Organize Suç Örgütlerinin Temel Unsurları

1. Suç gruplarının yapısının bir şirket yapısına benzemesi,

2. örgüt üyeleri arasında suçu üstlenmenin en önemli özellik olması,

3. iş adamı görünümüne bürünme, ihalelere katılma, şirketlere ortak olma gibi yasal görüntülü etkinlikte bulunulması,

4. cezaevine girmeyi ve sabıkalı olmayı hiyerarşinin bir gereği olarak saymaları, 5. sabıkasız kişiler vasıtasıyla şirketler kurarak, kara para aklamak.

6. aralarında ihtilaf bulunan kişilere arabuluculuk yaparak menfaat sağlama suretiyle adalet tesis eden unsurlar olarak göstermesi,

7. sosyal yardım amaçlı vakıf ve dernekler kurarak, bunlara yardım görüntüsü altında zorla para toplamaları,

8. yapılanma aşamalarında güvenlik birimlerinden ayrılan veya emekli olan kişilerin nüfuz ve silahlı gücünü kullanmak amacıyla güç bulmaya çalışmaları,

9. mal varlıklarının genelde 2. veya 3. şahıslar üzerine kayıtlı olması, 10. lüks bir hayat tarzı sergileyerek, örgüte eleman çekmek istemeleri,

11. örgüt yapısı içinde hemşericilik, akrabalık, vb. sıhri ya da etnik ilişkilerinin ön planda olması,

12. yaptıkları yasadışı faaliyetleri kapatmak amacıyla topluma ve devlete olumlu mesaj vermeleri,

13. yerel iş gruplarını devamlı kontrol altında tutmaları,

14. genel olarak güvenlik kuvvetlerine yönelik eylemlerinin olmaması, ancak gerektiğinde bu tür eylemlerden de çekinmeyecekleri bir gerçektir (KOMDB 2000 Raporu,2001: 118):

Buradan hareketle Avrupa Organize Suçlulukla Mücadele Çalışma Grubunun 28-31 Mart 1996 tarihinde Almanya’nın Leipzig şehrinde yapmış olduğu toplantıda organize suçun oluşması için belirlediği kriterler şunlardır:

1. haksız kazanç temin etmek üzere bir araya gelmiş ve aralarında işbölümü ilişkisi bulunan hiyerarşik bir yapının,

2. suç ile elde edilen bir kazancın, 3. suç işleme konusunda bir sürekliliğin,

4. mevcut organize yapı içerisinde uygulanan bir yaptırım sisteminin olması, 5. şiddet, tehdit gibi yöntemlerin kullanılması,

6. kamuya ve özel sektöre nüfuz edilmesi,

7. elde edilen kara paranın aklanması gereklidir (Güvel, 2004: 13).

Amerika'da organize suçlarla ilgili çalışmalarıyla bilinen Abadinsky, organize suçu toplumsal değerler çerçevesinde tanımlayarak çok geniş bir çerçeve çizmektedir. Organize suç örgütlerinin özelliklerinin tamamına yakınına yer verilen bu tanım bir özet gibidir. Abadinsky'e göre organize suçlar; yasal veya yasal olmayan metotlarla para ve güç elde etmek maksadıyla en az üç düzeyli hiyerarşik bir yapı sergileyen ve belirli bir grup hiyerarşik disiplininde hareket eden fakat ideolojik amaçlı olmayan kişilerin yapmış olduğu eylemlerdir (Pek, 2008: 3).

Abadinsky, organize suçların herkesin üzerinde uzlaştığı bir tanımının olmadığını ifade ederek, anılan suç olgusunun araştırmacılar ve güvenlik güçleri tarafından belirlenen temel niteliklerini aşağıdaki gibi saymaktadır (Aydın, 2006: 13): a) Đdeolojik değildir: Organize suç örgütlerinin motivasyonu para ve güçtür. Şiddet içerikli eylemlerine uygun zemin oluşturmak ve kendilerini korumak için devlet görevlileri ile irtibata geçerler. Bu yönü itibariyle, organize suçlar birkaç kişinin suç işlemek amacıyla oluşturduğu örgüt tipinden ayrılmaktadır.

b) Kendi içinde hiyerarşik yapıya sahiptir: Üç veya dört kademeden oluşan dikey bir yapılanmaya sahiptir. Askeri sistemdeki ast-üst ilişkisine benzer bir sistemleri vardır.

c) Sınırlı ve özel bir üyelik sistemi vardır: Bir organize suç örgütü, elemanlarının sınırlı olması konusunda özel bir hassasiyet gösterir. Genellikle etnik köken, akrabalık ve suç kaydı olması gibi unsurlara önem verilir. Kişilerde suç işleme isteğinin olması, kurallara uyabilme, verilen emri yerine getirme ve gizliliğe dikkat etme özellikleri aranır.

d) Devamlılık vardır: Elemanlarının grupta kalmasına ve yapılan bir işte veya düzenlenen bir eylemde süreklilik olmasına dikkat edilir. Kalifiye bir elemanın en büyük özelliği budur.

e) Rüşvet verme ve şiddette bulunma istekliliği olmalıdır: Bir organize suç örgütünde şiddet, her zaman için kullanılmaya ve kabul edilmeye hazır bir içgüdü

halinde olmalıdır. Gerektiğinde, yapılan faaliyetleri gizleme amaçlı rüşvet verilebilir. Bunlar için ahlaki bir sınırlama yoktur.

f) Đş bölümü bulunur: Bir organize suç örgütünde nitelikli elemanlar tarafından yerine getirilen iş bölümü bulunmaktadır. Cinayet işlemekten her türlü şiddet kullanımına kadar görevler, elemanlar arasında paylaştırılır.

g) Tekelciliğe önem verilir: Organize suç örgütleri içinde de bölge ve faaliyet paylaşımı olur. Kesinlikle birbirleriyle rekabet halinde olmazlar. Sadece zaman zaman mücadeleci birimlere karşı işbirliği içine girerler.

h) Kendi içinde kuralları ve düzenlemeleri vardır: Organize suç örgütlerinin, yasal organizasyonlar gibi grup içi özel kuralları bulunur. Verilen görevi yerine getirmeyen örgüt elemanına farklı müeyyideler uygulanır (Pek, 2008: 3).

Bununla birlikte suçun işlenmesinin meslek haline getirildiği her tür suçta bir sosyal organizasyon ve suçun islenme tarzını gösteren rol ve kuralların belirlendiği bir yapının görülebileceği esasından yola çıkarak, organize suçlarla diğer suçları birbirinden ayırmak için organize suçun kendine özgü kriterlerini Wickman ve Whitten aşağıdaki şekilde belirlemiştir:

1- Karşılıklı hak ve borçları somut bir şekilde düzenlemeyi de kapsayan karşılıklı ilişkilerin hiyerarşi niteliğinde bir yapı içerisinde açık bir şekilde belirlenmesi, 2- belli coğrafi bölgelerin değişik suç organizasyonları arasında paylaşılarak her bir organizasyonun kendine düsen bölgeyi istikrarlı ve tekelci bir hüviyetle kontrol etmesi,

3- tekelci kontrolü sağlamak için baskı, tehdit, şiddet, disiplin ve işbirliği yöntemlerine başvurmak,

4- güvenlik ve diğer kamu görevlilerinin müdahale ve engellemelerinden yüksek derecede kazanılmış olan bağışıklık,

5- karlı olan bir veya daha fazla alanlarda uzmanlaşmayla elde edilen yüksek miktarda kazançtır (Dursun, 2001: 16-17).

AB raporlarında yer alan organize suçlar tanımına göre organize suçun aşağıda sıralanan 11 temel karakteristik özelliği bulunmaktadır:

1) Đkiden fazla kişi arasında işbirliği, 2) görev dağılımı,

3) uzun ve belirli olmayan bir zaman için faaliyet gösterilmesi, 4) belli bir disiplin ve kontrol altında faaliyet,

5) önemli suçların şüphelileri olmaları, 6) uluslararası seviyede faaliyet göstermeleri,

7) şiddet ve sindirmenin diğer yollarına başvurmaları, 8) ticari yapıları kullanmaları,

9) kara para aklamaları,

10) etkilerini siyaset, medya, kamu yönetimi ya da ekonomik alanlarda göstermeleri,

11) kazanç ve güç elde etme çalışmaları.

Bu özelliklerden en az altısına sahip olan ve sahip olduğu özelliklerden de üçü; 1., 5., ve 11. maddeler olan kriminal gruplar, ‘organize suç’ olarak nitelendirilmektedir (Güvel, 2004: 11-12).

Buraya kadar saydığımız tüm özelliklerden hareketle organize suç kavramının ayırt edici özelliği, organize suç örgütlerinin görünüşte yasal bir çerçeve içerisinde hareket etmeleridir. Yasadışı faaliyetler, yasal çerçevede faaliyet gösteren sahte kuruluşlar aracılığıyla yürütülmektedir.