Normal Doğum Seti

1.1 Normal Doğum Seti

Setlerdeki aletler sterilizasyon için etüv ya da otoklava dayanıklı, kaliteli ve paslanmaz çelikten yapılmış olmalıdır.

Her set ayrı paketlenmeli, aşağıdakileri içermelidir:

İki (2) Forseps, Kocher (Kordon için), 5 1/2"

İki (2) Forseps, Arter, Mosquito, 5"

Bir (1) Forseps, Dişli (2 x 3 diş), 8"

Bir (1) Forseps, Dişsiz, 8"

Dört (4) Forseps, Ring, 9½"

Bir (1) Makas, Düz, 6"

Bir (1) Makas, Epizyotomi, Braun-Stadler, 8"

Bir (1) Makas, Göbek Kordonu, 4 1/8"

Bir (1) İğnelik, 8"

Bir (1) Spekulum, Sim, 3’lü set (Küçük, orta ve büyük boylarda) Dört (4) Klamp, Havlu, 6"

Bir (1) Spanç kasesi, 5" çapında by 2½" derinlikte (Yaklaşık) Bir (1) Spanç Forseps 10"

Bir (1) Böbrek küvet, Büyük

Bir (1) Kap (Yukarıdakiler için), Paslanmaz çelik, Otoklava dayanıklı İki (2) Kordon Klempi

187 Sevk Formu

İl:

Kuruluş:

Hasta Adı: Yaşı:

Tanı:

Sevk Edildiği Yer:

Sevk Nedeni:

Sevk sırasındaki bulgular:

Nabız: K.B: Vüc. Isısı:

Solunum Hızı: İdrar Miktarı:

Verilen ilaçlar:

Doktorun (Ebe/Hemşire) Adı: Tarih:

İmzası: Saat:

188

Vaka çalışması: Maternal mortalite ve morbiditenin epidemiyolojik irdelenmesi

31 yaşında Fatma Güzeluslu, ilkokulda babasının ölmesi ve annesinin ısrarı üzerine kendisinden 15 yaş büyük Hasan bey ile görücü usulü evlendirilmiştir. Bu Hasan beyin ikinci evliliğidir.

Birinci eşi ilk bebeğine hamile olduğu sırada hızlı kilo alması, şişmesi, ile kış şartlarında yolların kapalı olması, yakınlarındaki sağlık evi hemşiresinin verdiği ilaçların yeterli olmaması nedeni ile şehire eşini zor yetiştirmiş yolda anne havale geçirmiş, hastanede cocuk canlı doğmuş fakat eşini yüksek tansiyon ve böbrek yetersizliğinden kayıp etmiştir.

Öğrenilecekler:

Bu anamnez bize anne ölümlerinin nedeni olan 3 faktörü ortaya koymaktadır:

1. Ailenin zamanında baş vurmaması, 2. Yolda kayıp edilen zaman

3. Kurumda yetersiz tedavi

Takiben Hasan bey Fatma hanımla evlenmiş Fatma hanım çocuğa bakmak, kış ayları hayvanların bakımı, baharda tarla işleri nedeni ile okuyamamıştır. Şimdi 31 yaşındaki olan Fatma hanımın 5 inci gebeliğidir.

Birinci gebeliği evde 3 aylık düşük ile sonuçlanmış kanaması oldukça fazla olmuş ama sağlık kurumuna gitmeden iyileşmiştir. (17yaşında)

Öğrenilecekler:

Okullaşmanın artması ve mecburi eğitimin uzatılması kadınların erken evliliklerinin engellenmesi için de önemli önlemlerdir. Çocuk yaşta evlilik kadının daha eğitim alacak, kendini ve dünyayı öğrenecek iken aile planlaması da öğrenmeden gebe kalıp, bebek bakmasına neden olmaktadır.

Şu an (2004) Türkiye’de kadınlar için ilk evlenme yaşı ortalama 20 dir. Fatma hanım o zaman ilk gebeliğini ortalama evlenme yaşından 2 yıl önce erken adolesan gebeliği olarak geçirmiştir. Bu dönem gebeliklerin sağlık problemleri de daha fazladır.

İkinci gebeliği düşükten 6 ay sonra olmuş ve daha 7 aylık gebe iken doğumu başlamış ve yine sağlık evine başvurmuşlar ve açıklığın 5 cm. olduğunu bir şey yapılamıyacağını şehre acil gitmesini söylemişler, oraya araba bulup 6 saat sonra kendi imkanlari ile gittiklerinde açıklık 8 cm. demişler ve hastanede 3 saat sonra doğum yapmış fakat çocuk gelişmemiş akciğer yetmezliğinden bebeklerini kayıp etmişlerdir. Hastanede yapılan kan tetkikindeRH- rh uygunsuzluğu tespit edilmiş, iğne önerilmiş fakat pahalı olduğu ve paraları olmadığı için iğneyi yaptıramamışlardır. (19yaşında)

Öğrenilecekler:

Adolesan yaş gebeliği, erken doğum, transport sorunları ve bebek kaybı ve mali sorunlar.

Fatma hanım çocuğuna bakmak, kış ayları hayvanların bakımı, baharda tarla işleri nedeni ile okuyamamıştır. Şimdi 31 yaşındaki olan Fatma hanımın 5 inci gebeliğidir. İlk iki gebeliği bir önceki kısımda irdelenmiştir . Şimdi sonraki üç gebelik irdelenecektir.

Bir yıl sonra hiçbir aile planlaması yöntemi kullanmayan Fatma Hanım üçüncü çocuğuna gebe kalmış, gebelik normal seyir etmiş ve eve sağlık evi ebesi bile gelmesine gerek kalmadan normal bir doğum olmuştur. Artık gebelik ve doğumun ne olduğunu Fatma hanım

189

bayağı öğrenmiştir. Çocuğunu 2 yıl emzirmiştir. (20-21yaşında) Öğrenilecekler:

İki gebelik kaybından sonra 3. gebelik canlı bir bebek ile sonuçlanmıştır. Burada en doğru yapılan davranış bebeğin uzun süre emzirilmesidir. Hem bebek gelişimi için iyidir, hem de emzirme döneminde fertilite azalmıştır.

Dördüncü gebelik çocuğunu emzirirken olmuştur. Artık kendisi 23 yaşında evlendiğin kilosundan 15 kilo fazla ve Hasan beyin ilk eşinden olan çocuğu 7 yaşında, kendi çocuğu 2 yaşındadır. Bu gebeliğinde de 8 aya kadar bir sorun olmaz iken, birden önce ayakları sonra elleri ve yüzü şişmiştir. Hasan bey daha önce ki eşinide bu belirtiler başlayarak kayıp ettiği için hemen eşini almış şehire inmişler ve hastanede günde 3 kez bir tansiyon ilacı (Alfamet) alması, yatak istirahati ve hızlı kilo almaması önerilmiş, çocuğun beklenenden ufak olduğu söylenmiş, Fatma hanım hastanede yatmak istememiş, köye dönmüşler Hasan bey evde ilaçların kullanımı ve istirahati için çok yardımcı olmuştur.

Sağlık evi ebesi ev ziyaretleri yaparken tansiyonunun ve kilo artışının iyi olduğunu yalnız hep karnının ufak olduğunu söylemiş. Son ziyaretten bir kac gün sonra kasılmaları başlamış, suyu gelmiş erken doğum olacağını anlayınca evlerine en yakın sağlık evinin ebesini getirmişler. Ebe açıklığın 3 cm olduğunu, tansiyonunun yüksek olduğunu (170/100 mmHg) ve gebelik haftasına göre çocuğu ufak tespit etmiş doğumunu şehirde yapmasının daha uygun olacağını söylemiştir. Hasan beyin ısrarına rağmen Fatma hanım bir önceki çocuğu gibi bu bebeği de evde doğurabileceğini düşünmüş, doğum 14 saat sonra gerçekleşmiş ve normal ilerlemiş, doğan bebek ufak karnı iri vücudu ödemli ve nefes alma sorunlu imiş, ebe çağrılmış yapılan müdahaleye rağmen bebek ölmüş anneye doğum sonrası şehirdeki hastaneye gitmesi söylenmiş, anne çok halsiz olduğunu şimdi gidemiyeceğini söylemiştir.

Öğrenilecekler:

Emzirme, doğum sonrası ilk 6 ayda, bebek sadece anne sütüyle besleniyorsa, anne henüz adet görmemiş ise bir doğum kontrol yöntemi olarak etkili olabilir. Emziren kadınlarda sıklıkla önce ilk ovülasyon daha sonra menstürasyon gerçekleşeceğinden amenorede iken anne kolaylıkla gebe kalabilir ve bunu fark etmeyebilir. Bu olguda da öyle olmuştur.

Burada preeklemsi zemininde erken doğum ve daha once antiD immunglobulin yapılamadığı için etkilenmiş bebek doğumu ve perinatal kayıp söz konusudur.

Anne beşinci gebeliğinde doğumdan sonraki ikinci saatte rahatsızlanmış vajinal kanaması artmış ve titreme nöbetleri olmuş, vajinal kanaması giderek artınca Hasan beyinde ısrarı ile acilen komşunun arabası ile şehide hastaneye götürülürken yolda bir titreme nöbeti daha geçirmiş ve hastane kapısından girdiğinde zor nefes alır durumdadır. Hasta atoni nedeniyle acil ameliyata alınarak uterusu alınmıştır. Bu arada titreme krizleri kontrol altındadır.

Öğrenilecekler:

Geçirilen eklempsi krizi ve uterus atonisidir. Eğer anne acilde giriş yaptıktan sonra kayıp edilirse hastanede maternal kayıp olarak kayıtlara geçecek ise de esas kayıp nedeni geç hastaneye başvurudur. Hasta yaşasa dahi maternal morbidite, fetal kayıp ve fertilite kayıbı söz konusudur.

190 KAYNAKLAR

1. ULUSAL AİLE PLANLAMASI HİZMET REHBERİ, Cilt 2. Sağlık Bakanlığı, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Ankara, 2000.

2. Doğum Bilgisi. Kazim Arısan. Celtüt Matbaacılık 1984.

3. Yüksek Riskli Gebelik ve Doğum El Kitabı. Gilberts Es, Harmon JS, Çeviri Editörü: L.Taşkın (İkinci baskıdan çeviri) Palme Yayıncılık 2002.

4. Williams Doğum Bilgisi El Kitabı. Leveno KJ, Cunningham FG, Gant NF, Alexander JM, Bloom SL, Casey BM, Dashe Sheffield JS, Yost NP. Çeviri Editörü:L.S.Önderoğlu Güneş Kitapevi 2004.

5. Outlook (Maternal and Neonatal Health Special Issue: Preventing postpartum, hemorrhage: managing the third stage of labor. Current opinion in OB GYN 19(3),September 2003.

6. Emergency Obstetric care.Leadership Manual for imporving the quality of services, Engender Health and Mailman School of Public Health Columbia University. Working Draft 2002. www.engerderhealth.com.

7. Evidence Based Obstetrics: A companion volume to High Risk Pregnancy:

James DK, Mohamed K, Stone P, Wijngarden WM, Hill LM, Saunders Second Edition 2003.

8. Postpartum Haemorrhage Module: WHO Education material for teachers of midwifery Maternal Heath and Safe Motherhood Programme Family and Reproductive Health Who Geneva1996.

9. Clinical Protocols in Obstetrics and Gynecology: Turrentine JE Parthenon Publishing NY, Second Edition 2003.

191 10. EYLEM PLANI

AMAÇ

Kursiyerlerin çalıştıkları ünitelere döndüklerinde GA/AOB konusunda edindikleri bilgi ve becerileri hizmet sunumlarına yansıtarak GA/AOB hizmetlerini geliştirmek.

ÖĞRENİM HEDEFLERİ

Bu oturum sonunda katılımcılar:

1. Kurumlarında GA/AOB hizmetlerini geliştirmek için hangi faaliyetleri yapmaları gerektiğini sayabilmeli

2. Bu faaliyetleri ne sürede, hangi kaynakları kullanarak nasıl yapacağını planlayabilmelidir.

GA/AOB hizmet içi eğitim programının amacı:

1. GA/AOB konusundaki bilgileri güncelleştirmek ve geliştirmek

2. Birinci basamak sağlık kuruluşlarında GA/AOB hizmetleri sunumunda gerekli becerilerle ilgili model üzerinde pratik eğitim yapmak

3. GA/AOB hizmetlerinin hizmet standartlarına uygun şekilde sunumunu desteklemek ve öne çıkarır bir tutum geliştirmek.

4. Bu tutum değişikliği çerçevesinde GA/AOB hizmetlerini yeni kazanılan ve/veya güncelleştirilen bilgi ve beceriler ışında kurumumuz rutin hizmetlerine uyarlamaktır.

Bu çerçevede katılımcıların kurumlarına döndüklerinde yapacakları aktivitelerle ilgili bir beyin fırtınası yapmaları bilgilerin netleşmesi, hedeflerin ve sorunların ortaya konulmasını sağlayacaktır.

Aşağıda örnek bir aksiyon planı görülmektedir. Birinci sütunda öncelik sırası yer almaktadır. Konulacak hedefler, GA/AOB hizmetleri yönünden önemi, hizmet alanların gereksinimleri, yapılabilirlik oranları göz önünde bulundurularak sıralanmalıdır.

İkinci sütun hedeflerin yazıldığı sütundur. Bu sütuna GA/AOB hizmetleri ile ilgili objektif ölçülebilir ve net hedefler konulmalıdır. Hedeflerin bu özelliklere sahip olabilmesi için mevcut durumun bilinmesi yani durum analizinin yapılmış olması gerekmektedir. Örneğin kurumumuzda danışmanlık hizmeti almaya gelenlerin tümü sunulan gebe değerlendirmesi ve muayenesi hizmetini almadan kurumdan ayrılmaktadır.

Bunun nedenleri analiz edilmeli ve bunlarla uyumlu hedefler konulmalıdır. Örneğin kurumuza başvuran gebelerin sadece %.70’i. gebe muayenesi hizmeti almaktadır, bu oranın %80’e çıkarılması net, sayısal objektif bir hedeftir. Danışmanlık hizmeti alanların diğer hizmetlerden yararlanmama nedenleri araştırıldığında örneğin hizmetlerin tanıtımı

192

ile ilgili bir eksiklik ortaya çıkabilir, bununla ilgili hedefler konulabilir (Örneğin:

danışmanlığa başvuran her hastaya hizmet kapsamı ile ilgili bilgilendirme broşürünün verilmesi gibi)

Hedefe ulaşmak için yapılması gereken aktiviteler alt alta yazılmalı, her aktivite için sorumlu veya sorumlular ve o aktivitenin sonuçlanma süresi belirlenmelidir.

Son sütunda ise o aktivitelerin gerçekleşmesi için gereken malzeme, ekipman veya diğer gereksinimler yazılacaktır.

193