• Sonuç bulunamadı

2.8. TÜRKİYE GRAMEEN MİKRO KREDİ PROGRAMI (TGMP)

2.8.5. TGMP Mikro Kredi Çeşitleri

TGMP tarafından üyelerin çeşitli ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak 6 çeşit kredi dağıtılmaktadır. Bu kredi türleri şunlardır:

1- Temel Kredi 2- Sözleşmeli Kredi 3- Girişimci Kredisi

4- Mücadeleci Vatandaş Kredisi 5- Mikrosera Kredisi

6- Hayvancılık Kredisi

2.8.5.1. Temel Kredi

Temel kredi tüm üyelerin faydalanabildiği TGMP’nin ana kredisidir. Temel kredi süresi 3 ay ile 3 yıl arasındadır. Genellikle üyeler tarafından 1 yıl için alınmaktadır. Tüm üyeler, ilk kredilerini temel kredi olarak alabilirler. Bu kredi sisteminde üyeler 6 ay sonra yeni bir kredi çekmeye hak kazanırlar. Temel kredi sisteminde üyeler gönüllü tasarruf hesabına para yatırabilirler. Üye hizmet bedelleri için alınan kredi üzerinden % 15 oranında hizmet bedeli kesilmekte, anapara ve hizmet bedeli 46 haftada geri ödenmektedir. Taksitlerin tahsil edilmesi için mikro kredi çalışanı mahalle veya köye giderek tahsilâtı yapmaktadır (TİSVA, 2009).

2.8.5.2. Sözleşmeli Kredi

Sözleşmeli Kredi, TGMP tarafından doğrudan üyelere sağlanan bir kredi değildir. Sözleşmeli Kredi, geri ödemelerde oluşabilecek problemlere karşı alternatif bir çözümdür.Örneğin bir üye, kredisini geri öderken problem yaşadığında sistem geri ödeme süresini uzatarak ödeme kolaylığı sağlayacaktır. Bu sayede üyeye geri ödemede yaşadığı problemden kurtulmasında yardım edilerek sonraki ödemelerini vaktinde yapabilmesi için daha çok çalışması sağlanmaktadır. Üye hizmet bedelleri için alınan kredi üzerinde % 15 hizmet bedeli kesilmekte, anapara ve hizmet bedeli

sözleşme sonuna kadar geri ödenmektedir. Sözleşmeli kredilerde, problem yaşamış geliri düşük üyelerin desteklenmesi esas alındığından, süre uzatımı için ek olarak bir hizmet bedeli alınmamaktadır (TİSVA, 2009) .

Sözleşmeli kredinin özellikleri şu şekilde sayılabilir (TİSVA, 2005):

 Üyeler taksit miktarlarını ödeyebilecekleri ve proje yönetimi tarafından kabul edilebilir miktarlara bölebilirler. Bu sayede üyelere taksitlerini üç yıldan daha fazla sürede geri ödeme olanağı tanınmış olur.

 Borç sözleşmesi kapsamında üye borcunu öderken, altı ay sonunda yeniden kredi alabilir. Altı ay sonunda alınacak ikinci kredinin miktarında üyenin temel borçlanma sistemi içerisinde, üye 6 ay boyunca ödediği borç miktarı kadar kredi çekebilmektedir.

 Üyenin çabasıyla sözleşmeli borç zaman içinde temel borçlanma içerisine girecektir. Üyenin ödemeleri sayesinde hedeflerine ulaşacaktır. Üye bu sayede kendi başına zor durumdan kurtulacak ve 6 aylık başarı seviyesine ulaşacaktır.  Taksitin miktarı, üyenin ödeyebileceği tutara göre ayarlanmalıdır.

 Sözleşmeli borç sistemi kapsamındaki üye, borcunu ödememiş ya da borç vadesini geçirmiş üye ile aynı düzeyde değildir. Üye, yeni bir sistem içerisinde düzenli olarak borcunu ödeyen bir üye haline gelir.

 Sözleşmeli borç, ödenmesi zorunlu olan yazılı borcun kapanmasına imkan tanır.

 Borç ödeme takvimi yeniden hazırlanmadan üye sözleşme belgesini doldurmuş olmalıdır.

2.8.5.3. Girişimci Kredisi

Girişimci Kredisi, TGMP’nin çalışkan, başarılı ve yetenekli olup, bu özellikleri sayesinde “altın üye” statüsünü elde etmiş ve alacakları kredi ile işlerini büyütmeyi düşünen TGMP üyelerine sunulmuş olan bir mikro kredi çeşididir. Üye hizmet bedelleri için alınmış kredi miktarı üzerinden % 15 oranında hizmet bedeli kesilmekte, hizmet bedeli ve anapara 46 hafta içinde geri ödenmektedir.

Bu kredi çeşidinden yararlanmak isteyen üyelerin uyması gereken koşullar şunlardır:204

 Bu kredi türü sadece aktif olan TGMP üyeleri için geçerlidir.

 Bu krediden almayı düşünen üyelerin, mikro kredi projesinden aldıkları ilk krediyle kurdukları işletmelerinde yeteri kadar başarılı olmaları gerekmektedir.

 Üyeler haftalık taksitlerini merkez toplantılarında aksatmadan ödemiş olmalıdır.

 Üyenin merkez ve grup performansları iyi olmalıdır.  Borç geri ödemesi % 100 oranında olmalıdır.

 Üye bu krediyi alabilmesi için ilk kredisinin ödemelerini bitirmiş olması gerekir. Bu da üyenin en az bir yıl TGMP’de kalması gerektiği anlamına gelir.  Üyenin bu krediyi alırken amacı önceki işinde geliştirmeler yapmak istemesi

olmalıdır.

 Üyenin yerini değiştirerek izini kaybettirmesi ihtimaline karşı oturduğu evin kendi evi olması gerekir.

 Üyenin üreteceği ürünün satılabilecek nitelikte olması ve yapmayı planladığı işin il genelinde kalıcı bir iş olması gerekmektedir.

 Üyenin başka banka ve kişilere borcu olmamalıdır.

 Eğer üye aile bireylerinden birisi ile beraber iş yapacak ise, ailesinden yardım alması olumlu bir durumdur.

2.8.5.4. Mücadeleci Vatandaş Kredisi

Mücadeleci Vatandaş Kredisi, hiçbir gelire sahip olmadıkları için sokakta yaşayan evsiz kişiler ve dilenciler için geliştirilen bir kredi çeşididir. TGMP, bu kişileri mücadeleci vatandaş olarak kabul ederek, dilenme yerine çalışarak gelir elde etmelerini ve daha güzel ve onurlu bir hayata kavuşmaları amacıyla destekleme kararı alınmıştır. TGMP yoksulun en alt düzeydeki yoksulu kabul edilen kişilere ulaşarak kadın ve erkek ayrımına girmeden 2006 yılından itibaren bu kredi modelini uygulamaya koymuştur. Bu krediyi uygulamadaki ana hedef, dilencilik yapan şahıslara ikinci bir imkan oluşturarak geçimlerini sağlayacak kendi paralarını çalışarak elde etmeleri mevzuunda onları teşvik edip cesaretlendirmektir. Asıl amacın bu bireylerin hiçbir zaman dilenmeleri gerekmeyecek şekilde hayatlarını sürdüren bireyler olmalarını sağlamaktır. Bu kredi türünde geri ödeme süresi ve hizmet bedeli gibi koşullar bulunmamaktadır. Bu kredi türünde hizmet bedeli ve geri ödemesi süresi

gibi sınırlamalar bulunmamaktadır. 50 TL olarak verilen kredinin, alınan para kullanılarak elde edilen gelirle tamamı geri ödendiğinde yeni kredi % 100 artırılarak verilmektedir.

2.8.5.5. Mikrosera Kredisi

TGMP Mikrosera Kredisi programını uygulamaya 2008 yılı Mayıs ayında başlamıştır. Bu program bünyesinde üyelere daha az miktarda su ve gübre kullanılması ile sebze, meyve ve çiçek yetiştirmeleri için küçük çapta bir sera yapımı öğretilip desteklenmektedir. Mikrosera’da toprak yerine kum ve talaş da kullanılabilmektedir. Sera tabanına toprak yerine perlit döşenmektedir. Topraksız olarak gerçekleştirilen tarım topraklı yapılan tarıma oranla çok daha az miktarda su gerektirirken ürün de daha fazla elde edilebilmektedir. Örneğin 36 m² büyüklüğündeki bir toprak alanda tarımsal üretim için günde 1.500 litre suya ihtiyaç duyulurken, mikrosera topraksız tarım uygulamasında günde sadece 150 litre suya ihtiyaç duyulmaktadır.

Yine topraksız tarım sayesinde topraklı tarıma nazaran birim alandan daha yüksek oranda verim elde etme olanağı doğmaktadır. Örneğin Türkiye’de ortalama topraksız yetiştiricilikte 35-36 ton/dekar, tarla şartlarında 5-6 ton/dekar, geleneksel sera şartlarında da 15-18 ton/dekar domates verimi alınmaktadır. Bu rakam topraksız tarımda ilerlemiş olan bazı ülkelerde 55-60 ton/dekara kadar çıkabilmektedir (TİSVA, 2008) Bazı üyeler tarafından evlerinin çatısına da mikrosera kurulmuştur.

Kredi tutarları seçilmiş olan sera çeşidi dikkate alınarak 300 ve 500 TL, geri ödemelerde peşin veya taksitlerle yapılabilmektedir. Temel kredide uygulandığı gibi kredi olarak alınan anapara 46 haftada, anaparanın üzerinden alınacak olan % 15 hizmet bedeli ise 30 haftada taksitler halinde tahsil edilmektedir. Peşin ödemelerde % 15 hizmet bedeli alınmamakta üye olmayanlar da bu kredi türünden yararlanabilmektedir (TİSVA, 2009).

2.8.5.6. Hayvancılık Kredisi

Hayvancılık Kredisi de Mikrosera Kredisi gibi TGMP tarafından 2008 yılı Mayıs ayından itibaren uygulamaya başlanılmıştır. Özellikle kırsal bölgelerde kurulmuş olan şubelerdeki var olan üyelere yönelik şekilde sağlanan ek bir kredidir. Yalnızca sığır yetiştiriciliği mevzuunda deneyime sahip olan üyelere bu kredi tahsil edilmektedir. Bu krediden faydalanan üyeler kendilerine ek bir gelir elde etme olasılığı da elde etmektedirler. Kurban bayramından 6 ay evvelinde hayvancılık kredisi verilmeye başlanmakta ve bayramın 6 ay sonrasında krediyle alınmış olan hayvanların satışıyla elde edilen gelirle kredinin geri ödenmesi sağlanmaktadır. Üye hizmet bedelleri için alınan kredi üzerinden % 15 hizmet bedeli kesilmekte ve üye hizmet bedelleri taksitle ödenerek 26 haftada tamamlanmaktadır (TİSVA, 2009).

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

BURSA’DA MİKRO KREDİ UYGULAMALARI: KADIN YOKSULLUĞU ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

3.1.BURSA İLİNDE TÜRKİYE GRAMEEN MİKROFİNANS

PROGRAMI’NDAN KREDİ KULLANAN KADINLAR ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA