Nicel Verilerin Toplanması

3.3.2.1.Anketin Hazırlanması ve Geliştirilmesi

Nicel veri toplanması aşamasında, seçmeli müzik dersleri programına ilişkin öğrenci görüşlerini almak amacıyla alan yazın, uzman görüşleri ve nitel çalışma sonucunda edinilen öğretim elemanı görüşleri alınarak, araştırmacı tarafından geliştirilen anket kullanılmıştır. Veri toplama aracı katılımcı grupların özellikleri dikkate alınarak, uygulanan programa ilişkin görüşleri saptayacak şekilde yapılandırılmıştır.

Araştırma problemlerine verilen cevapların niteliği, anketin niteliğine bağlıdır. Bu açıdan anketlerin geliştirilme sürecinde ölçme değerlendirme alanının, bir anket geliştirme süreci konusundaki öngördüğü her adım eksiksiz olarak takip edilerek hazırlanmış ve bu süreçte tüm geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır.

Seçmeli müzik dersleri programının genel durumuna ilişkin öğrenci anketinin geliştirilme sürecinde takip edilen aşamalar aşağıdaki gibidir.

1. Aşama: Problemi Tanımlama (Amaç ve Soruları Belirleme) 2. Aşama: Madde Yazma (Taslak Form Oluşturma)

3. Aşama: Uzman Görüşü Alma ve Ön Uygulama Formu Oluşturma 4. Aşama: Ön Uygulama ve Analizler (Büyüköztürk, 2009, s. 127).

52

Araştırmaya konu olan amaç kapsamında geliştirilen anketler ile cevaplanacak olan problem; "Üniversitelerde seçmeli güzel sanatlar müzik dersi programına ilişkin öğrenci görüşleri nedir?" olarak belirlenmiştir. Anket geliştirmenin her adımı bu problem cümlesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Belirlenen amaca uygun olarak, madde yazma sürecinde üç kaynaktan beslenilmiştir. Bu kaynaklardan ilki, alan yazın, ikincisi uzman görüşleri ve diğeri nitel çalışma sonucunda edinilen öğretim elemanı görüşleridir.

Bir anketin kim tarafından hangi amaçla gerçekleştirildiğinin, katılımcılar ile paylaşılması, daha geçerli veriler elde etmek başta olmak üzere pek çok açıdan bir gereklilik olarak değerlendirilebilir. Bu nedenle taslak anketin ilk sayfası adayları bilgilendirici bir yönergeye ayrılmıştır. Bu yönergeyle araştırmanın amacı belirtilmiş, adayların maddeleri cevaplandırması sürecine yönelik istek ve beklentiler ifade edilmiştir. Ayrıca her bölümün başında söz konusu bölüme yönelik bilgilendirme yönergelerine yer verilmiştir. Alan yazın, uzman görüşlerinin ardından oluşan anket, ön uygulamaya hazır hale getirilmiştir. Taslak anket formu geçerlik ve güvenirlik derecesini yükseltmek amacıyla 2013-2014 eğitim-öğretim yılı güz döneminde, Bolu İzzet Baysal Üniversitesi ve Eskişehir Anadolu Üniversitesinde öğrenim gören ve seçmeli müzik dersini alan öğrencilerine pilot uygulamaya tabi tutulmuştur. Taslak anket formu pilot uygulama kapsamında 160 katılımcı üzerinde uygulanmıştır. Söz konusu uygulama verilerinin güvenirliğini belirlemek amacıyla Cronbach’s Alpha (α) analizi gerçekleştirilmiştir. Analizde SPSS 21.0 istatistik paket programı kullanılmıştır.

Her bir boyuta ilişkin oluşturulan soru sayıları ve bu ölçeklerin güvenilirlik (α) değerleri aşağıda tablo-2’de sunulmaktadır.

Tablo 2. Pilot Uygulama Güvenilirlik Analizi Sonuçları

Boyutlar Soru Sayısı Cronbach’s Alpha

(α) 1. Dersin Amaçları 17 0.877 2. Dersin İçeriği 13 0.891 3. Öğrenme-Öğretme 17 0.932 4. Dersin Değerlendirilmesi 13 0.941

53

Tüm Ölçek (Toplam: 60) 0.964

Tablo-2’de görüldüğü gibi pilot uygulama çalışmalarının güvenirlik analizi sonucu 0,964 olarak tespit edilmiştir. Literatürdeki çalışmalarda üst düzeyde önerilen sınır değeri 0.70 olduğundan, elde edilen değerlerin üst düzeyde güvenilir olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra tüm ölçek geçerliliğinin test edilmesi sonucunda ulaşılan 0.964 değeri de, ölçeğin bütün olarak geçerli bir yapıda olduğunu göstermektedir.

Kapsam geçerliğini sağlamak amacıyla anket maddeleri için program geliştirmede, ölçme değerlendirmede ve müzik eğitiminde alan uzmanlarının görüşlerine başvurulmuştur. Anketin yapısını belirlemek amacıyla, ankette yer alan maddelerin faktör analizi yapılmış ve anketin tek boyutlu olduğu saptanmıştır.

Çalışmanın daha sonraki aşamasında kullanılan bu sorular, dış geçerliliğin sağlanması açısından önem taşımaktadır. Böylelikle, farklı örneklemlerde uygulanma kriterinin sağlanması, çalışmada kullanılan ölçeğin dış geçerliliğinin sağlanması açısından temel koşulun yerine getirildiğinin en büyük göstergesidir. Ön uygulama çalışması kapsamında sorular iç geçerlilik açısından değerlendirildiğinde, soruların oluşturulmasında ilgili literatürün temel alınması, uzman eğitimci kişilerin, fikirlerinin de dikkate alınması ve nitel çalışmadan elde edilen öğretim elemanı görüşleri sonucunda geçerli bir yapı elde edildiği düşünülmektedir. Ölçek kapsamında oluşturulan boyutlar, bir müzik dersi programının genel kapsamı altındaki öğeler dikkate alınarak oluşturulmuştur.

Çalışma kapsamında oluşturulan ön anket formundaki sorular, ilgili öğretim elemanları ile değerlendirildikten sonra, sorular hakkındaki ortak kararlarından yararlanarak öğrencilere uygulanacak anketin son hali belirlenmeye çalışılmıştır. Bununla beraber, oluşturulacak anket formundaki soru sayısının azaltılması da amaçlanmıştır. Taslak anket formunda, 56 maddeden oluşan soru sayısı, öğretim elemanlarıyla yapılan görüşmelerden elde edilen sonuçlar doğrultusunda anketin soru sayısı 46 maddeden oluşmuştur. Bu kapsamda araştırmaya konu olan başlıklara yönelik olarak uzmanlar tarafından ortak kararlarla belirlenen sorular aşağıda tablo-3’de görülmektedir.

54

Tablo 3. Öğretim Elemanı Görüşleri Anket Oluşturma

Program Öğeleri No Maddeler f % N A maç la r

S1. Müziğin kuramsal bilgilerini (nota, müzik işaretleri v.b.) öğrenmektir. 7 50 14 S2.* İlgi ve istekleri doğrultusunda çalgı tanıyabilmek ve çalabilmektir. 6 42.8 14 S3. Müzik –okuryazarlığı kazanabilmektir. 14 100 14 S4. Seçici bir müzik dinleyicisi yetiştirmektir. 14 100 14 S5. Ulusal müzik kültürümüzü tanıyabilmektir. 14 100 14 S6. Evrensel müzik kültürünü tanıyabilmektir. 8 57.1 14 S7. Müzik türleri hakkında bilgi sahibi olabilmektir. 6 42.8 14 S8.* Ses ve ses eğitimi (şan eğitimi) bilgilerini kavrayabilmek ve

uygulayabilmektir. 1 7.14 14 S9.* Birlikte şarkı söyleyebilme (koro) eğitimi becerilerini kavrayabilmek ve

uygulayabilmektir. 3 21.4 14 S10.* Müzik tarihi hakkında bilgi sahibi olabilmektir. 5 35.7 14

İç

er

ik

S1. Alana özgü müziksel bilgiler kazanmaya yönelik konuları kapsamaktadır. 7 50 14 S2.* İstedikleri bir çalgıyı tanımaya ve çalmaya yönelik teknik bilgileri içeren _{konuları kapsamaktadır.} 6 42.8 14 S3. Müzik dinleme, müziksel beğeni kazanmaya yöneliktir. 14 100 14 S4. Canlı dinletiler yapılmaktadır. 8 57.1 14 S5. Ulusal müzik kültürünü tanımaya yönelik konuları kapsamaktadır. 14 100 14 S6. Evrensel müzik kültürünü tanımaya yönelik konuları kapsamaktadır. 8 57.1 14 S7. Müzik türlerini anlatan konuları kapsamaktadır. 6 42.8 14 S8.* Ses bilgisi ve ses eğitimi konularını kapsamaktadır. 2 14.2 14 S9.* Toplu ses eğitimi ( koro ) çalışmalarını kapsamaktadır. 3 21.4 14 S10.* Müzik tarihi bilgilerini içeren konuları kapsamaktadır. 5 35.7 14 S11. Öğrenciler konserlere götürülmektedir. 14 100 14

Ö ğr en me -Ö ğr et me S ür ec i

S1. Önerilen yöntem ve teknikleri içeriğe uygundur. 14 100 14 S2. Öğrencinin ilgisini çekecek niteliktedir. 14 100 14 S3. Öğrenmeyi kolaylaştırıcı şekilde düzenlenmiştir 14 100 14 S4. Öğrencinin etkin bir rolde bulunduğu dersler işlenmektedir. 7 50 14 S5. Yeni öğretim yöntemlerinden yararlanılmaktadır. 7 50 14 S6.* Çalgı çalmaya ve teknik özelliklerini vermeye yönelik bireysel dersleri _{içermektedir.} 6 42,8 14 S7. Etkinlikler öğrencilerle birlikte gerçekleştirilebilir niteliktedir. 9 64,2 14 S8.* Dersler anlatıma dayalı işlenmektedir. 6 42,8 14 S9. Canlı dinletiler yapılmasını kapsamaktadır. 8 57,1 14 S10. Öğrencileri konser, dinleti v.b etkinliklere götürmeyi kapsamaktadır. 14 100 14 S11.* Öğrenme-öğretme sürecinde görsel işitsel araçlardan (cd, kaset, video,

bilgisayar, projeksiyon v.b) yararlanılmaktadır. 14 100 14 S12. Dönem içerisinde konserler hazırlanmaktadır. 8 57,1 14 S13. Öğrenci ve öğretim elemanı arasındaki etkileşimi sağlayacak niteliktedir. 9 64,2 14

D eğ er le nd ir me Sü re ci

S1. Öğrencilerin öğrenme sürecindeki gelişimlerini belirleyecek niteliktedir. 10 71,4 14 S2.* Öğrencilerin güçlü oldukları yönlerini ortaya çıkaracak niteliktedir. 6 42,8 14 S3.* Öğrencilerin iletişim kurma becerilerini geliştirecek niteliktedir. 3 21,4 14 S4. Öğrenciyi özgün çalışmalara teşvik etmektedir. 6 42,8 14 S5. Öğrenci düzeyine uygundur. 14 100 14 S6. Öğrencilerin bir bütün olarak değerlendirilmesini sağlayacak niteliktedir. 8 57,1 14 S7. Sadece öğretimin sonunda değil öğretim sürecinde de yapılmaktadır. 14 100 14 S8. Öğrencilerin öğrendiklerini gösterebilmeleri için alternatif ölçme ve _{değerlendirme tekniklerini sunmaktadır.} 14 100 14 S9. Öğrencilere öğrendiklerini sergileme olanağı vermektedir. 7 50 14 S10. Öğrencilerin ezber bilgileri yerine uygulayabildiği bilgilerinin ölçülmesini ön _{planda tutmaktadır.} 7 50 14 S11. Öğrencinin bilgilerini tekrar gözden geçirmesine yönelik hazırlanmıştır. 7 50 14 S12.* Ezber bilgiler ön plandadır. 6 42,8 14

* Öğretim elemanı görüşlerinin topluca değerlendirilmesi sonrasında elenen madde

Uygulamanın nitel kısmında yapılan görüşmelerde, öğretim elemanlarının %50’sinin katıldığı maddelerin soru olarak belirlenmesi düşünülmüş ve öğrencilere uygulanacak ankete son hali verilmiştir. Bu kapsamda elde edilen görüşler çerçevesinde seçmeli müzik dersleri programının öğelerine ilişkin oluşturulan soruların kodlaması yapılmıştır. Program öğelerinin kodlaması yapılırken Amaçlar (AMA), İçerik (ICE), Öğrenme ve Öğretme

55

Süreci (OGR), Değerlendirme Süreci de (DEG) olarak verilmiştir. Seçmeli müzik dersleri program öğelerine ilişkin kodlaması yapılarak oluşturulan sorular aşağıda gösterilmektedir.

Tablo 4. Öğrenci Anketi Son Şekli Program

Öğeleri Soru Kodu Sorular

Am

aç

lar

AMA1 Bu dersin amacı, müziğin kuramsal bilgilerini (nota, müzik işaretleri v.b.) öğrenmektir

AMA2 Bu dersin amacı, müzik –okuryazarlığı kazanabilmektir.

AMA3 Bu dersin amacı, seçici bir müzik dinleyicisi olabilmemi sağlamaktır.

AMA4 Bu dersin amacı, ulusal müzik kültürümüzü tanıyabilmektir.

AMA5 Bu dersin amacı, evrensel müzik kültürünü tanıyabilmektir.

AMA6 Bu dersin amacı, müzik türleri hakkında bilgi sahibi olabilmektir.

İç

erik

ICE1 Bu dersin içeriğinde, müziksel bilgileri (notaları, müziksel işaretleri v.b.) kazanmaya

yönelik konular işlenmektedir.

ICE2 Bu dersin içeriğinde, müzik dinleme, müziksel beğeni kazanmamıza yönelik dinletiler

yapılmaktadır.

ICE3 Bu dersin içeriğinde, canlı dinletiler yapılmaktadır.

ICE4 Bu dersin içeriğinde, ulusal müzik kültürünü tanımaya yönelik konular işlenmektedir.

ICE5 Bu dersin içeriğinde, evrensel müzik kültürünü tanımaya yönelik konular işlenmektedir.

ICE6 Bu dersin içeriğinde, müzik türlerini anlatan konular işlenmektedir.

ICE7 Bu dersin içeriğinde, konserler ve etkinlikler konuları işlenmektedir.

Öğ re nm e- Öğ re tme S üre ci

OGR1 Bu derste kullanılan yöntem ve teknikler içeriğe uygundur.

OGR2 Bu ders, öğrenme isteği uyandıracak niteliktedir.

OGR3 Bu dersin işlenişi öğrenmemi kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiştir.

OGR4 Ders anlatımlarında bizim etkin bir rolde bulunduğumuz şekilde işlenmektedir.

OGR5 Bu dersin öğrenme-öğretme sürecinde yeni öğretim yöntemlerinden yararlanılmaktadır.

OGR6 Bu dersin öğrenme-öğretme süreci, etkinliklerle birlikte gerçekleşmektedir.

OGR7 Bu dersin öğrenme-öğretme sürecinde, canlı dinletiler yapılmaktadır

OGR8 Bu dersin öğrenme-öğretme sürecinde, konser, dinleti v.b etkinliklere gidilmiştir.

OGR9 Bu dersin öğrenme-öğretme sürecinde, görsel işitsel araçlardan (cd, kaset, video,

bilgisayar, projeksiyon v.b) yararlanılmıştır.

OGR10 Bu dersin öğrenme-öğretme sürecinde, dönem içerisinde konserler hazırlanmaktadır.

OGR11 Bu ders, öğretim elemanıyla karşılıklı etkileşimle işlenmektedir.

De

ğe

rlen

dirme

DEG1 Bu dersin değerlendirme süreci, müzikle ilgili gelişimlerimi belirlemektedir.

DEG2 Bu dersin değerlendirme sürecinde özgün çalışmalara yer verilmektedir.

DEG3 Bu dersin değerlendirme sürecinde, öğrendiğim konular dikkate alınmaktadır.

DEG4 Bu dersin değerlendirme süreci, sınıfça bir bütün olarak değerlendirilmemi

sağlamaktadır.

DEG5 Bu dersin değerlendirme süreci, sadece öğretimin sonunda değil öğretim sırasında da

yapılmaktadır.

DEG6 Bu dersin değerlendirme sürecinde alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri

kullanılmıştır.

DEG7 Bu dersin değerlendirme süreci, öğrendiklerimi sergileme (konser, v.b.) olanağı

vermektedir.

DEG8 Bu dersin değerlendirme süreci, ezber bilgilerimin yerine uygulayabildiğim bilgilerimin

ölçülmesini dikkate almaktadır.

DEG9 Bu dersin değerlendirme süreci, bilgilerimi tekrar gözden geçirme fırsatı vermektedir.

DEG10 Bu dersin değerlendirme süreci sadece ezber bilgilerimin ölçülmesini dikkate

almaktadır.

Alan yazın, uzman görüşleri, ön uygulama çalışması ve nitel çalışma sonucunda edinilen öğretim elemanı görüşlerinden sonra uygulamaya yönelik olarak son şeklini alan öğrenci anketi beş bölümden oluşmaktadır. Öğrenci Anketi;

56 1-Ders Hakkında Öğrenci Görüşleri,

2-Dersin Amaçları, 3-Dersin İçeriği,

4-Öğrenme-Öğretme Süreci

5-Değerlendirme Süreci olmak üzere 5 boyutta öngörülerek oluşturulmuştur.

Anketin ilk sayfası adayları bilgilendirici bilgiler ve öğrencilere ilişkin kişisel bilgilere yer verilmiş, anketin birinci bölümünde seçmeli müzik dersi hakkında öğrenci görüşlerini almak amaçlı sorular yer alırken, diğer bölümlerde ise programın amaç, içerik, öğretme- öğrenme süreçleri ve değerlendirme boyutlarına ilişkin sorular yer almıştır. Ankette programın uygulanma durumuna ilişkin görüşlerini yansıtabilecekleri 46 maddeden oluşan sorular ve “1-Hiç Katılmıyorum”, “2-Katılmıyorum”, “3-Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum”, “4-Katılıyorum” ve “5-Tamamen Katılıyorum” seçeneklerinden oluşan likert tipi dereceleme ölçeği yer almaktadır. Her bölümde, programın boyutlarına, programın güçlü ve zayıf yanlarına ve önerilerine ilişkin öğrenci görüşlerini belirlemek amacıyla 1 açık uçlu soruya yer verilmiştir. Açık uçlu sorularla hem programı genel olarak betimlemek hem de katılımcıların programın geliştirilmesine ilişkin önerilerini almak amaçlanmıştır.