4. IRAK KÜRDİSTAN BÖLGESİ’NDE MUHALEFETİN FAALİYETLERİ,
4.3. Muhalefetin Geleceğe Yönelik Vizyonu
seçimlerin-deki nispi başarısından üç yıl sonra bu muha-lefetin gelecek perspektifiyle ilgili konuşmak gerçekten çok erken olabilir. Kürt seçmenin Temmuz 2009’daki seçimlerde özellikle Sü-leymaniye’deki tavrı, bölgede siyasi atmosfere hâkim olan korku ve endişe duvarının yıkıl-masının önünü açmıştır.
Bu doğrultuda partilere ve siyasi örgütlere yönelik olarak adil bir bütçe kanunun çıkarıl-ması muhalefetin çalışmalarının ilerlemesini sağlayabilir. Bu uygulama muhalefetin ken-di bütçesini halka fayda sağlayacak projelere harcamasına olanak verecektir.
Bütün bunlara ek olarak Goran Hareketi, böl-gedeki muhalefetin en büyük kanadı olmanın yanı sıra ideolojik olmayan gerçekçi bir ha-rekettir. Düşünce ve projeleri bölge halkının iyi bir geleceğe sahip olmasına odaklanmıştır.
Goran Hareketi’nin bu özelliği geniş ölçekli seçmen ve üye kitlesine sahip olmasını sağla-mıştır. Goran Hareketi’nin bu düzlemde de-vam etmesi gelecekte daha büyük başarılara kapı açabilir. Bu doğrultuda Türkiye’deki Ada-let ve Kalkınma Partisi’nin deneyiminin Irak Kürdistan Bölgesi’nde tekrarlanma olasılığı yüksektir.
Güçlü bir muhalefetin oluşması ve bunun ey-lemsel bir güce dönüşmesi durumunda halkın ilgisinin artması muhtemeldir. Muhalefetin, yolsuzlukla mücadele, bütçe, mali, iktisadi ve diğer ticari konularda şeffaflık ve vatandaşla-ra temel hizmetlerin sunulması için yöneti-me baskı yapması seçyöneti-menin muhalefete olan güveninin güçlenmesine imkân verecektir.85 Aynı zamanda, muhalefetin yüklendiği görev-de başarılı olmasının bölgegörev-deki görev-demokratik işleyiş ve siyasi hayat üzerinde olumlu etkileri olacaktır. Böylece muhalefetin önemi halk ta-rafından daha iyi idrak edilecektir.
Burada Arap ülkelerinde meydana gelen ve tek parti yönetimleri ile aile sultasına dayanan siyasi düzenlerin başarısızlığını ispatlayan devrimlerin rolü ifade edilmelidir. Şüphesiz bölgedeki olaylar Irak Kürdistan Bölgesi’ni de doğrudan etkileyecek, önümüzdeki dönem-de yönetimin köklü ıslahatlar yapmaları yö-nünde baskı aracı olacaktır. Bunun yanı sıra, vatandaşların ve muhalif güçlerin, siyasi bir gelenek olarak tekrar sokaklara inmeleri uzak bir ihtimal değildir. Muhalefet partilerinde yönetimin bir gün ele alınacağına olan inanç büyüktür.
Sonuç
Bölgede muhalefetin doğmasını geciktiren ya da engelleyen birçok neden vardır. Kürt
par-tilerinin çoğunun yönetimi elde etme isteği ve bunun için verilen mücadele, partiler arası karşılıklı güvensizlik, demokrasi ve yönetim tecrübesi eksikliği, Irak Kürdistan Bölgesi’nin mevcut yönetim hali gibi birçok neden muha-lefetin doğuşunu geciktirmiştir.
Ancak son dönemde Irak Kürdistan Bölgesi’nden yaşananlar, parlamento içeri-sindeki durum, halkın farkındalığı, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) çatısı altındaki bir grup siyasetçinin ayrılarak başka bir oluşum kurmasına neden olmuştur. Bağımsız bir grup aydının faaliyetleri, özgür yerel basının işlevi, sivil toplum hareketleri ve halkın yönetime olan itirazı KYB içindeki ıslahatçı kitlenin ba-şını çektiği muhalefet düşüncesini ortaya çı-karmıştır.
Muhalefet çok kısa bir süredir Irak Kürdistan Bölgesi siyasetin yer almasına rağmen par-lamento aracılığıyla halkın bir kısım hakkını almasını sağladı. Muhalefetin kitlesel bütün-lüğünü, çoğunluğu ile çeşitliğini koruması ve tek bir ideolojiye dayanmaması halinde, barışçıl bir muhalefet değerinin oluşacağı ve doğru bir demokrasinin kurulacağı daha iyi bir geleceğin Irak Kürdistan Bölgesi’ni bekle-diğine olan inanç tamdır.
DİPNOTLAR
1 Kürdistan Cephesi, Irak-İran savaşının sona erdiği akşam kurulmuştur. Irak Kürdistan Bölge-si’ndeki Kürtlere karşı Irak eski rejiminin kimyasal bombayla gerçekleştirdiği soykırımdan kısa bir süre sonra Kürt partileri arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla 12 Haziran 1988 tarihinde oluşturulmuştur. Mart 1991’deki halk ayaklanmasını yöneten bu cepheye 8 parti katılmıştır. Par-tiler şunlardır: Kürdistan Demokrat Partisi, Kürdistan Yurtseverler Birliği, Irak Komünist Partisi, Kürdistan Bölgesi Örgütü, Kürdistan Demokratik Halk Partisi, Kürdistan Sosyalist Partisi, Kürt Sosyalist Partisi – Basok, Kürdistan Emekçiler Partisi, Asuri Demokratik Hareketi. Daha fazla bilgi için bkz. http://telskuf.com/articles.asp?article_id=10711.
2 Abdulhussein Şaban, Otorite ve İnsani Müdahale İlkesi, Erbil: Salahaddin Üniversitesi Matbaası, 2000, s. 26.
3 Ayaklanmanın ardından Irak’ın kuzeyinden güneyine kadar yüz binlerce Kürt şehir ve köylerini terk etmek zorunda kalarak Türkiye, İran ve çevre vilayetlere göç etmişti. Bu nedenle Saddam rejiminin saldırılarından korunmuş tampon bölgenin inşa edilmesi için Fransa’nın çağrısıyla Batılı müttefik güçleri müdahale etmiştir. Ayrıntılı bilgi için bkz. Ghassan Al-Izzi – Güç Siyaseti / Ulusla-rarası ve Süper Güçlerin Geleceği, Beyrut: Stratejik İncelemeler, Araştırmalar ve Belgelendirme Merkezi, 2000, s. 61.
4 Bilgi için bkz. Neçirvan Mustafa, KDP ve KYB’nin İhtilafları, Hanko – Finlandiya,1995, ss. 17-23, Aras Abdulrahman Mustafa, Kürdistan Güneyi 1991 Mart Ayaklanması, Süleymaniye: Hamdi Yayın Müessesesi, 2009, s. 451 ve Jaras Aar- G. Stanfield, Irak Kürdistan’ındaki Siyasi Gelişme-ler ve Demokrasinin Gelişmesi, (Kürtçe), Çev. Yaseen Sardashti, Süleymaniye, Sima Matbaası, 2010, s. 299.
5 Bazı bölgelerde ve özellikle Duhok vilayetinde tahmin edilen seçmen sayısından daha fazla oy çıktı. Çünkü Duhok vilayetindeki oy kullanma oranı yüzde 124’e ulaştı. Bakınız: Neçirvan Mus-tafa, Kürdistan Genel Seçim Sonuçları (Kürtçe), websitesi: http://sbeiy.com/UserFiles/PDFPart4.
6 Stanfield, a.g.e, s. 298.
7 Stanfield, a.g.e, s. 299.
8 Bkz. Irak Kürdistan Bölgesi Ulusal Meclisi, Irak Kürdistan Bölgesi Ulusal Meclisi’nden Çıkan Ka-nun ve Kararlar, İkinci Cilt, 1. Baskı, 1997.
9 Bu hükümet 1999 yılında istifa etmiş ve Kosrat Resul Ali başkanlığında siyasi yapı bakımından eski hükümete benzer başka bir hükümet kurulmuştur.
10 İslami cihadı esas alan bir harekettir. 1987 yılında Irak Kürdistan Bölgesi’ndeki Müslüman Kardeş-ler akımından ayrılmıştır. Eski Irak rejimine karşı diğer Kürt gruplar birlikte savaşmıştır. Bu hareket Kürdistan İslam Cemaati ve Ensar-ul İslam Cemaati gibi birkaç gruba ayrılmıştır. Daha fazla bilgi için bkz., http://www.aljazeera.net/NR/exeres/8D1C10BA-5216-40D4-BCD8-01B2E0BC7CA4.
htm
11 Neçirvan Mustafa ile röportaj, Süleymaniye, 5 Ağustos 2010.
12 http://www.reform-kurd.com/politics1.asp?processId=2
13 Livin, “31 Ağustos Olaylarının Ayrıntıları”, Livin Dergisi, Sayı 74, 1 Eylül 2008, ss. 31-35.
14 Irak Kürdistan İslam Birliği, 6 Şubat 1994 tarihinde resmen kurulmuştur. Müslüman Kardeşler akımına yakınlığıyla bilinmektedir. Kürt partileri arasındaki iç çatışmalara girmeyip barış görüş-melerinde yer almıştır. Bu parti hakkında daha fazla bilgi için bkz: http://www.kurdiu.org/ar/abo-utus.php
15 Neçirvan Mustafa, Mam Celal ile Aramda, Mart 1999-Şubat 2001, (Kürtçe), Süleymaniye, Ranj Matbaası, 2009, s. 96 ve http://sbeiy.com/ku/ArticleParts.aspx?PartID=39&ArticleID=2426&Aut horID=36.
16 http://www.kurdistan-parliament.org/default.aspx?page=sitecontents&c=Parliament-History1992
17 Yasin Salih, Siyasi Muhalefet (Kürtçe), Süleymaniye, Ranj Matbaası, s 330.
18 Yusuf Goran, Irak Kürdistan’ında El-Kaide Örgütünün Ortaya Çıkışı, Kürtçe, Süleymaniye, Ulusal Birlik Düşüncesi ve Uyanış Bürosu, 2009, ss. 42 – 47.
19 Neçirvan Mustafa ile röportaj, Süleymaniye, 5 Ağustos 2010.
20 Irak Devleti’nin yeniden inşa edilmesine sürecine Kürt partilerin katılımı hakkında ayrıntılı bilgi için bakınız: Neçirvan Mustafa Emin, İktidar Meclisindeki Hatıralarım (Kürtçe), Süleymaniye, Ja-mal Ali Babir Basın Yayın Merkezi, D.T.
21 http://perleman.org/default.aspx?page=sitecontents&c=Parliament–History
22 Irak Kürdistan İslami Cemaati, Ali Bapir önderliğindeki Irak Kürdistan İslami Hareketi ile İslami Kalkınma Hareketi’nin birleşmesinden meydana gelen Irak Kürdistan İslami Birliği içerisinden doğmuştur. Cemaat ve Hareket arasında bir fikri ihtilaftan bahsetmek mümkün değildir. Ancak 2001 yılında birlik hareketinin önderliği konusundaki ihtilaf nedeniyle iki oluşum ayrılmıştır. http://
www.aljazeera.net/NR/exeres/065300DE-190849B8-9C15-BFD6676858FC.htm 23 Yasin Salih, a.g.e, s. 330.
24 Irak Kürdistan Bölgesi’nin Kanun Metnini incelemek için bkz. http://www.iraq-ild.org/LoadLaw-Book.aspx?SP=ALL&SC=171020077683857
25 Daha fazla bilgi için 7-8 Aralık 2005 tarihlerinde Irak Kürdistan İslam Birliği tarafından çıkarılan 2 bildirgeye bakınız: www.kurdistan.org
26 1990’lı yılların başlarında Kürdistan’da eleştirisel laik bir düşünceye önderlik yapmaya çalışan Bahtiyar Ali, Mervan Ali, Rayya Kani, Aras Fettah ve Rabin Hardi gibi bir yazar ve aydınlar grubu-dur. Daha fazla bilgi için http://www.rahand.com/
27 Zübeyr Rasul, “Kürdistan Bölgesinde Siyasi Muhalefet”, (Kürtçe), Roşenceri Dergisi, , Kış 2010, Sayı 27, s. 76.
28 Bahtiyar Ali, “Boşluktan Kaçış”, Kürtçe, http://sbeiy.com/ku/article_detail.aspx?ArticleID=1664&
AuthorID=201 ve Mervan Ali, “Değişime Nasıl Bakarız?”, Kürtçe, http://sbeiy.com/ku/article_de-tail.aspx?ArticleID=1853&AuthorID=482.
29 http://hawlati.info/Ar/AboutUs.aspx 30 http://lvinpress.com/Arabic.aspx 31 http://radionawa.com/ar/arabic.aspx 32 http://standartkurd.org/English.aspx 33 http://www.kurdistan post.com/about.asp 34 http://www.kurdistannet.info/net/index.php 35 Yasin Salih, a.g.e., s. 334-336
36 Rahman Garip tarafından açıklanan hareketin kuruluş bildirgesi için bkz., http://tareekalshaab.
blogspot.com/2007_05_06_archive.html ve Kürdistan’da “Ne Zamana Kadar” adlı hareketin ku-ruluş deklarasyonu için bkz., http://wna-news.com/inanews/news.php?item.2053.10.
37 Buna örnek olarak (Hatakiye-Ne Zamana Kadar) hareketin yönetim kurulu üyelerinden ikisini zikredeceğiz: Biri Dr. Latif Mustafa diğeri ise Yusuf Muhammed Sadık’tır. Bu iki kişi 2010 yılı Irak Parlamento Meclisi Seçimlerinin değişim listesinin içinde yer almışlardır. Bilindiği üzere Dr. Latif Mustafa Süleymaniye Vilayetinde liste başkanıydı. Kürdistan Bölgesinde en yüksek oy ve 93169 oyla Irak Genelinde 6. Mertebeyi kazanmıştır. Bakınız Derbaz Muhammed, 07/03/2010 tarihl Irak Parlamento seçimleri sonuçlarının analizi, (Kürtçe), (Süleymaniye: Değişim Hareketinin Siyasi Araştırmalar Odası, 2011), sayfa 40
38 Dr. Latif Mustafa, Kişisel Röportaj
39 Neçirvan Mustafa, Mam Celal ile Aramda, ss. 4-6.
40 Neçirvan Mustafa ile röportaj, Süleymaniye, 5 Ağustos 2010.
41 Neçirvan Mustafa ile röportaj, Süleymaniye, 5 Ağustos 2010.
42 Neçirvan Mustafa ile röportaj, Süleymaniye, 5 Ağustos 2010.
43 Avene, “Neçirvan Mustafa, Kurtarıcı Gruptan Muhalefete”, (Kürtçe) Avene Gazetesi Sayı 141.
Ayrıca daha fazla bilgi için bkz. http://www.iraqcenter.net/vb/28938.html.
44 http://www.wusha.net/Content.aspx?LinkID=1.
45 http://gorran.net/Ar/Content.aspx?LinkID=47&Action=4
46 Neçirvan Mustafa, Biz ve Onlar: Aramızdaki İhtilaf Nedir?”, http://sbeiy.com/ku/article_detail.
aspx?ArticleID=778&AuthorID=36
47 Neçirvan Mustafa, Ne İstediğimizi Biliyoruz”, ttp://www.sbeiy.com/ku/article_detail.aspx?ArticleI D=4645&AuthorID=36.
48 Irak Kürdistan Bölgesi Parlamentosu Seçim Kanunu’na ilişkin dördüncü değişiklik uyarınca böl-gedeki diğer dini ve farklı milletlere ait siyasi örgütlere 11 sandalye tahsis edilmiştir. 5 sandalye, Keldani, Süryani ve Asurilere, 5 sandalye Türkmenlere ve bir sandalye de Ermenilere kota olarak verilmiştir.
49 Molla Bahtiyar, “KDP ve KYB Hükümetten En Az 30 Milyon Dolar Alıyor”, Kürtçe, http://awene.
com/Direje.aspx?Babet=Babet&Cor=Chawpekewtin&jimare=715.
50 Fellah Nacim, Seçim Kanunlarına Aykırı Olarak KYB Resmi Memurları İşten Atıyor, Kürtçe, http://
sbeiy.com/ku/newsdetail.aspx?id=17525&cat=1
51 http://awene.com/Direje.aspx?Babet=Hewal&jimare=3810 ve http://sbeiy.com/ku/newsdetail.
aspx?id=17397&cat=1
52 Seçimlerdeki hile ve haksızlıklarla ilgili medya organlarında çıkan haberler için bkz. http://
www.economist.com/world/mideast-africa/displaystoryçcfm?story_id=14140770, http://awe-ne.com/Direje.aspx?Babet=Hewal&jimare=3810, http://www.tammuz.net/news/arabic/03-09-009a.pdf, http://hawlati.info/NewsDetailN.aspx?id=10224&LinkID=63, http://www.kurdiu.org/
fileup3/3278french.pdf.
53 Seçim sonuçları için Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu’nun internet sitesine bkz. http://www.
ihec.iq/Arabic/Parliamentary_elecctions_for_the_Kurdistan_region.aspx 54 Neçirvan Mustafa ile röportaj, Süleymaniye, 5 Ağustos 2010.
55 Yonadim Hanna, “Hükümeti Yasaları Çiğnemekle Suçluyor”, Kürtçe, http://sbeiy.com/ku/news-detail.aspx?id=19023&cat=1.
56 http:/www.aawast.com/details.asp?section=4&issueno=11386&article=555070&search=%D9
%86%D9%88%D8%B4%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86&state=true.
57 Bu seçimde Goran Hareketi bölgenin üç vilayetinde toplam 425.793 oy aldı. Yani yaklaşık oyların yüzde 22’sini kazandı. Bu sonuç, Hareketin 2009 Irak Kürdistan Bölgesi Parlamentosu seçimin-de aldığı oy oranına yakındır. 2009’daki seçimlerseçimin-de Goran Hareketi oyların yüzseçimin-de 23.72 almıştı.
58 Goran Hareketi’nin siyasi programı için bkz. http://sbeiy.com/ku/SEB_Raprsy.aspx?SubjectID=90.
59 Yasin Salih, a.g.e., s. 341.
60 Rapor için bkz., http://komalaorg.org/Direje_K.aspx?Cor=Witar&Jimare=40.
61 Seçim sonuçları için bkz. http://www.ihec.iq/Arabic/news_election_of_kurdistan.aspx.
62 Delir Abdullah, “İslami Cemaat Dört Partili Grubun Yıkılmasına Sebep Oldu”, Kürtçe Rika Dergisi, Sayı 13, 20 Haziran 2009, ss. 10-11, ve Yasin Taha, Kürt Muhalefeti Saflarında Bölünmeler ve Kayıplar, http://www.niqash.org/content.php?contentTypeID=75&id=2544(=1
63 Bölgede gazetecilerin maruz kaldığı saldırılar konusunda daha fazla bilgi için bkz., www.am-nesty.org/ar/appeals-for-action/investigate-attacks-journalists-kurdistan-region-iraq
64 Genç bir gazeteci olan Serdeşt Osman, Nisan 2010 Selahattin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nin önünden kaçırılarak 5 Mayıs 2010 tarihinde öldürülmüştür. Serdeşt Osman’a düzenlenen suikast konusunda daha fazla bilgi için bkz., Sam Dagher, Abducted Kurdish Writer Is Found Dead in Iraq, www.nytimes.com/2010/05/07/world/middleeast/07erbil.html?scp=4&sq=iraq&st=cse.
65 Bildirinin Kürtçe metni için bkz., http://sbeiy.com/ku/newsDetail.aspx?id=33467&cat=11.
66 Gösteriler ve yönetimin gösterilere yaklaşımı konusunda daha fazla bilgi için bakınız: http://sbe-iy.com/ku/newsDetail.aspx?id=33467&cat=11, Ala Yusuf, “Süleymaniye Olayları Kürtler Arasın-da Anlaşmazlık MeyArasın-dana Getirdi”, http://aljazeera.net/NR/exeres/F2D1E206-757B-40FE-9C8B-76499F63F905.htm, http://aljazeera.net/NR/exeres/E73164D5-7887-42B2-990E-F921425E6875 .htm, Namo Abdullah, Military Presence Halts Protests in Iraq’s Kurdistan, http://www.reuters.
com/article/2011/04/29/us-iraq-protests-kurdish-idUSTRE73S2MW20110429.
67 Irak Kürdistan Bölgesi’nde Siyasi ve İdari Reformlara Yönelik Muhalefet Ortak Bildirisi: http://
www.kurdiu.org/ar/hawal/index.php?pageid=64801.
68 Muhalefet liderleri toplantısı sonuç bildirisi için bkz., http://sbeiy.com/ku/newsDetail.aspx?id
=35400&cat=1.
69 Şirzad Şeyhani, Neçirvan Mustafa ile söyleşi.
70 http://gorran.org/Content.aspx?LinkID=45&Action=1.
71 http://gorran.org/Detail.aspx?id=693&LinkID=3.
72 http://gorran.org/Detail.aspx?id=570&LinkID=3.
73 Bütçe tasarısı için bkz., http://www.kurdistan-parliament.org/files/articles/280110061636.pdf 74 Hawlati, “KYB Süleymaniye Bütçesinden 30 Milyon Dolaydan Fazlasını Partiye Alıyor”, http://
hawlati.info/NewsDetailN.aspx?id=7374&LinkID=68.
75 Sbeiy, “KDP ve KYB Bölge Bütçesinin % 11’ini Alıyor”, http://sbeiy.com/ku/newsdetail.aspx?id
=17631&cat=1.
76 Awene, “Hükümet KDP ve KYB’ye İki Aylık Yardımı Vermedi”, http://awene.com/Direje.aspx
?Babet=Hewal&Jimare=5973.
77 Şirzad Şeyhani, Neçirvan Mustafa ile söyleşi, 78 Ebu Bekir Karvani, Süleymaniye, 20 Ağustos 2010.
79 Şirzad Şeyhani, Neçirvan Mustafa ile Görüşme.
80 http://www.kurdiu.org/ar/hawal/index.php?pageid=8091
81 http://sbeiy.com/ku/article_detail.aspx?ArticleID=548&AuthorID=36.
82 Neçirvan Mustafa’nın açıklamalarından sonra Goran Hareketi’ne 500.000 dolar ödenek tahsis edildi.
83 Ebu Bekir Karvani, Şahsi Görüşme.
84 Neçirvan Mustafa, Şahsi Görüşme.
85 Bölgedeki “Buyent Örgütü”nün yaptığı kamuoyu araştırmasın göre, Kasım 2010’da görü-şü alınanların yüzde 69’undan daha fazlası “Goran Hareketi”nin Kürt halkının gerçek sesi ol-mayı başardığını düşünüyor. Araştırma için bkz., http://www.pointnumber.com/ara/Default.
aspx?page=survey&id=65.
ORSAM Rapor No: 1 Mart 2009
Deniz Haydutluğu ile Mücadele ve Türkiye’nin Konumu: Somali Örneği
(Tr - Eng) ORSAM Rapor No: 2 Nisan 2009
60. Yılında Nato ve Türkiye (Tr - Eng)
ORSAM Rapor No: 3 Mayıs 2009
Irak’ın Kilit Noktası: Telafer (Tr - Eng)
ORSAM Rapor No: 4 Temmuz 2009
2009 Lübnan Seçimleri: Ka-zananlar, Kaybedenler ve Türkiye (Tr)
ORSAM Rapor No: 5 Ağustos 2009
Türkiye-Lübnan İlişkileri: Lübnanlı Dinsel ve Mezhepsel Grupların Türkiye Algılaması
(Tr - Eng) ORSAM Rapor No: 6 Kasım 2009
Tuzhurmatu Türkmenleri: Bir Başarı Hikayesi
(Tr - Eng - Ar) ORSAM Rapor No: 7 Kasım 2009
Unutulmuş Türkmen Diyarı:
Diyala (Tr - Eng - Ar) ORSAM Rapor No: 8 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 1
Aralık 2009
Karadeniz’in Bütünleşmesi İçin Abhazya
(Tr - Eng) ORSAM Rapor No: 9 Ocak 2010
Yemen Sorunu: Bölgesel Savaşa Doğru mu?
(Tr - Eng)
ORSAM Rapor No: 10
Yemen İç Savaşı: İktidar Mücade-lesi, Bölgesel Etkiler ve Türkiye ile İlişkiler
(Tr - Eng)
ORSAM Rapor No: 11 Şubat 2010
Unutulan Türkler: Lübnan’da Türk Varlığı
(Tr – Eng – Ar) ORSAM Rapor No: 12 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 2
Şubat 2010
Rusya Federasyonu’nun Bakışı:
Irak Faktörünün Türkiye’nin Ortadoğu Politikasına Etkisi (1990-2008)
(Tr - Rus)
ORSAM Rapor No: 13 Şubat 2010
7 Mart 2010 Irak Seçimleri Öncesi Şii Kökenli Parti ve Seç-menlerin Politik Davranışlarının Analizi
(Tr)
ORSAM Rapor No: 14 Şubat 2010
Seçim Öncesi Irak’ta Siyasal Du-rum ve Seçime İlişkin Beklentiler (Tr)
ORSAM Rapor No: 15 Mart 2010
Orsam Heyetinin 7 Mart 2010 Irak Seçimlerine İlişkin Gözlem Raporu
(Tr)
ORSAM Rapor No: 16 Nisan 2010 Oman Sultanlığı:
Arap Yarımadasında Geleneksel ile Modernite Arasında Bir Ülke (Tr)
ORSAM Rapor No: 17 Nisan 2010
7 Mart 2010 Irak Parla-mento Seçim Sonuçlarının ve Yeni Siyasal Denklemin Değerlendirilmesi (Tr)
ORSAM Rapor No: 18 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 3
Mayıs 2010
Komşuluktan Stratejik İşbirliğine:
Türk-Rus İlişkileri (Tr - Rus)
ORSAM Rapor No: 19 Eylül 2010
Türkiye’ye Yönelik Türkmen Göçü ve Türkiye’deki Türkmen Varlığı (Tr)
ORSAM Rapor No: 20 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 4
Ekim 2010
Kırgızistan’da Mevcut Durum, İktidar Değişiminin Nedenleri ve Kısa Vadeli Öngörüler (Tr)
ORSAM Rapor No: 21 Kasım 2010
Irak’tan Irağa: 2003 Sonrası Irak’tan Komşu Ülkelere ve Türkiye’ye Yönelik Göçler (Tr)
ORSAM Rapor No: 22 Ocak 2011
Türkiye-Yemen İlişkileri ve Yemen’deki Türkiye Algısı (Tr – Eng – Ar) ORSAM Rapor No: 23 Ocak 2011
Katar-Irak-Türkiye-Avrupa Doğal Gaz Boru Hattı Projesi Mümkün mü?(Tr - Eng)
ORSAM Rapor No: 24 Ocak 2011
Kuveyt Emirliği: Savaş ve Barış Arasındaki El Sabah İktidarı ve Türkiye ile İlişkiler
(Tr)
ORSAM Rapor No: 25 Ocak 2011
Hukuki ve Siyasi Yönleriyle Güvenlik Konseyi’nin İran Am-bargosu
(Tr)
ORSAM Rapor No: 26 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 5
Şubat 2011
Kırgızistan’da Son Gelişmeler:
Dün, Bugün, Yarın (Tr - Rus)
ORSAM Rapor No: 27 Şubat 2011
Mısır Devriminin Ayak Sesleri: Bir Devrin Sonu mu?
(Tr)
ORSAM Rapor No: 28 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 6
Şubat 2011
Uluslararası Deniz Hukukunda Kıyı Devletlerinin Gemilere El Koyma Yetkisinin Sınırları:
Gürcistan’ın Karadeniz’de Seyre-den Gemilere El Koyması (Tr)
ORSAM Rapor No: 29 Şubat 2011
Tunus Halk Devrimi ve Türkiye Deneyimi
(Tr)
ORSAM Rapor No: 30 Şubat 2011
Kerkük’te Mülk Anlaşmazlıkları:
Saha Araştırmasına Dayalı Bir Çalışma
(Tr)
ORSAM Rapor No: 31 BLACK SEA INTERNATIONAL Rapor No: 7
Mart 2011
Afganistan ve Pakistan’da Yaşanan Gelişmeler ve Uluslararası Güvenliğe Etkileri (Tr)
ORSAM Rapor No: 32 Mart 2011
Suudi Arabistan’da Şii Muhalefet Sorunu ve Etkileri
(Tr)
ORSAM Rapor No: 33 Mart 2011
Irak’ta Türkmen Varlığı (Tr)
ORSAM Rapor No: 34 Mart 2011
Irak’ta Türkmen Basını (Tr – Ar)
ORSAM Rapor No: 35 Mart 2011
Irak’ta Mevcut Siyasi Durum ve Önemli Siyasi Gelişmeler (Tr)
ORSAM Rapor No: 36 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 1 Mart 2011
Eu’s Water Framework Directive Implementation in Turkey:
The Draft National Implementa-tion Plan
(Eng)
ORSAM Rapor No: 37 Mart 2011
Tunus Halk Devrimi ve Sonrası (Tr)
ORSAM Rapor No: 38 Mart 2011
Libya Savaşı, Uluslararası Müda-hale ve Türkiye
(Tr)
ORSAM Rapor No: 39 Mart 2011
Tarihten Günümüze Libya (Tr)
ORSAM Rapor No: 40 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 2 Mart 2011
İklim Değişiminin Güvenlik Boyu-tu ve Ortadoğu’ya Etkileri (Tr)
ORSAM Rapor No: 41 Mart 2011
Karikatürlerin Dilinden Irak’ı An-lamak-1
(Tr)
ORSAM Rapor No: 42 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 3 Nisan 2011
Nil Nehri Havzasının Hidropolitik Tarihi ve Son Gelişmeler (Tr)
ORSAM Rapor No: 43 Nisan 2011
Kuzey Irak’ın Sosyal-Siyasal Yapısı ve Kürt Bölgesel Yönetimi’nin
Türkiye ile İlişkileri (Tr)
ORSAM Rapor No: 44 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 4 Nisan 2011
Meriç Nehri Havzası Su Yönetimi’nde “Uluslararası İşbirliği” Zorunluluğu (Tr)
ORSAM Rapor No: 45 Nisan 2011
Suriye’de Demokrasi mi İç Savaş mı? :
Toplumsal-Siyasal Yapı, Değişim Senaryoları ve Sürecin Türkiye’ye Etkisi
(Tr)
ORSAM Rapor No: 46 Mayıs 2011
Suriye’de İktidar Mücadelesi, Uluslararası Toplumun Tepkisi ve Türkiye’nin Konumu
(Tr)
ORSAM RAPORLARI
ORSAM Rapor No: 47 ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 5 Mayıs 2011
Türkiye-Suriye İlişkileri: Sınıraşan Sularda Örnek İşbirliği Olarak Asi Dostluk Barajı
(Tr)
ORSAM Rapor No: 48 Mayıs 2011 Orsam Söyleşileri - 2 Iraklı Araplar, Azınlıklar ve Aka-demisyenler-1
(Tr)
ORSAM Rapor No: 49 Mayıs 2011 Orsam Söyleşileri - 2 Irak Türkmenleri-1 (Tr)
ORSAM Rapor No: 50 Mayıs 2011 Orsam Söyleşileri - 3 Iraklı Kürt Yetkililer,
ORSAM Rapor No: 50 Mayıs 2011 Orsam Söyleşileri - 3 Iraklı Kürt Yetkililer,