Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün 2019 Yılı hesap ve işlemleri üzerinde Sayıştay tarafından yapılan inceleme ve denetimler sonucunda tespit edilen ancak denetim görüşünü etkilemeyen bulgu ve öneriler aşağıda yer almaktadır.
BULGU 1: Havalimanı Tarifeleri Kapsamında Ücret Alınması Gereken Arazi, Bina ve Diğer Kapalı Alanların Tarife Dışına Çıkarılması Suretiyle Bu Mahallerden Düşük Kira Alınması.
Havalimanlarında bulunan alanlar; PAT sahaları, arazi ve binalar, terminal binaları içerisinde yer alan büro ve ticari hacimler olarak sınıflandırılmaktadır. Söz konusu alanlarda hizmet gereği bulunan havayolu kuruluşları ile yer hizmet kuruluşları, hizmet gereği bulunan kamu kurum ve kuruluşları, ticari faaliyetlerde bulunan kamu kuruluşları ile diğer gerçek ve tüzel kişiler faaliyet göstermektedir.
Hizmet gereği bulunan kamu kurum ve kuruluşlarından faaliyet gösterdikleri alanlar için ücret veya kira alınmamaktadır.
Ticari faaliyetlerde bulunan kamu kuruluşları ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin faaliyet gösterdikleri ticari hacimler için, düzenlenen ihale kapsamında kira alınmaktadır.
Hizmet gereği bulunan havayolu kuruluşları ve yer hizmet kuruluşlarına faaliyetleri için ihtiyaç duydukları arazi, bina ve bürolar tahsis edilmekte, tahsis edilen alanlardan Havalimanı Ücret Tarifelerine göre ücret alınmaktadır.
2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun Ücret Tarifeleri başlıklı 37 nci maddesi, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 35 inci maddesi ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü Ana Statüsü’ nün 20 nci maddesi uyarınca Yönetim Kurulu Kararı ile her yıl Havalimanı Ücret Tarifeleri belirlenmekte ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının onayını müteakip yürürlüğe girmektedir.
2019 yılı Havalimanı Ücret Tarifeleri yukarıda belirtilen esaslar dairesinde havaalanları bazında TL/m2/ay esasına göre tespit edilerek uygulamaya alınmıştır.
2020 Havalimanı Ücret Tarifeleri 2019 yılı ücretlerine yüzde on zam uygulanmak suretiyle yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Tarife uyarınca, hizmet gereği bulunan havayolu kuruluşları ve yer hizmet kuruluşlarının faaliyette bulundukları arazi ve açık alanlar, hangar, sundurma, konteyner ve binalardan tarifede belirtilen ücretlerin alınması gerekmektedir.
Devlet Hava Meydanları Genel Müdürlüğü bu nitelikteki 2.277 adet arazi, bina ve büroyu tahsis ederek karşılığında tarifede belirtilen ücretleri uygulamış ve 2019 yılında tarife kapsamında 92.1 milyon TL gelir elde etmiştir.
Yapılan incelemede belirtilen tarife kapsamında ücretlendirilmesi gereken arazi, bina ve benzeri nitelikteki 439 adet alan karşılığında tarifede belirtilen ücretlerin uygulanmadığı, daha düşük tutarlarda kira bedeli alındığı tespit edilmiştir. Bu uygulamaya dayanak oluşturacak bir karar veya düzenlemeye rastlanılmamış olup yapılan şifahi görüşmelerde bu uygulamanın 15 yılı aşkın süredir devam ettiği anlaşılmıştır.
Tarife dışına çıkarılan 439 adet arazi ve kapalı alan karşılığında 2019 yılında 97.8 milyon TL kira alınmış olup bu tutarın Havalimanı Ücret tarifelerindeki karşılığı 168.5 milyon TL ye tekabül etmektedir.Tarife dışı bırakma uygulaması dolayısıyla 2019 yılında Kurumun uğradığı gelir kaybı 70,7 milyon TL olmuştur. 2020 yılında oluşacak gelir kaybı ise 75.4 milyon TL dir.
Öneri:
Kurumun kira geliri kaybına uğramamasını teminen; Havalimanlarında süreklilik arz eden hizmet alanlarında faaliyet gösteren hava yolu kuruluşları ve yer hizmet kuruluşları ile diğer kurum ve kuruluşlara tahsis edilmiş bulunan ünitelerin kira bedellerinin belirlendiği Havalimanı Ücret Tarifelerine riayet edilerek tarife dışı bırakma uygulamasına son verilmesi.
BULGU 2: Havalimanlarında Gerçek ve Tüzel Kişilere Tahsisli Aynı Nitelikteki Ticari Mahallerden Alınan Kira Gelirlerinin Yüksek Oranda Farklılık Göstermesi ve Kira Artışlarına İlişkin Farklı Uygulamaların Kurum Kira Gelirlerini Olumsuz Etkilemesi.
Havalimanlarında yolcu konforunun sağlanması maksadıyla yolcu ihtiyaçlarının giderilmesini sağlayacak işletmeler faaliyet göstermektedir. Söz konusu hizmetlerin yürütüleceği alanlar ticari hacimler olarak belirlenmektedir. Ticari hacimler, düzenlenen ihale sonucunda faaliyet gösterecek işletmecilere tahsis edilmekte ve ihalede oluşan kira bedeli
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu
53 alınmaktadır. İhale sonucunda kiracı ile bir yıllık kira sözleşmesi düzenlenmekte ve her yıl zam yapılarak yenilenmektedir.
Diğer yandan yeni ticari mahallerin ortaya çıkması veya mevcut bir mahallin boşalması durumunda düzenli olarak yeni ihaleler yapılmaktadır. Bu yeni ihalelerde oluşan ve genellikle yüksek olan kira bedeli kira rayiçlerini oluşturmaktadır.
Eski kiracılara, yıllar itibariyle enflasyon oranında artış yapılması, enflasyon oranının kira rayiçlerinin altında kalması ve havacılık sektöründe son yıllarda meydana gelen gelişmelere bağlı olarak yolcu sayılarındaki yüksek oranlı artış sonucunda zaman içerisinde eski kiracıların kiraları rayiçlerin çok altında kalmıştır. Yapılan incelemede yaklaşık 40 yıldır enflasyon oranında kira artışı uygulanan ticari mahaller bulunduğu görülmüştür. Bu gibi ticari mahallerin kirala bedellerinin, enflasyon oranında zam yapılarak yakın dönemlerde yapılan ihaleler sonucunda oluşan kira rayiçlerine yakınlaşması mümkün görülmemektedir.
Aynı havalimanında aynı nitelikteki ticari mahaller arasındaki kira farklılıklarına ilişkin örneklere aşağıda yer verilmektedir.
Diyarbakır Reklam 306,00 1.110,00 m2/Euro/Yıl
Diyarbakır Reklam 1.699,18 7.100,00 m2/TL/Yıl
Kayseri Reklam 1.134,67 6.890,00 m2/TL/Yıl
Adana Rent A Car 1.025,00 4.500,00 m2/TL/Ay
Gaziantep Kafeterya 127,66 645,16 m2/TL/Ay
Hatay Kafeterya 16,22 74,99 m2/TL/Ay
Antalya Arazi 7,50 43,30 m2/TL/Ay
Trabzon Arazi 7,71 24,22 M2/TL/Ay
Bu dengesizliğin giderilmesi maksadıyla Kurum bünyesinde oluşturulan Pazarlama ve Ticaret Komisyonu rayiçlerine göre düşük kalan ticari mahal kiralarına diğerlerine oranla daha yüksek zam yapmak yoluna başvurmaktadır. Bu yönde her ne kadar gayret gösterilse de kira farklılıklarının %10-20 civarında daha fazla zam yaparak kapanması ve düşük kiraların rayiçlere yakınlaşması mümkün görülmemektedir. Zira kira farklılıkları yüzde 450 ye ulaşabilmektedir.
Bu itibarla; havalimanlarında faaliyet gösteren eski kiracıların kullandıkları ticari hacimlere ilişkin kiraların rayiçlerin çok altında kalması sebebiyle gelir kaybı yaşanmaktadır.
Öte yandan ihalelere kira süresi belirtilmeksizin çıkılarak aynı kiracı ile müteaddit defalar sözleşme yenilenmesi, ihalelerde isteklilere eşit muamele ilkesinden sapma oluşturmaktadır. Zira her istekliye sözleşme dönemi boyunca oluşacak mali dengesini hesap
ederek teklif sunma olanağı tanınması gerekmektedir. Bu itibarla işin niteliğine uygun makul bir kira süresine ihale dokümanında yer verilmesi ve uygulamada da bu sürelere riayet edilmesi önem arz etmektedir.
Toplamda belirli bir süreyi aşmış bulunan kira sözleşmelerinin sonlandırılması ve 5 ila 10 yıllık sözleşme süresi belirlenerek yeni ihale yapılması, genel ve mahallî havaalanı trafiğindeki gelişmelerin Kurumun kira gelirlerine yansıtılma süreci de dinamizm kazanacaktır.
Mevcut sözleşmelerin birer yıllık sürelerle uzatılmakta olduğu dikkate alındığında, Türk Borçlar Kanununun 347 nci maddesi çerçevesinde gerekli bildirimde bulunularak düşük kira bedelli sözleşmelerin sonlandırılması mümkün görülmektedir.
Ayrıca kira artırımı uygulamalarına ilişkin olarak yapılan incelemeler neticesinde ulaşılan tespit ve değerlendirmelere aşağıda yer verilmiştir.
Kira artış oranları, Yönetim Kurulu’nun her yılbaşından önce aldığı kararlarda belirtilen esaslar çerçevesinde Pazarlama ve Ticaret Komisyonu tarafından belirlenmektedir.
Pazarlama ve Ticaret Komisyonu Yönergesinin 21 inci maddesinde;
“Sözleşme Süresinin Uzatılması ve Kira Bedelinin Tespiti:
Madde 21- Kurumun, kiraya vermiş olduğu yerlerin kira sürelerinin uzatılmasında herhangi bir sakınca olup olmadığı hususu ile diğer konularda (borç, ihtilaf vb.) Pazarlama ve Ticaret Dairesi Başkanlığınca Havalimanları, İşletme, Mali İşler Dairesi Başkanlığı ve Hukuk Müşavirliğinden yazılı bilgi istenir. Alınan bilgiler Komisyonun yetkisi dahilinde ise Komisyon Kararıyla, yetkisini aşması durumunda Yönetim Kurulu Kararıyla kira tespiti aşağıdaki şekilde yapılır:
-Yıllık düzenlenen sözleşmelerde; İlk yıl kira bedeli ihale bedeli veya Komisyon/Yönetim Kurulu tarafından tespit edilen kira bedeli olup, takip eden yıllara ait kira bedelleri ise
- Bir önceki yıl Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyat Endeksinin 12 (oniki) aylık ortalamalarına göre,
- Bir önceki yılın aynı ayına göre,
- Bir önceki yılın aralık ayına göre belirlenen Üretici Fiyat Endeksleri arasından (%) yüzde oranı en yüksek olan esas alınarak belirlenir. Kira artışı yapılır veya Yargıtay kararları, Borçlar Kanununda öngörülen hükümler ile mevcut sözleşme hükümleri, yolcu ve uçak trafiğindeki artış göz önünde bulundurularak yetki limitleri dahilinde Komisyon Kararı/Yönetim Kurulu Kararı ile takdiren artırılır. Ayrıca emsal ve rayiç değere göre de kira artışı yapılabilir. Ekonomik koşulların durumu, hükümet kararları vb. durumlarda gerekçesi belirtilerek kira bedeline artış yapılmayabilir veya belirli dönemler için sabitlenebilir….”
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu
55 hükümleri yer almaktadır.
Kiralamalara ilişkin tip sözleşmelerde de bu doğrultuda hükümlere yer verilmiştir.
2019 yılı kira artışlarına ilişkin Yönetim Kurulu Kararında;
“- Kiraları Türk Lirası olan kiracılara…… % 20 oranında kira artışı yapılmasına, - Emsallerine göre çok düşük olan kira bedellerine Sayıştay raporu doğrultusunda emsal kiralar göz önünde bulundurularak takdiren kira artışı yapılmasına,
- Emsallerine göre yüksek olan kira bedellerine kira artışı yapılmamasına,
….. oy birliği ile karar verilmiştir.”
Yönetim Kurulu Kararlarında kira artışlarının belirlenmesinde bir genel artış oranı belirlenmiş, emsallerine göre yapılacak kıyaslamada düşük kalan kiralara yüksek oranda artış yapılması, yüksek kiralara artış yapılmaması ilke olarak benimsenmiştir. Sözleşmelerde yer alan üretici fiyat endeksine göre zam yapılması seçeneği değerlendirilmemiştir.
Pazarlama Ticaret 2019 yılı için kira sözleşmelerine uygulanabilecek üretici fiyat endeksi verileri ile Yönetim Kurulunca belirlenen artış oranı aşağıda gösterilmiştir.
12 Aylık
Pazarlama ve Ticaret Komisyonu da kira artışlarını yukarıda belirtilen Yönetim Kurulu Kararı doğrultusunda değerlendirmiştir. Ancak uygulamada emsal kira bedeli belirlenmesinde yaşanan zorluklar ve Kuruluş bünyesinde emsal kira bedellerinin belirlenmesine yönelik bir çalışmanın da bulunmayışı çok farklı oranlarda kira artışı uygulamaları sonucunu doğurmuştur.
Ayrıca yakın tarihlerde ihalesi gerçekleştirilen, emsal bedeli daha isabetli yansıtması beklenen ve genellikle daha yüksek olan kira bedelleri yerine düşük olanların emsal kabul edilme eğilimi hem tarafsızlık ve objektiflik hem de Kurum menfaatleri yönünden olumsuzluklara neden olabilmektedir.
Nitekim 2019 yılı kira artışı için esas alınabilecek en yüksek ÜFE endeksi %45,01 olmasına karşılık yukarıda açıklanan kira artış uygulaması kapsamında TL bazlı kira bedeli belirlenmiş olan 1.456 adet ticari mahalden; 1.369 adedinin kira artışı en yüksek ÜFE endeksi olan %45,01’in altında kalmış, 522 adedinin kira artışı Yönetim Kurulunca belirlenen %20’lik genel artış oranının da altında kalmış, 481 adedinin ise kira bedeli artırılmamıştır.
Sözleşmelere uygulanabilecek en yüksek ÜFE endeksi olan %45,01 oranı esas alındığında Kurumun uygulama kapsamında kira geliri kaybının 44,7 milyon TL seviyesinde olduğu tespit edilmiştir. Süregelen bu uygulama ile kurumun gelir kaybı yıldan yıla birikimli olarak artmaktadır.
Bu itibarla; çok sayıda kiracı ilişkisi bulunan ve ekonomik önemi yüksek olan ticari hacimlerin kira artışlarının Kurum menfaatlerini daha ön planda tutan objektif esaslara dayandırılması gerekli görülmektedir.
Öneri:
Havaalanlarındaki ticari alan kiralamaları konusunda;
-Aynı nitelikteki alanların kira bedelleri arasındaki farklılıkların giderilmesi ve havaalanı trafiğindeki gelişmelerin Kurumun kira gelirlerine düzenli yansıtılmasını teminen, müteaddit sözleşme yenilemeleri münasebetiyle kira bedeli piyasa rayicinin çok altında kalan sözleşmelerin sonlandırılması, belirlenecek makul kiralama süreleri ile ihaleye çıkılması hususunun değerlendirilmesi,
-Kira artış oranlarının Kurum menfaatlerini daha ön planda tutan objektif esaslara dayandırılması yönünde çalışma yürütülmesi.
BULGU 3: Uçakta Satış Mağazası İhalesinde Gerçekleşen Ciro Payı Oranlarının Sonradan Değiştirilmesi ve Satış Primlerinin Cirodan Düşülmesi.
Türkiye’ye gelen veya giden yolcular ile transit yolculara satış yapmak üzere açılan gümrüksüz satış mağazaları ve bunların depolarının açılışına, işleyişine ve buralardan eşya satışına ilişkin usul ve esasları “Gümrüksüz Satış Mağazaları Yönetmeliği” ile düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin 3 üncü maddesi 1.ı. bendinde;
“Uçakta satış mağazası: Yolculara uçak içinde satılmak amacıyla sadece yabancı ülkelere sefer yapan uçaklara eşya teslimi yapmak üzere hava hudut kapılarında yolculardan arındırılmış yerlerde açılan ve özel antrepo sayılan yerleri… ifade eder.” denilmektedir.
Buna göre uçakta satış mağazası, gümrüksüz satış mağazalarının bir türüdür.
Uçakta satış mağazası açmak isteyenler Yönetmelik hükümlerine göre Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’nden Açma İzni almak zorundadır.
Yönetmeliğin Mağazalarda Satışı Yapılabilecek Eşya başlıklı 11 inci maddesine göre;
Yolcu girişi ve yolcu çıkışı yapılan hudut kapılarında açılan mağazalarda,
a) Satış tarihinde yürürlükte bulunan Kararın 9 no’lu ekine göre Yolcu Beraberi Kişisel Eşya Listesinde yer alan eşya,
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu
57 b) Satış tarihinde yürürlükte bulunan mevzuata göre gümrük vergileri ödenmeksizin yurda ithal veya ihraç edilebilecek yolcu beraberi eşya,
c) Satış tarihinde yürürlükte bulunan mevzuata göre gümrük vergileri ödenmek suretiyle yolcu beraberinde ithal edilebilecek eşya,
ç) Bakanlıkça uygun bulunacak diğer eşya satılabilmektedir. Bu eşyalar uçakta da satılabilmektedir.
Ayrıca serbest dolaşımda olan ya da olmayan Türk menşeli eşya ile serbest dolaşıma girmiş yabancı menşeli eşyanın mağazalarda satılmasına Gümrükler Genel Müdürlüğü’nce izin verilebilir.
Yönetmeliğin 12 inci maddesinin 4 üncü ve 5 inci fıkralarında uçakta eşya satışının nasıl yapılacağına ilişkin ayrıntılı düzenlemeler yer almaktadır.
Yönetmeliğin 5 inci maddesi uyarınca; Kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasında sayılan yerlerde bulunan ve mülkiyetleri veya tasarrufları altında bulundurdukları taşınmazları, Bakanlıktan görüş alınması suretiyle gümrüksüz satış mağazası işletmek üzere tek bir işletmeci tarafından işletilmek şartı ile ilgili ihale mevzuatı çerçevesinde kiraya verebilmektedir.
DHMİ 21.06.2011 tarihinde, havalimanlarında uçakta satış mağazası işlettirmek ve satışlardan elde edilecek gelirin belli bir yüzdesinin ciro payı olarak almak amacıyla yüzde 17 ciro payı muhammen bedel üzerinden açık artırma usulü ile ihale yapmıştır.
İhale Şartnamesi ve ekinde bulunan Tip Sözleşme incelendiğinde; uçakta satış mağazasında Gümrüksüz Satış Mağazaları Yönetmeliği kapsamına giren satışlar üzerinden belli bir oranda ciro payı alınması ve %17 üzerinden açık artırma yapılmasının öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
Tip sözleşmenin 14 üncü maddesinde;
“(e) Ciro: Kira sözleşme kapsamında yapacağı cironun (net satışın) %... 'ini aylık dönemler halinde DHMİ'ne ödeyecektir. Yapılan satışların dökümü ve bu döküme ait mizan her ayın 7. gününe kadar DHMİ'ne verilecek olup, DHMİ'nce faturalandırılmasını müteakip faturada belirtilen süre içerisinde ödenir.” hükmü yer almaktadır.
İhale Şartnamesinde de aynı mahiyette hükümler bulunmaktadır. İhale Şartnamesi ve Tip Sözleşmede DHMİ’ne ödenecek ciro payına ilişkin başka bir hüküm bulunmamaktadır.
21.06.2011 tarihinde yapılan ihalede uçakta satış mağazasında yapılacak satışlardan elde edilecek gelirden
-Atatürk Havalimanında % 26 ciro payı, - Antalya Havalimanında % 27,50 ciro payı,
- Esenboğa Havalimanında % 26,50 ciro payı, - Adnan Menderes Havalimanında % 26 ciro payı, - Milas Bodrum Havalimanında % 25,31 ciro payı, - Dalaman Havalimanında % 26,50 ciro payı, - Adana Havalimanında % 17,50 ciro payı, - Trabzon Havalimanında % 17,50 ciro payı,
- Samsun Çarşamba Havaalanında % 17,05 ciro payı, - Gaziantep Havalimanında % 17,50 ciro payı
ödemeyi teklif eden şirket ihaleyi kazanmıştır.
Kuruluş ile şirket arasında her havalimanı için ayrı ayrı olmak üzere 2012 yılı için sözleşme imzalanmıştır. Sözleşmeler her yıl için yenilenmiş, daha sonra 01.07.2016 - 31.12 2021 tarihlerini kapsayan 5 yıl 6 aylık bir sözleşme her havalimanı için ayrı ayrı imzalanmıştır.
Ancak sözleşmelerin uygulanması sürecinde, ihalede ortaya çıkan ciro payı oranları ve net hasılatın belirlenmesine yönelik yeni düzenlemeler yapılmıştır. Belirtilen düzenlemelerin bir kısmına en son yapılan sözleşmede yer verilmiştir. Yapılan yeni düzenlemelerle ihale şartları ve sözleşmeye aykırı olarak, bazı satışlar için ihalede ortaya çıkan ciro paylarından daha düşük ciro payları ödenmesi ve satış toplamından şirketin kabin görevlilerine ödediği %10 primin düşülmesi kabul edilmiş ve DHMİ’nin gelir kaybına sebebiyet verilmiştir. İhale şartları ve Sözleşme hükümlerine aykırı uygulamalar aşağıda sıralanmıştır.
1- Şirket 17.05.2012 tarihinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığından Gümrüksüz Satış Mağazaları Yönetmeliği hükümlerine göre yerli eşya satış izni almış, 28.05.2012 tarihinde Kuruluşa başvurarak yerli eşya satışının yeni bir hizmet olduğunu, bu nedenle satılan yerli eşya maliyeti üzerinden %5 ciro payı ödenmesini talep etmiştir. Pazarlama ve Ticaret Komisyonu 05.06.2012 tarihinde yerli eşya satışının yeni bir hizmet olduğu ve İdareye ek gelir sağlayacağı gerekçesiyle yerli eşya satış hasılatı üzerinden %5 ciro payı alınmasını kararlaştırmıştır.
Yerli eşya satışı yeni bir hizmet olmayıp sadece yerli ürün satışı izne tabi bulunmaktadır.
Bu iznin ilgili bakanlıktan alınması yerli eşya satışların ihale kapsamında olmadığı anlamına gelmemektedir. Zira İdarece düzenlenen ihale uçakta satış mağazasında Gümrüksüz Satış Mağazaları Yönetmeliği hükümlerine göre yapılacak tüm satışlardan ciro payı alınmasını düzenlemektedir. Yerli ürün satışlarından da yukarıda bahsedilen ihalede teklif edilmiş olan oranlar üzerinden ciro payı alınması gerekmektedir. Bu nedenle 05.06.2102 tarihinden sonra yerli ürün satış hasılatlarından %5 ciro payı alınmasıyla Kuruluşun gelir kaybı oluşmaktadır
2- Şirket 29.06.2013 tarihinde Kuruluşa başvurarak, online satış yöntemi geliştirdiklerini, online satış ile satış hacminin artacağını, bu yöntemin yeni bir satış türü
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu
59 olduğunu ve yabancı uçaklardan uçakta satış talepleri aldıklarını, bundan sonra yabancı uçaklara da satış yapacaklarını belirterek online satış ve yabancı uçak satışları üzerinden % 8, satışın yerli ürün olması durumunda %5 ciro payı ödenmesini talep etmiştir. Pazarlama ve Ticaret Komisyonu 09.07.2013 tarihinde online satış ve yabancı uçaklarda yapılan satışların tamamen yeni bir hizmet olduğu ve İdareye ek gelir sağlayacağı gerekçesiyle online satış ve yabancı uçak içi satış hasılatı üzerinden Atatürk, Adnan Menderes, Antalya, Esenboğa ve Milas Bodrum havalimanlarında %14 diğerlerinde %8 ciro payı alınmasını, online ve yabancı uçaklarda yerli eşya satış hasılatı üzerinden %5 ciro payı alınmasını kararlaştırmıştır. Bu kararda belirtilen ciro paylarına yenilenen sözleşmelerde yer verilmiştir.
Online satış yöntemi, siparişlerin internet üzerinden alınmasına yönelik olup bu sipariş alma uygulaması ve yabancı uçaklara satış yapılması Gümrüksüz Satış Mağazaları Yönetmeliği çerçevesinde yapılan satışlar kapsamındadır. Yukarıda belirtildiği üzere söz konusu Yönetmelik kapsamında yapılan tüm eşya satışları 21.06.2011 tarihinde yapılan ihale kapsamındadır. Bu satışlardan da ihalede teklif edilmiş olan oranlar üzerinden ciro payı alınması gerekmektedir. Bu nedenle 09.07.2013 tarihinden sonra online satış ve yabancı uçaklara yapılan satış hasılatlarından %14, yabancı uçaklara yapılan yerli eşya satışlarından %5 ciro payı alınmasıyla Kuruluşun gelir kaybı oluşmaktadır.
3- İzmir Adnan Menderes Havalimanı Başmüdürlüğü tarafından şirketin satış belgeleri ile Havalimanına beyan edilen ciro beyanları karşılaştırılmış ve %10 eksik ciro beyan edildiği sonucuna ulaşılmış, konunun açıklanması 07.01.2014 tarihli yazı ile ilgili Şirket’ten talep edilmiştir.
Şirket tarafından 13.01.2014 tarihinde verilen yanıtta, günlük satış raporlarında belirtilen satış tutarları üzerinden uçak kabin görevlilerine %10 oranında iskonto/prim ödendiği, satış hasılatından ödenen primlerin düşülerek bulunan cironun net hasılat olarak bildirildiği ve ciro paylarının bu tutar üzerinden hesaplandığı bildirilmiştir.
Pazarlama ve Ticaret Dairesi Başkanlığı tarafından konu incelenmiş, işin sözleşmesine göre ciro paylarının net satış cirosu üzerinden ödenmesi gerektiği, bu nedenle firmanın %10
Pazarlama ve Ticaret Dairesi Başkanlığı tarafından konu incelenmiş, işin sözleşmesine göre ciro paylarının net satış cirosu üzerinden ödenmesi gerektiği, bu nedenle firmanın %10