Mobbing Sonuçları

1.10.1. Kurban Açısından Sonuçlar

Leymann ve Gustafsson’ a göre örgütlerde mobbing hareketleri, güç dengesizliğine, psikolojik şiddet sürecine, psikolojik şiddet yapanların sayısına, davranışın türüne, şiddetine, örgütün özelliklerine, kurbanın karakterine bağlı olarak kurban üzerinde çok büyük psikolojik sorunlara sebep olabilmektedir. Yapılan araştırma sonuçlarının çoğunda, mobbing kavramından en fazla etkilenen tarafın mobbing kurbanları olduğu görülmektedir. Mobbing davranışlarına maruz kalma seviyesi artıkça kurbana olan mobbibg etkileri de aynı seviyede artmaktadır (Fettahlıoğlu: 2008:127).

NEDENLER PSİKOLOJİK TACİZ SONUÇLAR

Şekil 2: Saldırı Nedenleri, Davranışları ve Sonuçları

Mobbing kurbanlarına ilişkin sonuçlar üç grupta incelenmektedir (Tınaz, 2004: 24):

1. Mobbingin Ekonomik Sonuçları:

 Psikolojik ve fiziksel sağlığın iyileştirilmesi amacıyla yapılan tedavi harcamaları  İşten ayrılma dolayısıyla gelirin olmaması

KURUMSAL Liderlik Örgütsel Kültür İş Stresi Çalışma Ortamı PSİKOLOJİK TACİZ FAİLİ SOSYAL GRUP Danışmanlık Kıskançlık Grup Baskısı Günah Keçisi KİŞİSEL Kişilik Yapısı Nitelikleri Sosyal Becerileri Damgalama Dedikodular Sosyal Tecrit Sözlü Saldırı Örgütsel Engeller Özel Alana Tecavüz Fiziksel Saldırı Davranışlara Yönelik Saldırı Psikolojik Kaynaklı Bedensel Rahatsızlık Depresyon Aşırı Sinirlilik Hali Travma Sonrası Stres Bozukluğu Takıntılar

2. Mobbingin Sosyal Sonuçları:

 Sosyal açıdan imajın kötü etkilenmesi,

 Depresyonda olma sebebiyle kişinin çevredeki arkadaşlarının kendinden uzaklaşması,

 Mesleki kimliğini kaybetmesi,

 Kişinin ailesi tarafından başarısız bir birey olarak görülmeye başlanması, 3. Mobbingin Ruhsal ve Fiziksel Sağlığa İlişkin Sonuçları:

 Depresif davranışlar,

 Manasız kaygılar ve heyecanlar,  Yüksek tansiyon,

 Dikkat eksikliği,

 Ellerin terlemesi ve titremesi,  Baş ve sırt ağrıları,

 Mide-bağırsak rahatsızlıkları,  İştah eksikliği, kilo kaybı,

 Özgüven ve özsaygının kaybedilmesi,  Deri de hastalıklar (kaşıntılar vb.)  Stres bozukluğu.

Sonuç olarak mobbingin türü ne olursa olsun mobbing, mağdurun yaşamında büyük değişiklikler meydana getirir. Örneğin, işyerlerinde saldırganlık ve travma enstitüsünün yaptığı araştırmaya göre, mobbing kurbanlarının % 71 'inde uyku sorunu, % 47 'sinde stres bozukluğu, % 39 'unda ise depresyon yaşadığı tespit edilmiştir. Orta ölçekli örgütlerde çalışanların belirtilen sağlık sorunlarını iyileştirmenin ortalama olarak, yıllık mali yükü 20.000 dolar’dır. Ekonomik ve örgütsel faktörler göz önüne alındığında, mobbing yalnızca mağdurları değil örgütlerin yönetimsel ve ekonomik işlevlerini de derinden etkilemektedir (Christiansen ve Chandan, 2017: 281).

1.10.2. Örgütsel Sonuçlar

Organizasyonların üretkenlik kaybı, çalışanların örgüte bağlılığı ve memnuniyetinin azalması, işletme maliyetlerinin artması, olumlu halkla ilişkilerin kaybedilmesi ve zamanla azalan iş gücü merkezi sonuçlarıdır. Yönetimin kötüye kullanılması, örgütsel vatandaşlık davranışlarını, örgütsel etkinliği teşvik eden isteğe bağlı eylemleri azaltmaktadır. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, sürekli aşağılanma yüzünden, devamsızlık artar. Çalışanlar sürekli olarak taciz ve aşağılanmaya maruz kaldıkları için üretim yapmazlar (Lutgen Sandvik ve Davenport Sypher, 2009: 37).

İşveren, mobbing davranışlarının örgütsel yapıya ne derece zararlar vereceğini bilse de mutlaka bu süreçle mücadele etmek zorunda kalmakta ve bu oluşuma izin vermemek için elinden geleni yapmaktadır. Örgütsel yönden meydana gelen zarar öncelikle ekonomik nitelikte olmaktadır. Fakat ekonomik zararların yanında ağır sosyal sonuçları da vardır. Mobbingin, iş yerinde meydana getirdiği psikolojik maliyetler ve ekonomik maliyetlerden bazıları, aşağıda verilmektedir (Tınaz, 2004: 25-26):

1. Mobbingin Psikolojik Maliyetleri:  Kişiler arası tartışma ve anlaşmazlıklar  Olumsuz örgüt iklimi

 Örgüt kültürü değerlerinde çöküş  Güvensizlik ortamı

 Genel saygı duygularında azalma

 Çalışanlarda isteksizlik nedeniyle yaratıcılığın kısıtlanması 2. Mobbingin Ekonomik Maliyetleri:

 Hastalık izinlerinin artması

 Yetişmiş uzman çalışanların işten ayrılmaları

 İşten ayrılmaların artmasıyla yeni çalışan alımının getirdiği maliyet  İşten ayrılmaların artmasıyla eğitim etkinliklerinin maliyeti

 Genel performans düşüklüğü  İş kalitesinde düşüklük

 Çalışanlara ödenen tazminatlar  İşsizlik maliyetleri

 Erken emeklilik ödemeleri

Örgüt sağlığı ile örgütte yaşanan mobbing arasındaki ilişki ters orantılıdır. Mobbing olgusunun artmasıyla, örgüt sağlığı olumsuz yönde etkilenmektedir. Bununla birlikte, örgütte mobbing davranışlarına maruz kalan kişiler manevi açıdan örgütün parçası olmaktan rahatsız olmaktadırlar. Dolayısıyla kurbanın örgütsel bağlılığı zayıflamakta ve örgüte antipati duymaktadır. Sonuç olarak örgütün kurban üzerindeki kötü imajı, kurbanın örgüt dışına yansıtması ile örgütün olumsuz yönde etkilemesine yol açmaktadır. Örgütler bu sorunların çözümünde harcadıkları para kadar zaman ve enerji de kaybetmektedirler (Ertürk, 2013: 163-164).

1.10.3. Toplumsal Sonuçlar

Mobbing davranışlarının işletmelerde ve çalışan bireyler üzerinde meydana getirdiği olumsuz etkileri, yaşadığımız topluma da tesir etmektedir. Kurbanların ülke ekonomisine yaptığı mali katkı ciddi derecede önemlidir. 1990’ da Leymann’ın bu konu hakkında yapmış olduğu araştırma sonucunda mobbing kurbanının yıllık maliyeti 30.000 USD ile 100.000 USD arasında değiştiği görülmektedir. 2000 yılında İngiltere Ticaret Odası ‘nın mobbing üzerine yapmış olduğu çalışmanın sonucunda mobbingin İngiltere endüstrisine her yıl 2 milyar dolar yüke yol açtığı ortaya çıkmıştır (Mutlu, 2013: 33).

Tınaz mobbing davranışlarının topluma dair sonuçlarını şu şekilde açıklamıştır (Tınaz, 2004: 26).

 Kurbanın sağlık problemleri dolayısıyla yaptığı sağlık masraflarının artması,  Sigorta masraflarında artması,

 İşsizlik,

 Nitelikler ve yeteneklerin altında kişi çalıştırılmakdan meydana gelen vergi kayıpları,

 Devletin sağladığı yardımlara isteklerin artması,  Erken emeklilik oranının artması,

 İşyerlerinde uygulanan mobbing davranışlarının meydana getirdiği mesleki niteliklerini kaybetmiş, psikolojik yönden yorulmuş, sağlıksız kişilerin işsiz kaldığı bir toplum

 Kurbanların bozulmuş psikolojisi sonucunda aile yapısının bozulması,

Davenport ve çalışma arkadaşları, toplumların yıllar süren zaman sürecinde, zihinsel olarak geçmişte yaşadıkları olaylar ile meşgul olması, geçmişte topluma karşı faydalı olamayan kurbanların, yaratıcılık ve üretkenliklerini de kaybettiklerini ifade etmektedirler (Kaya, 2012: 36-37).