Pazarlama

Kuruluşun görev alanına giren hizmetlere ilişkin faaliyetleri, Ana Statüsünün 4 üncü maddesinde düzenlendiği üzere ağırlıklı olarak, merkezde Kamu Özel Sektör İşbirliği Daire Başkanlığı, İşletme Dairesi Başkanlığı, Pazarlama ve Ticaret Daire Başkanlığı ve Hava Seyrüsefer Daire Başkanlığı ile bu dairelerin hava meydanlarındaki birimleri tarafından yerine getirilmektedir.

Tablo 13: Satışlar Tablosu

Satışlar

2018 2019

Gerçekleşen Program Gerçekleşen

Bin TL Bin TL Bin TL

1- Hava seyrüsefer hizmetleri

a) Yurt içi 1.042.385 1.171.493 1.284.054

b) Yurt dışı 810.245 885.073 1.093.276

Toplam (1) 1.852.630 2.056.566 2.377.330

2- Terminal hizmetleri

a) Yurt içi 1.380.156 508.541 936.171

b) Yurt dışı 406.320 125.711 394.890

Toplam (2) 1.786.476 634.252 1.331.061

3- İşletme hizmetleri

a) Yurt içi 2.937.948 4.207.691 4.373.370

b) Yurt dışı 13.386 4.979 23.417

Toplam (3) 2.951.334 4.212.670 4.396.787

Yurt içi satış toplamı 5.360.489 5.887.725 6.593.595

Yurt dışı satış toplamı 1.229.951 1.015.763 1.511.583

Genel Toplam 6.590.440 6.903.488 8.105.178 Kuruluşun 2019 yılı hizmet satış gelirleri toplamı geçen yıla göre %23 oranında artışla 8,1 milyar TL’ye yükselmiştir. Bu tutarın; %29,3’ü hava seyrüsefer hizmetlerinden, %16,4’ü terminal hizmetlerinden ve %54,3’ü işletme hizmetlerinden sağlanmıştır. Hizmet satış gelirlerindeki artışın; 1,2 milyar TL’si yurtiçi hizmet satış gelirlerinde görülen artıştan ileri gelmiştir. Yurtdışı hizmet gelirleri de geçen yıla göre % 22,9 oranında artış göstermiştir.

Toplam satışların %81,3 oranında 6,6 milyar TL’si yurt içi ve %18,7 oranında 1,5 milyar TL’si

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu

21 yurt dışı hizmet gelirlerinden oluşmuştur.

1.3.6.2 Satış Sonuçları

2019 yılı satış sonuçları aşağıda gösterilmiştir.

Tablo 14: Satış Sonuçları

Satış Sonuçları Net Satışlar Satışların Maliyeti

Faaliyet Giderleri

Satış Maliyetleri

Toplamı Faaliyet Kârı

Net Satışlara

Göre Kâr/Zarar

Satışların Maliyet Toplamına

Göre Kâr/Zarar

Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % %

1- Yurt içi satışlar

- Hava seyrüsefer 1.282.333 835.085 61.508 896.593 385.740 30,1 43,1

- Terminal 805.107 465.683 80.142 545.825 259.282 32,2 47,5

- İşletme 3.761.098 793.457 113.341 906.798 2.854.300 75,9 314,8

Toplam (1) 5.848.538 2.094.225 254.991 2.349.216 3.499.322 59,8 148,9

2- Yurt dışı satışlar

- Hava seyrüsefer 1.093.273 711.964 52.439 764.403 328.870 30,1 43,1

- Terminal 339.605 196.432 33.805 230.237 109.368 32,2 47,5

- İşletme 20.139 4.249 607 4.856 15.283 75,9 314,8

Toplam (2) 1.453.017 912.645 86.851 999.496 453.521 31,2 45,37

Genel Toplam 7.301.555 3.006.870 341.842 3.348.712 3.952.843 54,1 118,1

Satış programı 6.223.753 3.095.999 280.022 3.376.021 2.847.732 45,8 84,4

Geçen dönem satış sonuçları 5.925.697 2.457.769 304.831 2.762.600 3.163.097 53,4 114,5

Programa göre fark 1.077.802 (89.129) 61.820 (27.309) 1.105.111 102,5 (4.046,7)

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu

23 2019 yılında 3,3 milyar TL toplam satış maliyetine karşılık 7,3 milyar TL net satış geliri elde edilmiştir. Satış maliyetleri toplamının geçen yıla göre %22,3 oranında artmasına rağmen net satışların %23,2 oranında artması nedeniyle 2019 yılı faaliyet kârı önceki döneme göre %25 oranında artışla 3,9 milyar TL’ye yükselmiştir. 2019 yılında Kuruluşun net satışlara göre faaliyet kârlılığı %54,1 ve satış maliyetine göre faaliyet kârlılığı da %118 düzeyine yükselmiştir.

2019 yılı faaliyet kârı toplamı 3,9 milyar TL’nin %89 oranında 3,5 milyar TL’si yurtiçi satışlardan, %11 oranında 453,2 milyon TL’si ise yurtdışı satışlardan oluşmuştur.

Yurtiçi satışlardan elde edilen faaliyet kârı tutarı söz konusu satışlar için yapılan satış maliyetleri toplamının 2 katından fazla gerçekleşmiştir.

2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 44 üncü maddesi gereğince, hava limanları yer hizmetlerinin uluslararası seviyede yapılmasını sağlamak için uygulanacak esas ve usuller Hava Alanları ve Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22) ile düzenlenmiş olup Kuruluşun tekel niteliğindeki hizmetleri bu yönetmelik esaslarına tabidir.

2920 sayılı Sivil Havacılık Kanunu’nun 37 nci maddesine göre, havaalanlarının kullanılması ve tesislerinden faydalanılması ve verilen hizmetlerin karşılığında alınacak ücretler, yapılacak tarifelerle saptanmakta ve hazırlanan tarifeler, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının onayı ile yürürlüğe girmektedir.

2019 yılı ücret tarifeleri 21.12.2018 tarih ve 133932 sayılı Makam Oluru ile onaylanmış ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının onayına sunulmuş olup 24.12.2018 tarihli 96863 sayılı Bakanlık onayı ile onaylanmıştır. Söz konusu ücret tarifesi 10.01.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Kuruluşun, gelir yönünden en önemli uygulaması bazı havalimanı ve terminalleri “Yap-İşlet-Devret” yöntemi ile yapması ve işletme süresi sona ererek Kuruluş tarafından devralınan havalimanı ve terminallerin “Kirala- İşlet-Devret” yönetimi ile işletilmesini sağlamasıdır.

5335 sayılı Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 33 üncü maddesi, Kuruluşun, kiralama ve işletme hakkı uygulamaları için yasal altyapı oluşturmuştur.

Kuruluş bu madde ile; işletiminde bulunan havalimanları ile Yap-İşlet-Devret modeliyle işletimini özel sektöre devrettiği terminalleri ve/veya hizmetin bütünlüğü yönünden gerek

gördüğü diğer tesisleri, 4046 sayılı Kanun’un 18 inci maddesinde belirtilen kiralama ve/veya işletme hakkının verilmesi yöntemlerini kullanarak, ihale yöntemiyle özel hukuk tüzel kişilerine 49 yılı geçmemek üzere devredebilme olanağı bulmuştur. İşin özelliğine göre belirtilen yöntemler, birlikte veya ayrı ayrı kullanılabilmekte bu konuda karar vermeye ise Yönetim Kurulu yetkili görülerek YİD ve kiralamalarda Kuruluşun görev ve yetkileri tanımlanmıştır.

Bu madde kapsamında yapılacak uygulamalarda; yönetim, sorumluluk ve yetki üstlenebilecek işleticinin ve/veya kullanıcının temini, ihale ve devir işlemlerinin açıklık içinde yürütülmesi, işletmede süreklilik ile uluslararası norm ve standartların sağlanması ve işletim ve/veya kullanım süresi boyunca işletmenin Kuruluş tarafından denetlenmesi ilkeleri esas alınmaktadır.

2019 yılsonu itibariyle Kuruluş, 9’u Yap-İşlet-Devret ve 3’ü kiralama yöntemi olmak üzere toplam 12 adet proje gerçekleştirmiştir. Ayrıca; işletme süresi biten 5 adet YİD projesini devraldıktan sonra kiralama yöntemi ile işletme hakkını tekrar devretmiştir.

Özellikle İstanbul Havalimanının YİD modeli ile yapımı ve yıllar içinde YİD ve KİD projelerinin artması nedenleriyle Kuruluş Kamu Özel İşbirliği Daire Başkanlığını kurmuştur.

Yönetim Kurulunun 20.01.2017 tarih ve 3 sayılı kararıyla Kamu Özel İşbirliği Daire Başkanlığı Birim Yönetmeliği kabul edilmiş ve yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu yönetmelik ile KÖİ Dairesi; Kuruluşun YİD ve KİD projeleri ile ilgili olarak fizibilite etüdünden işletme süresince yapılacak tüm iş ve işlemlerle görevlendirilmiştir.

Kuruluş’un YİD modeli ile gerçekleştirdiği projelerine ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu

25

Tablo 15: Yap-İşlet-Devret Projeleri (YİD)

PROJE ADI 1 Antalya Havalimanı I.Dış Hatlar Terminali 75.902.000 $ 9 yıl 45 gün 13.09.2007 2 Antalya Havalimanı II.Dış Hatlar Terminali 85.386.000 $ 3 yıl 5 ay 26 gün 22.09.2009 3 Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali 397.793.500 $

4 yıl 10 ay 15

gün 02.07.2005

4 Dalaman Havalimanı Dış Hatlar Terminali 91.997.688 $ 8 yıl 2 ay 17 gün 28.04.2015 5

Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar

Terminali 138.886.782 € 7 yıl 4 ay 26 gün 10.01.2015

6

Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar

Terminali 188.702.557 € 15 yıl 8 ay 24.05.2023

7

Milas –Bodrum Havalimanı Dış Hatlar

Terminali 88.643.000 € 3 yıl 9 ay 66 gün 22.10.2015

İstanbul Havalimanı Projesinin I. Etap 1. Fazının 29.10.2018 tarihinde açılış töreni gerçekleştirilmiş olmakla birlikte söz konusu etabın tam kapasite ile işletmeye geçiş tarihi 07.04.2019’dur.Söz konusu Havalimanının I. Etap 2. Faz inşaatları devam etmektedir.

Kuruluş tarafından KİD modeli ile işletme hakkı kiralanan projelere ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.

Tablo 16: Kirala-İşlet-Devret Projeleri (KİD)

Terminalleri 2.543.000.000 $+KDV 15.5 yıl

03.01.2021

Terminalleri 2.010.000.000 €+KDV I.Etap 17 yıl 3 ay 17 gün

31.12.2024

Gazipaşa Alanya Havalimanı Net karının %65’i kira bedeli + 50.000 $ tesis

kullanım bedeli 26 yıl

13.07.2034

5

İzmir Adnan Menderes Havalimanı

Yolcu Terminalleri 610.000.000 € + KDV

İç Hatlar :20 yıl 11 ay 29

Terminalleri 705.000.000 €+KDV İç Hatlar :26 yıl 4 ay 30 gün 31.12.2040