Modüler Sistem

Gelişen bilgi ve teknoloji geleneksel eğitim programlarını yetersiz kılmaktadır. Bu programlar bir yıl boyunca öğretmenlerin görevlerini ve öğrencilerin yapacağı faaliyetleri belirler. Bu geleneksel sistem esnek, etkin ve verimli değildir ve çok da pahalıdır. Sosyal grupların tamamının sisteme katılımını engeller. Eğitim programının yapısının çok daha uygun düzenlenmesi gerekir. Belirli (eğitsel, sosyal, ekonomik) sınırlar içerisinde öğrenci istediği konuyu, istediği yerde ve kendine uygun bir hızda öğrenebilmelidir. Modern iletişim araçları buna olanak tanımaktadır. Eğitsel amaçları toplumun, endüstrinin ve hizmet kurumlarının taleplerine uygun olarak düzenlemek, eğitim programının esnek yapıda olmasını gerektirmektedir. Eğitim programının modüler hazırlanması iyi bir seçenek olabilir (Özdemir, 2007, 65).

Modüler sistem, eğitim programının modüllerden oluşmasıdır. Modüllerin bölümleri birbirini takip edecek şekilde sıralanmıştır. Her modül ile bir yeterliğe yönelik bilgi ve beceriler kazandırılır. Öğrenme sürecinin bilinen bir yönetim şeklinin olması, okul etkinliklerinin ve yönetiminin yapısı üzerinde etkili olmaktadır. Bu durum modüler sistemi tutarlı bir eğitim modeli yapan en önemli özelliktir. Diğer özellikler ise kurallar, standartlar, değerlendirme, rehberlik, belgeleme, her modülün yapısı ve tüm sistemin sürdürülmesidir (Altın, 2008, 144).

Modüler sistemin yararları ise şunlardır (Yaşar, 2007, 2);

• Kişilere ilgi ve yetenekleri doğrultusunda beceri kazanma şansı tanır. • Okul dışında da gerçek yaşama dair güncel ve yoğun bilgi akışı sağlanır. • Bireysel öğretime imkân sağlar.

• Öğrencinin okul dışında konu ile ilgili bireysel olarak sahip olduğu deneyim ve bilgileri sınıf ortamına taşıyabilmesini kolaylaştırır.

• Öğrenci öğretim programına farklı zamanlarda katılabilir. • Farklı programlar arasında geçiş yapma olanağı vardır.

Avrupa Birliği standartlarına uygun hale gelinmesinin amaçlandığı ve gelecek süre zarfında eğitimciler açısından önemli bir etken olacak modüler sistem ayrıca mesleki ve teknik eğitim programlarının meslek standartlarına dayalı olarak yapılanmasını sağladığından çalışma hayatı ile işlevsel iş birliği de sağlanacaktır.

2.3.2.1.1. Modüler Sistemlerin Özellikleri

Modüler eğitim sistemi geleneksel eğitim sisteminden farklıdır, dolayısıyla farklı özelliklere sahiptir. Modüler bir sistemin özellikleri şunlardır (MEGEP, 2006, s.26-28):

Esneklik; modüler sistemlerini esnekliğinin en az dört boyutu vardır:

Eğitim yoluyla elde edilen becerinin bireysel esnekliği; bireysel esneklik, klasik olarak alternatif ders sayısını artırarak asli becerilere ağırlık verilip genel eğitimle yakın ilişkiler kurularak sağlanır. Bireysel esneklik, sıklıkla uzmanlaşmayı geciktiren, uzmanlık alanlarını değiştirmeyi kolaylaştıran ve genel eğitim ile mesleki eğitimi yakınlaştıran eğitim programı reformları ile gerçekleştirilmektedir.

Eğitim programı esnekliği; eğitim programı esnekliği zaman, mekân ve birey boyutunda tanımlanabildiği için bu esnekliğin birden fazla boyutu bulunmaktadır. Eğitim programının zaman esnekliği, değişen beceri gereksinimlerine göre programının güncelleştirilebilirlik kapasitesidir. Eğitim programının mekân esnekliği, programın yerel koşullara ve yerel iş piyasasına uygun şekilde biçimlendirilebilir olması anlamına gelmektedir. Eğitim programının bireysel esnekliği ise programın, öğrencinin tercihlerine göre veya öğrencinin belli ihtiyaçlarına göre, özellikle de dezavantajlı durumda olanların ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde biçimlendirilebilir olmasıdır.

Sunum esnekliği; bu esneklik, farklı öğrencilerin aynı eğitim programını farklı öğrenme yöntemleri ile farklı kurumsal bağlamlarda ve farklı zaman birimlerinde takip edebilmelerini sağlar. Sistemin; farklı geçmişleri olan, farklı ortamlardan gelen

öğrencileri, özellikle yetişkinleri, dezavantajlı öğrencileri, okulla ilişkisi kesilenleri veya geleneksel öğrenme yöntemleri kendilerine uygun olmayan insanları cezbetmesini sağlar. Sunum esnekliği aynı zamanda maliyetleri düşürür ve verimliliği artırır.

İzlenecek yolların esnekliği; bu esneklik eğitime ulaşımın serbest olması, farklı disiplinlerdeki öğrenciler arasında uçurumlar bulunmaması, geçişlerin kolay olması ve her bir yolun çok sayıda iş ve eğitim hedefine açılması anlamına gelmektedir. İzlenecek yolların esnekliği; müfredatın kapsamını genişletmek, uzmanlığı geciktirmek, modülerleştirmek, kredileri aktarma sistemleri oluşturmak, mesleki eğitim ile genel eğitim arasındaki sınırları zayıflatmak ve aralarında köprüler kurmak, giriş için kolaylaştırıcı düzenlemeler yapmak, önceden öğrenilenleri saymak ile sağlanabilir.

Modüler sistemin aşamaları ve modülün sistem içerisinde işlevi; öğrenciler gelecekteki fikirlerine veya gelecekteki mesleklerine uygun uzmanlık alanını seçmekte özgürdürler. Her öğrenci, okulun sunduğu çerçevede alan ve dal seçimi yapar. Seçtiği mesleğe yönelik yeterlikleri ilgili alan ve dal modülleri ile kazanır. Bu modüller mesleki becerileri kazanmak isteyen her öğrenci için alınması zorunlu olan modüllerdir.

Öğrenci modül alırken öncelikle temel olan ön koşul modüllerinden başlar. Seçimlerine göre diğer alanlardan alacağı farklı seçmeli modüller ile mesleki yeterliklerini genişletebilir.

Öğrenme hızında farklılık; öğrencilerin öğrenme hızları bir birinden farklılık göstermektedir. Modüler sistem belirli sınırlar içerisinde her öğrenciye kendi hızında öğrenme imkânı sunmaktadır. Bunun, öğretmenlerin eğitim öğretim faaliyetlerini planlamalarına ve öğrencinin ilerlemesinin düzenlenmesine etkileri olacaktır.

Önceki çalışmaların dikkate alınması; modüler sistemlerde önceki çalışmalarla kazanılan bilgi ve beceriler dikkate alınmakta ve bu kazanımlara göre öğrencilerin ilerlemeleri gerçekleşmektedir.

2.3.2.1.2. Modüler Eğitim Sistemi ve İş Piyasası Yeterlilikleri

Birçok ülke, başlangıç düzeyinde mesleki eğitim ve yetişkin eğitimini yaşam boyu öğrenme sistemlerine dâhil etmiştir. Yaşam boyu süren modüler mesleki eğitim sistemi, mesleki yeterlilik sistemi ile birlikte düzenlenmektedir. Eğer bir öğrenci mesleki eğitimi başlangıç düzeyini tamamlamadan terk ederse elinde tamamladığı modüllerin belgeleri olacaktır. Yetişkin eğitimi, öğrencilere yeterliliklerini iş başında eğitimle sağlamaktadır. Bu belgeye sahip olanlar daha sonra istediklerinde eğitimlerini tamamlama imkânına sahip olabileceklerdir (Özdemir, 2007, 68).

Modüler eğitim programları oluşturulurken meslek eğitim kurumları, işverenler, ticari ve sosyal kuruluşlar birlikte çalışmalıdır. Yerel düzeyde başlayan bu iş birliği daha sonra ulusal düzeye taşınır ve etkinlikler diğer alanlara aktarılır. Bu süreç Türkiye’de MEGEP ile başlamış ve daha sonra tüm alanlarda sistemleşmektedir (Sert, 2007, 74).

Modüler sistemin mesleki eğitimde uygulanması bazı taleplerin karşılandığını varsayar. Bu talepler, öğrencilerin uygunluğunun sağlanması için öğretim yöntem ve teknikleri ile öğrenme ortamlarının düzenlenmesidir.

2.3.2.1.3. Modül Kavramı ve Çeşitleri

Modül en basit anlamıyla bir öğrenme materyalidir. Modül, “öğrencinin belirli yeterliği kazanması için, kendi içinde bütünlük gösteren ve belirli bir sistematik içinde düzenlenmiş çeşitli bölümlerden oluşur” (Yaşar, 2007, 2).

Öğrenme materyalleri olan modüller içerik ve işlevsel olmak üzere iki grupta incelenebilir (Altın, 2008, s.150).

İçerik açısından modüller;

• Teori modülü, • Pratik modülü, • Çalıştay modülü, • Karışık modül

İşlev açısından modüller;

Ön koşul modülleri: Bu modüller öğrencileri bir kurs için başlangıç noktası olarak gerekli sayılan bir noktaya getirmeyi amaçlar.

Temel modül: Çok temel bilgi ve becerileri kazandırmayı amaçlar. Örneğin fizik, matematik, temel teknoloji.

Profil modülü : Mesleki eğitimdeki en önemli modül türüdür. Bu modüller çizim, kaynak yapma, tesisat döşeme, elektronik ölçüm, montaj, inşa vb. gibi asıl mesleki becerilerin kazandığı modüllerdir. Bu modüller nihai yeterliliği almak isteyen her öğrenci için zorunlu modüllerdir. Bu modüller belirli bir mesleki eğitim programının standart parçalarından oluşur, alandaki herkese zorunludur.

Düzeltici modüller: Bu modüller öğrencinin bilgi ve becerilerindeki boşlukları doldurmayı hedefler.

Uzmanlık modülü: Öğrenciler çalışmalarının son yılında (veya döneminde) alanlarına uygun bir konuya zaman ayırmakta serbesttirler.

2.3.2.1.4. Modülün Yapısı

Öğrenciler için rehber konumunda bulunan modüllerin içerikleri şöyledir (MEGEP, 2007a; Sert, 2007, 95-96):

• Modülün içeriğinin kısa bir sunumu için giriş bölümü bulunur.

• Başlangıç şartlarında öğrencinin modüle başlamadan önce sahip olması gereken bilgi ve becerileri ile ilgili ön koşullar belirtilir.

• Çalışma yükü saatlere göre tanımlanır. • Gerekli araçlar belirtilir.

• Öğrenmenin amaçları ve içeriği açıklanır.

• Çalışma görevleri, yönergeleri, öneriler ve ipuçları verilir. • Yararlanılabilecek kaynaklar önerilir.

• Değerlendirme yöntemi ve değerlendirme kriterleri öğrenciye net olarak belirtilir.

2.3.2.1.5. Modülün İçeriğinin Tasarlanması

Modüler sistemin en basit oluşumu, konuların içeriğinin öğrenme adımları dâhilinde tutarlı birimlerden meydana getirilmesidir. Modüler sistemde her konunun içeriği sırayla özümsenecek faaliyetlere ayrılmıştır (MEGEP, 2006, s.48).

• Modüllerin bireysel ya da grup çalışmasına uygun olması gerekir.

• Her öğrenciye kendi hızında ilerleme fırsatını tanımak için çeşitli dönemlerde değerlendirme yapılmalıdır.

• Yeni bir modüle geçmeden önce mevcut modül değerlendirilmemişse başlangıç koşullarına özellikle dikkat etmek gereklidir.

• Eğitsel etkinliklerin düzenlenmesi öğretmen merkezli değil öğrenci merkezli düzenlenmelidir.

• Bu durumda sınıf içinde modülü erken bitirenler ve modül tekrarı yapanlar için özel düzenlemeler gerekecektir.

Her mesleki ve teknik öğretim programında:

• Ortak ve temel modüller,

• Alanda temel ve zorunlu modüller, • Mesleki temel ve zorunlu modüller, • Mesleğe özel modüller,

• Seçmeli modüller,

• İş başında eğitim zamanları bulunur.

Öğretim materyalleri olan modüller hazırlanırken aşağıdaki sıra takip edilmektedir (Altın, 2008, s.152).

• Alan çerçeve öğretim programını inceleme (modül amaçları ve içerikleri) • Modülün çerçevesini belirleme

• Konular ile ilgili araştırma yapma • Sektör araştırması yapma

• Modül içeriğini tasarlama • Öğretim faaliyetlerini yazma

• Ölçme ve değerlendirme araçlarını yazma • Modülü içerik ve biçim olarak düzenleme • Modülün incelenmesi

• Düzeltme ve grafik tasarım

• Modülün basımı ve uygulama için dağıtımı

Modüler sistemin en önemli faydası öğrencileri motive etmesi ve meslekî uygulamalarla gerçekçi bağlar kurmasıdır. Modülün içeriği; yaratıcı konular içermeli, esnek ve güncel olmalıdır. Modüller gerektiğinde birden fazla alanda kullanılabilirler. Bu nedenle modüllerin öğrencilerin motivasyonunu artıracak şekilde tasarlanması gerekmektedir.

2.3.2.1.6. Modüler Öğretimde Eğitim ve Öğrenme Ortamları

Öğretimin gerçekleştirilmesinde yararlanılan her türlü ders kitabı, modüller, televizyon programı, deney, bilgisayar destekli öğretim, seminer, okul, sınıf, atölye, laboratuvar gibi donanım, araç gereç ve etkinliklerin her birine öğrenme ortamları denir. Öğrenme ortamları geniş ve çeşitlidir. Bunların başlıcaları aşağıdaki gibidir (Sert, 2007, s.83-84).

Öğretmen destekli öğrenme ortamları: Öğretmen belirleyici, denetleyici kişidir. Öğrenci, öğretmenin aktardığı bilgilere bağımlıdır. Öğretmen hem uzman hem de bilgi kaynağı ve yönlendiricidir.

İş birliğine dayalı öğrenme ortamları: İş birliği, bu öğrenme kategorisinin anahtar sözcüğüdür. Öğrenciler arasında olduğu kadar öğretmen ile öğrenciler arasında da iş birliğini ve öğretmenin etkinliklere eşit katılımını gerektirir.

Kendi kendine öğrenme ortamları: Kendi kendini motive etmek anahtar sözcüktür. İlke olarak öğretmen, hizmet veren değil yönlendiren konumundadır. Öğretmen öğrenciye yardımcı olan rehber kişidir. Öğrenci bilgiyi ve beceriyi, bağımsız olarak çeşitli öğretim materyallerini ve iletişim teknolojilerini kullanarak edinir ve uygular. Öğrenciler öğrenmeye karşı isteklidirler ve öğrenme potansiyeline sahiptirler. Öğrenci merkezli öğretim yöntemlerini kullanan öğretmenler öğrencilerin

öğrenebildiklerine inanmakta ve bütün öğrencilerin öğrenebileceği bir öğrenme ortamı yaratmaktadır.

2.3.2.1.7. Modüler Öğretimde Ölçme ve Değerlendirme

Modüler öğretim programlarının uygulandığı öğretim kurumlarında öğrencilere yönelik aşağıdaki ölçme ve değerlendirme faaliyetleri yapılmalıdır (Karadeniz, 2008, s.46).

• Modüllerin sonunda kazandığı yeterlik ölçülmelidir.

• Dersin sonunda modüller ile kazandıkları tüm yeterlikler ölçülmelidir.

• Okulda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilmelidir.

Bu amaçla öğrenciler;

• Ölçme soruları ile bilgiye dayalı kazanımlarını ölçerler.

• Uygulamalı testler ile de öğrenme faaliyetindeki uygulamalarda kazandıkları becerileri ölçerler.

• Ölçme sonucunda öğrenciler faaliyetlerin sonundaki kazanımlarını belirlerler. • Değerlendirme sonucunda öğrenciler bir sonraki faaliyet veya modüle

geçerler.

• Öğretmenler gerekli gördüğü takdirde öğrencilere yeni ölçme ve değerlendirme araçları hazırlayarak uygulayabilirler.

Öğretmenlerin de ölçme ve değerlendirme faaliyetleri kapsamında yapacakları çalışmalar; öğrencilerin, cevaplarını modülün arkasındaki cevap anahtarı ile karşılaştırarak kendi kendilerini ölçmelerine rehberlik etmek, öğrencilerin, yanlış ve doğru cevapların sayısına göre kendini değerlendirmelerine yardımcı olmak, öğrencilerin, eksik olduğu noktaları tamamlamalarını sağlamak ve öğrencileri, başarılı ise bir sonraki faaliyet veya modüle geçmeleri için yönlendirmektir. (Altın, 2008, s.157);

2.3.2.1.8. Modülün Bölümleri

Modüller birçok bölümün birleşmesiyle oluşur. Bir modülde bulunması gereken bölümler şunlardır (MEGEP, 2006, s.52);

1. KAPAK 2. İÇİNDEKİLER 3. AÇIKLAMALAR 4. GİRİŞ 5. ÖĞRENME FAALİYETLERİ • AMAÇ • ARAŞTIRMA • BİLGİ KONULARI • UYGULAMA • ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

o OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) o UYGULAMALI TESTLER

6. MODÜL DEĞERLENDİRME (YETERLİK ÖLÇME) • OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) • UYGULAMALI TESTLER

7. CEVAP ANAHTARLARI

8. ÖNERİLEN KAYNAKLAR 9. KAYNAKÇA