Ortaöğretimde Turizm Eğimi

Turizm sektörü, hızlı değişen pazar yapısı ve artan rekabet koşulları nedeni ile sürekli bir gelişim içindedir. Bu özellikleri nedeni ile turizm sektörü, stratejik konumda bacasız sanayi olarak ülkelerin yakın ilgisini çekmekte ve bu sektör için özel planlamalar yapılmaktadır. Özellikle hızla küreselleşmekte olan bu sektörde rekabet büyük yoğunluk kazanmakta ülkeler bu sektörün korunması ve rekabet gücünün geliştirilmesi için özel politikalar uygulamaktadır.

Bu politikaların başında turizm eğitiminin çağın şartlarına uygun, istenilen düzeye çıkarılması yer almaktadır. Meslek eğitimin yeniden yapılandırılması kapsamında uygulamaya konulan “Yeterliliğe Dayalı Modüler Öğretim Programı” da meslek eğitimi ve dolayısıyla turizm eğitiminin dünya standartlarına kavuşmasını amaçlamaktadır.

Modüler öğretim programları kapsamında otelcilik ve turizm meslek liselerinde uygulanan turizm eğitimi 3 alan ve 12 dalda yapılmaktadır. Bunlar (MEGEP, 2008);

1- Konaklama ve Seyahat Hizmetleri Alanı

Konaklama ve Seyahat Hizmetleri alanı altında yer alan dalların yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır.

Konaklama ve Seyahat Hizmetleri alanı altında yer alan mesleklerde sektörün ihtiyaçları, bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış, nitelikli meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır. Konaklama ve Seyahat Hizmetleri alanının altında aşağıdaki dallar yer almaktadır (MEGEP, 2008).

Ön Büro Elemanı Dalı

Ön büro elemanı için gerekli konaklama tesisleri, konukların karşılanması, konuk ihtiyaçları ve kayıtları ile ilgili konularda mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Ön büro elemanlığı mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Kat Hizmetleri Elemanı Dalı

Kat hizmetleri elemanı için gerekli konaklama tesisleri, kat hizmetleri, konuk hizmetleri, departmanın temizlik ve düzeni ile ilgili konularda mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Kat hizmetleri elemanlığı mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Operasyon Elemanı Dalı

Operasyon elemanının sahip olduğu tur programları, transfer işlemleri ve konukların karşılanması yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Operasyon elemanlığı mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Rezervasyon Elemanı

Rezervasyon elemanının sahip olduğu transfer, yer ayırtma, konaklama işlemleri ve rezervasyon ile ilgili yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Rezervasyon elemanının gerektirdiği transfer ve tur listelerini hazırlama, yer ayırtma ve rezervasyon işlerini yapma yeterliklerine sahip meslek elemanı yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Konaklama ve Seyahat Hizmetleri alanından mezun olan öğrenciler, seçtikleri dalda kazandıkları yeterlikler doğrultusunda konaklama işletmelerinde, seyahat acentelerinde, danışma ve temizlik şirketleri vb. yerlerde çalışabilir. Anadolu meslek liseleri konaklama ve seyahat hizmetleri alanına ilişkin tüm dersler Tablo 2.8’deki haftalık ders çizelgesinde görülmektedir.

Alan/Dal Dersleri: Konaklama ve Seyahat Hizmetleri alanında yer alan meslekler/dallar için temel bilgi ve becerileri kapsayan ders grubunu oluşturur. Alan ve dalların özelliklerine göre öncelikle 10 ve 11. sınıflar olmak üzere üç yıla yayılarak programa yerleştirilmiştir.

Alan/dal dersleri içinde (*) ile belirtilen dersler alan ve dalların zorunlu dersleridir. Bu dersler Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve

Sınav Yönetmeliği’nin 33. maddesi uyarınca yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılmayacak derslerdir.

Tablo. 2.8

Konaklama ve Seyahat Hizmetleri Alanı Haftalık Ders Çizelgesi

DERS KATEGORİLERİ DERSLER IX. SINIF X. SINIF XI. SINIF _SINIF XII.

ORTAK DERSLER

*DİL VE ANLATIM 2 2 2 2

TÜRK EDEBİYATI 3 3 - -

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ 1 1 1 1

TARİH 2 2 - -

T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK - - 2 -

COĞRAFYA 2 2 - - MATEMATİK 4 - FİZİK 2 - KİMYA 2 - BİYOLOJİ 2 - SAĞLIK BİLGİSİ 2 - - - FELSEFE - - 2 - YABANCI DİL 10 4 4 4 BEDEN EĞİTİMİ 2 - - - MİLLÎ GÜVENLİK BİLGİSİ - 1 - - TRAFİK VE İLK YARDIM - - 1 - TOPLAM 34 15 12 7 A L A N / D A L D E R S L E R İ ALAN ORTAK DERSLER BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ 2 MATEMATİK 3 MESLEKİ GELİŞİM 2 *KONUK İLİŞKİLERİ 2 KAT HİZMETLERİ 2 ÖN BÜRO HİZMETLERİ 2

SEYAHAT ACENTECİLİĞİ HİZMETLERİ 4

YABANCI DİL 6 5 5

DAL DERSLERİ

*İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ

- - 22 25 MESLEKİ YABANCI DİL 2.YABANCI DİL DOSYALAMA ARŞİVLEME KONAKLAMADA BİLGİSAYAR *ODA HAZIRLIĞI GÜN İÇİ HİZMETLER ÇAMAŞIRHANE İŞLEMLERİ *PERİYODİK HİZMETLER

*KONUK GİRİŞ VE ÇIKIŞ İŞLEMLERİ ÖN BÜRODA REZERVASYON *ÖN BÜRODA VARDİYA İŞLEMLERİ ÖN BÜRODA İSTATİSTİKÎ RAPORLAR ANADOLU KÜLTÜRÜ

* TUR OPERASYONU

*SEYAHAT ACENTELERİNDE REZERVASYON *BİLGİSAYARDA REZERVASYON

*BİLGİSAYARDA OPERASYON TÜRKİYE’NİN TURİSTİK MERKEZLERİ TURİST REHBERLİĞİ

KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE REKLAMASYON

ANİMASYON HİZMETLERİ

ALAN/DAL DERSLERİ TOPLAMI 2 21 27 30

SEÇMELİ DERSLER 3 3 - 2

REHBERLİK 1 1 1 1

GENEL TOPLAM 40 40 40 40

Not: (*) Millî Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği’nin 33. maddesi uyarınca yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılamayacak dersleri ifade eder.

Alan ortak dersleri: Konaklama ve Seyahat Hizmetleri alanının alan ve tüm dalları ile ilgili ortak yeterlikleri ve mesleki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan derslerdir.

Seçmeli dersler: Seçmeli derslerin, çizelgede belirtilen haftalık ders saati kadar alınması zorunludur. Alınabilecek seçmeli dersler, zümre öğretmenleri ve koordinatör öğretmenler ile iş birliği içinde, alanın ve dalların özellikleri doğrultusunda belirlenir.

Seçmeli derslerin seçiminde seçmeli ders; varsa o derse ait diğer programlar sıra takip eder ve önceden alınması gereken dersler göz önünde bulundurulur. Seçmeli dersler, seçmeli dersler tablosundan ya da gerektiğinde alan/dal derslerinden veya diğer alanlardan da seçilebilir.

2- Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı

Yiyecek İçecek Hizmetleri alanı altında yer alan dalların yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır.

Yiyecek İçecek Hizmetleri alanı altında yer alan mesleklerde, sektörün ihtiyaçları ve hizmet sektöründeki gelişmeler doğrultusunda, mesleki yeterlikleri kazanmış nitelikli meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır. Yiyecek İçecek Hizmetleri alanı altında aşağıdaki dallar yer almaktadır (MEGEP, 2008).

Mutfak Dalı

Mutfak araç gereç ve ekipmanlarını kullanarak hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun yiyecek üretimi yapma ve servise hazır hâle getirme yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Aşçılık mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Pastacılık Dalı

Pastane mutfağı araç gereç ve ekipmanlarını kullanarak hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun pastane ürünlerini yapma süsleme ve servise hazır hâle getirme

yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Pastacılık mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Servis Dalı

Servise hazırlık, servis yapma, hesabın takdimi ve tahsili yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Servis elemanlığı mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Bar Dalı

Bar hazırlıkları ve düzenini sağlama, içecek hazırlama ve servisini yapma, hesabın takdimi ve tahsili yeterliklerini kazandıracak eğitim ve öğretim verilen daldır. Barmen/barmaid mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Host- Hosteslik Dalı

Otobüs, tren ve hava yollarında seyahat öncesi, sonrası ve seyahat sırasındaki yolcu/müşteri hizmetlerini ve servis hizmetlerini yapma yeterliklerini kazandıracak eğitim ve öğretim verilen daldır. Hosteslik mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Yiyecek İçecek Hizmetleri alanından mezun olan öğrenciler, seçtikleri dal/meslekte kazandıkları yeterlikler doğrultusunda; konaklama işletmelerinin yiyecek içecek ünitelerinde, pastanelerde, kurum mutfaklarında, kafeterya, bar ve restoranlarda, yemek fabrikalarında, ulaşım araçlarının yiyecek içecek ünitelerinde, fuar/kongre, otobüs/tren, hava yollarının yer hizmetleri ve uçaklarda vb. yerlerde çalışabilirler.

Anadolu meslek liselerinde uygulanan yiyecek içecek hizmetlerine ait tüm derslerin yer aldığı ders çizelgesini tablo 2.9.’da görülmektedir. Tablo incelendiğinde birinci yıl ortak diğer yıllarda da ise alan ve dal derslerinin yoğunlaştığı fark edilmektedir.

Tablo. 2.9

Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı Haftalık Ders Çizelgesi

DERS KATEGORİLERİ DERSLER _SINIFIX. _SINIFX. _SINIFXI. _SINIFXII.

ORTAK DERSLER

*DİL VE ANLATIM 2 2 2 2

TÜRK EDEBİYATI 3 3 - -

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ 1 1 1 1

TARİH 2 2 - -

T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK - - 2 -

COĞRAFYA 2 2 - - MATEMATİK 4 - FİZİK 2 - KİMYA 2 - BİYOLOJİ 2 - SAĞLIK BİLGİSİ 2 - - - FELSEFE - - 2 - YABANCI DİL 10 4 4 4 BEDEN EĞİTİMİ 2 - - - MİLLÎ GÜVENLİK BİLGİSİ - 1 - - TRAFİK VE İLK YARDIM - - 1 - TOPLAM 34 15 12 7 A L A N D A L D E R S L E R İ ALAN ORTAK DERSLERİ BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ 2 MATEMATİK 3 MESLEKİ GELİŞİM 2 SERVİS HAZIRLIKLARI 6

*TEMEL YİYECEK ÜRETİMİ 6

YABANCI DİL 4 5 5

DAL DERSLERİ

*İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ

- - 22 25

*MUTFAK UYGULAMALARI TÜRK MUTFAĞI YEMEKLERİ AÇIK BÜFE

*PASTA YAPIM TEKNİKLERİ 1 PASTA YAPIM TEKNİKLERİ 2 TATLI YAPIM TEKNİKLERİ PASTA SÜSLEME TEKNİKLERİ *YİYECEK SERVİSİ

KONUK MASASINDA SERVİS YEMEK GRUPLARININ SERVİSİ KONUK İLİŞKİLERİ

KOKTEYLLER VE SERVİSİ ALKOLSÜZ İÇECEKLERİN SERVİSİ *ALKOLLÜ İÇECEKLERİN SERVİSİ ULAŞIM SEKTÖRÜ FUAR/KONGRE HOSTESLİĞİ OTOBÜS/TREN HOSTESLİĞİ UÇUŞ TEORİSİ *HAVAYOLU HOSTESLİĞİ YOLCULARLA İLETİŞİM UÇAKTA TEMEL İLKYARDIM MESLEKİ YABANCI DİL 2. YABANCI DİL

ALAN/DAL DERSLERİ TOPLAMI 2 21 27 30

SEÇMELİ DERSLER 3 3 - 2

REHBERLİK 1 1 1 1

3- Eğlence Hizmetleri Alanı

Eğlence Hizmetleri alanı altında yer alan dalların yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır.

Eğlence Hizmetleri alanı altında yer alan mesleklerde sektörün ihtiyaçları, bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış nitelikli meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır. Eğlence Hizmetleri alanı altında aşağıdaki dallar bulunmaktadır (MEGEP, 2008).

Animatörlük

Eğlence hizmetleri alanında animatörün sahip olduğu, sahne, spor ve oyun aktiviteleri, genel kültür, estetik ve planlama yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Eğlence hizmetleri alanında animatörlük mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Çocuk Animatörlüğü

Çocuk kulüplerinde çocuk animatörlerinin sahip olduğu çocuk organizasyonları, çocuk aktiviteleri ve etkinlik planlaması ile ilgili yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Eğlence Hizmetleri alanında çocuk animatörlüğü mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Eğlence Hizmetleri alanını seçmek isteyen öğrencilerin sağlık durumu, Eğlence Hizmetleri alanı altında yer alan mesleklerin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmalıdır. Ayrıca okulda, gerektiğinde ilgili mevzuat doğrultusunda komisyon oluşturularak mülakat yapılır. Başvuran öğrenciler fiziki görünüm, mesleğe ilgi ve yatkınlığı, anlama-kavrama, ifade ve ikna becerisi, özel yetenek, kişisel özellikler vb. konularda değerlendirilir ve başarılı olanların kayıtları yapılır.

Mezun öğrenciler seçtikleri dala göre kazandıkları yeterlikler doğrultusunda; animasyon departmanlarında, çocuk kulüplerinde, organizasyon şirketlerinde vb. yerlerde çalışabilirler. Bu alanda yer alan tüm dersler Tablo 2.10’da alana ait haftalık ders çizelgesinde görülmektedir.

Tablo. 2.10

Eğlence Hizmetleri Alanı Haftalık Ders Çizelgesi

DERS KATEGORİLERİ DERSLER _SINIFIX. _SINIFX. _SINIFXI. _SINIFXII.

ORTAK DERSLER

*DİL VE ANLATIM 2 2 2 2

TÜRK EDEBİYATI 3 3 - -

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ 1 1 1 1

TARİH 2 2 - -

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK - - 2 -

COĞRAFYA 2 2 - - MATEMATİK 4 - FİZİK 2 - KİMYA 2 - BİYOLOJİ 2 - SAĞLIK BİLGİSİ 2 - - - FELSEFE - - 2 - YABANCI DİL 10 4 4 4 BEDEN EĞİTİMİ 2 - - - MİLLÎ GÜVENLİK BİLGİSİ - 1 - - TRAFİK VE İLK YARDIM - - 1 - TOPLAM 34 15 12 7 A L A N D A L D E R S L E R İ ALAN ORTAK DERSLERİ BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ 2 MATEMATİK 3 MESLEKİ GELİŞİM 2 ANİMASYON HİZMETLERİ 4 *ANİMASYON AKTİVİTELERİ 4

ANİMASYONDA TEKNİK DESTEK 3

İLETİŞİM 2

KONUK İLİŞKİLERİ 2

ÇOCUK VE GENÇ ANİMASYONU 2

YABANCI DİL 8 6 6

DAL DERSLERİ

*İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ

- - 12 24

TURİZM ENDÜSTRİSİ DOKÜMANTASYON

ANİMASYONDA REKLAM VE TANITIM FARKLI KÜLTÜRLER

OYUN

ÖZEL ORGANİZASYON UYGULAMALARI *SAHNE UYGULAMALARI MİTOLOJİ DANS SPOR ÇOCUK GELİŞİMİ *ÇOCUK AKTİVİTELERİ ÇOCUKLA İLETİŞİM

ÇOCUKLARA ÖZEL ORGANİZASYONLAR MESLEKİ YABANCI DİL

2.YABANCI DİL

ALAN/DAL DERSLERİ TOPLAMI 2 21 27 30

SEÇMELİ DERSLER 3 3 - 2

REHBERLİK 1 1 1 1

GENEL TOPLAM 40 40 40 40

Not: (*) Millî Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği’nin 33. maddesi uyarınca

yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılamayacak dersleri ifade eder.

Turizm eğimi altındaki alanların öğretim programlarıyla alan ve dallar ile ilgili temel bilgi ve becerileri kazandırmanın yanı sıra yeniliğe ve değişime uyum sağlayabilen, çevresindeki insanlarla sağlıklı iletişim kurabilen, hedeflerini belirleyip bunlara ulaşmak için girişimlerde bulunabilen, yaratıcı, eleştiriye açık ve mesleki yeterliklere sahip bireyler yetiştirilmesi hedeflenmiştir.

Programlar 4 yıl olarak tasarlanmıştır. Programın temel yapısı oluşturulurken 9 ve 10. sınıflarda ortak dersler ile alan ortak dersleri, 11 ve 12. sınıflarda ise dallara özel derslerin öncelikli olarak okutulması planlanmıştır. Bu derslerin içerikleri belirlenirken ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel yeterlikler, sektör araştırmaları ve mesleki yeterlikler dikkate alınmıştır. Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10 ve 11. sınıfta verilmektedir. 12. sınıfta diplomaya götüren dala ait yeterlikleri içeren dersler yer almaktadır. 10. sınıfın sonunda, bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî kapasitesi ile öğrencilerin mesleki yeterlikleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılır. Öğrencilerin alan ve dal seçimlerinde bölgesel istihdam olanakları da dikkate alınır (MEGEP, 2006, s.15).

Her okul sektör beklentilerini, değişen koşulları ve mesleklerin gelişimini programa yansıtabilir. 10. sınıfta alan ortak dersleri içerisinde tüm dallar ile ilgili modüllerin yer aldığı derste öncelikle okulda açılabilecek dallara özgü modüller uygulanabilir. Gerektiğinde 11 ve 12. sınıfta mesleğe özgü dersler, modüller ve modül içerikleri değiştirilip geliştirilebilir. Bu değişiklikler koordinatör öğretmen, zümre öğretmenleri ve sektörden meslek elemanları ile iş birliği içinde yapılır. Program geniş tabanlı ve modüler yapıda düzenlendiğinden, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği çerçevesinde yatay ve dikey geçişlere olanak sağlanır. Alan/dalda sertifika, belge ve diplomaya götüren tüm programlar ve dallar arasında geçiş yapılabilir. Diploma almaya hak kazanan öğrenci, Eğlence Hizmetleri alanının devamı niteliğindeki programların veya bu alana en yakın programların uygulandığı meslek yüksek okuluna ya da diğer yüksek öğrenim kurumlarını sınav sonuçlarına göre tercih edebilir (Yaşar, 2007, s.3).

Değişiklikler ile ilgili yapılan çalışma okulun bağlı bulunduğu ilgili öğretim dairesine gönderilir ve Bakanlıkça uygun bulunan değişikler uygulanır.

Haftalık ders çizelgelerinde ortak dersler, alan/dal dersleri ve seçmeli dersler belirtilmiştir. Alan/dal dersleri modüllerden oluşmaktadır. Bu derslerdeki her modülün içeriğini öğrencilere kazandırmak için tasarlanan toplam öğrenme süresi 40 saat olarak planlanmıştır. Bu süre öğretmen rehberliğinde ve öğrencinin kendi kendine çalışacağı süreleri kapsamaktadır. Örneğin 40/32 olarak belirlenmiş bir modülün 32 saati öğretmen

rehberliğinde çalışılacak süreyi, kalan 8 saat ise öğrencinin kendi kendine bağımsız olarak çalışacağı süreyi göstermektedir (MEGEP, 2006, s.15).

Mezun olan öğrenciye alanda diploma verilir. Öğrencinin seçtiği dal ile ilgili aldığı tüm dersler ve modüller diploma ekinde belirtilir. Öğrenciye, programdan ayrıldığında veya mezun olduğunda, kazandığı yeterlikleri gösteren ve bir yaygın mesleki ve teknik eğitim programı ile aynı yeterlikleri kazanan kişilere eş değer belge verilir. Öğrencinin kazandığı mesleki yeterlikler sertifikaya yönelik belgelendirmelerde değerlendirilir (Sert, 2007, s.117).

Programlar, uluslararası meslek sınıflandırması doğrultusunda meslek standartları, eğitim standartları ve mesleklerin yeterliklerine göre hazırlanmıştır. Uygulamada bu standartlar ve yeterlikler sürekli dikkate alınmalıdır. Çerçeve öğretim programları ve program kitaplarında, haftalık ders çizelgeleri, dersler ve modüllerin içerikleri ile uygulamaya ilişkin açıklamalar ayrıntılı olarak verilmiştir.