KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
1. Osmanlılarda devlet yönetiminin divan kurularak yü-rütülmesi İran, İslam ve Türk – İslam geleneğidir. Di-van–ı Hümayun’da vezirazam, defterdar, kazasker, nişancı, reisülküttap yer alır. Anadolu Beylerbeyi Di-van-ı Hümayun’un asli üyesi oylayıp sadece çağrıl-dığı zaman divana katılır.
(Cevap E)
6. Osmanlı devlet yapısının temeli “kul sistemi” üzeri-ne kurulmuştur. Bu sistem Osmanlı merkeziyetçi ör-gütlenme modelinin temel unsurlarındandır. Kul kö-kenliler başlangıçta savaş esirleridir. Kul sisteminde-kiler doğrudan padişaha bağlı olup padişah otorite-sini temsil ederler. Kul sistemi için getirilen devşirme-lerden saray için seçilenler İstanbul’da Galatasaray ve İbrahim Paşa saraylarına, taşrada Edirne ve Ma-nisa saraylarına gönderilir. Bunların Topkapı Sara-yı’nda eğitim gördüğü yer ise Enderun kısmıdır. Bab-ı Ali sadrazam konağı olup bir eğitim kurumu değildir.
(Cevap A) 2. Osmanlı Devleti’nin merkezileşme anlayışının
mani-festosu sayılan Kanunname-i Ali Osman’ı Fatih Sul-tan Mehmet hazırlatmıştır. Fatih döneminde kul sis-temi (devşirme) geliştirilmiştir. Böylece Osmanlı sul-tanı gücü ve otoritesini kendisinden başka kimseye karşı sorumlu olmayan kullarına dayandırmıştır.
(Cevap D)
3. Osmanlı toprak sistemi miri arazilerin işlenmesi ama-cıyla uygulanan dirlik sistemine dayanır. Dirlik siste-minde topraklar kişinin görevi ve alacağı maaşa bağ-lı olarak has, zeamet ve tımar olarak ayrılmıştır. Top-rak sistemiyle ilgili olan tımar olup B seçeneği doğ-rudur.
(Cevap B)
4. Orhan Bey döneminde aşiret kuvvetlerinden oluşan süvari birliklerinin yerine Türk gençlerinden oluşan yaya ve müsellem adlı piyade ve süvari sınıfı oluş-turulmuştur. Bunlar Osmanlı’nın ilk düzenli ordu bir-likleridir.
(Cevap C)
5. 1864 Nizâmnamesinin belli başlı özellikleri; memur-ların vazifelerini düzene koyması, belediye teşkilatı ve nahiye idarelerinin kurulması, köy ihtiyar heyetle-rinin görev ve yetkileheyetle-rinin genişletilmesidir. Zaten bu Nizâmname iç ve dış sorunlara, siyasal ve sosyal ge-lişmelere çözüm için hazırlanmıştır. 1864 yılında Niş, Silistre, Vidin eyaletleri Tuna vilayeti adıyla birleşti-rilmiş ve valiliğine Mithat Paşa atanmıştır. Nizâmna-me Takvim-i Vekayi’de yayınlanmıştır.
(Cevap B)
7. Hafiye teşkilatının kuruluşu 1876 öncesine gitmekle beraber kurumsallaşması II. Abdülhamit döneminde olmuştur. Tanzimat döneminde basına karşı yürütü-len baskı politikası II. Abdülhamit döneminde de de-vam etmiş ve Dahiliye Nezareti bünyesinde bulunan Matbuat-ı Dahiliye Müdüriyeti (Sansür İdaresi) bu ko-nuda ön plana çıkmıştır.
(Cevap B)
8. İlhanlının Anadolu’ya vali olarak gönderdiği Timur-taş’ın İlhanlı merkez idaresine karşı isyanı Anado-lu’da karışıklıkları artırmıştır. 1326’da uç beylerini sı-kıştıran Timurtaş’ın durumunun kötüleşip Mısır’a kaç-masıyla uç beylikleri güçlü bir devlet haline gelme-nin ilk işaretlerini vermiştir. Durumdan faydalanan Or-han Bey fetihlere ağırlık vermiştir.
(Cevap A)
9. Avusturya arşidükası Ferdinand, Osmanlı Devleti’nin tayin ettiği yeni Macar kralını tanımayarak Macaris-tan’a girerek Budin’i işgal etti. Bunun üzerine Macar Kralı Yanoş, Kanuni’den yardım istedi. Sefere çıkan Kanuni Budin’i geri alarak Viyana’yı ilk defa kuşattı.
Avusturya’nın Macarlara baskı yapması üzerine Ma-carlar Osmanlı’dan yardım istedi. Bunun üzerine Mer-zifonlu Kara Mustafa Paşa 1683 yılında Viyana’yı ku-şattı. Bu kuşatma Viyana’nın Osmanlılar tarafından ikinci defa kuşatılmasıdır. Bu ikinci kuşatma sırasın-da Osmanlı tahtınsırasın-da IV. Mehmet bulunuyordu.
(Cevap E)
OSMANLI TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
10. 1876 Kanunuesasisi,
• Belçika, Prusya anayasaları incelenerek Mithat Paşa ve Sait Paşaların öncülüğünde hazırlan-mıştır.
• 23 Aralık 1876’da ilan edilmiştir.
• 140 madde olarak hazırlanan taslak 119 madde olarak padişaha sunulmuştur.
Kanunuesasi Türk tarihinin ilk anayasası olma özel-liğine sahiptir. Ancak 1876’daki Anayasa’da padişa-hın yetkileri oldukça geniştir. Padişapadişa-hın yetkilerinin kısıtlanması Kanunuesasi’de 1909 yılında yapılan değişiklikten sonra olmuştur.
(Cevap D)
13. Kanun-i Kadim: Kanunname-i Âli Osman’dır. (Fetih Kanunnamesi)
Nizam-ı Cedit: III. Selim’in yaptığı yeniliklere denir.
Nizam-ı Âlem: Şer’i hükümlerin tüm dünyada uygu-lanmasıdır.
Kanunuesasi: Osmanlı’nın ilk anayasasıdır.
Teşkilât-ı Esasi: Yeni Türkiye’nin 1921’de ilan edi-len ilk anayasasıdır.
(Cevap C)
11. 93 Harbi ile Osmanlı büyük bir felaketle karşı karşı-ya kalmıştı. Rusların Çatalca’karşı-ya kadar ilerlemeleri üzerine II. Abdülhamit, 22 Ocak 1878’de bizzat Rus çarına ateşkes teklif etti. Rus Çarı II. Alexander, II.
Abdülhamit’in yaptığı ateşkes teklifini kabul edince, iki taraf arasında savaşı sona erdiren Edirne Müta-rekesi imzalandı. Ateşkes görüşmelerinde Osmanlı Devleti’ni Server ve Namık Paşalar temsil ederken, Rusya’yı ise çarın kardeşi ve Rus orduları başkomu-tanı Grandük Nikola temsil ediyordu. Müzakerelere ilk olarak Kızanlık’ta başlanmış, ancak Edirne’nin Ruslara teslim olması üzerine burada devam etmiş-tir. Edirne Ateşkes Antlaşması 31 Ocak 1878 tarihin-de imzalandı. Böylece 93 Harbi sona erdi.
(Cevap A)
12. 1869 Nizamnamesi ile ilköğretim zorunlu hale gel-miş, ülkedeki bütün okullar devletin denetimi altına girmiştir. 1913 yılında Emrullah Efendi’nin nazırlığı sırasında Tedrisat-ı İptidaiye Kanun-u Muvakkati (Ge-çici İlköğretim Yasası) çıkarıldığında ilköğretimin zo-runluluğu yanında “parasız” olması da kabul edilmiş-tir. Bununla Sıbyan okulları da “İptidai Okulu” adını almıştır.
(Cevap D)
14. II. Abdülhamit Osmanlı tahtına siyasi istikrarsızlık at-mosferinde ve muhalif baskı gruplarının vesayetin-de çıkmıştı. II. Abdülhamit basın-yayının sansür ve devlet adamları, kurumlar ve halkın ise halife teşki-latı aracılığıyla kontrolü II. Abdülhamit’in kısa süre-de idari ve sosyal alanda sıkı bir süre-denetim kurmasını sağladı. II. Abdülhamit (1876-1909) devrinde sansür ve jurnalcilik eşliğinde sergilenen otoriter yönetim, kamuoyunun etkinliğini önemli ölçüde kaldırmıştır.
(Cevap B)
15. 93 Harbi’nden sonra Ali Suavi, İstanbul’da toplanan Balkan muhacirlerinden bir grubun yardımıyla, padi-şahı tahttan indirip yerine tekrar V. Murad’ı geçirmek için Çırağan Sarayı’na bir baskın (Çırağan Baskını) düzenlemiş, ancak başarısız olmuştur. 93 Harbi son-rasında II. Abdülhamit’e yapılan bu ihtilal girişimi ba-şarısızlıkla sonuçlanmış ve Ali Suavi de öldürülmüş-tür.
(Cevap A)
16. II. Meşrutiyet Dönemi’nde seraskerlik makamı Har-biye Nezareti adını alarak buraya bağlı faaliyet gös-teren Erkan-ı Harbiye Riyaseti yeniden yapılandırıl-mıştır. Diğer seçeneklerde sayılan kurumlar yeniden yapılandırılma çerçevesinde kaldırılırken Erkan-ı Har-biye Riyaseti varlığını sürdürmüştür.
(Cevap D)
OSMANLI TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
1. Prens Sabahaddin’in Ademi merkeziyetçi düşünce-leri ve azınlıklara karşı tavizkâr tutumu ve yakınlığı Ahmet Rıza grubu tarafından hoş karşılanmamış ve 1902’deki Jön Türk kongresinden sonra Ahmet Rıza ve grubu tamamen ayrılmışlardır. Ahmet Rıza grubu Osmanlıcı bir anlayışı benimsemiştir. Bundan dola-yı Adem-i merkeziyete karşı olup E seçeneği yanlış-tır.
(Cevap E) 2. Ayanların etkili olduğu bölgeler;
• Ankara – Müderriszadeler
• Canikte – Canikli Ali Paşa
• Manisa – Karaosmanoğulları
• Balıkesir – Kanlızadeler
• Rize – Tuzcuoğulları
• İzmir – Yılanoğulları – Katipoğulları
• Çukurova – Menemencioğulları – Kozanoğulları
• Yozgat - Çapanoğulları
• Bilecik - Kalyoncuoğulları
• Yanya – Tepedelenli Ali Paşa
• Rusçuk – Alemdar Mustafa Paşa
Buna göre Rize’de Tuzcuoğulları olup Kalyoncuoğul-ları Bilecik’tedir.
(Cevap A) 3. Hristiyanlardan feth olunmuş ve rakabesi yani çıplak
mülkiyeti devlete ait olan topraklara miri arazi denir.
Bunların tasarruf hakkı tapu resmî denilen peşin bir kira bedeli alındıktan sonra daimi ve irsi bir nevi ki-racılık sözleşmesiyle onları işleyen reayaya (köylü-ye) bırakılmıştır. Bu toprağı ekip - biçen köylü aynı zamanda resm-i çift denilen bir vergi öder. Ebusuud Efendi bunu harac-ı muvazzaf olarak isimlendirmiş-tir. Tanzimat’la beraber tımar sistemi kaldırılarak top-rak mülkileşmeye başlamıştır.
(Cevap B)
4. Osmanlı toprak yönetimi, 1854 arazi kanunnamesi ile yeniden düzenlenmiştir. Bu kanun çerçevesinde uzun süre bir toprağı kullananlar o toprağın sahibi ol-muşlardır. Böylece Osmanlı tarihinde ilk kez huku-ken toprak özel mülkiyete geçmiştir.
(Cevap D)
5. Cebeciler, Kapıkulu Ocaklarının piyade sınıfı içeri-sinde yer almaktadır. Cebeciler, orduya ait silah ve cephanelerin yapımından ve bakımından sorumlu olan askerî sınıftır. Cebeciler, İstanbul’da ve kaleler-de görev yaparlardı. Kumandanı “Cebecibaşı” kaleler-denen tümgeneraldi ve “ağa” diye anılırdı.
(Cevap B)
6. Sahib-i Arz, tımarlı sipahiye verilen isimdir. Tımarlı sipahi, gerçekte tımarı dâhilindeki toprakların ve bu toprakları işleyen reayanın vermekle mükellef bulun-duğu vergilerin mülkiyetine sahip değildi. O, ancak kendisinden istenen belirli hizmetleri yerine getirdiği müddetçe devlete ait çeşitli vergileri kendi hesabına toplamak hakkına sahipti. Kendisine tahsis edilen vergiler, vazifeye bağlı bir nevi maaş mahiyetinde idi.
Bundan dolayı, bir mülk gibi satılması, vakfedilmesi veya miras olarak intikal ettirilmesi mümkün değildi.
(Cevap C)
7. Kolektif sorumluluk: Hükümet üyelerini hükümdarın belirlediği başvekilin seçtiği ve nazırların görev ala-nına giren konularda bireysel olarak ve hükümetin genel politikasından birlikte sorumlu oldukları sistem-dir. Osmanlı’da I. Meşrutiyet’te sadrazam ve nazırlar padişah tarafından atanır ve padişaha karşı bireysel olarak sorumlu olurdu. II. Meşrutiyet döneminde ya-pılan değişiklikle hükümeti oluşturan üyeler hep bir-likte Mebusan Meclisi’ne sorumlu hale getirilerek ko-lektif sorumluluk ilkesi benimsenmiştir.
(Cevap E)
8. Osmanlı padişahları soruda verilen her üç unvanı da değişik dönemlerde kullanmıştır. Sultan ve Gazi un-vanları Kuruluş Dönemi’nde ağırlıklı olarak kullanıl-mıştır. Fakat Osmanlı padişahları halife unvanını Ya-vuz’dan itibaren kullanmaya başlamıştır.
(Cevap E)
OSMANLI TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
9. I ve IV. öncüllerde yer alan ifadeler doğrudur. Fakat II ve III. öncüllerdeki ifadeler yanlıştır. Salyanesiz eyaletler, tımar sisteminin uygulandığı eyaletlerdir.
Salyaneli eyaletlerde ise tımar sistemi uygulanmaz.
Bu eyaletlerin vergileri iltizam sistemine göre topla-nırdı.
(Cevap D)
15. Soruda özelliği verilen geri hizmet sınıf Cerahorlar-dır. Bunlar ihtiyaca göre daha ziyade Hristiyan tebaa arasından seçilir ve kendilerine ücret ödenirdi. Böy-le bir sınıfın ilk defa Yıldırım Bayezid devrinde, 1402’de kullanıldığı belirtilir.
(Cevap E) 11. • I. Ahmet → Bahti
• III. Murat → Muradi
• II. Mustafa → İkbali
• IV. Mehmet → Vefai
• II. Osman → Farisi
mahlası ile şiirler yazmışlardır.
(Cevap C)
12. Cezayir ve Mısır, salyaneli (yıllıklı) eyaletler içinde yer alır. Buralarda tımar sistemi uygulanmaz ve ilti-zam usulü ile vergiler toplanırdı. Eflak ve Erdel ise imtiyazlı eyaletlerdir. Bu eyaletler iç işlerinde serbest, dış işlerinde Osmanlı Devleti’ne bağlı eyaletlerdir.
(Cevap D)
13. Osmanlı Devleti’nde şehzadelere sancakta lalaları ve anneleri eşlik ederdi. Lala, şehzadenin danışma-nı gibi hareket eden görevlidir. Lalalar devlet tecrü-besi olan kişilerdi. Bu tecrübelerini şehzadelerin hiz-metine sunan lalalar, sultan tarafından şehzadeleri denetlemekle de görevlendirilmişlerdir. Türk-İslam tarihinde yer alan atabeyler ile aynı görevi icra etmiş-lerdir.
(Cevap A)
14. II. Abdülhamit Dönemi’nde;
- Sanayi-i Nefise Mektebi (1882), Hendese-i Mül-kiye (1883), Lisan Mektebi (1883), Ticaret Mek-tebi (1883), Ameli Ziraat MekMek-tebi (1887), Aşiret Mektebi (1892) gibi kurumlar açılmıştır. Ayrıca, seküler hukuk sisteminin ihtiyaç duyduğu perso-neli yetiştirmek üzere Hukuk Yüksekokulu (Hu-kuk-u Mektebi Âlisi) açılmıştır.
Mekteb-i Osmanî Fransa’ya gönderilen öğrencilerin Fransızca öğrenmelerini sağlamak amacıyla 1857’de Paris’te açılan okuldur.
(Cevap C) 10. Osmanlı Devleti’nde maden, orman, tuzla vb. gibi
vergiler üç yıllığına açık artırma yoluyla kiraya veri-lirdi. Bu sisteme iltizam, iltizamı alan kişiye de mül-tezim denirdi. İltizam sisteminin uygulanması sonu-cunda; devlet eyaletlerin vergi gelirlerini peşin alarak nakit ihtiyacını karşılamıştır. Mültezime bırakılan top-raklarda asker yetişmemiştir.
(Cevap B)
16. • Adli Mahlası → II. Bayezid ve II. Mahmut
• Muhibbi Mahlası → Kanuni Sultan Süleyman
• Avni Mahlası → Fatih Sultan Mehmet
• Adni Mahlası → III. Mehmet Vefai Mahlası → IV. Mehmet tarafından kullanılmıştır.
(Cevap C)
OSMANLI TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
4. Kâtip Çelebi, Keşfüz Zünun ve Cihannüma adlı eser-leriyle ön plana çıkmıştır. Evliya Çelebi, Seyahatna-me adlı eserinde gezdiği yerler hakkında bilgiler ver-miştir. Peçevi, yazmış olduğu Peçevi Tarihi ile yaşa-dığı dönemin önemli olaylarını anlatmıştır. Her üç isim de XVII. yüzyılda yaşamıştır.
(Cevap D) 2. Osmanlı’da devlet, reayaya (halka) toprağını boş
bı-rakmama ya da terk etmeme görevlerini yükleyerek tarımsal üretimin sürekliliğini sağlamayı amaçlamış-tır.
(Cevap E)
3. Altunizade, Fatih Dönemi’nde hekimlik yapmıştır. Bit-kilerden ilaç yapma ve üroloji alanında uzmanlaşmış-tır. Sabuncuoğlu Şerafettin de tıp alanında çalışma-lar yapmıştır. Fatih’e ithaf ettiği, tercüme eseri Kita-bül Cerrahiyetül Haniye’de tedavi yöntemlerini min-yatürlerle desteklemiştir. Mücerrebname adlı eserin-de ise ilaçları ve tedavi yöntemlerini anlatmıştır. Şa-nizade Ataullah Efendi de XIX. yüzyılda tıp ile ilgili çalışmalar yapmış ve bu konuda Hamse-i Şanizade adlı bir eser yazmıştır.
(Cevap A)
5. • I. Ahmet: Bahti,
• II. Selim: Selimi,
• IV. Mehmet: Vefai,
• III. Ahmet: Necib,
• III. Murat: Muradi mahlaslarını kullanmışlardır.
(Cevap D)
6. Yavuz ve Kanuni dönemlerinin önemli isimlerinden olan Matrakçı Nasuh; matematik, tarih ve minyatür alanları ile ilgili çalışmalar yapmıştır.
(Cevap E)
7. Osmanlı’da ihraç edilen ürünlerin başında halı gel-mekte olup halıcılığın merkezi Batı Anadolu, özellik-le Gördes, Demirci, Isparta ve Uşak’tır.
(Cevap A)
8. Soruda özellikleri verilen isim Hoca Sadettin Efen-di’dir. Hoca Sadettin, Yavuz’un nedimi olan Hasan Can’ın oğludur. Hoca Sadettin 1598 yılında Şeyhü-lislam olarak öldü. İki padişaha hace-i sultani olan tek kişidir.
(Cevap B) 1. Soruda özellikleri verilen şair Nabi’dir. Şair Nabi,
Ur-falı olup devlet hizmetinde bulunmuştur.
(Cevap C)
OSMANLI TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
9. Osmanlı taşra teşkilatı idari bakımdan köy, nahiye, kaza, sancak ve eyaletlere ayrılmıştır. İdari teşkilat-ta en fazla yere sahip olanlar kaza ve sancaklardır.
Kazaların yönetici sınıfı kadı, alaybeyi ve subaşılar-dan oluşur. Kazaların birleşmesinden sancak, san-cakların birleşmesinden eyalet oluşur. Beylerbeyinin görev bölgesi beylerbeylik veya vilayet olarak nılırken XVI. yüzyıldan itibaren eyalet kelimesi kulla-nılmaya başlanmıştır.
(Cevap B)
10. Tımar sisteminde tımarlı sipahinin görevlerinden bi-ri de bulunduğu bölgenin güvenliğini sağlayıp mer-kezi otoriteyi güçlü tutmaktır. Fatih’ten itibaren dev-şirme kökenlilere yönetimde daha fazla görev veril-mesi ve taşraya merkezden görevliler göndermenin amacı da merkezi otoriteyi güçlendirmektir.
İltizam sistemi bir vergi toplama sistemi olup, iltizam işini yapan mültezimlerin zamanla güçlenmesi mer-kezi otoriteyi zayıflatmıştır.
(Cevap A)
11. II. Abdülhamit’in politikaları arasında tarafsız bir dış politika, İslamcılık politikasına bağlı olarak kamu ya-tırımlarının özellikle İslam coğrafyasına yapılması yer alır (özellikle eğitim kurumları). Borç ödemeyle yap-tığı düzenlemeler ve Ziraat Bankası’nın kurulumuy-la devletin mali itibarını artırmaya çalışmış, yine İs-lamcılık politikasıyla halk ile devlet arasındaki bağı güçlendirmeye çalışmıştır. Ancak II. Abdülhamit mer-kezi ve devletçi bir anlayışa sahip olduğundan birey-sel teşebbüsler onun döneminde yaygın değildir. Dö-neminde yapılanlar devletin öncülük ettiği kurumlar-dır.
(Cevap B)
12. II. Abdülhamit döneminde başta 93 Harbi’nin getirdi-ği toprak kayıpları, asayiş sorunları, idari ve coğrafi nedenlerden dolayı bazı yeni vilayetler kuruldu. Ana-dolu’da Bitlis, Rumeli’de Kosova, Arap bölgelerinde Musul ve Basra vilayetleri kurulmuştur. Trabzon da-ha önceden vilayet merkezidir.
(Cevap E)
13. II. Selim’in padişahlığı döneminde 1571’de yaşanan İnebahtı mağlubiyetine rağmen Kıbrıs’ın fethi tamam-lanmıştır.
(Cevap E)
14. 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı sürerken Ruslar Sırpları isyana teşvik etmiş, böylece Osmanlı’ya kar-şı ilk milliyetçi isyanı Sırplar çıkarmıştır. Bu isyanlar sonucu imtiyaz verilen Sırplar 1830’da ise özerk ha-le gelmiştir. 1878’de ise Romanya ve Karadağ iha-le be-raber Sırbistan da bağımsız olmuştur.
(Cevap D)
15. II. Abdülhamit Dönemi’nde Batılı devletlerin uygula-dığı sömürge politikası ve ülkenin iç bünyesinde dev-letin hakimi konumundan horlanan ve azınlıklardan aşağı bir duruma düşürüldüğüne inanan Müslüman halkın tepkileri basının da etkisiyle “İslamcılık” poli-tikasını ortaya çıkarmıştır. Bu politika ile Araplar ve Arnavutlar gibi Türk olmayan Müslümanların sada-katini kazanmak ve daha sonra başta Hindistan ol-mak üzere Müslümanların yaşadığı bölgelerden si-yasi ve maddi destek temin ederek gelecekte Os-manlı Devleti ile birlikte hareket etmelerini sağlamak amacıyla İslamcılık politikası uygulanmıştır.
(Cevap C)
16. 21 Ağustos 1909’da Kanunuesasi’de yapılan deği-şiklikle padişahın tahta çıkışında Meclis-i Umumi’de şer’i şerife ve Kanunuesasi hükümlerine uyacağına, vatan ve millete sadakat edeceğine dair yemin etme-si şartı getirilmiştir. V. Mehmet Reşat, padişahlığı meclis tarafından onaylanan ve mecliste yemin eden ilk padişah olmuştur. B seçeneği doğrudur. Bu dö-nemde yapılan değişiklikle padişahın sürgüne gön-derme yetkisi kaldırılırken gerek duyarsa sıkıyöne-tim ilan etme yetkisi verilmiştir.
(Cevap B)
OSMANLI TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
1. Soruda boş bırakılan yerlere İngiltere – Rusya geti-rilmelidir. Fransa’nın Mısır’ı işgal etmesi üzerine III.
Selim, İngiltere ve Rusya ile ittifak yaparak Fransa’ya savaş açmıştır. Savaş sırasında Osmanlı desteğin-deki İngiliz donanması İskenderiye yakınlarındaki Ebukır Limanı’ndaki Fransız donanmasını yok etmiş-tir. Ayrıca bu olay sırasında Rusya Boğazlardan ilk defa savaş gemilerini geçirmiştir.
(Cevap C)
4. Venediklilerin Akdeniz’de Osmanlı gemilerine saldır-ması ve Karadağ halkını Osmanlılara karşı kışkırt-ması üzerine 1715’te Osmanlı – Venedik Savaşı baş-lamıştır. Bu savaş sırasında Osmanlı Devleti, Karlof-ça Antlaşması ile kaybettiği Mora Yarımadası’nı ge-ri almıştır. Osmanlı’nın elde ettiği bu başarı Karlofça Antlaşması’nın garantörü olan Avusturya’yı hareke-te geçirmiştir. Bunun üzerine Osmanlı’ya karşı Vene-dik’in yanında Avusturya savaşa katılmıştır (1716).
Bu savaş sonunda 1718’de imzalanan antlaşma ise Pasarofça Antlaşması’dır.
(Cevap C) 2. Osmanlı iskân politikasında:
- Fethedilen bölgelerde Osmanlıların sürekli kalı-cılığını sağlamak
- Cemaatler arası anlaşmazlıkları gidermek - Muhtemel isyan durumlarını önlemek
- Harap ve bataklık alanları tarıma ve yerleşime açmak yer alır.
Fakat Hristiyan nüfusu azaltmak için bir uygulama yoktur. İstimalet politikası uygulanarak herkes inan-cında serbest bırakılmıştır.
(Cevap A) 3. Siyasi ve iktisadi nedenlerin yarattığı toplumsal so-runlar XIX. yüzyılda Müslüman kesimi genel anlam-da fakirleştirirken Galata ve Beyoğlu bölgesindeki gayrimüslim unsurlar giderek zenginleşti. Bu duru-mun doğal bir sonucu olarak gayrimüslimlerin yoğun olarak yaşadığı Beyoğlu ve çevresinde refah düzeyi yüksek elit bir yaşam tarzı doğdu. Yabancı elçilikle-rin de bulunduğu Beyoğlu semti, iktisadi ve siyasi gü-cün sembolü olarak XIX. yüzyıl boyunca gelişti.
1858’de Altıncı Daire-i Belediye ismiyle Paris Bele-diyesi model alınarak oluşturulan ilk modern beledi-ye teşkilatı Beyoğlu’nda kuruldu.
(Cevap E)
5. Kolonizatör Türk dervişleri bulundukları bölgelerde tekke ve zaviye inşa etmişlerdir. Bölgenin asayişini temin etmişler, çoğu Osman Gazi’nin silah arkadaşı olan bu kişiler gaza ve cihatlara katılmışlar ve çoğun-luğu Yesevi tarikatı mensubu olmuşlardır. Fakat bun-ların katkıları arasında halktan vergi toplamak yok-tur.
(Cevap C)
6. Osmanlı iskan siyasetinin temelleri arasında;
- Fetihlere ortam hazırlamak
- Türkleşme ve İslamlaşmayı sağlamak
- Bulunduğu bölgede huzur ve güveni temin etmek - Tarımsal üretimi artırmak
- Merkezi otoriteyi güçlendirmek
- Üretim ve yerleşik hayatın sonucu olarak vergi gelirlerini artırmak
yer alır. Fakat D seçeneği Osmanlı’nın yönetim an-layışına aykırı bir durum olup yanlıştır.
(Cevap D)
7. Osmanlı’nın Rumeli’ye iskân ettirdiği yörük teşekkül-leri Naldöken, Tanrı Dağı, Vize, Kocacık, Ofçabolu Yörükleri olarak isimlendirilmiştir. Rumeli’nin Türk-leştirilmesi amacıyla iskân edilen Rumeli yörükleri arasında Edirne Yörükleri yoktur. E seçeneği yanlış-tır.
(Cevap E)
8. Halep civarında bulunan Arap aşiretlerine hükümet tarafından tayin edilmiş, onların denetim altına alın-masından ve ayrıca yol kesen eşkıyayı ortadan kal-dırmakla görevli kimseler Çöl beyliği (Çöl hakimi)
8. Halep civarında bulunan Arap aşiretlerine hükümet tarafından tayin edilmiş, onların denetim altına alın-masından ve ayrıca yol kesen eşkıyayı ortadan kal-dırmakla görevli kimseler Çöl beyliği (Çöl hakimi)