Nitel Verilerin Analizi

3.5.2.1. Öğretmen ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşme formu. Yarı yapılandırılmış form iki uzmanın ve araştırmacının karşılaştırmalı betimsel ve içerik analizleri ile yorumlanmış ve harmanlanmış öğrenme yaklaşımı için daha önceden literatür taranarak araştırmacı tarafından oluşturulan tema, alt tema ve kod listelerine göre şekillendirilmiştir (Tablo 3.20). İncelenen veriler için tutarlılık yüzdesi (P) Karasar (2000) ve güvenilirlik hesaplaması için Miles ve Huberman’ın (1994) önerdiği güvenirlik formülü kullanılmıştır. Değerlerin birbirlerine yakın sonuçlar vermesi araştırmada tutarlılık ve güvenirliğin olduğunu göstermektedir (Yıldırım ve Şimşek, 2013). tutarlık yüzdesi: .85;

uyuşma yüzdesi - güvenirlik değeri: .90 Güvenirlik yüzdesi (R)= görüş birliği

görüş birliği+görüş ayrılığı

Tutarlılık yüzdesi (P)= ^𝑁𝑎.100_𝑁𝑡 Na: Aynı kodlanan madde sayısı (uzmanlar ve araştırmacı) Nt: Bir formdaki madde sayısı

3.5.2.2. Öğrenci ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşme formu. Yarı yapılandırılmış form iki uzmanın ve araştırmacının karşılaştırmalı betimsel ve içerik analizleri ile yorumlanmış ve harmanlanmış öğrenme yaklaşımı için daha önceden literatür taranarak araştırmacı tarafından oluşturulan tema, alt tema ve kod listelerine göre

şekillendirilmiştir. Bulgular oluşturulan liste ile ilişkilendirilerek sunulmuştur (Tablo 3.20).

Tutarlık yüzdesi: .89; uyuşma yüzdesi - güvenirlik değeri: .91 olarak belirlenmiştir.

3.5.2.3. Öğrenci yansıtma günlükleri. Öğrenci günlükleri bir alan uzmanı ve araştırmacı tarafından incelenmiştir. Doküman incelemesi yapılırken betimsel ve içerik analizleri ile yorumlanmıştır. Bulgular harmanlanmış öğrenme yaklaşımı için daha önceden literatür taranarak araştırmacı tarafından oluşturulan tema, alt tema ve kod listeleri ile ilişkilendirilerek sunulmuştur (Tablo 3.20.). Araştırmacı ve bir alan uzmanı tarafından yapılan puanlamaların karşılaştırılması ile tutarlık yüzdesi: .85; uyuşma yüzdesi - güvenirlik değeri: .89 olarak belirlenmiştir. Ayrıca puanlayıcılar arasındaki tutarlılığın belirlenmesi için Kendall W testi uygulanmıştır (Büyüköztürk ve diğ. 2017). Puanlama anahtarının geçerliliği için yapılan analiz sonucunda haftalık toplanan günlükler için Kendell W puanları sırasıyla; .197; .405; .258; .593; .285 (p<0,05) şeklindedir. Etkinliklere ait günlüklerin puanları arasında anlamlı farklılık olmadığı görülmektedir. Sonuç olarak aracın geçerli olduğu belirlenmiştir. Puanlama için araştırmacı, literatür taramasından, Erduran ve Avcı (2008) ile Moon’un (2009) kullandığı puanlama kriterlerinden yararlanmıştır (Tablo 3.19.). Araştırmacı ve alan uzmanının elde ettiği puanların ortalaması alınarak değerlendirmeler yapılmıştır. Toplam dört sorudan oluşan günlükten öğrenciler en fazla 16 puan alabilirler.

Tablo 3.19. Yansıtıcı Günlük Puanlama Anahtarı

Puan Açıklama

1 Az miktarda yansıtma içermektedir. Olaylar sıralanmış ve ilişkilendirilmeye çalışılmıştır. Ancak bilimsel kavramlar çoğunlukla yanlıştır. Bilimsel terimlerin kullanımı açık, nitelikli ve tutarlı değildir. Deneyimler ve gözlemler açık ve detaylı bir şekilde yazılmamıştır. Fikirler ve açıklamalar anlaşılır değildir. Harmanlanmış öğrenme uygulamalarından ve yakınsal gelişim alanı için yaşanılan deneyimlerden bahsedilmemiştir.

2 Yansıtma sinyalleri verir ancak tam olarak içermez. Soruların sorulması onu tanımlayıcı açıklamadan ileriye götürür fakat sorulara cevap verme konusundaki yetersizlik olayların gerçek anlamda az analiz edildiğini gösterir. Bilimsel kavramlar biraz hatalarla birlikte doğrudur, açık ve nitelikli kullanılmıştır. Kazanılan bilgiler sınırlı bir şekilde günlük hayatla ilişkilendirilmiştir.

Deneyimler ve gözlemler çoğunlukla doğru fakat detay içermez ve biraz hatalıdır. Fikirler ve açıklamalar güçlükle anlaşılır. Harmanlanmış öğrenme uygulamalarından ve yakınsal gelişim alanı için yaşanılan deneyimlerden kısmen bahsedilmiştir.

3 Odaklanılan bazı özel durumlar için yansıtmalar yapılmıştır. Açıklama bazı analizler içerir ve davranışın niyetini ve sebebini açıklamanın önemi kavranmıştır. Bazı kendini sorgulamalar içerir ve olayın kendisi üzerindeki etkisini fark etmeye isteklidir. Bilimsel kavramlar çoğunlukla doğru, açık ve nitelikli kullanılmıştır. Kazanılan bilgiler günlük hayatla kabul edilebilir ölçüde ilişkilendirilmiştir. Deneyimler ve gözlemler çoğunlukla doğru, yeterli detayda ve biraz eksiklik içerecek şekilde yazılmıştır. Fikirler ve açıklamalar genellikle anlaşılırdır. Blog kullanımının faydaları üzerine kısmen açıklama yapılmıştır. Öğrenci blogları nasıl kullandığını kısmen anlatmıştır. Harmanlanmış öğrenme etkinlikleri üzerine yorumlar yapılmıştır. Birey kendi gelişimi için yardımlaştığı arkadaşlarının önemini hissetmektedir.

(devamı arkadadır)

Tablo 3.19. Yansıtıcı Günlük Puanlama Anahtarı (devamı)

Puan Açıklama

4 Olaydan geriye doğru gidildiğine, düşünüldüğüne ve içsel bir diyalog olduğuna yönelik açık bir kanıt vardır. Açıklama derin bir yansıtma içerir ve olayla ilgili düşüncelerin değişebileceğine yönelik farkındalığı içerisinde barındırır. Bilimsel kavramların açıkça anlaşıldığını göstermiştir.

Üst bilişsel bir tutum takınılmıştır. Deneyimlerden ve öğrenmeye yönelik yazılan noktalardan öğrenmenin gerçekleştiği gözlemlenir. Kazanılan bilgi günlük hayatla başarılı bir şekilde ilişkilendirilmiştir. Deneyimler ve gözlemler detaylı ve açık bir şekilde yazılmıştır, eksiklik içermez. Fikirler ve açıklamalar net ve anlaşılırdır. Blog kullanımının etkin olduğunu belirten açıklamalara yer verilmiştir. Öğrenci uygulamalar sürecinde blogları nasıl kullandığını uzun uzun anlatmıştır. Harmanlanmış öğrenme etkinlikleri üzerine ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. Birey kendi gelişimi için yardımlaştığı arkadaşlarının öneminden sık sık bahsetmiştir. Onların yokluğunda kendi eksikliğini gidermede zorlanabileceğini vurgulamıştır.

3.5.2.4. Öz/Akran değerlendirme formu. Deney grubu öğrencilerinin anlatımları sonucunda kendilerine uygulamaları için hazırlanan form ile öğrenciler kendi öğrenmelerinin farkına varmışlardır. Formun değerlendirilmesi akran değerlendirme formu ile benzerlik göstermektedir. Sadece formun son bölümüne eklenen açık uçlu sorular farklılık göstermektedir. Deney grubu öğrencileri, harmanlanmış öğrenme uygulamalarını birlikte gerçekleştirdikleri grup arkadaşlarını 5’li likert ölçeği üzerinden değerlendirmişlerdir. Her bir rakamın performans karşılığı net olarak açıklanırken form üzerinde bulunan organizasyon, materyal kullanımı, etkileşim doğruluk ve bilgi aktarımı gibi başlıklar yanlış anlaşılmalara sebebiyet vermemek ve herkes için aynı şeyi ifade etmeleri için detaylandırılmıştır. Sunum yapan bir öğrencinin alabileceği en düşük puan ‘0’

en yüksek puan ‘40’ dir. Öğrenci ne kadar yüksek puan alırsa o kadar iyi sonuca ulaşmış demektir. Formun sonuna alt toplam ve genel toplam kısımları eklenmiştir bu sayede öğrenciler güçlü ve zayıf yönlerinin kolaylıkla farkına varabileceklerdir. Form şekillendirilirken Uysal (2008) ve Özan’dan (2008) yararlanılmıştır.

3.5.2.5. Kelime ilişkilendirme testi (KİT). Araştırmada uygulanan KİT için öncelikle her öğrencinin, her bir anahtar kavram için verdiği yanıtları listelenmiştir.

Ardından her anahtar kavrama verilen her yanıtın, araştırma grubunda kaç kere söylendiğini gösteren frekans tablosu hazırlanmıştır. Analiz iki basamakta yapılmıştır:

Anahtar kavramlara verilen yanıt sayılarının belirlenmesi ve anahtar kavramların birbirleriyle olan ilişiklik katsayılarının hesaplanması şeklindedir.

3.5.2.6. Çevre resmi çizimi. Öğrencilerin çevre algılarını yansıttıkları resimlerin değerlendirilmesinde yorumlayıcı içerik analizinden yararlanılmıştır. Yorumlayıcı içerik analizi çalışmadan elde edilen görsel ve yazılı öğelerdeki temaların, konuların ve olguların

belirlenmesi ve tanımlanmasını içermektedir (Giarelli ve Tulman, 2003). Alan uzmanı ve araştırmacı tarafından resimler ayrı ayrı incelenmiştir. İncelemeler sonucunda resimlerdeki her öğe kod olarak belirlenmiş. Çalışmadan elde edilen veriler betimsel analizle yüzde ve frekans ile raporlanmıştır. Araştırmada kolaylık sağlanması açısından Nvivo 8.0 bilgisayar programı kullanılmıştır. Ayrıca güvenilirlik hesaplaması için Miles ve Huberman’ın (1994) önerdiği güvenirlik formülünden yararlanılmıştır. Hesaplamalar sonucunda tutarlık yüzdesi: .85; gözlemler arası uyuşma yüzdesi - güvenirlik değeri: .90 olarak belirlenmiştir.

3.5.2.7. Ders gözlem formu- Araştırmacı notları. Gözlem notlarının analizinde betimsel ve içerik analizinden yararlanıldı. Harmanlanmış öğrenme uygulamalarının sosyal öğrenme ortamlarına aktarımının incelendiği araştırmada literatür taraması ve araştırmacının eklemeleri sonucunda tema-alt tema ve kod listeleri oluşturulmuştur.

Bulgular bu liste ile ilişkilendirilerek sunulmuştur (Tablo 3.20.). Gözlem sırasında, betimsel ve içerik analizleri sürecinde araştırmacı ön yargısına karşı sık sık alan uzmanından yardım alınmıştır. Araştırmada kolaylık sağlanması açısından NVivo 8.0 bilgisayar programı kullanılmıştır. Ayrıca güvenilirlik hesaplaması için Miles ve Huberman’ın (1994) önerdiği güvenirlik formülünden yararlanılmıştır. Gözlem formu tutarlık yüzdesi: .88; gözlemler arası uyuşma yüzdesi - güvenirlik değeri: .93 olarak belirlenmiştir.

Tablo 3.20. Harmanlanmış Öğrenme Uygulamaları Tema-Alt temalar ve Kod listeleri

Temalar Alt Temalar Kodlar

Uygulama Süreci

Sınıf ortamı -oturma düzeni, güneş ışıkları, teknik malzemeler Rol ve

Sorumluluklar

-derse katılım, ödevlerini yapma, blog takibi, araştırma, grup arkadaşlarının takibi, sınıf içi davranışlar

Yöntem ve Teknikler

-anlatım, soru-cevap, web tabanlı, örnek olay, araştırma, beyin fırtınası, tartışma

Araç-Gereç ve Materyaller

-sunu, akıllı tahta, bilgisayar, video, resimler, düz yazı, blog kullanımı, internet kullanımı, ders kitapları, animasyon, makaleler, güncel haberler

İnternet Çalışmaları

-blogların kullanım durumları (aktif katılım gösterenler-pasif kalanlar gibi),düz yazı-resim-video paylaşımlarına göre en çok tercih edilen bloglar

(devamı arkadadır)

Tablo 3.20. Harmanlanmış Öğrenme Uygulamaları Tema-Alt Temalar ve Kod listeleri (devamı)

Temalar Alt Temalar Kodlar

Uygulama Sürecine İlişkin Geribildirimler

Öğrenme-öğretme süreci

Olumlu Olumsuz

-daha çok bilgiye ulaşma, düşünceleri açıkca ifade edebilme, farklı bakış açısı, görüş geliştirme,

verimli ders işleme (derinlemesine-araştırma odaklı), eleştirel düşünme, çevrim içi ortamda rahatça konuşma, çevrim içi ortamda bilgi paylaşımı, kalıcı, etkili, sürekli öğrenme, etkili öğrenme, sorgulama, sorularına kolay cevaplar bulabilme, kaynak taramayı öğrenme ve kaynakça belirtme, akademik yazıları okuma, konuları pekiştirme, eğlenceli öğrenme, eğlenceli ders işleme, mutluluk ve heyecan verici dersler, öz değerlendirme yapma, başarılı arkadaşlar ile çalışabilme, onların bilgilerinden faydalanma, ders yönelik ilgi artışı, derse yönelik motivasyon artışı

grup içinde zayıf öğrencilerin idare edilmesi, internette bilgilerin içinde kaybolma, uygulamalara alışmak, internet ve bilgisayara ulaşma sorunları,

araştırmanın stresi, notla değerlendirme stresi, blog kullanımı yerine farklı ortam düzenlenebilirdi

İletişim ve etkileşim

-Öğrenci-öğrenci (grup içi, gruplar arası), Öğrenci-öğretmen, kültürel etkileşimler, olumlu dönütler alma-verme, duygusal ortam, tartışma süreçleri, söz hakkı, bireysellik, işbirliği, Sosyal yapılandırma açısından yakınsal gelişim alanına etkisi

Araştırmacı -Ders gözlem formu ve araştırmacı notları verilerinden alıntılar yapılır Öğretmen -Görüşme formundan alıntılar yapılır

Kapsam -yeterli, keyifli, daha detaylı işlenebilme, yetersiz Değerlendirme

-uygun ve etkili değerlendirme yapıldı, kısmen yeterli, farklı değerlendirme işlemleri kullanılabilirdi, ölçek kullanımları, planın tamamlanma süresi, öğrencilerin grup arkadaşlarına göre

değerlendirme yapılmasına yönelik ifadeleri

Programın Etkili Olmasına Yönelik Kanıtlar Öğrenme ürünleri

-sosyal medya araçlarının derslerde kullanımı, internet desteği sağlama, bilgi paylaşımları (öğrenci-öğrenci etkileşimleri sonucu öğrenilenler), düzenli geribildirim verilmesi, araştırmaya teşvik, akademik bilgilere ulaşmayı teşvik etmesi, öğrencilerde düzenli, planlı ders çalışma, -bilişsel ve duyuşlar hedeflere büyük ölçüde ulaşılmış olması, öğrencilerin derste öğrendiklerini günlük yaşama

aktardıklarının görülmesi, zayıf öğrencilerin derse ilgisinin artması, olumlu akran etkileşimlerinin görülmesi, derslerin kolay kavranması, eğlenceli olması, öğrencilerin sadece internet kullanımı ile yalnızlığa itilmemiş olması, motive edici

Kullanılan ölçeklerin yorumları

-akademik başarı testi, kalıcılık, çevre okuryazarlığı, yansıtıcı düşünme ölçeği,

Tablo 3.20’de harmanlanmış öğrenme için oluşturulan tema, alt temalar ve kodlar verilmiştir. Tablo 3.20 incelendiğinde uygulanan programın etkililiği için; uygulama süreci, uygulama sürecine ilişkin geri bildirimler ve sonrası olmak üzere üç ana madde belirlendiği görülmektedir. Her bir tema için istenilen kodlar belirlenmiş ve toplanan verilerden elde edilen bulgulara göre analiz edilmiştir.