Model Strateji 8 (S8): İnsan Kaynaklı Sorunların Azaltılması ile İlgil

Kimyasal tankerlerde, meydana gelen kazalar ve tespit edilen uygunsuzluklar içinde insan unsurunun etkisi en başta gelmektedir. İnsanı etkileyen faktörler, şu şekilde sıralanabilir: dikkat dağınıklığı, hafıza yanılması vb. kişisel faktörler; yetersiz denizcilik ingilizcesi; gemiler üzerindeki ticari baskılar; yorgunluk; Türkiye’de gemi adamı yetiştirilmesinde ortaya çıkan aksaklıklar, kalifiye gemiadamı eksikliği, kalifiye gemi adamlarını işletme bünyesine katmak ve işletme bünyesinde yer alan gemi adamlarını elde tutmakta ortaya çıkan zorluklar; gemi adamlarının mesleki memnuniyetlerinin düşük olması; işletmelere olan personel bağlılığının zayıf olması ve iş gücü devir oranının yüksek olmasıdır. Bu bölümde, insan hatalarını minimize etmek ve işletme için en önemli güç olan insan gücünden en iyi şekilde faydalanabilmek için uygulanması gerekli stratejiler tanımlanmıştır.

Gemi adamlarının ve teknik personelin, işletme içinde uzun süre çalışması büyük önem arz etmektedir. Personel devamlılığı, TMSA ve diğer denetimlerde önemini artıran konulardandır. Bir gemi adamının ilk defa katıldığı bir gemiyi tanıması, diğer personelle kaynaşması ve verimli çalışmaya başlaması, 15 gün ile 1 ay arasında sürmektedir (Arslan, 2006). Sözleşme sürelerinin zabitler için 4 ay olduğu düşünüldüğünde, önemli bir sürenin verimli çalışamamaya, dolayısıyla hataların (kaza ve zararların) artmasına etkisi vardır. Gemi adamlarının daha önce işletme bünyesinde çalışmış olması, tekrar gemiye gittiklerinde gemiye adaptasyon süresini azaltacak, şirket prosedürlerini, politikalarını ve uygulamalarını bilmeleri dolayısıyla daha verimli çalışma olanağı ortaya çıkacaktır. Gemi adamlarının devamlılığının

sağlanması, sürekli olarak personel değiştirmenin getireceği ulaşım, sağlık, sigorta vb. maliyetleri düşürecek, şirkete olan eğitim maliyetlerini düşürecek ve ilgili gemi adamının performans değerlendirilmesinin hatasız yapılmasını sağlayacaktır. Ayrıca, özellikle tayfa sınıfı gemi adamları için, gemiye yeni katıldıklarında, daha önce birlikte çalıştıkları ve kaynaştıkları gemi adamlarının bulunmasıyla şirkete bağlılık oluşacak ve personel arasında bir aile ortamı oluşacaktır. Gemilerde oluşacak aile ortamı, oluşabilecek hataların bir zincir haline gelmeden kırılmasını sağlayacak, gemide bir otokontrol sağlayacaktır. Personel sürekliliğinin sağlanması, gemiden kaçma gibi olayları önleyecek, bu konuda ortaya çıkabilecek zararları ve itibar kayıplarını azaltacaktır. Özellikle genç zabitler için, askerlik sorunuyla karşılaşmamak için yabancı bayraklı gemi arayışı vardır. Yabancı bayraklı gemiler, askerliğini yapmamış personel için tercih sebebi olmaktadır. Kimyasal tanker işletmelerinde, personel devamlılığının sağlanması için şu tedbirler alınabilir:

• Personel maaşlarının sürekli güncellenerek piyasa koşullarının altında ücret verilmemesi ve personel üzerinde her hakkının her zaman verileceği algısı oluşturulması.

• İşletme bünyesinde uzun süre çalışmanın ödüllendirilmesi sisteminin benimsenmesi ve buna uygun maaş skalasının belirlenmesi

• Yeni katılacak personelin performans değerlendirmesinin iyi yapılması; önceki çalıştığı firmalardan neden ayrıldığı tespit edilmesi ve gerekli eğitimlerin verilmesinin yanı sıra, işletmenin büyüklüğü, hedefleri ve politikalarının tanıtılması

• Gemi adamlarına ve işletme personeline çeşitli küçük jestler yapılması (Yalnızca maddi değil, manevi olarak ta gemi adamlarının aidiyet duygusunu peliştirecek uygulamalar; işletmede belirli süreyi dolduran personel için özel durumlarda maaş avansı sağlanması; her ay gemi bazında ve işletme bazında performansı en yüksek gemi adamına küçük ödüller verilmesi; düğün, cenaze, doğum vb. gibi özel durumlara personelin yanında olunması, şirket personelini aileleri ile küçük çaplı tur, gezi veya tatile yollanması vb.

• Özellikle işletmenin merkez ofisinin bulunduğu yerde ikamet eden 1. zabit ve kaptanlar için, izinde oldukları sürelerde operasyon ve teknik departmanda yardımcı olarak faydalanılması, hem ilgili personelin şirketi daha yakından tanımasının sağlanması, hem de uzun süre çalışıldığında merkez ofiste çalışılabileceği güveni verilmesi

• İşletmenin, kara personelini mümkün olduğu oranda kendi gemilerinde çalışmış personel arasından seçmesi ve bunu politika ve prosedürlerine eklemesi.

• İşletmelerin belirli periyotlarda özellikle işletme bünyesinde çalışan gemi adamları başta olmak üzere sektörle kaynaşacağı toplantılar düzenlemesi • Çeşitli denizcilik firmaları ile düzenli olarak personel müdürü düzeyinde

toplantılar düzenlenmesi, bilgi ve fikir alışverişinde bulunulması

Kimyasal tankerlerde, personelin sebep olduğu uygunsuzluk ve kazaların üzerinde yorgunluk önemli bir yer tutmaktadır. Kimyasal tanker işletmelerinde ve kimyasal tankerlerdeki mevcut çalışma koşullarında genellikle işin azaltılması söz konusu değildir. Bu konuda yapılabilecek doğru uygulama, yapılacak işleri eşit şekilde dağıtmak ve uygun sayıda ve nitelikte personel donatmaktır. Kimyasal tanker işletmelerinde ve kimyasal tankerlerde iş yükünü azaltıcı şu tedbirler alınabilir:

• Gemide mümkün olduğu kadar üst düzey teknolojik olanaklarının kullanılması (ECDIS, otomatik yükleme/boşaltma sistemleri, bilgisayar tabanlı gemi yönetim sistemlerinin kullanılması vb.)

• İşletme prosedürlerinin gereksiz ayrıntılardan arındırılarak anlaşılır ve kısa zamanda uygulanabilir hale getirilmesi

• İşletmede ve gemide optimum sayıda personel bulundurulması

• Gemi imkânlarının el verdiği sayıda ve kaliteli stajyer istihdam edilmesi

• Yapılacak eğitim ve talimlerin, personelin dinlenme saatlerinin de gözetilerek planlanması

• Kaptan/Başmühendis/1.Zabit/2.Mühendise iş yükü planlaması konusunda bilgi/eğitim verilmesi veya aldırılması

• Gemilere yapılacak denetimlerin planlanırken, gemi adamlarının iş yükünün göz önünde bulundurulması

Gemilerde emniyet tedbirlerinin gerektiği gibi alınması, oluşabilecek kazaları önlemek için vazgeçilmezdir. Gemilerde oluşmuş bir çok kazada, bilgi eksikliğinden çok emniyet kültürü eksikliği gözlenmektedir. Kazaların önlenmesi ve oluşabilecek zararların bertaraf edilebilmesi için oluşmuş kazalardan sonra ders almak değil, olabilecek her türlü riskin belirlenerek buna uygun eğitim ve prosedürün olay olmadan uygulanması gereklidir. Gemide takım kültürünün var olması, gemi adamlarının aynı hedefi paylaşıyor olmaları ve birbirlerinin görevi için empati kurarak ‘takım’ olmaları, başarının en önemli adımlarından biridir. Bölüm 5.4’te belirtilen eğitim gereksinimlerinin dışında, alınabilecek önlemler şu şekildedir:

• Güverte zabitanı için Köprü üstü takım/kaynak yönetimi; makine zabitleri için makine dairesi takım yönetimi kurslarının aldırılması; bu eğitimi daha önce almış olanlara, bu konularda tazeleme eğitimi aldırılması

• Emniyetle ilgili hiçbir ISM prosedürünün kağıt üstünde yapılmasına göz yumulmaması, aksi davranışta bulunanların derhal en ağır bir şekilde cezalandırılması

• Bütün role talimlerinin uygun senaryolarla periyodik şekilde gerçekçi olarak yapılması

• İşletme bünyesinde yaşanmış büyük uygunsuzlukların ve kazaların değerlendirildikten sonra gemilere detaylı bilgi içeren sirküler yayınlanması • Kaptan, baş mühendis ve yönetici düzey emi adamlarına liderlik ve kriz

yönetimi eğitimlerinin aldırılması

Tankerlerde ve kimyasal tankerlerde çalışması gereken gemi adamları, üst düzey bilgi ve donanıma sahip olmalıdır. Gemi adamlarının işletmeye katıldıktan sonra eğitimi, deneyim kazandırılması pahalıya mal olabilecek bir uygulamadır. Çalışan gemi adamları, işletmeye bir aidiyet duygusu taşımazsa, kazandırılan onca tecrübeye ve bilgi birikimine rağmen, küçük çıkarlar için başka işletmelere geçebilirler. Elde

sözleşmesi dolar dolmaz ayrılma talebi gelmese bile uygun bir limanda değiştirilmesi, gemi adamının izinde kalacağı süre ruhsal ve bedensel yorgunluğunu atacağı kadar belirlenmeli, gemi adamı tekrar istihdam edilecekse, tahmini olarak ne zaman gemiye tekrar gönderileceği belirtilmelidir. Özellikle gemilere stajyer alınırken, staj süresince kendini yetiştirebilecek ve mezuniyetinde işletme gemilerini tercih edecek stajyerler tercih edilmelidir. Kimyasal tanker işletmeleri, başarılı personel bulmakta ve istihdam etmekte sıkıntı yaşamamak için şu önlemleri almalıdır:

• Çeşitli denizcilik fakülte/okullarından başarılı, kimyasal tankerde çalışmayı düşünecek / ihtiyacı olan öğrenciler tespit edilerek bu öğrencilere sözleşmeyle burs sağlanması, bu öğrencilerin stajlarının garanti edilmesi, öğrenim hayatlarındaki başarıları takip edilmesi, çalışılacak gemi tipine uygun dersler seçmeleri ve kurslar almaları, şirkete aidiyet duygularını pekiştirecek çalışmalar yapılmasının sağlanması

• Denizcilik eğitim kuruluşlarıyla iletişim halinde olunup, mevcut gemi tiplerinde ihtiyaç duyulabilecek koşullara göre müfredat programları ve kurslar düzenlemelerinin sağlanması

• Denizcilik eğitim kuruluşlarında seminer ve tanıtıcı faaliyetlere katılınması

Bu bölümde, kimyasal tanker işletmelerinin, insan kaynaklı zayıflıkları, güçlü yanlara çevirebilecek stratejiler üretilmiştir.