İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
I. Göktürk Devleti ise Çinliler tarafından yıkılmıştır
(Cevap A)
16. Soru kökünde belirtilen kazı yeri V. Pazırık Kurga-nı’dır. 1947–1949 yılları arasında Rus arkeolog Ru-denko tarafından ortaya çıkarılan V. Kurgan’da Al-tayların MÖ 3 ve 6. yüzyıllarda yaşamış sakinlerine ait küçük el sanatları ve halı bulunmuştur. Burada bulunan ve menşei halen tartışılan halı dünyanın en eski halısı olarak nitelendirilmektedir.
(Cevap C)
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
1. Türkler göçebe yaşam tarzının bir sonucu olarak ça-dırlarda yaşamışlardır. Türk çadırları yurt, ev, oba, otağı, kerege, çerge, alaçuk, çum, kapa ve çaşır gi-bi isimler almıştır. Yarlığ, hükümdar emridir.
(Cevap E)
2. İlk Türk yerleşim yeri Hun Hakanı Tsükü Mengsün tarafından MÖ IV. yüzyılda Kansu Vadisi’nde kuru-lan Ejder Kenti’dir. Kayıtlarda “Ku-t sang” olarak ge-çen bu kent, askeri, dini ve siyasi bir merkezdi.
(Cevap A)
3. Türklere ait mezarlarda eşyaların bulunması ölüm-den sonraki hayata inanıldığının en açık göstergesi-dir. Bu eşyaların kılıç, balta, ok, süngü gibi savaş malzemeleri olması da savaşçı kimliğin Türkler için önemli olduğunun bir kanıtıdır. Ancak ordu-millet an-layışının benimsendiğine dair bir ifade yer almamak-tadır.
(Cevap D)
4. I. ve III. öncüller yerleşik yaşamın doğrudan kanıtı olamaz. Fakat tapınak ve kütüphane için yerleşik bir yaşam sürülmesi mecburi olduğu için bunu yerleşik yaşama geçildiğinin doğrudan bir kanıtı olarak gös-terebiliriz.
(Cevap B)
5. A, B, D ve E seçeneklerinde yer alan ifadeler doğru-dur. Fakat C seçeneği yanlıştır. Avarlar, İstanbul’u kuşatan Türk devletleri arasında yer alır. Ancak Sa-barlar için aynı şeyi söyleyemeyiz. İstanbul’u Avar-lardan sonra kuşatan Türk devleti Tuna Bulgarları-dır.
(Cevap C)
6. A, B, C ve D seçeneklerinde verilen ifadeler doğru-dur. Fakat E seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır. Çün-kü Tuna Bulgarları, Ortodoksluğu Omurtag Han za-manında değil, Boris Han zaza-manında kabul etmiştir.
(Cevap E)
7. B, C, D ve E seçeneklerinde verilen ifadeler I. Gök-türk devleti ile ilgilidir. Fakat A seçeneğinde yer alan ifade Peçeneklere ait bir hazine olup bugünkü Ma-caristan topraklarında ortaya çıkmıştır.
(Cevap A)
8. A, B, C ve E seçeneklerinde yer alan kavramlar doğ-ru verilmiştir. Fakat D seçeneğinde verilen kavram yanlıştır. Tudun, vergi memurudur. Askeri vali karşı-lığında kullanılan kavram ise Tutuk’tur.
(Cevap D)
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
10. Her üç kavram da Kağan’a Tanrı tarafından verilen yeteneklerdir.
Kut: Türk kağanının siyasi iktidar olması demektir.
Küç: Güç anlamındadır. Türk kağanının savaş yete-neğini ifade eder.
Ülüş: Pay, hisse, nasip, kısmet demektir. Tanrının Türk ülkesinde bolluk ve bereketi arttırması ve Ka-ğan’ın bunu adil şekilde halka dağıtmasıdır.
(Cevap E) 9. Çin ordusunu, Paiteng Kalesi’nde kuşatan Türk dev-leti Asya Hun Devdev-leti’dir. 400 bin kişilik Türk ordusu MÖ 203’te Mete Han liderliğinde Paiteng Kalesi’nde Çinlileri kuşatmıştır. Bu kuşatma sonucunda Çinliler barış istemiştir.
(Cevap A)
11. • Kang – Baba
• Keregü – Çadır
• Törün – Düğün yemeği
• Eğne – Gelin çeyizi
• Kalıng – Başlık parası
(Cevap C)
12. • Kurultay: Meclis
• Toygun: Kurultay üyeleri
• İl: Devlet
• Tudun: Vergi memuru
• Tüz: Yöneten ile yönetilenler arasında sorumlu-lukların belirlendiği yazısız antlaşmalardır. Dola-yısıyla hukuk ile ilgilidir.
(Cevap B)
13. Soruda verilen kavramlardan Yelme ve Böri asker-likle ilgilidir.
• Yelme: Ordunun keşif kolu
• Böri: Göktürk hükümdarlarının muhafızları
• Eşük: Ölülerin sarıldığı bugünkü kefen karşılığı-dır.
(Cevap D)
14. Soruda özellikleri verilen destan Uygurlara ait Göç Destanı’dır. Bu destanda; Türk kağanının Çinli bir prenses ile evlenmesi, bunun karşılığında Çinlilerin Türk ülkesinde bulunan kutsal taşı parçalayarak ül-kelerine götürmeleri ve buna bağlı gelişmeler anla-tılır.
(Cevap D)
15. Adı bizce bilinen ilk Uygur şairi Aprınçor Tegin’dir.
Buna ilaveten, Kağgarlı Mahmut’un bahsettiği Boz-kırlı Türk şairi ise Çu-çu’dur. Fakat Yolluğ Tegin şair değildir. O, Orhun Abidelerini taşa kazdıran bir isim-dir. Tarihçi ve edebiyatçı özelliği ile ön plana çıkar.
(Cevap C)
16. Soruda verilen savaşlar Emeviler ile Türgişler ara-sında gerçekleşmiştir. Vakatüş-Şib Savaşı 730, Ha-ristan Savaşı 738’de meydana gelmiştir. 730 yılında-ki savaşta Türgişler nispeten başarılı, 738’deyılında-kinde ise başarısız olmuşlardır.
(Cevap A)
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
4. A, B, C ve E seçeneklerinde yer alan eşleştirmeler doğrudur. Fakat D seçeneğinde yer alan eşleştirme yanlıştır. Çav, kağıt para karşılığı kullanılmıştır. Ma-deni para karşılığında ise Yarmak kullanılmıştır.
(Cevap D) 1. Soruda verilen her üç isim de İslamiyet öncesi Türk
tarihi ile ilgili eserler vermiştir. Yani İslam öncesi Türk tarihi araştırmacıları arasında yer alırlar.
• Bahaeddin Ögel – Türk Kültürü’nün Gelişme Çağ-ları
• İbrahim Kafesoğlu – Türk Milli Kültürü
• Ahmet Taşağıl – Göktürkler
(Cevap E)
2. Bolçu Savaşı, 698 ve 711’de olmak üzere iki farklı tarihte meydana gelmiştir. Fakat savaşı yapan top-luluklar aynıdır. Savaş Kutluk Devleti ile ona itaat et-mek istemeyen Türgişler arasında meydana gelmiş-tir. Savaş Türgişlerin itaate alınmasıyla sonuçlanmış-tır.
(Cevap C)
3. Kürşad İhtilali’nin anlatıldığı, Göktürk tarihini de an-latan “Bozkurtların Ölümü” adlı eser önemli bir tarih-çi ve fikir adamı olan Hüseyin Nihal Atsız’a aittir.
(Cevap B)
5. • Üge: Vezir
• Ayukı: Hükümet
• Buyruk: Bakan
• İnanç: Tigin Eğitmeni
Bu kavramlar devlet yönetimi ile ilgili kavramlardır.
(Cevap A)
6. Soruda din ile ilgili bir kavrama yer verilmemiştir.
• Çav: Ekonomi ile ilgilidir, kağıt para demektir.
• Ir: Beste demek olup müzik ile ilgilidir.
• Yelme: Keşif koludur, ordu ile ilgilidir.
• Eğne: Çeyiz, Törün: Düğün yemeği olup toplum yapısı ile ilgilidir.
(Cevap B)
7. Göktürk Devleti’ne bağlı Türk boyları genel olarak
“Töles” olarak adlandırılmaktaydı. Tölesler, IV. ve V.
yüzyıllarda yaşayan Kanglıların devamıdır. Tölesler, Göktürkler gibi konar-göçer bir hayat tarzını benim-semişlerdir.603 yılından sonra bağımsız hareket et-meye başlayan Tölesler, 627 yılından sonra bağım-sız birer siyasi güç olarak ortaya çıkmışlardır. Bun-lardan biri de Uygurlardır.
(Cevap C)
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
9. Orta Asya’dan yapılan Türk göçleri ile ilgili verilen tabloya bakılarak A, B, C ve E seçeneklerine ulaşı-labilir. Fakat bu bilgiler doğrultusunda, Orta Asya Türk siyasal birliğinin kesintisiz sürdüğü yargısına ulaşı-lamaz.
(Cevap D)
11. Orta Asya Kültür çevreleri şu şekilde kronolojik ola-rak sıralanmaktadır.
• Anav Kültürü (MÖ 4000-1000)
• Afanesyevo Kültürü (MÖ 3000-1700)
• Karasuk Kültürü (MÖ 1200-700)
• Tagar ve Taştık Kültürü (MÖ 700-100)
Verilen açıklamalara bakıldığında en eskiye tarihle-nen, yani daha önce ortaya çıkan kültür; Anav Kül-türüdür.
(Cevap D) 8. • Tudun: Vergi memuru
• Ayukı: Hükûmet
• Aygucı: Vezir
• Toygun: Kurultay üyesi
• Buyruk: Bakan
Verilen açıklamaya bakıldığında hükûmet karşılığın-da Ayukı terimi kullanıldığı görülür ve bu ifadenin yer aldığı seçenek doğru cevaptır.
(Cevap B)
10. B, C, D ve E seçeneklerinde yer alan topluluklar Türk’tür. Fakat Vandallar Türk topluluğu olmayıp Av-rupa kökenlidirler. Kavimler Göçü sırasında Hunla-rın yerinden oynattığı kavimler arasında yer alır.
(Cevap A)
12. • İl: Devlet
• Bodun: Millet, boylar birliği
• Boy: Boy
• Urug: Soy, sülale
• Oguş: Aile
(Cevap C)
14. Bögü Kağan, Çin’i Tibetlilerden kurtarmak amacıyla 762’de Loyang Seferi’ni düzenledi. Bögü Kağan ül-kesine dönerken Uygurların hayat ve telakkilerinin değişmesi bakımından çok tesiri görülen Mani dini-ni Türkler arasında yaymak için, dört Madini-ni rahibidini-ni de beraberinde getirmişti. Böylece hayvani gıdalar yemeyi yasaklayan, savaşçılık duygusunu zayıfla-tan, Hristiyanlık-Mazdeizm-Budizm karışımı bir din olan Maniheizm, Bögü Kağan tarafından kabul edi-lerek Türk ülkesinde resmî bir mahiyet aldı.
(Cevap B) 13. A, B, C ve D seçeneklerinde verilen gelişmeler, Or-ta Asya Türk göçlerinin sonuçları arasında yer almak-tadır. Ancak, bu göçlerde cihat anlayışının etkili ol-duğu söylenemez. Çünkü cihat, Müslümanların Al-lah adına İslamiyeti yaymak için yaptığı savaşlar olup cihat düşüncesi İslam öncesi dönem için geçerli ola-maz. Türklerin İslamiyete geçişiyle beraber, cihat po-litikası uygulanmaya başlanmıştır.
(Cevap E)
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
1. Orta Asya’da kurulmuş olan Avar Devleti’ne 552 yı-lında Bumin Kağan son vermiş ve I. Göktürk Devle-ti’ni kurmuştur. Daha sonra Göktürkler tarafından Ba-tı’ya göçe zorlanan Avarlar Avrupa’da bir devlet ku-rarak Slavları etkilemişlerdir.
(Cevap B)
2. Göçebe – çobanlık kültürü Neolitik Dönem’de (MÖ 8000–5000) hayvanların evcilleştirilmesiyle beraber yerleşik toplumun ortaya çıkışı ile eşzamanlı şekilde beliren üretim ve yaşam şeklidir. Bu kültürde küçük aile tipi görülür. Maddi kültürden ziyade manevi kül-tür ağırlıklıdır. Göçebe yaşam olduğu için at önemli-dir. Hayat iklime bağlıdır. İklim değişimi hayatı etki-ler. Tarım az, çobanlık ise yaygın üretim şeklidir. Te-mel besin maddeleri et ve süttür. Ancak hayvancılık yaygın, tarım faaliyeti az olduğu için toprak mülkiye-ti pek yaygın görülmez.
(Cevap C)
3. Oğuz Kağan Destanı Asya Hun Devleti’ne, Alp Er Tunga Destanı İskitlere, Göç Destanı Uygurlara, Ma-nas Destanı da Kırgızlara aittir. Dolayısıyla bu des-tanlar İslamiyet öncesi Türk kültürünü yansıtmakta-dır. Fakat Gılgamış Destanı, Türklere değil Sümer-lere ait bir sözlü edebiyat türüdür.
(Cevap D)
8. Asya Hun Devleti parçalandıktan sonra Hunların bir kolu Afganistan’a göç etti. Afganistan’a göç eden bu Hunlar burada Akhun Devleti’ni kurdular. Akhun Dev-leti, MS 6. yüzyılda İpek Yolu hâkimiyeti için Göktürk ve Sasanilerle yaptığı mücadeleler sonucunda yıkıl-mıştır.
(Cevap A) 4. • Kağan başkanlığında toplanıp boy beylerinden
oluşan meclise “Toy” denir.
• Göktanrı tarafından kağana verildiğine inanılan devleti yönetme yetkisi Kut’tur.
• Asya Hunlarında ordu ile eş anlamlı kullanılan kavram Börü’dür.
• Kağan adına yasalar yapmakla görevli kişi Yar-gan’dır.
• Yuğ ise ölen kişinin arkasından düzenlenen ce-naze törenidir.
(Cevap C)
5. Hohanyeh ve Çiçi, Hun Devleti yöneticileri arasında yer alır ve kardeştirler. İlteriş ve Kapgan Kağanlar, Kutluk Devleti yöneticileri olup kardeştirler. Bilge Ka-ğan ve Kültigin Kutluk Devleti yöneticileridir ve kar-deştirler.
(Cevap E)
6. • Hunlar: Oğuz Kağan
• Göktürkler: Bozkurt, Ergenekon
• İskitler: Alp Er Tunga, Şu
• Uygurlar: Türeyiş, Göç
• Kırgızlar: Manas
Yukarıdaki doğru eşleştirmelerden anlaşılacağı üze-re Şu Destanı Uygurlara değil, İskitleüze-re aittir.
(Cevap D)
7. A, B, C ve D seçeneklerinde yer alan ifadeler İslam öncesi Türk devletlerinin kısa ömürlü olmalarında et-kili olan gelişmelerdir. Fakat Göktanrı inancının be-nimsenmesi ile uzun siyasi ömür arasında bir ilişki kurulamaz.
(Cevap E)
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
9. B seçeneğinde ® Demirden silahlar ve zırhlar bu-lunması, savaşçı özellikler gösterdiklerine, C ve D seçeneklerinde ® Kurganlardan (mezarlardan) halı - kilim parçalarının bulunması, ölümden sonraki ha-yata inandıklarına ve dokumacılıkla ilgilendiklerine, E seçeneğinde ® Sulama kanallarının bulunması ise tarımsal üretim yaptıklarına kanıttır.
Paragrafta ihracat yapıldığına dair bir ifade bulunma-maktadır.
(Cevap B)
10. Soruda verilen kaynaklar Türk tarihi açısından çok önemlidir. Ancak Orta Asya Türk toplulukları ilk orta-ya çıktıkları andan itibaren Çin ile yoğun ilişki içinde bulunmuşlardır. Bu yüzden İslam öncesi Türk tarihi için başvurulması gereken öncelikli kaynak, Çin kay-naklarıdır.
(Cevap A)
11. Uygurlar, 745-840 yılları arasında varlığını sürdüren Türk kağanlığıdır. Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından Kutluk Devleti’ne son verilerek 745’te Ötüken mer-kezli olarak kurulmuştur. Daha sonra başkent Kara-balasagun’a taşınmıştır. Uygurlar Göktanrı inancı dı-şında bir inancı benimseyen ilk Türk devletidir. Bögü Kağan zamanında Maniheizmi benimseyen Uygur-lar, Maniheizmin etkisiyle hükümdarlarına da Ay tengri unvanı vermişlerdir.
(Cevap A)
12. Orta Asya’daki ilk yerleşmelerin İÖ 2500’lerde oldu-ğu tahmin edilmektedir. Orta Asya’daki arkeolojik araştırmalara göre Minusinsk bölgesindeki Afanes-yevo Kültürü (İÖ 2500–1700) ile aynı bölgedeki And-ronova Kültürü (İÖ 1700-1200)nün temsilcilerinin Türk soyunun prototipini oluşturan insanlar olduğu anla-şılmıştır. Andronova kültüründen sonra ortaya çıkan Karasuk Kültürü (İÖ 1200–700) ile özellikle Tagar Kültürü (İÖ 700–300) Dönemi’nde artık bölgenin adın-dan dolayı burada yaşayan insanlara Altaylılar den-meye başlanmıştır. Buna göre Orta Asya kültür mer-kezleri içinde yer almayan Tel-Amarna olup D seçe-neği doğrudur.
(Cevap D)
13. Hazarlar - Kumanlar tarafından, Uygurlar - Kırgızlar tarafından ve Peçenekler – Kumanlar tarafından yı-kılmışlardır. Dolayısıyla söz konusu genelleme bu topluluklar için de geçerlidir.
(Cevap E)
14. Totem inancına benzer şekilde tabiatta kendilerinden güçlü gördükleri varlıkları kutsal sayma anlayışına dayanan inanca Ongun denilmektedir. Omay: anne ve çocukları koruyan ruh olarak bilinir. Şaman ve Kam din adamıdır. Kut, hâkimiyetin kaynağının Tan-rı tarafından verildiğine olan inançtır.
(Cevap C)
16. Hunların sadece hayvancılıkla uğraşmadıkları, ta-rım da yaptıkları bilinmektedir. Son yıllarda yapılan kazılarda ortaya çıkarılan buluntularla bu durum da-ha da netleşmiştir. Kazılarda buğday tanelerinin, hıl ambarlarının, değirmen taşlarının bulunması ta-rımla uğraşıldığını kanıtlar. Ancak “sulama kanalla-rının bulunması” ve “orak, saban gibi doğrudan ürün ekmeye ve biçmeye yarayan tarım aletlerine rastlan-ması” tarımla uğraşıldığının kesin kanıtıdır. Çünkü diğer buluntularda tahılın ithal edilmesi söz konusu olabilir. Ancak sulama kanalı ve ekme-biçme faali-yetlerinde kullanılan tarım aletleri, Hunların bizzat kendilerinin tarım yaptığının en açık göstergesidir.
(Cevap C) 15. Orta Asya’daki mücadelelerin temeli İpek Yolu’na da-yanır. Bu çerçevede kurulan Göktürk - Sasani ittifa-kıyla bir Türk devleti olan Akhunların siyasi varlığına son verilmiştir. Daha sonra kurulan Göktürk - Bizans ittifakıyla Sasaniler İpek Yolu’ndan uzaklaştırılmıştır.
(Cevap B)
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
6. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde hükümdarlık yet-kisinin Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Ancak Kut adı verilen bu anlayışa rağmen ülke yönetimin-de dinin yönetimin-değil; Töre adı verilen yazısız hukuk kural-larının geçerli olması teokratik devlet yapısının oluş-masını engellemiştir.
(Cevap A) 1. Göçlerin sebepleri arasında yer alan olumsuz iklim
değişiklikleri ve otlak azlığı doğal sebeplerdendir.
Toprakların yetersiz hâle gelmesi nüfus artışı sonu-cu, dış baskılar siyasal sebep olup beşerî sebepler-den dolayıdır.
(Cevap D)
3. Kurultayda kağanın fikirlerinin reddedilebilmesi ülke-de her ne kadar monarşik yönetim olsa da yönetimin mutlakiyet olmadığını göstermektedir.
(Cevap A)
5. Türk adının birçok anlamı bulunmakla birlikte en çok kabul gören iki anlamı; “doğan, türeyen, çoğalan” ve
“güçlü, kuvvetli, kudretli, olgun”dur. Bu durum, Türk-lerin birçok özelliği bünyeTürk-lerinde barındırdıklarının ve bilim adamlarının Türklerin farklı yönleriyle ilgilen-diklerinin göstergesidir.
(Cevap D)
7. Paragrafta verilen bilgilerde zaten din değiştirmiş top-lumun yeniden din değiştirme heveslisi olduğuna iliş-kin bir ipucu yoktur.
(Cevap C) 2. Şehname, Firdevsi’nin eski İran efsaneleri üzerine
kurulu manzum destanıdır. 60.000 beyitten oluşan Şehname. İran edebiyatının en büyük eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Şehname, tarih önce-si zamanlardan başlayıp Sasani İmparatorluğu so-nuna dek tüm eski İran krallarını inceler. Eserde ge-çen olaylar çoğunlukla İranlı Rüstem ile Turan kralı Afrasiyab arasındaki çekişmeler şeklindedir. Eserde bahsedilen Turan kralı Afrasiyab aslında gerçek bir tarihi kişilik olan Alp Er Tunga’dır.
(Cevap D)
4. İslamiyet öncesi Türk devletlerinin kısa sürede yıkıl-malarının en önemli sebebi “Ülkenin hanedan üye-lerinin ortak malı sayılmasıdır.” Bu veraset anlayışı, tahtta hak iddia eden hanedan üyeleri arasında mü-cadelelerin yaşanmasına sebep olmuş ve devletle-rin ömürleri kısa sürmüştür. Aynı zamanda devletin boyların bir araya gelmesinden oluşması da bir baş-ka yıkılış sebebi olmuştur. Çünkü boylar arasında ya-şanan mücadeleler ve devletten kopmalar yıkılış sü-recini hızlandırmıştır.
(Cevap B)
8. • Anav: MÖ 4000–1000
• Afanesyevo: MÖ 3000–1700
• Kelteminar: MÖ 3000
• Andronova: MÖ 1700–1200
• Karasuk: MÖ 1200–700
Yukarıdaki çizelgede kültür çevreleri ortaya çıkış ta-rihlerine göre sıralanmıştır.
Günümüze en yakın tarihlenen ise MÖ 1200–700 yıl-ları arasında görülen Karasuk kültürüdür. Çünkü mi-lattan önceki tarihler sayısal değer olarak küçüldü-ğünde günümüze daha yakın olurlar.
(Cevap D)
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
9. l. İslamiyet öncesi Türk devletleri ülke yönetimini ko-laylaştırmak için ülkeyi Doğu - Batı (sağ - sol) şek-linde bölerek yönetmişlerdir. Doğuyu Hakan’ın ken-disi, batıyı ise genellikle Hakan’ın kardeşi yabgu unvanıyla yönetmiştir. Bu ikili teşkilat her ne kadar ülke topraklarının daha kolay yönetilmesini sağla-sa da, merkezi otoritenin zayıflamasına ve devlet-lerin kısa sürede yıkılmasına sebep olmuştur.
ll. Üniter yönetim ikili teşkilat anlayışının tam tersi-dir. Yani tek bir merkezden yönetimi esas alır.
lll. İkili teşkilat anlayışının göçebe yaşam üzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.
(Cevap A)
10. İpek Yolu, Çin’den başlayıp Avrupa’ya kadar uzanan çok önemli bir ticaret yoluydu. Bu yola hâkim olan devletler ticari gelirlerden büyük pay alarak zengin-leşirlerdi. Zenginleştikçe güçlenen bu devletler, Orta Asya siyasi hayatında da etkin rol oynamaya başlar-lardı. Bu sebeple Orta Asya Türkleri ile Çin arasın-daki mücadelelerin temel sebebini de İpek Yolu’na hâkim olma düşüncesi oluşturmuştur.
(Cevap B)
13. Türk göçlerinin rastgele yapılan bir göç hareketi ol-maması, gittikleri yerlerde kendilerinden çok daha güçlü siyasi otoritelere boyun eğmek zorunda kalma-maları ve teşkilatçı yapıları onların gittikleri yerlerde de güçlü devletler kurmaları sonucunu doğurmuştur.
(Cevap E)
14. Ruslarla mücadele eden ve bu mücadeleleri İgor Des-tanı’na konu olan Türk topluluğu Kumanlar, yani di-ğer bir ifadeyle de Kıpçaklardır.
(Cevap C)
15. Moğol hâkimiyetine giren ilk Türk topluluğu Kırgızlar-dır. Kırgızlar 840’ta Uygur Devleti’ni yıkarak Ötüken bölgesine hâkim oldular. Moğolların Ötüken bölgesi-ne girmesiyle Kırgızlar da Moğol hâkimiyetibölgesi-ne girdi.
Böylece Ötüken bölgesine hâkim olan son Türk top-luluğu Kırgızlar oldu.
(Cevap A) 11. İslamiyet öncesi Türk devletleri ölümden sonraki
ya-şama, yani ahirete inanmışlardır. Bunu kurgan adı verilen mezarlara ölülerini eşyaları, silahları ve atıy-la birlikte gömmeleri kanıtatıy-lamaktadır. Ayrıca ölüleri mumyalamaları da ahiret inancına sahip olduklarının göstergesidir. Ölenler için yuğ denilen cenaze ve yas törenlerinin düzenlenmesinin ahiret inancıyla bir ilgi-si bulunmamaktadır.
(Cevap D)
12. Hükümdar eşinin yönetimde etkili olması, tek eşle evliliğin yaygın olması ve başlık parasının kızın ba-basına değil de kendisine verilmesi kadının saygın olduğunu göstermektedir.
(Cevap E)