Otel Yatak Odalarının Mekânsal BileĢenleri

Otel yatak odası, aynı anda birden çok insana ve birbirinden çok farklı eylemlere ev sahipliği yapabilmek üzere tasarlanmıĢ yapay bir ortamdır. Yatak odasının tasarımında hacmin genel nitelikleri kadar onu oluĢturan alt mekânlarında fiziksel nitelikleri de oda birleĢimlerini etkiler. Ġnsan için insan eliyle hazırlanan bu birimde mekânsal zonlamaların yapılması kaçınılmazdır. Her alt bölümü meydana getiren mobilya programının sayısı, olası yerlerinin belirlenmesi ve buna bağlı olarak odanın Ģekillenmesinin nasıl bir eğilim gösterdiğinin ortaya çıkarılması gerekmektedir. Otel odası içinde gerçekleĢtirilen eylemlere bağlı olarak beĢ ayrı bileĢene ayrılmaktadır:

1.Yatma Bölümü

2.Oturma-ÇalıĢma Bölümü 3.GiriĢ Bölümü

4.Depolama Bölümü

5.Yıkanma ve Temizlenme Bölümü (ġekil 5.8).

Otel odası tasarımında eylem alanlarının doğru düzenlenmesinin yanında bölümler arasındaki iliĢkilerde önemli yer tutar.

ġekil 5.8: Odanın mekansal bileĢenleri (Rutes,1985)

1.Yatma bölümü:

Dinlenme, rahatlama ve uyuma eylemleri, otel odasının birincil öncelikli fonksiyonları olduğundan günün büyük bir bölümüne yayılırlar. Yatma bölümü de bu eylemleri barındırdığından dolayı oda içindeki en merkezi ve geniĢ bölümü oluĢturmaktadır. Yatma eyleminin yatak odası içinde geçen eylemlerden en uzun oluĢu, bu mekânın boyutunu da etkilemektedir. Yatma bölümü, çalıĢma ve oturma bölümüyle iliĢki içinde olmalıdır.

Odanın yatma alt mekânı, alan standartlarının büyük bir kısmını oluĢturmaktadır. Diğer alt mekanlarla olan iliĢkisi ve fonksiyonu sebebiyle yatma bölümü, içerdiği ekipman sayısı ve tipi yönüyle de temel ifade etmektedir. Yatma bölümünün mobilya

grupları; hedef kullanıcı profiline göre boyutu ve sayısı değiĢen yatak, komodin grubu ve tuvalet masasından oluĢmaktadır.

Suit yatak odalarında, oturma-çalıĢma bölümü yatma bölümünden ayrı olarak tasarlanır. Tek bir ıslak hacmin yer aldığı tipik bir yatak odasında kullanılan mobilyalarla alt mekânlar belirginleĢir.

Yatma bölümü; ekipmanlarının yerleĢtiriĢ Ģekillerine göre Ģöyle sınıflandırılmaktadır;

I. Yatak ve komodinin oluĢturduğu mobilya grubunun, ıslak hacmi izleyen diğer oda ile ortak olan duvarlara yerleĢtiriliĢi, tuvalet masasının da aynı doğrultuda oluĢu (ġekil 5.9) ,

ġekil 5.9: Yatma bölümü biçimleniĢ tipleri –durum I (Rutes,1985)

II. Yatak ve komodinin oluĢturduğu mobilya grubunun, ıslak hacmin ortaya bakan duvarlarına yerleĢtirilmesi, tuvalet masasının diğer oda ortak duvarında oluĢu (ġekil 5.10) ,

ġekil 5.10: Yatma bölümü biçimleniĢ tipleri –durum II (Rutes,1985)

Yatma bölümünün bu iki biçimleniĢ tipinde odanın normal kullanımda olduğu durumlar düĢünülmüĢtür. Suit kullanımlarda diğer oda ile ortak olan duvara bağlantı sağlamak amacında kapı açıldığında odanın biçimleniĢi durum I‘de daha farklı olacaktır, bu durum II‘ de tuvalet masasının yeri aynı doğrultuda kalmak Ģartı ile aĢağı ve yukarı kayacaktır. Oda tiplerinden dolayı ekipmanların çok amaçlı olarak kullanılması gerekecektir. Örneğin; günümüzde odayı verimli kullanmak amacıyla, tuvalet masasının televizyon ve mini bar ile kombine edildiği tasarımlar sıklıkla görülmektedir.

2.Oturma-çalıĢma bölümü:

Otel odasının ikincil öncelikli ihtiyaçlarını oturma ve çalıĢma eylemleri oluĢturmaktadır. Oturma –çalıĢma bölümünü, manzara ve doğal aydınlatma açısından en verimli olan odanın dıĢ cepheye bakan kısmına yerleĢtirmek tasarımdaki ana ilkeyi oluĢturmaktadır. Direkt olarak oturma odası olarak kullanılan yatak odası tiplerinde; bu iki bölümün birlikte kısa süreli kullanıĢları, oda içerisinde çok belirgin ayrımları gerektirmemektedir.

Yatak olabilen kanepelerin bulunduğu yatak odası tiplerinde eylemlerin önem derecesi, çalıĢma-oturma-yatma Ģeklinde sıralanmaktadır. Suit oda tiplerinde ise çalıĢma eylemlerinin diğer eylemlerden tamamıyla ayrıldığı görülmektedir. Diğer görsel bölünmeler, normal yatak odasında kullanılan araç ve mobilyalarla sağlanmaktadır.

Standart bit otel odasının oturma ve çalıĢma bölümünü, iki adet tek kiĢilik koltuk, sehpa televizyon, çalıĢma masası, sandalye ve mini bar oluĢturur. Koltuk sayısı ve mobilya boyutları standart olmamakla birlikte tasarıma ve kullanıcıya göre artırılıp azaltılabilmektedir.

ġekil 5.11: Oturma- çalıĢma bölümü biçimleniĢ tipleri (Rutes,1985)

Yatak grubu durum I‘ deki gibi ortak duvara paralel olarak konumlanırsa; uygulama sırasıyla koltuk –sehpa grubu, çalıĢma masası ve mini bar-TV Ģeklinde devam etmektedir. Yatak grubu durum II‘ deki gibi ıslak hacim duvarına paralel olarak konumlanırsa; uygulama mini bar- TV, koltuk- sehpa grubu, çalıĢma masası Ģeklinde devam etmektedir (ġekil 5.11) .

3.GiriĢ bölümü:

GiriĢ bölümü bir geçiĢ mekânıdır. GiriĢ bölümü, yatak katı koridoru ile oda arasındaki bağlantıyı sağlamaktadır. Otelin yatak katı formuna bağlı olarak koridora uzatılmıĢ ya da oda içerisine çekilmiĢ olarak konumlandırılan giriĢ bölümü, yatma bölümünün koridordan görülmesini engelleyecek biçimde tasarlanmalıdır. Bazı tasarımlarda giriĢ bölümü ve yatma bölümü arasında mahremiyet açısından kontrollü bir geçiĢe ihtiyaç duyulmaktadır.

Islak hacim ve dolap alanı ile sınırları belirlenen bu mekân, yatak odasında kapladığı alan ve içerdiği araçlar açısından tasarımına göre değiĢmektedir (Çizelge 5.3). Örneğin, depolama ve soyunma bölümünün giriĢ mekanına dahil edildiği tasarımlarda, giriĢ bölümünün temel mobilyaları dolap ve bavulluk olacaktır. Dolap ve soyunma bölümü de ayrı mekanlar olarak da düĢünülebilir, fakat yatma mekanına soyunma, eĢyaları yerleĢtirme faaliyetlerin katılmaması amacıyla dolap ve soyunma bölümü giriĢ mekanına dahil edilir.

GiriĢin ĢekilleniĢi koridorla ilgili olduğu kadar, mekan donatılarının yerleĢtirilmesiyle de ilgilidir.

Çizelge 5.3: GiriĢ mekanını boyutsal olarak tanıtılması (Rutes, 1985)

GĠRĠġ MEKÂNI TĠPĠ

Alan standardı giriĢ mekânı/ yatak odası (m2)

Araçlar ve ek alanlar

GiriĢ mekanı olmayan yatak odası 0/25 -

Yalnız geçiĢ amaçlı giriĢ 1/24 -

GeçiĢ ve ek eylemler amaçlı giriĢ 3/22 Ayna ve dolap

GeçiĢ ve ek alanlı giriĢ 4/21 Ayna, dolap,

bavulluk GeçiĢ ve geniĢlemiĢ ek eylemler amaçlı giriĢ 6/20 Dolap, bavulluk,

tuvalet masası GeçiĢ ve soyunma amaçlı giriĢ 4/21 Ayna, bavulluk,

soyunma

4.Depolama bölümü:

Otelin kullanım amacı, odanın depolama bölümü tasarımında oldukça etkindir. Kıyı otellerinde ortalama kullanıcı karakterini seyahat süresi 1-7 gece arasında değiĢen aileler oluĢturmaktadır.

Otele minimum üç bavulla gelen bu kullanıcıların, odadaki depolama alanlarının niteliğini ve büyüklüğünü doğrudan etkilemektedir. Kadının gündelik ev iĢlerini, erkeğin ise iĢ hayatının stresini hatırlamadan mutlu bir hafta geçirmelerini sağlamak için bavulların gözlerinin önünde durmasını engelleyecek bir mekan yaratılmalıdır. Bunun yanında kullanıcıya kendi evindeymiĢ gibi bir rahatlık sağlamalıdır.

Depolama bölümü ile yapılan araĢtırmalarda; depolama alanı olarak sürgü kapaklı dolap kullanımının eĢya koyup çıkartma da güçlük çıkarttığı ve dolap içerisinde

ölü hacimler oluĢturduğu belirlenmiĢtir. Otel yetkililerinin belirttiği diğer bir özellik ise, kıyı otel müĢterilerinin dolabın yanı sıra çekmeceye de ihtiyaç duyduğudur (Tunalı,2009).

ġehir oteli müĢterileri kongre, seminer, mesleki toplantılar için seyahat ettiklerinden ortalama kalıĢ süreleri uzun olmamaktadır. Depolama bölümüne ihtiyaç duymadan hatta eĢyalarını bavullardan çıkarmadan seyahatlerini tamamlamaktadırlar. Bu nedenle Ģehir otellerinde kullanılmayan öğeler olan çekmeceler, kıyı otellerinde önemli bir ihtiyaç oluĢturmaktadır.

Standart bir oda kullanımı için üç farklı tip de dolap yeri olasılığı sıralanabilir.

I. GiriĢ kapısının arkasında gömme Ģeklinde (ġekil 5.12),

ġekil 5.12: GiriĢ bölümü biçimleniĢ tipleri-durum I

ġekil 5.13: GiriĢ bölümü biçimleniĢ tipleri-durum II

III. GiriĢ ile ıslak hacim arasında ayrıca bir dolap bölümü oluĢturarak, odadan değil dolap bölümünden kullanım sağlayan gömme dolap (ġekil 5.14) .

ġekil 5.14: GiriĢ bölümü biçimleniĢ tipleri-durum III

Özel kullanım niteliğindeki suit ve bağlantılı odalarda dolabın kimi zaman giriĢ bölümünün bir elemanı değil, yatma bölümünün bir elemanı olduğu görülebilir. Ancak bu tip yatak odası düzenlemelerinde asıl giriĢler, tam oda modülü tarafından yapıldığı için, yatak odasındaki dolap özel kullanım niteliğinde olup, gömme zorunluluğundan da kurtarılarak daha serbest düzenlemelere gidilmektedir. Normal kullanımdaki odalarda

ise dolap, yeri sebebiyle, sadece ıslak hacim duvarı üzerinde iken, yatak odası mobilyası olarak kabul edilir. Bu durumda bagajlığın ayrı olarak tasarlanması ve giriĢ mekânında olması doğru olacaktır. Diğer konumlarda bagajlık, giriĢ bölümündeki gömme dolap içinde ya da yakınında oluĢturulur (Çağatay,2004).

5. Yıkanma ve temizlenme bölümü:

Odanın mekânsal bileĢenleri arasında en farklı kullanıma hizmet eden yıkanma ve temizlenme bölümü, tesisat Ģaftının koridordan ulaĢılabilir olması gerekçesiyle oda giriĢinin yakınında bulunmalıdır. Bu teknik ve fonksiyonel zorunluluk oda iç mekân tasarımında büyük bir kısıtlama getirmektedir.

Teknik açıdan bu yer seçimi, ıslak hacim mekânının koridora yakınlığını da sağlamaktadır. Islak hacim yerinin tesisat Ģaftlarının koridordan ulaĢılabilir olması açısından etkilenmesi gibi, oda içi tasarımının da buna göre Ģekillenmesi söz konusudur. Bu durum otel odalarındaki yıkanma-temizlenme mekânı ile yatma mekânının keskin sınırlar ile ayrılmasına neden olmaktadır. Günümüzde sınırları aĢmaya yönelik farklı anlayıĢlar ortaya çıkmaktadır. Örneğin, pek çok beĢ yıldızlı otel zinciri banyo ile oda arasında görsel iletiĢim kurmaya gayret göstermiĢtir.

Banyo için donanımlar, düĢey Ģaft çözümleriyle sıkı iliĢkidedir. Bu iliĢkide oda yerleĢimine banyo giriĢinin yatma bölümü içinden olması halinde önem kazanır.