4.4 Araştırmanın Bulguları
4.4.2. Muhasebe Meslek Mensuplarının Etik Eğitimi Profili
4.4.6.2. Muhasebe Meslek Mensubunda Olması Gereken Etik Davranışları
Muhasebe meslek mensuplarının sahip oldukları farklı eğitim düzeylerine göre, meslek mensubunda olması gereken etik davranışlara ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir farkın olup olmadığı tek yönlü varyans analizi yapılarak araştırılmış sonuçlarına Tablo- 16’da yer verilmiştir (bkz. Ek- 7).
Araştırmaya katılan 102 meslek mensubuna yöneltilen yargılara verdikleri cevaplar sonucunda, yüksek lisans eğitim alan meslek mensuplarının “Üniversitede verilen muhasebe eğitimi mevcut mevzuatı ve mevzuattaki son gelişmeleri yakından takip eden bir sistemdir.” yargısına ilişkin görüşleri (X=4.78), farklı düzeylerde eğitim gören muhasebe meslek mensuplarına göre daha olumludur. Buradan hareketle, eğitim düzeyi yüksek olan meslek mensuplarının üniversitelerdeki muhasebe eğitimi konusundaki görüşleri eğitim düzeyi daha düşük olan meslek mensuplarına göre daha yüksek bir algılayış düzeyi sergilemektedir.
Ayrıca anket çalışmasına katılan 102 denekten yüksek lisans mezunu olan %9’luk kısmın,
1. “Muhasebe mesleğinin temelinde ilgili taraflara doğru, güvenilir ve tarafsız bilgi sunmak vardır.”
2. “Muhasebe meslek mensubu, yasal olarak zorunlu olmadığı sürece müşterilerine ait bilgileri açıklamamalıdır.”
3. “Muhasebe meslek mensubunun tuttuğu kayıtlar doğru ve anlaşılır olmalıdır.”
4. “Muhasebe meslek mensubu mesleki faaliyetlerini ilgili yasalar ve standartlara uygun olarak yerine getirmelidir.”
5. “Bir mükellefe ait defter ve kayıtları düzenli olarak bağımsız denetimden geçirilmelidir.”
yargılarına ilişkin görüşleri eğitim düzeyi daha düşük olan meslek mensuplarına göre daha olumludur. Bu olumlu fark Tablo-16’da sunulmuştur (bkz. Ek–7). İstatistiksel olarak da eğitim düzeylerine göre ortaya çıkan bu algılayış farklılıkları arasında anlamlı bir fark bulunmuştur(p<0.05).
Buna göre, eğitim düzeyi yüksek olan meslek mensuplarının mesleki faaliyetleri yerine getirirken ortaya koydukları davranışlarda eğitim düzeyi daha düşük olan meslek mensuplarına göre etik davrandıkları ve eğitim düzeyinin etik davranışı algılama düzeyi üzerinde etkili olduğu görülmektedir.
SONUÇ
Etik kavramı birçok alanla ilgili olarak, 2500 yıl öncesinden beri tartışılmaktadır. Muhasebe biliminde de, etik davranışa duyulan ihtiyacın artması nedeniyle etik ile ilgili tartışmalar 2000’li yıllardan sonra daha da önem kazanmıştır. Yapılan bu çalışmada, dünyada ve Türkiye’de muhasebe mesleği açısından meslek etiği ve meslek etiği eğitimi ele alınacak, yapılan anket araştırması ile de farklı eğitim düzeyine sahip olan meslek mensuplarının etik ilkeleri algılayış farklılıkları ortaya konulmaktadır.
Muhasebe mesleğinin gelişmesi, toplumda hak ettiği yere gelebilmesi ve en önemlisi sadece bir çıkar grubunun değil önce toplumun sonra da diğer grupların çıkarlarını sağlayacak şekilde mesleki faaliyetlerini yerine getirmeleri şüphesiz mesleği icra edenlerin kişisel yeteneklerine ve bu kişilerin eğitimine sıkı sıkıya bağlıdır.
Muhasebe meslek eğitimi, bu eğitimi alan kişilerin mesleki bilgi ve becerilerinin yanında etik değerleri de kapsayacak şekilde olmalıdır. Çünkü bir meslek dalına ilişkin etik kuralların mesleki eğitim ile meslek mensuplarına aktarılabilmesi ve bu kurallara uyumun sağlanabilmesi bir yandan o meslek mensuplarına duyulan güveni arttırırken diğer yandan meslek mensuplarının bazı mesleki faaliyetlerde kişisel düşünce ve iradeyle hareket etmesine engel olacaktır. Mesleki eğitimde, muhasebe meslek mensuplarına, mesleki ve yönetsel kararların doğuracağı etik sonuçları değerlendirebilecek düzeyde mesleki etik ilkeler öğretilmelidir.
Meslek etiği, bir mesleğin icrası sırasında toplum yararı gözetilerek uyulması gereken davranış kuralları olarak tanımlanabilmektedir. Dolayısıyla meslek etiği,
faaliyet sonuçlarının toplumun çıkarını etkileyecek olan muhasebe mesleğinden ayrılması mümkün değildir. Muhasebe ile ilgili çeşitli kuruluşlar tüm dünyada ve ülkemizde meslek etiğinin oluşturulması için çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Ancak, yapılan tüm çalışmalara hatta etik dışı davranışı engellemek amacıyla koyulan ceza ilkelerine rağmen uygulamada ortak bir meslek etiği düzenlemesi geliştirilememiştir. Çünkü muhasebe meslek etiğinin oluşturulması için meslek örgütlerince çeşitli düzenlemeler yapılsa da anlaşılması ve uygulanması oldukça güç olmaktadır. Bu durum etik eğitiminin öncelikle meslek okullarında ve üniversitelerde verilmesinin önemini ortaya koymaktadır.
Yapılan anket araştırması da, mesleki eğitim ve etik eğitimi almış olan meslek mensuplarının etik ilke ve davranışlara karşı olan tutum ve algılayış düzeylerinin daha iyi olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Çalışmanın amacına yönelik olarak 4. bölümde yapılan anket çalışmasının analizleriyle elde edilen anket sonuçlarına ilişkin değerlendirmeler ve öneriler ise şöyle özetlenebilir:
• Meslek mensuplarının ‘eğitim düzeyleri ve etik eğitimi alıp
almadıkları’ konusundaki sorulara verilen cevaplardan da anlaşıldığı gibi %58’nin belli bir düzeyde etik eğitimi aldıkları, %81’ nin en az lisans mezunu oldukları ve bu düzeyde etik eğitimi aldıkları anlaşılmıştır. Bu anlamda, ‘meslek etiği’ eğitimi üniversitelerde kısmen yapılmakla birlikte bu eğitimin yeterli olup olmadığı irdelenmelidir.
• Muhasebe meslek etiği, finansal raporların güvenirliliğini
sağlayan, muhasebe mesleğinde davranışlara yön veren ahlak kurallarıdır. Meslek mensuplarının meslek etiğinin ne olduğuna dair algılayış düzeylerini ortaya koymak amacıyla verilen önermelere ilişkin cevaplar meslek etiği eğitimi almış olan meslek mensuplarında daha olumludur Ayrıca, yüksek lisans düzeyinde eğitim alan meslek mensuplarının daha düşük düzeyde eğitime sahip meslek mensuplarına göre meslek etiğinin ne olduğuna yönelik algılayış düzeyleri daha
yüksek olmaktadır. . Bunun sonucunda, etik eğitimi almanın ve eğitim düzeyinin meslek etiğinin ne olduğunu doğru algılamada önemli olduğu söylenebilir.
• Meslek etiğinin gelişmesinde meslek mensuplarını etkileyen
faktörlerin ne olduğu konusunda yöneltilen sorulara ilişkin verilen cevaplarda ailenin etkili bir faktör olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca, yüksek lisans eğitimi alan meslek mensuplarının meslek etiğinin gelişmesinde “aile, eğitim, toplumsal faktörler, mesleki kuruluşlar, mesleki çevre, dini inançlar” oldukça etkili bir faktördür. Buna göre, eğitim seviyesi yüksek olan meslek mensupları ile etik eğitim almış meslek mensupları, meslek etiğinin gelişmesinde aile faktörünün önemli olduğu algısına sahiptirler.
• Muhasebe meslek etiği, meslek mensuplarının mesleki
faaliyetlerini yerine getirirken dürüstlük, tarafsızlık- bağımsızlık, sır saklama- güvenilirlik, mesleki yeterlilik ve mesleki özen ilkelerine bağlı hareket etmelerini içerir. Yapılan anket çalışmasının analizinden çıkan sonuçlara göre, meslek etiği eğitimi almış olan meslek mensuplarının bu ilkelere bağlı faaliyetlerde bulunma gerekliliğini algılayış düzeyleri daha yüksektir. Buradan hareketle, meslek etiği ilkelerinin faaliyetlere yansımasında etik eğitiminin önemli olduğu söylenebilir. Ayrıca, lisans eğitimi alanların “dürüstlük, mevzuatı takip etme, mükellefi yanlış bilgilendirmeme, sır saklama ve tarafsızlık” ilkelerine yönelik algılama düzeyleri, daha düşük düzeylerde eğitim alan meslek mensuplarının algılama düzeylerine göre daha yüksek bulunmuştur. Buna göre, sahip olunan eğitim düzeyinin meslek etiği ilkelerine bağlı faaliyet göstermede etkili olduğu söylenebilir.
• Meslek etiği ilkelerine bağlı hareket eden meslek
mensuplarının, etik dışı davranışa engel olması, müşterilerinin isteği doğrultusunda işletmenin mali tablolarında hiçbir şekilde değişiklik yapmaması, yasal olarak zorunlu olmadığı sürece müşterilerine ait
bilgileri açıklamaması gerekir. Analize katılan meslek mensuplarına yöneltilen etik davranışın ne olduğu konusunda ki önermelerden çıkan sonuçlara göre meslek etiği almış olan meslek mensuplarının bu davranış biçimlerini algılama düzeyleri daha yüksektir. Bu durumda, mesleki faaliyetleri yürütürken etik davranışlarda bulunmanın etik eğitimi sayesinde geliştirilebildiği söylenebilir. Ayrıca, çıkan analiz sonuçlarına göre etik davranışların neler olduğuna ilişkin algılayış düzeyi sahip olunan eğitim düzeylerine göre farklılaşma göstermiştir. Eğitim düzeyi yüksek olan meslek mensuplarının daha düşük eğitim seviyesindeki meslek mensuplarına göre etik davranışları algılama düzeyleri daha yüksektir. Buradan hareketle mesleki faaliyetlerde bulunurken etik davranışlarda bulunmanın mesleki eğitim sayesinde geliştirilebileceği söylenebilir.
Sonuç olarak, muhasebe meslek mensuplarının meslek etiği ve ilkelere duyarlılıklarının eğitim düzeyleri ile ilgisinin belirlenmesini amaçlayan bu anket çalışmasında, çalışmanın yapılış amaçlarını destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır. Muhasebe meslek mensuplarının etik ilkelere olan duyarlılıklarının biçimlenebilmesi ve geliştirilebilmesi için sürekli bir meslek etiği eğitiminin ve mesleki eğitimin gerekliliği ve önemi ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, halen mesleki faaliyetine devam eden meslek mensuplarının etik ilkelere duyarlılıklarını yükseltebilmek amacıyla başta TÜRMOB olmak üzere meslek örgütlerinin düzenleyecekleri eğitimlerin yapılması gerekir. Ayrıca, bilhassa orta öğretimden başlayarak muhasebe eğitim ve öğretimi lisans, yüksek lisans hatta doktora düzeyindeki eğitim ve öğretim programlarının meslek etiği ders ve konularının yer verilmesi bir yandan muhasebe bilgilerinin kalitesini arttırabileceği gibi diğer yandan da muhasebe meslek mensuplarının güvenirlilik ve itibarlarını üst düzeye taşıyacaktır.
1. Akbulut, Yıldız(1–5 Ekim 1997).“Lisans Seviyesinde Tekdüzen Muhasebe Sisteminin
Öğretilmesine İlişkin Yaklaşımların Değerlendirilmesi”(Bildiri). Türkiye XVI.
Muhasebe Eğitimi Sempozyumu. Eskişehir.
2. Akdoğan, Habib(2003). Muhasebe Meslek Etiğinin Kamunun Aydınlatılmasında ki
Önemine Meslek Mensuplarının Yaklaşımı (Yayın No:1470).Eskişehir; Anadolu
Üniversitesi Yayınları.
3. Akdoğan, Nalân ve Aydın, Hamdi (1987). Muhasebe Teorileri (Yayın No:44). Ankara; Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları.
4. Alam, K.F.(1998). ‘Ethics and Accounting Education’. Teaching Business Ethics.
Volume 2. Sf. 262.
5. Alkan, Cevat, Doğan, Hıfzı ve Sezgin, İlhan(2001). Mesleki Ve Teknik Eğitimin
Esasları (Yayın No: 295). Ankara; Nobel Yayın Dağıtım.
6. Altuk, Vildan Evrim(2006). “Türkiye’de Muhasebe Etiği Ve Eğitimi”. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Edirne.
7. Arıkan, Yahya(2000). “Haksız Rekabet Meslek Yaşantımızın Birinci Ve Çözümlenmesi Gereken En Temel Sorunumuzdur”. Mali Çözüm Dergisi. Sayı 53. Sf. 1–8.
8. Ayboğa, Hanifi(1999). “Muhasebe - Hukuk İlişkilerinin Oluşumu”. Muhasebe
Finansman Dergisi. Sayı 11.Sf. 52–57.
9. Ayboğa, Hanifi(2003). “Globalleşme Sürecinde Ülkemizde Muhasebe Mesleği Ve Meslek Mensuplarının Eğitimi”. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi. Cilt 23 (Sayı 1). Sf. 327- 357.
10. Ayboğa, Hanifi(2006) .“Ülkemizde Muhasebe Mesleği Ve Meslek Etiği-Ahlakı”.
Marmara Üniversitesi İİBF. Dergisi. Sayı 55. Sf. 28- 43.
11. Aydın, Sinan(2007). “Muhasebe Eğitiminin İşletme Beklentilerini Karşılama
Bilimler Enstitüsü. Ankara.
12. Aymankuy, Yusuf Ve Sarıoğlan, Mehmet(2005). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Yaklaşımları Ve Balıkesir İl Merkezinde Bir Uygulama”. Balıkesir
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 8 (Sayı 11). Sf. 24- 44.
13. Aysan, Mustafa(1996). “A History Of The Accounting Profession In Turkey”. Mali
Çözüm Dergisi. Sayı 37. Sf. 1- 9.
14. Ay, Canan(2005). “İşletmelerde Etiksel Karar Almada Kültürün Rolü”. Yönetim Ve
Ekonomi Dergisi. Cilt 12 (Sayı 2). Sf. 32- 51.
15. Bektöre, Sabri(2003). “Muhasebe Mesleği, Etik Ve Enron Olayı”. Anadolu
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt XIX (Sayı 1–2). Sf. 1–9.
16. G. Boyce (2008). “The Social Relevance Of Ethics Education İn a Glabal(ising) Era: From İndividual Dilemmas to Systemic Crises”. Critical Perspectives on Accounting.
Volume 19. Sf. 262.
17. Civan, Mehmet, Yıldız, Ferah, (2004). “Globalleşme Sürecinden Muhasebe Meslek
Eğitiminin Etkilenmesi”. VI. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu Bildiri Kitabı.
16–19 Nisan 2003. İstanbul; İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Yayınları. Yayın No:49. Sf. 347.
18. Çelik, Orhan ve Gürdal, Kadir(1999). “Muhasebe Eğitiminde Kalite Arayışları Ve Akreditasyon (Eşdeğerleme) Standartları”. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. Cilt 1
(Sayı 2). Sf. 45.
19. Çiftçi, Yavuz Ve Çiftçi, Birgül (2003). “Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği (Türkiye’deki Düzenlemeler Ve Uluslar Arası Düzenlemelerle Karşılaştırılması)”.
Muhasebe Ve Denetime Bakış Dergisi. Sayı 10. Sf. 87–88.
20. Daştan, Abdülkerim(2009). “Etik Eğitiminin Muhasebe Eğitimindeki Yeri ve Önemi: Türkiye Değerlendirmesi”. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. Sayı 1. Sf. 286.
Kalitesini Arttırma Yollarına İlişkin Bir Yaklaşım: Öğrenme Stilleri”( Bildiri) . 23.
Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu. Antalya.
22. Disanlı, Ziya(1995). “Meslek Mensuplarını Yasal Hakları, Yükümlülükleri ve
Karşılaştıkları Güçlükler”. I. Türkiye Muhasebe Ve Denetim Sempozyumu Bildiri Kitabı. 6–8 Nisan. Silivri; İSMMMO Yayınları.
23. Çürük, Turgut ve Doğan, Zeki(2002). “Muhasebe Ders ve İçeriklerinin Verilme Düzeyleri Konusunda İşletmelerin Üniversitelerden Taleplerinin Tespitine İlişkin Bir Araştırma”. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. Cilt 17 (Sayı 1). Sf. 107- 126.
24. Dönmez, Adnan, Berberoğlu, Başak ve Ersoy, Ayten (2005). Ülkemiz Bağımsız Dış Denetim Standartlarının ABD Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları-AB Sekizinci Yönergesi ve Uluslararası Denetim Standartlarıyla Karşılaştırılması. Akdeniz
Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. Sayı 9. Sf. 52–78.
25. Durkheım, Emile(2004). Ahlak Eğitimi. (Çeviren: Oğuz Adanır).İzmir. Dokuz Eylül Yayınları. Birinci Baskı.
26. Eisen J. Peter(2007). Accounting ( 5. Edition ).ABD. Barron’s Publishing.
27. Ergün, Halil Ve Gül, Kudret (2005). “Muhasebe Mesleği Etik Kuralları Ve Bu Kuralların Meslek Mensuplarınca Algılanışı”. Mufad. Sayı 25. Sf. 144- 153.
28. Erol, Mikail(2007). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Sundukları Hizmetlerin Mükellefleri Tatmin Eden Özelliklerini Belirlemeye Yönelik Ampirik Bir Çalışma”.
Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi. Sayı 12. Sf. 244- 251.
29. Ertaş, Fatih Çoşkun(2002). İşletmelerde Muhasebe Organizasyonu Ve Muhasebe
Mesleği (1. Baskı). Ankara; Seçkin Yayıncılık.
30. Gül, Kudret Ve Ergün, Halil(2003). “Muhasebe Mesleğinde Etik”. Muhasebe Ve
Denetime Bakış Dergisi. Sayı 10. Sf. 79- 95.
31. Güvemli, Oktay(1995). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi (Yayın No:1). İstanbul; Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim Ve Dayanışma Vakfı.
Education Without Indoctrination”. Journal Of Bussiness Ethics. Volume 12. Sf.236
33. İşgüden, Burcu Ve Çabuk, Adem (2006). “Meslek Etiği Ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerine Etkileri”. Balıkesir Üniversitesi. Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 9 (Sayı
16). Sf. 60- 84.
34. İşgüden, Burcu(2007). “Sosyal ve Kültürel Değerlerin Muhasebe Meslek Etiği
Üzerine Etkileri”. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü. Balıkesir.
35. Kırel, Çiğdem (2000). “Örgütlerde Etik, Ahlak Ve Sosyal Sorumluluk Kavramına Kültürel Yaklaşımlar”. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi. Cilt 16 (Sayı 1). Sf. 231.
36. Kirik, Zafer(2007). “Muhasebe Hata Ve Hileleri İle Muhasebe Mesleğinde Etik:
Afyonkarahisar’da Muhasebeciler Üzerine Araştırma”. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
37. Köse, Yasemin ve Saban, Metin (27–30 Nisan 2005). “Global Muhasebe Eğitiminde Uluslar arası Düzenlemeler ve Gelişmeler” (Bildiri). 24.Türkiye Muhasebe Eğitimi
Sempozyumu. Muğla.
38. Kutlu, Hüseyin Ali(2006). “Muhasebe Meslek Mensupları Ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars Ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma”. Ankara Üniversitesi SBF.
Dergisi. Sayı 5. Sf. 144.
39. Kurtcebe, Emin(2008). “21. Yüzyılda Muhasebe Mesleğinin Vizyonu”. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Denizli.
40. Leung, P. Ve Coopers, B.J.(1994). “Ethics in Accountancy; A Classroom Experience”.
Accounting Education. Volume 3. Sf. 19.
41. Marşap, Beyhan (1995). “Muhasebe Mesleğinde İş Tatmininin Türkiye Açısından
İncelenmesi”. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
42. Mintz, Steven M.(2006). “Accounting Ethics Education: Integrating Reflective Learning and Virtue Ethics”. Journal of Accounting Education. Volume 24. Sf. 97- 117.
Eğitiminde Öğretim ve Öğrenim Yöntemleri İle Ders Başarısı Arasındaki İlişki: Pilot Çalışması”. 23. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu. Antalya.
44. Oğuzkan, Ferhan(1981). Eğitim Terimleri Sözlüğü. Ankara; Türk Dil Kurumu Yayınları.
45. Öksüz, Fuat(1999). “Küreselleşme Çabaları Doğrultusunda Batı Ülkelerinin
Muhasebe Sistemindeki Gelişmeler”. IV. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyum Kitabı. 5–9 Mayıs. Antalya. İstanbul SMMM Odası Yayınları. No;30. Sf.149.
46. Öncü, Semra ve Aktaş, Hüseyin (19–23 Mayıs 2004). “Uluslararası Muhasebe Eğitimi Standartları. Üniversitelerimizin Lisans ve Lisansüstü Programlarında Muhasebe Eğitiminin Kalitesini Arttırma Yollarının Araştırılması”(Bildiri). 23. Türkiye
Muhasebe Eğitimi Sempozyumu. Antalya.
47. Özgür, Feridun(1997). Muhasebe İlkeleri (Yayın No:2229). İstanbul; İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
48. Özkol, Erdal, Kök, Dündar, Çelik, Muhsin ve Gönen Seçkin (2005). “Meslek Etiği ve Muhasebe Meslek Elemanlarının Etik İlkelere Duyarlılık Düzeylerinin Araştırılması”.
Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi. Sayı 15. Sf. 107- 124.
49. Özocak, Hulusi Ve Baş, Melih(2001). “Muhasebe Ve Denetim Mesleğinde Etik, Bağımsızlık Ve Tarafsızlık”. Mali Çözüm Dergisi. Sayı 56. Sf. 69- 77.
50. Özyürek, Hamide(2009). “Türkiye’de Muhasebe Ve Muhasebe Mesleğinin Tarihi,
Muhasebecilerin İş Tatmini, Beklentileri, Karşılaşılan Sorunlar”. Yüksek Lisans Tezi.
Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
51. Pekdemir, Recep(1999). “Türkiye’de Muhasebe Mesleği Ve Meslek Ahlakı”. Mufad.
Sayı 4. Sf. 22.
52. Sevilengül, Orhan(2001). Tekdüzen Muhasebe Sistemi İle Uyumlu Genel Muhasebe (Baskı 7). Ankara; Gazi Yayınları.
Çözüm Dergisi. Sayı 76. Sf. 200–216.
55. Selimoğlu Kardeş, Seval (1997). “Muhasebe Meslek Ahlakı (Etik) Yaklaşımı”. III.
Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu Bildiri Kitabı. 30 Nisan- 4 Mayıs. Alanya.
İSMMMO yayınları. Sf. 153.
56. Sözbilir, Naciye(2000). Türkiye Muhasebe Uygulamalarında Etiksel Boyutlar (Yayın No 26). Afyon; Afyon Kocatepe Matbaası.
57. Subaşı, Şerife(2006). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Sürekli Eğitimi Ve
Türkiye’deki Uygulamanın Değerlendirilmesi”. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
58. Süer, Murat Hüseyin( 2007). “Ticaret Meslek Liselerinde Muhasebe Eğitimi,
Muhasebe Eğitiminden Beklentiler Ve Karşılaşılan Sorunlar”. Yüksek Lisans Tezi.
İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
59. TEDMER (2006). “Türk İşgücünün İş Etiğine Yaklaşımı Araştırması Raporu” (Rapor No 2). http://www.tedmer.org.tr/default.asp?sayfa=arastirmalarimiz. Son Erişim Tarihi 20.03.2009.
60. TMMOB (2003). “Etik, Ahlak ve Mesleki Davranış İlkeleri”. Tartışma Metin Taslağı. Elektrik Mühendisleri Odası Yayınları. Ankara.
61. Toraman, Cengiz Ve Akcan, Ahmet(2003). “Muhasebe Denetiminde Etik Teori”.
Muhasebe Ve Denetime Bakış. Sayı 8. Sf. 63.
62. Tükenmez, Mine ve Kutay, Nilgün(1998). “Muhasebe Eğitiminde Meslek Ahlakının Yeri ve Önemi”. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim
ve Ekonomi Dergisi. Sayı 4. Sf.441–452.
63. Türk, Zeynep(2004). Muhasebe Meslek Ahlakı. Adana; Nobel Kitabevi.
64. TÜSİAD (2009).“ Dünyada Ve Türkiye’de İş Etiği Ve Etik Yönetimi”. Basın Bülteni (Yayın No: TÜSİAD/T–2009–06–492).İstanbul.
Anlayışlarının Belirlenmesi Ve Muğla Üniversitesi Uygulaması”. Yüksek Lisans Tezi.
Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Muğla.
66. Uslu, Selçuk(1997). “Muhasebe Mesleği Meslek Ahlakı Ve Moral Değerler”. 3.
Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu Bildiri Kitabı. 30 Nisan- 4 Mayıs. Alanya.
İSMMMO Yayınları. Sf. 8- 11.
67. Ural, Tülin, Özbirecikli, Mehmet(2003). İşletme Ve Pazarlama Etiği(1. Baskı). Ankara; Detay Yayıncılık.
68. Ülker, Sema(1997). “Almanya’da Muhasebe Mesleği, Sınıflandırılması, Yetki Ve
Sorumlulukları”. 3. Türkiye Muhasebe Denetim Sempozyumu Bildiri Kitabı. 30 Nisan-
4 Mayıs. Alanya. İSMMMO Yayınları. Sf. 18- 39.
69. Ünsal, Ahmet (2008). “İşletmelerde Muhasebe Yöneticilerinin Etiksel Karar Süreci”.
KMU İİBF Dergisi. Yıl 10. Sayı 14. Sf. 2- 19.
70. Yıldız, Fehmi(2002). Muhasebe Mesleğinde Meslek Ahlakı (Yayın No 338). İstanbul; Der Yayınları.
71. Yalkın, Koç Yüksel (2005). Genel Muhasebe İlkeler Ve Uygulamalar (Baskı 14). Ankara; Nobel Yayın Dağıtım.
72. Yayla, H. Erdoğan ve Cengiz Ekrem(2005). “Muhasebe Mesleğinin Tercih Edilmesinde Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması: Karadeniz Teknik Üniversitesi Örneği”. Muhasebe Ve Denetime Bakış Dergisi. Sayı
16. Sf. 153.
73. Yeter, Demir(2009). “İş Etiği Kavramı Ve İşletmeler Açısından Önemi”. İller Bankası Genel Md. U.İ.B. AB Ve Dış İl. MD. paribus.tr.googlepages.com/y_demir2.doc. Son Erişim Tarihi 02.02.2010.
74. Yontan, Masis Ve Sönmez Ülkü(2001). “21 Yüzyılda Muhasebenin Vizyonu Ve
Muhasebecinin Misyonu”. 5. Muhasebe Denetim Sempozyumu Bildiri Kitabı. 2–6
Education and Literature”. Critical Perspectives on Accounting. Volume 20. Sf.113. 76. Yücel, Göksel, (19–23 Mayıs 2004). “Muhasebe Eğitiminin Kalitesini Arttırmada
Eğitimcinin Rolü”(Bildiri). 23. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu. Antalya.
77. Zaif, Figen ve Aydın Karapınar(2002). “Muhasebe Eğitiminde Değişim İhtiyacı”.
Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. Cilt 4 (Sayı 3). Sf. 115- 136.
78. Zeytin, Mustafa(2007). “Bağımsız Muhasebe Meslek Mensuplarını Hata Ve Etik Dışı
Davranışlara Yönlendiren Faktörler”. Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kütahya.
79. http://www.tmud.org.tr/dokumanlar/etık-konusma.doc. Erişim Tarihi 15.10.09.
EKLER
Ek–1: Anket FormuAnket Formu
Değerli Muhasebe Meslek Mensubu,
Bu anket çalışmasındaki sorular, “Meslek Mensuplarının Etik İlkelere Duyarlılıklarının Eğitim Düzeyleri Arasındaki İlişki” konusunda araştırma yapmak amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Muhasebe Finansman Bilim Dalı Yüksek Lisans Programında danışmanım Prof. Dr. ATA ATABEY ile yürütülen tez çalışmamda kullanılacaktır. Ankette yer alan sorular tamamen bilimsel bir araştırma için kullanılacak olup, anketi cevaplayanların kimliklerine ilişkin herhangi bir bilgi içermemektedir. Anketten elde edilen veriler saklı tutulacaktır. Çalışmaya zaman ayırıp, anket sorularını cevaplandırdığınız için teşekkür ederim.
Saygılarımla
Öğr.Gör.YASEMİN SOYLU e-mail adresi: yaseminsoylu@selcuk.edu.tr
ANKET SORULARI
1- Muhasebe meslek etiği denilince ne anlıyorsunuz? Lütfen aşağıdaki ifadelere ne derece katıldığınızı belirtiniz.
İFADELER Muhasebe Meslek Etiği………..
Kurallarının ve ilkelerinin belirlenmesidir.
Muhasebe mesleğinin tüm tarafları açısından karşılıklı güven içinde yürütülmesidir.
Finansal raporların güvenirliliğini sağlayan kurallardır.
Muhasebe mesleğine davranışlara yön veren genel kabul görmüş ahlak kurallarıdır.
2- Muhasebe meslek etiği ile ilgili herhangi bir eğitim aldınız mı? 1)Evet 2) H a y ı r 3- Meslek etiği eğitimi aldıysanız, hangi düzeyde aldığınızı lütfen belirtiniz.
1)Lise 2)Önlisans 3)Lisans 4)Yükseklisans 5) Doktora 4- Üyesi olduğunuz meslek örgütü tarafından meslek etiği ile ilgili bir eğitim çalışmasına katıldınız mı?
1) Katıldım 2) Katılmadım 5- Yukarıdaki soruya ‘Katıldım’ cevabı verdiyseniz;