Mesleki ve Teknik Eğitim Teşkilatı: Türkiye hızlı bir değişim süreci içerisinde bulunan bir ülkedir

Böyle bir ülkede her çeşit mesleki eğitim faaliyetinin okul sistemine dayalı olarak gerçekleştirilmesi güçtür. Örgün ve yaygın, mesleki eğitimin sorumluluğuna bıra­ kılacak eğitim uygulamaları, açıklıkla tespit edilmelidir. Mesleki eğitimin m saraflı oluşu, sürenin sınırlı olması, iş yerlerinin bireyden farklı davranışlar istemeleri, dik­ kate alınırsa mesleki ve teknik okullarda temel meslek eğitimine yer verilmesinin gerektiği anlaşılır, örg ü n

mesleki ve teknikeğitimin sorumluluğu bununla sınırlı olmalıdır. Mesleğe hazırl ık eğitimi, temeleğitim ku­ ram larının görevi olmalıdır. Temel eğitim kurum u bu amacı gerçekleştirecek yönde geliştirilmektedir.

Bireyin işteki verimini yükseltmek, bir iş dalında uzmanlaşmak, değişen iş piyasası sebebiyle meslek de­ ğiştirmek v.b. mesleki eğitim faaliyetleri istihdam sek­ törünün sorumluluğunda olmalıdır. Hızlı nüfus artışı, Türk toplumuna genç bir nüfus yapısı kazandırmıştır. Gençliğin mesleki eğitim ihtiyacı, yalnızca örgün mes­ leki ve teknik eğitim yoluyla karşılanm ası m ümkün de­ ğildir. Bunun başlıca sebebi, 1. K aynakların yetersizli­ ği, 2 İş hayatındaki mesleklerin çeşitlenmesi, 3. Okul­ da gerçek şartlara uygun eğitim ortam ını yaratm a güç­ lüğü olarak belirtilebilir. Toplumumuzun bu alandaki eğitim ihtiyacını karşılam ak için yaygın ve etkili bir çı­ raklık, kalfalık ve ustalık eğitimine ihtiyaç vardır.

İnsangücü kaynağımızın, kalkınm a am açlarına göre geliş'.irilebilmesi için etkili, değişikliklere karşı duyarlı, esne'? bir mesleki teknikeğitim teşkilatına ihtiyaç var­ dır. Köklü bir değişim sürecine girmiş toplumumuzda katı bir merkezi sistemle, değişikliklere ve çevresel şart­ la ra karşı duyarlı olmayan b ir planlam a anlayışı ile meselelere çözüm bulmak güç gözükmektedir. Eğitim sisteminin bütünlüğü bozulmadan, mesleki ve teknik eğitim teşkilatınm ın karar verme ve uygulama yetkile­ ri genişletilmelidir. Bazı yetkiler belirlenen eğitim po­ litikaları ve standartlara uygun olmak kaydıyla, mahalli teşkilata devredilerek meselelere yerinde çözüm imkânı getirilmelidir. Ayrıca mesleki ve teknikeğitim politika­ la rd ın oluşturulm asında iş hayatı temsilcilerine bu sü­ rece etkili biçimde katılm a imkânı verilmelidir.

8. D eğerlendirm e: Mesleki ve teknikeğitim siste­ minin amaçlarını ne oranda gerçekleştirmekte olduğu­

nu belirlemek için etkili bir değerlendirme sistemine ih­ tiyat vardır. Değerlendirme yalnızca programlarda gös­ terilen am açlarla sınırlı olmamalıdır. K uram ların, me­ zun ettikleri öğrencilerin isteki etkinliklerinin sürekli olarak izlenmesi ve değerlendirme sonuçlarına göre kendilerini geliştirmeleri gerekir. Mevcut sistemin bu görevi yerine getirecek biçimde düzenlendiği söylene­ mez. Bu alanda yapılan çalışm alar çok sınırlı olup, sü­ reklilik sağlanamamıştır. Sistemin etkili bir değerlen­ dirme yapacak yönde geliştirilmesi, alınacak kararların isabeti ve sistemin gelişmelere göre düzeltilmesi için gereklidir.

SONUÇ

Türk Mesleki ve Teknikeğitim sistemi, tebliğin sın ırlan içerisinde tarih i gelişim seyrine bağlı kalınarak incelenmeye çalışılmıştır. Toplumumuz bu konuda bü­ yük gayret göstermiş, becerili ve teknik insangücünün yetiştirilmesinde küçümsenemez ilerlemeler sağlanmış­ tır. Sistemin etkittiğini' artırm ak için eğitim program ­ larının bireyin ve iş hayatının ihtiyaçlarına daha iyi ce­ vap verecek yönde geliştirilmesine; okul ile iş hayatı arasında düzenli bir işbirliğinin geliştirilmesine; eğitim teşkilatının hızlı bir değişim süreci içerisinde bulunan bir toplumun ihtiyaçlarına göre düzenlenmesine; eğitici personelin hizmetin özelliklerine göre yetiştirilmesine; kapsamlı ve tu tarlı bir değerlendirme mekanizmasının oluşturulmasına ihtiyaç vardır. Bu düzenleme ve geliş­ tirmelerle, sistemin Türk toplum una verdiği hizmetle­ rin kalitesi ve verimi yükselecektir. Milli kalkınma amaç­ larımızın gerektirdiği sayı ve kalitede, becerili ve tek­ nik insangücünün yetiştirilmesi için sistemde yeni dü­ zenlemeler yapılmalıdır.

k a y n a k l a r

1. Alkan, Cevat ve Doğan, Hıfzı. Mesleki ve Teknik öğretim Ana plan Esasları, Ankara : Erkek Teknik Yüksek ö ğretm en

Okulu Matbaası, 1974.

2. Alkan, Cevat Doğan Hıfzı ve Sezgin S. îlh a n , Mesleki ve Tek­

nik Eğitim Prensipleri, A.Ü. Eğitim Fakültesi yayınları No :

90, A nkara : A.Ü. Basımevi, 1980.

3. Aytaç, Kemal. Politeknik Eğitim Reformları, Teori ve Uygu­

lamaları, Ankara : A.Ü. Basımevi, 1971.

4. Baltacıoğlu, İsm ail Hakkı. İçtimai Mektep. A n k a ra : M aarif M atbaası, 1942.

5. B ennett, Charles A. History of Manual And Industrial Edu­

cation Up to 1970. Peoria, Illinois : Chas. A. Bennettco, Inc

1926.

6. Burger, Eduar (Çeviren: H. F ik ret K anat). İş Pedagojisi. A nkara : Milli Eğitim Basımevi, 1963.

7. Buyse, Omer. Teknik Öğretim Hakkında Rapor, İstanbul :

M aarif Matbaası, 1939.

8. Dewey, John. Democracy and Education. N ew york: The

M acm ilian company, 1961

9. --- . Tecrübe ve Eğitim. Ç e v ire n le r: F atm a B aşaran ve F atm a Varış, 1966.

10. Doğan Hıfzı, Ülkemizde Endüstrileşme ve Teknik Eğitim.

A.Ü. Eğitim Fakültesi yayınları, No : 64, Ankara : A.Ü. Ba­ sımevi, 1977.

11. Kırby, Fay. Türkiye’de köy Enstitüleri. Ankara : İmece Y a­ yınları, 1962.

12. Koçer. Hasan Ali. Türkiye’de Modem Eğitimin Doğuşu ve

Gelişimi. İstanbul : Milli Eğitim Basımevi, 1970.

13. K ühne, Mesleki T erbiyenin İnkişafına Dair Rapor, İsta n ­ bul : Devlet Basımevi, 1939.

14. M.E.B. Endüstriyel Mesleki ve Teknik Öğretim ile Sanayi

İlişkileri Sempozyumu, Mesleki ve Teknik Öğretim K itapları, N o .: 129, Ankara : Film - Radyo - TV ile Eğitim Merkezi M at­

baası, 1926.

15. M.P.M. Mesleki ve Teknik Öğretimde Verimlilik Semineri,

Milli prodüktivite yayınları, N o : 124, A n k a ra : İş M atbaacı­ lık ve T icaret, 1973.

16. Prosser, Charles A. ve Quigley. T has H. Vocational Educati­

on in A Democracy. C h ic ag o : America Technical Society,

1963.

17. Richey, G ılterm an. E ditör (Çev. Cavit Sıdal). Mesleki Eği­

tim. Mesleki ve Teknik Ö ğretim K itapları N o : 28, A n k a ra :

A jans T ürk M atbaacılık Sanayi, 1971.

18. Roberts, Roy W. Vocational and Practical Arts Education. N ew york: H arber and B rothers, 1965.

19. Roger, Gragoire. Vocational Education. Paris : Organization F or Economic cooperation and Development, 1967.

20. Sezgin S. İlh an , Becerili İnsangücünün Yetiştirilmesi. Do­ çentlik Tezi A.Ü. Eğitim Fakültesi, 1980.

21. --- . Makine İmalât Sanayiinde Çıraklık Eğitimi. Dok­ tora Tezi. A.Ü. Eğitim Fakültesi, 1974.

22. Stanley, E u g e n e : Planing Occupational Education and Tra-

ining For Development. N ew york: praeger publishers, 1977.

23. Staley, Eugene and Morse, R ichard, Modem Small Industry

For Devloping coutries. Newyork : Mc Graw - Hill Book Com­

pany, 1965.

24. Tonguç, 1. Hakkı. İş ve Meslek Terbiyesi A nkara : K itap ya­ zanlar Kooperatifi, küçük seri No : 3, 1933.

25. Tuna, O rhan. Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitim. Türkiye

İş veren Sendikaları Konfederasyonu yayınları, A n k a ra :

Ayyıldız M atbaası A.Ş. 1973.

26. U.S. D epartm ent of Education, H ealth W elfara. Occupational

Criteria And Preparatory Cumricutum paterns In Technical Education Program s, W ashingtou, D .C .: Goverment prin-

ting Office, 1962.

27. Varış, Fatm a. Eğitim Bilimine Giriş, A.Ü. Eğitim Fakültesi yayınları N o : 70. A n k a ra : Sevinç M atbaası, 1981.

28. Venn, G rant, (Ç eviren: H aydar Taym az). İnsan Eğitim ve îş, Mesleki ve T eknik Ö ğretim K itapları N o : 9, A n k a ra : A jans T ürk M atbaacılık Sanayi, 1968.

29. W arren, Hugh. 10 Avrupa Ülkesinde Mesleki ve Teknik Öğre­ tim, (Çeviren: Y usuf Ö nertoy). Mesleki ve Teknik ö ğ retim