duygu)

“Öğrencilerde kalıcı ve anlamlı öğrenmeyi sağlayacağını düşünüyorum.

Öğrencilere sorumluluk vererek bunları yaparak yaşayarak öğrenme olanağı sağlayacaktır.” (yaparak- yaşayarak ve kalıcı öğrenme) (Öğretmen Adayı Duygu)

“ … Sadece kavrama düzeyinde olmaz o zaman dersler. Öğrenciler analiz yapmayı öğrenirler.” (Öğretmen Adayı Sonay)

“…Yeni problem çözme yöntem ve teknikleri öğrendim. Ve güzel problem

örnekleri gördük…” (Öğretmen Adayı Figen)

Bazı şeyleri kalıcı kılmanın birçok yolunu öğrendik…”( Öğrenmenin kalıcılığını

öğrenme) (Öğretmen Adayı Osman)

“Bu şekilde bir eğitim ilköğretim ve ortaöğretime uygulansa öğrenciler her

şeyi daha iyi öğrenir, öğrendikleri kalıcı olur…”( kalıcı öğrenme) (Öğretmen Adayı

Zeynep)

“Eğitim sürecinde farklı teknikleri araştırmaya başladım ve bunları

öğrendim… Yeni sorular ve farklı çözüm yolları öğrendim.” (Öğretmen Adayı

Nazmi)

“Öğrenciler daha etkili öğrenebilir…”( etkili öğrenme) (Öğretmen Adayı Osman)

“Bu yaratıcılık eğitiminde öğrenmeyi ve öğretmeyi öğrendik…” ( Ömer Koç) “Uygulanan eğitim programı sonucunda farklı düşünme teknikleri

öğrendik…” (Öğretmen Adayı Güven)

“…Matematik öğretimine uygulandığında öğrenci problemi anlamaya

çalışacağından ezbere öğrenmeleri kaldırmış olur.”(anlamlı öğrenme) (Öğretmen

Adayı Emine)

“Bu süreçte yaratılık geliştirme tekniklerinin neler olduğunu ve nasıl

uygulanabileceğini öğrendim.” (Öğretmen Adayı Filiz)

Öğretmen adayları düşünmeyi öğretmeyi ve yaratıcı öğrenmeyi gerçekleştirmek için yaratıcılık tekniklerini birer öğretim yöntemi olarak görmekteler ve bunun sonucunda da yaparak ve yaşarak, etkili, kalıcı, anlamlı öğrenmeye ulaşılacaklarını ifade etmişlerdir. Ayrıca öğrenmeyi bireyselleştirmeye ve eğitim ortamının bu tekniklerle zenginleştirilebileceğine vurgu yapmışlardır.

4.1.2.4.2 Günlük Hayatla İlişkilendirme

Fisher (1995)’e göre gerçek yaşam problemleri, gerçek yaşamdan göz önüne alınarak geliştirildiklerinden açık uçludurlar. Genellikle okullarda öğrencilere sunulan problemler gerçek yaşam problemleri değildir. Okulda daha çok öğrencilere tek bir doğru cevaba odaklandıran kapalı uçlu problemler sorulur [5]. Silver(1993), matematikte problem çözmede açık uçlu soruların kullanılmasının yaratıcılığı

geliştireceğini savunur [84].Bu amacı gerçekleştirmek günlük hayatla ilişkilendirerek mümkündür. Öğretmen adaylarının bu görüşü savunan düşünceleri şöyledir:

“…Ayrıca matematiği günlük hayatta kullanmayı ve ezberciliktense işin mantığını öğrenmeyi kolaylaştıracağını düşünüyorum.” (Öğretmen Adayı Hamit)

“Öğrencilerin hayata hazırlayabilir. Günlük hayatla ilişkilendirebilir…” (Öğretmen Adayı Ferhat)

“Gerçekten çok daha iyi öğrenen, ezberleyen değil, öğrenen, araştıran,

günlük hayatıyla konuları ilişkilendirebilen vs. öğrenciler yetişmesini sağlayacağına inanıyorum.” (Öğretmen Adayı Osman)

4.1.2.4.3 Yaratıcılık Eğitiminde Süreklilik

Yaratıcılık eğitimine küçük yaşlarda başlanılmalıdır. Eğitim olarak ilköğretim hatta okul öncesi dönemde başlanılmalıdır. Çünkü yaş arttıkça kalıplaşma artar [21]. Yaratıcılığa karşı engeller yaşla beraber çoğalır.

Öğretmen adayları da yaratıcılık eğitimine küçük yaşta başlanılmasını ve eğitim hayatı boyunca süreklilik arz etmesi gerekliliğini vurgulamışlardır. Öğretmen adaylarının bu yöndeki görüşleri şu şekildedir:

“ … Belki ilköğretim 1.sınıftan itibaren uygulanmaya başlar ve böylelikle

yetişen yeni nesil bu programa göre yetiştirilir…” (Öğretmen Adayı Emre)

“Öğrencilerin çok boyutlu düşünmeleri daha erken yaşlarda sağlanabilir.

Böylece ileride zorluk çekmezler…” (Öğretmen Adayı Emine)

“Yaratıcılık eğitiminin verilmesi gereken yer üniversiteler değildir.

İlköğretimin ilk basamaklarından çocukların zihinsel etkinlikleri yaratıcılık eğitimi ile geliştirilmelidir. Bu şekilde ancak yaratıcı düşünmeyi yaşamlarına yerleştirebilirler.” (Öğretmen Adayı Derya)

“Öğrencilerin gelişim özellikleri göz önünde bulundurularak öğretimin her

kademesinde bu tip etkinliklere yer verilebilir diye düşünüyorum. “ (Öğretmen Adayı

Öğretmen adayları yaratıcılık eğitimine erken yaşlarda başlanılması gerekliliğine dikkat çekmişlerdir. Çünkü öğrencilerin öğrenme biçimlerinin küçük yaşlarda başlayıp daha sonraki yaşlarda geliştirildiği düşünülmektedir.

4.1.2.4.4 Uygulama

Yaratıcılık etkinliklerin sınıflarda uygulanması öğrencilerin performanslarını arttıracak [104], onları aktif bireyler haline getirecektir. Ki bu da öğrenci merkezli eğitimi meydana getirir. Yaratıcılık eğitimi ancak öğrenci merkezli bir eğitim anlayışında yapılabilir. Öğretmen adaylarının yaratıcılık eğitiminin uygun materyallerle [81] eğitim sisteminde uygulamaya geçirilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Öğretmen adaylarının bulguları destekleyen görüşleri şöyledir:

“Eğitimin sonrasında; öğrencilere de bunun eğitiminin verilmesi gerektiğini

düşündüm.” (Öğretmen Adayı Figen)

“…Birçok tekniğe de uygulama yaptığımız için kalıcı bilgiler edinmiş olduk.” (Öğretmen Adayı Osman)

“ … Yaratıcılık öğrencilere kazandırılmalıdır.” (Öğretmen Adayı Osman)

“Bu yaratıcılık tekniklerinin okullardaki matematik öğretiminde

kullanılmasının çok kullanışlı olacağını düşünüyorum. Bazen değişik etkinlikler yapmak amacıyla kullanılabilir. Arada bir yapılabilir ancak sürekli kullanılması verimi düşürür.” (Öğretmen Adayı Gonca)

“Bu tür etkinliklerin Fen Lisesi gibi üst düzey okullarda uygulanmaya

çalışıldığını tahmin ediyorum…” (Öğretmen Adayı Emre)

“Eğitim programı uygulanma stratejisi nedeniyle ilköğretim ve ortaöğretim

için ağır olabilir. Öğrencilere bu kadar araştırma ve ödev verme faydalı olmaz. Onları bütün dersten soğutur. Bu durumda öğretmenin çok iyi hazırlanması, uygun materyal ve örnekleri önceden tespit edip düzenli bir şekilde uygulanması gerekir. Öğrenciler bu durumda günlük hayattan kesitler bulabilir. Matematiğin soyutluğundan uzaklaşabilirler. Matematikte yaratıcılık çok önemlidir. Ama onları sıkarak ağır sorumluluklar altına sokmak onları soğutur.” (Öğretmen Adayı Nazmi)

“Eğitim programı sürecinde biz de sınıf olarak aktif durumdaydık…” (Öğretmen Adayı Emine)

“Uygulanan eğitim programı sayesinde eğitimde yaratıcılığın önemini daha

iyi anladık. Bu sayede yaratıcılıkla ilgili düşünceler daha olumlu şekilde arttı. Kullanmamız gereken teknikleri ve yöntemleri öğrendik. Eğitimde vazgeçilmez bir eğitim programı olduğunu anladık.” (Öğretmen Adayı Ömer)

“Yaratıcılık eğitimi programda bulunması gerekiyor…” (Öğretmen Adayı Muhammed G.)

“ “Yaratıcılık eğitimi programı eğlenceli ve oldukça aktif bir çalışmaydı…” (Öğretmen Adayı Filiz)

“ … Bu uygulamalarda kendimi aktif gördüm.” ( Mustafa Hazar)

Öğretmen adayları yaratıcılık eğitiminin matematik programlarında bulunması yönünde görüşler ifade etmişlerdir.

4.1.3. Öğretmen Adaylarının Yaratıcılık ve Yaratıcı Problem Çözme