Ortaköy ve Havzası AraĢtırma Bulguları 1.Ortaköy Hakkında Genel Bilgiler

2015 yılı TUİK verilerine göre Ortaköy nüfusu 720‟dir. Toplam hane sayısı 230‟dur.

Ortaköy‟ün yerleşimi ilk olarak İkiz Türbe çevresinde olmuştur. İkiz Türbe bölgesi çevresindeki altı muhtarlığın merkezi konumundaydı. Ortaköy‟ün şu anki yerleşimi İkiz Türbe‟nin yaylası konumunda iken, ana yerleşim zamanla yaylaya geçmiştir. Şu anda İkiz Türbe çevresi ana yerleşim olma özelliğini kaybetmiştir ve iki hanesi bulunmaktadır.

‘İlk yerleşim eski türbenin orda. Burası daha önce mevsimlik olarak yaylaya çıkılan yer. Ama sosyal hizmetler buraya geldikçe millet burada kalmış. Esas yerleşim yerlerimiz İkiz

Türbe’nin olduğu yer.’

(Ortaköy Muhtarı, Mehmet Aral)

‘Türbelerin olduğu yere ilk müslüman Türkler gelmiş, Bizans zamanında. Arkasından tabi Osmanlı, Bizans gittikten sonra gelince, öbürkü ilave Türklerde buraya gelmiş. Mesela Denizli tarafından komşu köylerden gelenler var. O şekil bu altı muhtarlığa Türbe ismini veren ilk eski köyüz biz. En eski köylerden, en eski gelen Türklerdeniz.’

(Ortaköy Muhtarı, Mehmet Aral)

51 Ortaköy çevresindeki komşu köyler ve komşu köylere uzaklığı şu şekildedir;

Tablo 47: Ortaköy çevresindeki komşu köylere uzaklığı Çevre Köyler KomĢu köye uzaklığı

(km)

Çamlıyurt 2

Akkovanlık 2

Olukbaşı 5

Çallı 10

Ortaköy‟ün ana geçim kaynağı çam fıstığı ve zeytinciliktir. Su sorununun yaşanması sebebiyle genel olarak mısır, hububat ekilmektedir. Genelde büyükbaş hayvancılık vardır.

Elde edilen sütler, süt birliğine ve Aydın‟ın Karpuzlu mevkiinde yer alan kooperatife satılmaktadır. Bazı kişiler sütleri peynir yaparak pazarda satmaktadır. İki kişi ise arıcılıkla uğraşmaktadır. Sadece bal olarak toptancılara satılmaktadır. Arı sürü ve polen

satılmamaktadır.

Ortaköy‟de pazar günleri köy pazarı kurulmaktadır.

Genç nüfusun bir bölümü Ortaköy çevresinde yer alan madende çalışmaktadır. Ortalama 50-60 genç madende çalışmaktadır. Balık üretim çiftliklerinde 20 civarında kişi çalışmaktadır.

Turizm bölgelerinde çalışmaya ise 5-6 kişi gitmektedir. Yaşlı nüfusun ise genellikle emekli maaşı bulunmaktadır.

Ortaköy‟de, S.S. Türbe Çevre Köyleri Tarımsal Kalkındırma Kooperatifi bulunmaktadır.

Yaklaşık 550 üyesi bulunmaktadır fakat kooperatif aktif değildir. Kooperatif içerisinde sorunlar yaşanmaktadır. Çam fıstığı kırma makinesi, iki adet süt toplama tankı kooperatif tarafından alınmış olmasına rağmen makineler işler durumda değildir.

52 2.3.2.Ortaköy ve Havzası Altyapı Bilgileri

Tablo 48: Ortaköy ve havzası altyapı bilgileri

YerleĢim adı Nüfus Ġle Uzaklığı (km) Ġlçeye Uzaklığı (km) Yol durumu UlaĢımın her mevsim sağlanabilmesi Sağlık Evi veya Sağlık Ocağı Okul Durumu Kanalizasyon Ġçme Suyu Sorunu Notlar

Ortaköy 720 85 21 Stabilize Evet Sağlık

Ortaköy‟ü Milas‟a bağlayan yolun ilk 7,5 km‟si stabilize kaplamadır ve özellikle yağmurlu zamanlarda çamurdan dolayı ulaşım son derece zorlaşmaktadır ve binek araçlarla ulaşım sağlanamamaktadır. Saha çalışmalarında, 2009 yılında asfalt yapım programına alınmasına rağmen yol yapılmadığı belirtilmiştir. Akkovanlık da aynı güzergahı kullandığı için yoldan muzdariptir. Ortaköy ve çevre köylerin Milas merkezi ile bağı bulunması sebebiyle yol işlek bir yoldur. Milas‟a her gün üç minibüs gitmektedir. Bu yol üzerinde İkiz Türbe‟de

bulunmaktadır.

Ayrıca, Ortaköy ve Akkovanlık köylerinin sulama ve içme suyu problemi bulunmaktadır.

Yakınlarında baraj olmasına rağmen su sorunu yaşamaktadırlar. Sulama ve içme suyu problemi en çok dile getirilen durumdur.

Bunun yanında, bölgede yapılan maden faaliyetleri bölge insanının bir diğer önemli sorunudur. Derinlemesine görüşmelerde madende kullanılan patlayıcıların şiddeti ile binalarda tahribata sebep olduğu belirtilmiştir. Madende meydana gelen patlamalar, sulama için açılan kuyularda kaymalara sebep olmaktadır.

Akkovanlık köyünün içerisindeki yolların, maden taşıyan kamyonlar tarafından kullanılması yollara zarar vermekte ve ulaşımı güçleştirmektedir. Saha çalışmalarında, köy içerisinde çok

53 yoğun kamyon trafiği bulunduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, kamyonların sebep olduğu toz ve hava kirliliği köy sakinlerine zorluk yaşatmaktadır. Özellikle yaz mevsiminde yerden kalkan tozlar köyün ve üretilen ürünlerin üzerini sis gibi kaplamaktadır.

Tablo 49: Ortaköy ve havzasında var olan işleme tesisleri

Tablo 50: Ortaköy ve havzasında var olan işyerleri Ortaköy Akkovanlık

54 2.3.3. Ortaköy ve Havzasında Turizm Bazında Öne Çıkan Potansiyeller ve Tarımsal Değerler

Tablo 51: Ortaköy ve havzasında turizm bazında öne çıkan potansiyeller ve tarımsal değerler YerleĢim

Adı Doğal Değerler Kültürel Değerler Tarımsal Değer

Ortaköy

2.3.3.1. Ortaköy ve Havzasında Turizm Bazında Öne Çıkan Potansiyeller Ortaköy ve Havzası Kültür Turizmi Potansiyeli

Labranda

Labranda Antik Kenti, Milas ilçesinde Ortaköy‟e 2 km. uzaklıktadır. Denizden 700 m.

yükseklikte yer alan Labranda, Milas‟a 15 km. uzaklıktadır. Bir kült merkezi olan

Labranda‟da büyük granit bloklar ile döşenen kutsal yolun kalıntılarını görmek mümkündür.

Kentin tarihi M.Ö. 6. yüzyıla kadar uzanır. Bölgede bulunan kalıntılar arasında Zeus Tapınağı, İdrieus‟un Andronu, Mausoleus‟un Andronu, Rahip Evi, Teras Evleri, Propylon, Stadyum, Stoalar, Anıt Mezar, Kybele Kutsal Alanı ve Akropolis yer almakadır.

55 Merdivenli Kaya Mezarı

Ortaköy‟de bulunmaktadır. Kayanın üzeri oyularak yapılmış ve oldukça korunmuş merdiveni çıktığınızda kaya mezarı bulunmaktadır. Bu yapının çevresinde de kaya mezarları

bulunmaktadır.

DeliktaĢ

Deliktaş Akkovanlık köyünde bulunmaktadır. Büyük bir taş yapı oyulmuş ve içerisine mezar olduğu tahmin edilen oyuklar yapılmıştır. Taş yapının oyulan kısmına uzun bir merdivenle çıkılmaktadır. Deliktaş‟ın çevresindeki alanlarda kaya mezarları bulunmaktadır. Deliktaş, Milas‟ın saklı kalmış arkeolojik değerlerindendir.

Akgöynek Oyunları

Ortaköy yanında yer alan Akkovanlı Köyü‟nde asker eğlencelerinde orta oyunları

oynanmaktadır. Eski bir gelenek olan Akgöynek oyunlarının kültürüne dair detaylı bir çalışma yapılabilir.

56 Ġnanç Turizmi

Ġkiz Türbe

Milas‟ın Ortaköy köyünün yer aldığı bölge türbeler bölgesi olarak anılmaktadır. İkiz Türbe Ortaköy‟e 3 km. mesafededir. Ortaköy‟ün ilk yerleşimi İkiz Türbe‟de olmuştur. Yazılı ve sözlü kaynaklara göre türbe “Pir Ahmet Çelebi, Pir Abdurrahman Çelebi, Seyit Ahmet “ gibi üç farklı isimle anılmaktadır. İkiz Türbe‟nin restorasyonu Muğla İl Özel İdaresi finansmanı ile 2013-2014 yılında tamamlanmıştır. Türbe, İzmir II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 26.02.1992 tarih ve 2501 sayılı kararı ile Anıt Eser olarak tescil edilmiştir.

Ortaköy ve Havzası Jeopark Turizmi Potansiyeli

Ortaköy ve çevresi, fıstık çamlarının etkileyici görüntüsü içerisinde ilginç jeolojik oluşumlara ve kaya formasyonlarına sahiptir. Bu bölge, Yatağan Belediyesi tarafından çalışmaları süren Jeopark Projesi kapsamında ortak bir çalışma ile değerlendirilip detaylı bir alan çalışması ile jeopark alanı olarak turizme kazandırılabilir.

2.3.2.2. Ortaköy ve Havzasında Öne Çıkan Tarımsal Değerler Çamfıstığı

Çam fıstığı ticari değeri yüksek olan ve dünyada aranan ürünler arasındadır. Toplanması ve işlemesi oldukça zor olması ürünü değerli kılmaktadır.

Ortaköy bölgesinin ana gelir kaynaklarından biri çam fıstığıdır.

Ortaköy kooperatifi tarafından yüksek maliyeti olan çam fıstığı işleme makinesi alınmış fakat kooperatif içerisindeki çatışmalar sebebiyle makine kullanılmamıştır ve şu an kullanılmaz bir haldedir. Çam fıstığı, Ortaköy ve Katrancı Bölgesi bir arada ele alınarak yörenin öne

çıkabilecek ve markalaşabilecek önemli bir ürünüdür.