KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
İLKLER
1. Hudeybiye Antlaşması ile İslamiyet’in yayılması hız-lanmış ve birkaç sene içerisinde neredeyse Arap Yarımadası’nın tamamına Müslümanlar hakim ol-muştur. Ayrıca Mekkeliler, Hudeybiye Antlaşması ile Müslümanları resmen tanımıştır.
(Cevap A)
2. İslam Dini’nin Mekke’de yayılmasına Kureyş Kabi-lesi’nin ileri gelenleri şiddetle karşı çıktılar. Bunun en önemli nedeni, siyasal ve ekonomik üstünlükle-rini kaybedecekleri endişesi olup sahip oldukları güç ve çıkarlarını korumak istemeleridir.
(Cevap A)
3. Emeviler döneminde Araplar kendilerini Arap olma-yan diğer Müslümanlardan üstün görerek ırkçı bir siyaset izlemişlerdir. Abbasiler döneminde ise hoş-görü politikası izlenmiş ve Arap olmayan Müslü-manlar devlet kademelerinde görev alabilmiştir. Bu durum Abbasi Devleti’nin siyasal ömrünün uzama-sında etkili olmuştur.
(Cevap D)
4. Gaznelilerin hükümdarları için, İslamiyet öncesi Türklerde kullanılan han, hakan gibi unvanlar yeri-ne, İslami bir unvan olan sultan unvanını kullanma-ları, İslam Araplardan etkilendiklerine açık bir ka-nıttır.
(Cevap E)
5. Danişmentliler, Mengücekler, Saltuklular ve Artuk-lular, Malazgirt Savaşı’ndan sonra kurulan, Anado-lu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında etkili olan ilk Türk beylikleridir. Fakat Dulkadiroğulları, Anado-lu’nun fethi ve Türkleşmesi süreci ile ilgili olmayıp Kösedağ Savaşı’ndan sonra Anadolu Türk siyasal birliğinin bozulmasıyla kurulan II. Türk beyliklerin-den birisidir.
(Cevap A)
6. Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerinden biri olan Çaka Beyliği, İzmir ve çevresinde ilk Türk denizcisi Çaka Bey tarafın-dan kurulmuştur.
(Cevap D)
7. Türkler, İslamiyet’in kabulüyle birlikte ordu, mima-ri, hukuk ve sosyal alanlarda önemli değişimler ya-şamışlardır. Ancak yönetim anlayışında bir değişim olmayıp İslamiyet öncesi Türklerde görülen “Ülke hanedanın ortak malıdır.” anlayışı İslamiyet’in ka-bulünden sonra da Türk yönetim anlayışının teme-lini oluşturmuştur. Veraset anlayışında herhangi bir değişim yaşanmamıştır.
(Cevap B)
8. Büyük Selçukluların Bizans ile yaptığı 1048 Pasin-ler Savaşı’nı Selçuklular kazanmış, bu savaşla Ana-dolu’ya ilk Türk yerleşmesi başlayarak AnaAna-dolu’ya yapılan Türk akınları daha sistemli bir hale gelmiş, Bizans’ın yenilebileceği anlaşılmıştır.
(Cevap C)
ORTA ÇAĞ İSLAM TARİHİ - ENLER VE İLKLER
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
ENLER
9. Kutadgu Bilig, 11. yüzyıl Karahanlı Türklerinden Yu-suf Has Hacib’in Doğu Karahanlı hükümdarı Tab-gaç Uluğ Buğra Kara Han’a atfen yazdığı ve tak-tim ettiği Orta Türkçe eserdir. Siyasetnamenin Türk edebiyatındaki ilk örneğidir.
(Cevap C)
10. Teokratik devlet, devlet yönetiminin ve egemenlik anlayışının dinsel esaslara dayandığı yönetim bi-çimidir. Dolayısıyla Türk-İslam devletlerinde sultan-ların hükümdarlığının Abbasi halifesi tarafından gönderilen bir menşurla onaylanması, teokratik ya-pıyla bağlantılı olup Türk-İslam devletlerinin teok-ratik özelliğini göstermektedir. Hükümdarlar Abba-si halifeAbba-sinden menşur almakla dinsel etkenleri kul-lanıp monarşik güçlerini pekiştirmek istemişlerdir.
(Cevap B)
11. Hicaz bölgesine, yani kutsal topraklara hakim olan ilk Türk devleti Akşitler, diğer adları ile Ihşıdilerdir.
(Cevap D)
12. Kıbrıs’ın Müslümanlar tarafından fethi 649 yılında, Hz. Osman’ın hilafeti döneminde gerçekleşmiştir.
Adanın Bizans’tan alınmasıyla Doğu Akdeniz’deki İslam üstünlüğü güçlenmiştir.
(Cevap B)
13. İlk dört halife göreve bir tür seçimle geldikleri için, Dört Halife Dönemi’ne “İslam Cumhuriyeti Döne-mi” de denilmektedir. Hz. Muhammed’in ölümün-den sonra seçimle iş başına gelen ilk halife Hz.
Ebubekir olmuş, Ebubekir’le başlayan yeni döne-me, İslam tarihinde Dört Halife Dönemi denilmiştir.
(Cevap E)
14. Türk mimarisinde en eski kervansaraylar, Karahan-lılardan kalmış olup bunlara Ribat adı verilmiştir.
Karahanlı kervansaraylarının mimarisi ve planları daha sonra, Büyük Selçukluların yaptırdığı kervan-saraylarda geliştirilmiştir.
(Cevap E)
15. Mekkelilerin zulmünden kaçarak Medine’ye hicret eden Müslümanlar, ilk savaşlarını Mekkelilerle Be-dir civarında yaparak, ilk zaferlerini kazanmış oldu-lar. Böylece Müslümanlar, Hz. Muhammed önder-liğinde Mekkeli müşrikleri ilk hezimetlerine uğrattı-lar. Bu zaferle Müslümanlar büyük itibar kazanmış-lar ve İslam’ın tebliği daha rahat yapılmaya başlan-mıştır.
(Cevap A)
16. Pasinler Savaşı’nın (1048) Bizans ve Büyük Sel-çuklular arasında yapılan ilk önemli mücadele ol-duğu kabul edilir. Bu mağlubiyetle gücü kırılan Bi-zans, Malazgirt Savaşı’na kadar Büyük Selçuklu-ların karşısına çıkamamıştır. Ayrıca, Anadolu’ya ilk Türk yerleşmeleri başlamıştır.
(Cevap E)
ORTA ÇAĞ İSLAM TARİHİ - ENLER VE İLKLER
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
İLKLER
1. Hz. Muhammed Dönemi’nde yapılan ilk savaş Be-dir, son savaş Tebük Seferi olmuştur. Mekkelilerle yapılan Bedir Savaşı’nı Müslümanlar kazanmışlar ve savaş Müslümanların daha da güç kazanması-nı sağlamıştır. Tebük Seferi Hz. Muhammed’in son seferi olmuştur. Bizans’ın Arabistan üzerine büyük bir sefer düzenleyeceği haberleri üzerine Hz. Mu-hammed ordusuyla sefere çıkmıştır. Fakat Tebük mevkine gelindiğinde haberin asılsız olduğu öğre-nilmiştir. İslam ordusu savaş yapmadan geri dön-müştür.
(Cevap D)
2. Tarihte sultan unvanını kullanan ilk Türk hükümda-rı Gazneli Mahmut’tur. Abbasi halifesi, gerek ken-disini Şii Büveyhoğulları’na karşı koruması, gerek-se Hindistan’daki başarılı çalışmalarından dolayı Gazneli Mahmut’a sultan sanını vermiş ve böyle-ce tarihte sultan unvanını kullanan ilk Türk hüküm-darı Gazneli Mahmut olmuştur.
(Cevap E)
3. Hz. Osman zamanında Şam valisi Muaviye’nin ça-lışmaları ile ilk İslam donanması oluşturulmuş, An-talya-Finike açıklarında Zatü’s Savari Savaşı’nda Bizanslılara karşı ilk deniz zaferi elde edilmiştir.
649’da Kıbrıs Adası fethedilmiştir.
(Cevap B)
4. 1071 Malazgirt Zaferi’yle Türkiye tarihi başlamış, Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması süreci hız kazanarak Anadolu’da ilk Türk beylikleri kurul-muştur. Ayrıca Anadolu’da Türklere tek başına kar-şı koyabilecek askeri güç kalmamış, Bizans’ın Türk-lere karşı Avrupa’dan yardım istemesi Haçlı Sefer-lerine de zemin hazırlamıştır.
(Cevap D)
5. Emevi Ailesi’nden olan Hz. Osman, soyuna çok bağlı idi. Akrabalarını memuriyetlere atayarak hak-sızlıklar yaptı. Bu hareketleriyle İslamlar arasında hoşnutsuzluklara neden oldu.
(Cevap C)
6. Emeviler döneminde Muaviye’nin ölümünden son-ra yerine oğlu Yezid’in geçmesiyle birlikte halifelik babadan oğula geçen saltanat şeklini almış ve ha-lifelerin seçimle iş başına gelmesi dönemi sona er-miştir.
(Cevap D)
7. Kutadgu Bilig, Karahanlılar zamanında Yusuf Has Hacib tarafından yazılmıştır. İyi bir devlet yönetimi-nin nasıl olması gerektiğiyönetimi-nin anlatıldığı eser, Türk-İs-lam edebiyatının ilk yazılı örneğidir.
(Cevap A)
8. Emevilerle Franklar arasında yapılan Puvatya Sa-vaşı’nı Franklar kazanmış, böylece Müslümanların Avrupa’daki ilerleyişi durdurulmuştur. Puvatya Sa-vaşı (732), Avrupa tarihinde bir dönüm noktası ni-teliği taşıyan savaşlardan biri olarak kabul edilmek-tedir. Avrupalı tarihçilere göre bu savaş, Avrupa top-raklarının Müslüman Arap istilasından kurtarılma-sı olarak değerlendirilmektedir.
(Cevap C)
ORTA ÇAĞ İSLAM TARİHİ - ENLER VE İLKLER
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
ENLER
9. Hz. Ömer döneminde sınırların hızla genişlemesi-ne paralel olarak devletin idari, askeri, adli ve ma-li örgütleri oluşturulmuş; böylece Arap-İslam dev-leti büyük ölçüde kurumsallaşmıştır.
(Cevap A)
13. Denizcilik çalışmaları yapan ilk Türk devleti Anado-lu SelçukAnado-lu Devleti’dir. (Bu doğrultuda ilk çalışma-yı yapan Emir Çaka Bey’dir.) Antalya, Alanya ve Si-nop gibi limanları ele geçirerek buralarda tersane-ler kurmuşlar ve bir deniz gücüne sahip olmuşlar-dır.
(Cevap E)
10. Müslümanların Arap Yarımadası’nın dışında ilk fe-tih hareketleri Suriye üzerine Hz. Ebubekir zama-nında yapılmıştır. Ayrıca Sasanilerden Hire Beyliği alınmıştır.
(Cevap A)
14. Karluklar, 751 Talas Savaşı’nda Çinlilere karşı Müs-lüman Arapları desteklemişler (Orta Asya’nın Çin egemenliğine girmemesi için), savaşın ardından İs-lamiyete geçerek İslamiyeti kabul eden ilk Türk top-lumu olmuşlar ve Karahanlıların çekirdeğini oluş-turmuşlardır.
(Cevap B)
11. Hz. Ali, Osman’ın öldürülmesi üzerine halife seçil-di. Emevi ailesinden olanlar, Ali’nin halifeliğini tanı-madılar. Osman’ın öldürülmesinde onun etkisi ol-duğu haberini yaydılar. Bu nedenle dönemi dinsel ve siyasal iktidar mücadeleleri, iç savaşlar ve ayrı-lıklarla geçmiştir. Cihat etkinlikleri durmuştur.
(Cevap A)
15. İbn-i Sina, batılıların söyleyişiyle Avicenna, İslam’ın Altın Çağı’nın en önemli hekimlerinden biri olup tıb-bın babası olarak kabul edilmektedir. Fizik, astro-nomi, felsefe gibi alanlarda da çalışmalar yapan ama özellikle tıp alanında yaptığı çalışmalarla meş-hur olan İbn-i Sina’nın El Kanun Fi’t-Tıb adlı eseri 500 yıl süreyle Avrupa’da temel tıp kitabı olarak okutulmuştur.
(Cevap E)
12. Türklerin İslamiyete hizmetleri en çok askeri alan-da olmuş, Araplar Türklerin savaşçılık yetenekle-rinden yararlanarak onları özellikle orduda kullan-mışlardır. Türkler gerek İslamiyeti yayarak (Hindis-tan, Anadolu, Balkanlar), gerekse İslamiyeti koru-yarak (Şiilere ve Hristiyanlara karşı) İslam dünya-sına önemli hizmetlerde bulunmuşlardır.
(Cevap C)
16. İslam tarihinde ilk düzenli ordu ve ordugah şehir-ler, sınırların genişlemesiyle birlikte ilk devlet teş-kilatlanmasını yapan Hz. Ömer zamanında oluştu-rulmuştur.
(Cevap D)
ORTA ÇAĞ İSLAM TARİHİ - ENLER VE İLKLER
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
İLKLER
1. Avrupa’da kurulmuş ilk Müslüman Türk devleti İtil (Volga) Bulgarlarıdır. Hükümdarları Almış Han za-manında ticari faaliyetler esnasında tanıştıkları İs-lam dinini kabul etmişlerdir. Bulgar Hanı Almış, Ab-basi halifesine başvurarak İslamiyeti öğretecek din adamları istemiş, Abbasi halifesi de bu isteği kabul ederek kalabalık bir heyeti 922 yılında Bulgarlara göndermiştir. Din adamlarının gelmesinden sonra İslamiyet, Bulgarlar arasında daha çabuk yayılmış-tır.
(Cevap D)
5. Babai Ayaklanması, Vefaiyye takipçilerinden Baba İlyas Horasani ve müridi Baba İshak’ın 1240 yılın-da Anadolu Selçuklu Devleti topraklarınyılın-da çıkardı-ğı isyandır. Anadolu Selçuklu Devleti’ndeki en bü-yük Türkmen ayaklanması olup Anadolu Türk tari-hindeki dini ve siyasi kapsamlı ilk ayaklanmadır.
Anadolu Selçuklu ordusunca güçlükle de olsa bas-tırıldı.
(Cevap A)
2. Türk-İslam devletlerinde ilk kez Nizamülmülk tara-fından uygulanan ikta sistemi sayesinde; tarımsal üretimin sürekliliği sağlanmış, vergiler düzenli ola-rak toplanmış, hazineden para harcamadan bir or-du oluşturulmuş (Eyalet Oror-dusu-Tımarlı Sipahiler) ve eyaletlerde merkezi otorite korunmuştur. Dola-yısıyla A, B, D ve E seçenekleri doğrudur. İkta sis-temi ile sanatın gelişimi arasında bir ilgi bulunma-maktadır.
(Cevap C)
6. Hendek Savaşı, Müslümanların Mekkeli müşrikler-le yaptığı son savunma savaşı olmuştur. Bundan sonra Müslümanlar taarruza geçmişler, İslam düş-manları saldırıdan çok kendilerini savunmayı dü-şünmüşlerdir.
(Cevap B)
3. Hz. Ali’nin halifeliğini tanımayan Emeviler, Şam Va-lisi Muaviye’nin etrafında toplandılar. Ali ve Muavi-ye’nin ordusu Sıffin Ovası’nda savaştı. Savaşın uzaması üzerine halife seçimi hakemlere bırakıldı.
Fakat Muaviye’nin hakemi hile yaparak Muaviye’yi halife ilan etti. Hakem Olayı sonunda İslamlar üç bölüme ayrıldılar. Bunlar; Hz. Ali’ye bağlı kalanlar (Şiiler), Muaviye taraftarları (Emeviler), halifelik ma-kamını tanımayanlar (Hariciler). Hz. Ali’nin Harici-ler tarafından öldürülmesiyle Dört Halife Dönemi sona erdi.
(Cevap C)
7. Türk-İslam devletlerinde görülen bazı uygulamalar ve ilgili olduğu devletlerin eşleştirilmesi A, B, C ve D seçeneklerinde doğru olarak verilmiştir. Ancak E seçeneğinde verilen eşleştirme yanlıştır. İltizam sis-teminin uygulanması Anadolu Selçukluları dönemi-ne ait bir gelişme olmayıp Osmanlı Devleti tarafın-dan, devletin nakit para ihtiyacını karşılayabilmek amacıyla uygulamaya konulan bir sistemdir.
(Cevap E)
4. Hz. Ömer, Sasaniler ile yaptığı Kadisiye ve Niha-vent Savaşları ile Sasaniler Devleti’ne son verip toprakları İran ve ırak’ı ele geçirince ilk kez İslam Araplar Türkler ile sınır komşusu haline geldiler.
(Cevap B)
8. Mısır’da kurulan ilk Türk devleti Tolunoğulları olup Mısır’daki bin yıllık Türk hakimiyetinin öncüsü ol-muştur. Abbasi Devleti’nden ayrılarak kurulmuş bir Tavaif-i Müluk devletidir. Karahanlılardan önce ku-rulmuş olmalarına rağmen, halkı Türklerden çok Arap olduğu için, ilk Türk-İslam devleti olarak ka-bul edilmez.
(Cevap A)
ORTA ÇAĞ İSLAM TARİHİ - ENLER VE İLKLER
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
ENLER
9. Büyük Selçuklularda ilk medrese Nişabur’da Tuğ-rul Bey tarafından açılmıştır (1046).
(Cevap C)
13. Kerbela Olayı, 10 Ekim 680’de bugünkü Irak sınır-ları içindeki Kerbela şehrinde, Hz. Muhammed’in torunu Hüseyin bin Ali’ye bağlı küçük bir birlik ile Emevi halifesi I. Yezid’in ordusu arasında cereyan etmiştir. Yapılan savaşta Hz. Hüseyin şehit edilmiş-tir. Bu olay ile, İslam dünyasında kesin ayrılıklar (Sünni-Şii) ortaya çıkmıştır.
(Cevap A)
10. Hz. Ömer döneminde Sasaniler Devleti’nin yıkıl-masıyla sınır komşusu haline gelen Türkler ile Arap-lar arasında ilk çatışmaArap-lar Hz. Osman döneminde başlamış (Hazarlar ile Kafkasya’da), Emeviler za-manında yoğun Türk-Arap savaşları (Türgişler) ya-şanmıştır.
(Cevap B)
14. İlk İslam parası, Emevi halifesi Abdülmelik tarafın-dan bastırılmıştır. Emeviler döneminde İslam Dev-leti, bir “Arap Devleti” haline getirildi. Arap milliyet-çiliği ve ırkçılığı ön plana çıkarıldı. Buna bağlı ola-rak Arapça ilk kez resmi dil oldu. İlk İslam parası basıldı. Fethedilen yerlerin halkı zorla Araplaştırıl-maya çalışıldı. Arap olAraplaştırıl-mayan Müslümanlara meva-li (köle) uygulaması yapıldı.
(Cevap D)
11. Karahanlı Devleti; 840 yılında Uygur Devleti’nin Kır-gızlar tarafından yıkılmasıyla Orta Asya’da Bilge Kül Kadir Han tarafından kurulmuş, Satuk Buğra Han döneminde İslamiyeti kabul ederek bir Türk-İs-lam devleti özelliği kazanmışlardır.
(Cevap A)
15. Hicri Takvim, Hz. Ömer’in halifeliği döneminde dü-zenlenerek kullanılmaya başlanmıştır. Hicri Tak-vim’de Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye hicret etmesi tarihin başlangıcı olarak alınır.
(Cevap B)
12. A, B, C ve D seçeneklerinde verilen gelişmeler, Hz.
Ömer dönemine ait örgütlenme çalışmalarıdır. Fa-kat ilk İslam donanması Hz. Ömer döneminde de-ğil, Hz. Osman zamanında oluşturulmuştur.
(Cevap E)
16. Abbasiler, Emevilerin izlediği Arap ırkçılığı politika-sını terk ederek ümmetçilik anlayışını benimsemiş ve Arap olmayan Müslümanlara iyi davranmışlar-dır.
(Cevap C)
ORTA ÇAĞ İSLAM TARİHİ - ENLER VE İLKLER
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
İLKLER
1. Hindistan’da İslamiyeti yaymaya çalışan ilk Türk hükümdarı Gazneli Mahmut’tur. Gazneli Mahmut, İslamiyeti Hindistan’da yaymak ve Hindistan’ın yer altı ve yer üstü kaynaklarından yararlanmak için Hindistan’a 17 sefer düzenlemiş ve Hindistan’ın bü-yük bölümünü ele geçirmiştir. (İslamiyetin Hindis-tan’da yayılmasında etkili olan Türk devletleri Gaz-neliler ve Babürlerdir.)
(Cevap D)
5. Kur’an-ı Kerim, Hz. Ebubekir döneminde kitap ha-line getirilmiş, Hz. Osman döneminde çoğaltılarak önemli İslam merkezlerine gönderilmiştir. Kur’an’ın kitap haline getirilmesinin amacı, ayetlerin kaybol-maması ve özgünlüğünün korunmasıdır. Çoğaltı-larak çeşitli İslam merkezlerine gönderilmesinin amacı ise, ülkenin her tarafında aynı uygulamala-rın ve yasalauygulamala-rın geçerli olmasını sağlamaktır.
(Cevap D)
2. Karamanoğlu Mehmet Bey 13 Mayıs 1277’de “Bu-günden sonra hiçkimse divanda, dergahta, meclis-te ve meydanda Türkçe’den başka dil konuşmaya-cak” buyuran bir ferman çıkartıp Türkçe’yi resmi dil ilan etmiştir. Türkçe’nin resmi dil olması, Karaman- oğulları ile Karahanlıların ortak özelliğidir.
(Cevap A)
6. Hz. Ömer döneminde Amr İbn-ül As komutasında-ki bir İslam ordusu, Mısır’ı ele geçirdi (641). Böyle-ce, İslamiyet Kuzey Afrika’da da yayılmaya başla-dı.
(Cevap E) 3. İslam sanatının temelini teşkil eden Emevi sanatı,
sanat tarihi açısından büyük önem ve değere sa-hip mimari eserlerin yapıldığı bir devir olarak dik-kat çekmektedir. Endülüs Emevi Devleti’yle birlik-te İslam mimarisi yeni bir boyut kazanmış, ilk kez Avrupa mimarisiyle yarışabilecek seviyeye ulaş-mıştır. Endülüs Emevi Devleti’nden günümüze ka-lan en önemli mimari eserlerden birisi Kurtuba Ca-mi’dir. XII. yüzyıldan itibaren bazı İspanyol ve Por-tekiz krallarının yaptırdıkları saraylar, Kurtuba’da-ki sarayların adeta kopyasıdır. Endülüs mimarisi-nin tesirleri İspanya ile sınırlı kalmamış, Kuzey Af-rika’ya, Doğu’ya ve hatta Amerika kıtasına ulaşmış-tır.
(Cevap C)
7. Büyük Selçuklu Devleti’nin ilk başkenti Nişabur, son başkenti ise Merv olmuştur. Dolayısıyla doğru ce-vap “A” seçeneğidir.
(Cevap A)
4. Anadolu Selçuklu Devleti, 1077 yılında Süleyman Şah tarafından başkent İznik olmak üzere Anado-lu’da kurulmuştur. Dolayısıyla ilk başkenti İznik’tir.
Fakat Anadolu Selçukluları I. Haçlı Seferi sırasın-da başkent İznik’i kaybedince (Dorileon Savaşı), başkentlerini Konya’ya taşımak zorunda kalmışlar ve I. Haçlı Seferi’nden sonra yeni başkentleri Kon-ya şehri olmuştur.
(Cevap B)
8. İslam Devleti’nde, Emeviler devrinde İran ve Bi-zans’ı örnek alarak sistemli bir posta teşkilatı ku-ran ilk halife Muaviye’dir.
(Cevap C)
ORTA ÇAĞ İSLAM TARİHİ - ENLER VE İLKLER
KOZMİK ODA • TARİH ÖABT SORU BANKASIwww.kozmikoda.com.tr
KOZMİK ODA
ENLER
9. Bedir Savaşı’ndan sonra Hz. Muhammed tarafın-dan İslam savaş hukukunun temel ilkeleri saptan-mıştır (fidye ve ganimet kuralı). Fidye kuralına gö-re; savaşlarda ele geçirilen esirler paraları varsa fidye, yoksa Müslümanlara okuma-yazma öğret-mesi şartıyla özgür olabileceklerdi. Ganimet kura-lına göre ise; savaşlarda ele geçirilen ganimetlerin beşte dördü savaşanlara dağıtılacak, beşte biri dev-lete ayrılacaktı. Ganimetlerin beşte dördünün sa-vaşanlara dağıtılmasındaki amaç, savaşa teşvik olup savaşa katılımı ve savaşın kazanımını daha cazip hale getirmektir.
(Cevap A)
13. Anadolu’da açılan ilk medrese Danişmentliler tara-fından Tokat Niksar’da açılan Yağıbasan Medrese-si’dir.
(Cevap C)
10. Anadolu’ya yapılan Türk akınlarının ilk aşaması 1048 Pasinler Savaşı olup bu savaşla Anadolu’ya ilk Türk yerleşmesi başlamıştır. İkinci aşama 1071 Malazgirt Savaşı ile Anadolu’ya Türk yerleşmesi hız kazanmıştır. Son aşama 1176 Miryokefalon Sa-vaşı ile de Türkler Anadolu’ya kesin olarak yerleş-mişlerdir.
(Cevap D)
14. Memlükler, Ayn Calut (1260) ve Elbistan (1277) Sa-vaşlarında Moğolları (İlhanlılar) bozguna uğrata-rak, tarih boyunca Moğolları yenebilen ender güç-lerden birisi olmuşlardır.
(Cevap C)
11. Alay Han, 13. yüzyıl Anadolu Selçuklu dönemine ait kervansaraydır. Aksaray’a 34 km. uzaklıkta bu-lunan han, eğimli arazi üzerine yaklaşık 2 bin met-rekarelik bir alana inşa edilmiştir. Anadolu’da yapı-lan ilk kervansaray olma özelliğini taşır. II. Kılıçars-lan tarafından yaptırılmıştır.
(Cevap E)
12. İkta sistemi, bazı İslam devletleri tarafından uygu-lamaya alınan ve zaman içerisinde gelenekselle-şen toprak sistemine verilen isimdir. Bu sistemin ilk uygulandığı Türk devleti Büyük Selçuklu, ilk uygu-lamaya alan kişi ise Nizamülmülk’tür.
(Cevap B)
15. İnsanın uçabileceği düşüncesini ilk olarak Müslü-man bilginler ortaya koymuşlardır. İlk uçuş dene-mesini yapan Endülüslü Arap veya Berberi asıllı bilgin Abbas İbn Firnas’tır. İcat ettiği kanatlı bir uç-ma aleti ile Endülüs’ün başkenti Kurtuba şehrinin yüksek bir tepesinden atlayarak uçma denemesi yapmıştır. Bilinen ikinci deneme Türkistanlı Türk bilgini Ebu Nasr İsmail Cevheri’dir.
(Cevap C)
16. Astronominin kavramsal olmaktan çıkıp uygulama-lı hale gelmesi Müslüman gök bilimcilerle olmuş-tur. Yunanlılarda gözlemevi yokolmuş-tur. Rasathanenin kurulması ve orada çeşitli gözlem aletlerinin icat edilmesi İslam dünyasında olmuştur. Abbasi hali-fesi Me’mun topladığı bilgilerle Bağdat’ta ilk defa bir gözlemevi ve usturlab (astrolab) olarak bilinen aletlerle gözlemler yaptırmıştır. En önemli gözle-mevlerinden biri İlhanlılar döneminde Azerbay-can’da kurulan Merağa Gözlemevi’dir. İkinci gözle-mevi Uluğ Bey’in (1394–1449) Semerkant’ta açtı-ğı Semerkant Rasathanesi’dir. Uluğ Bey’den son-ra Ali Kuşçu, Kadızade Rumi gibi birçok bilgin de orada çalışmıştır.
(Cevap E)