Bankada gerçekleþtirilen denetim çalýþmalarý sonucunda Bankanýn gerçek mali durumu tespit edilmiþ, söz konusu Bankanýn içinde bulunduðu likidite sýkýntýsýnýn çözümüne katký saðlamak ve mali yapýsýyla ilgili sorunlarý çözmek amacýyla nakit giriþi saðlayarak sermaye artýrýmý yapýlmasý, mevduat yapýlmasý, donuk alacaklarýn nakit giriþi saðlamak suretiyle tasfiye edilmesi, yüksek olan kaynak maliyetlerinin düþürülmesi ve yurtdýþý bankalar nezdindeki bloke depolarýn likide edilmesi gibi önlemler alýnmýþtýr.
Duru bilanço üzerinden BYM tarafýndan yapýlan deðerlendirmeler aþaðýda sunulmuþtur:
Banka aktifinin yüzde 54'ünü oluþturan masraf-zarar kalemleri ile baðlý deðerler, aktif kalitesinin bozukluðuna iþaret etmektedir. Banka aktifindeki bozulmanýn temel nedeni, tahsilatýnda güçlük yaþanan krediler nedeniyle aktifin seyyaliyetini yitirmesi ve takip hesaplarýna aktarýlan kredi sayýsýnda yaþanan artýþa paralel olarak ayrýlan karþýlýklar ve faiz gelirlerinin artýrýlamamasý nedeniyle zarar rakamýnda görülen artýþtýr.
Net özkaynaklarýn negatif bakiye vermesi ve masraf-zarar kalemleri ile baðlý deðerin özkaynaklarla karþýlanma oranýný gösteren ve ideali yüzde 100 olan rasyonun yüzde 242 düzeyinde olmasý, Bankanýn Fona devir tarihi itibarýyla zararýnýn özkaynaklarý aþarak yabancý kaynaklara sirayet ettiðini göstermiþtir.
Aktif-pasif vade uyumsuzluðu bulunan, kaynaklarý en fazla üç ay vadede yoðunlaþan, sorunlu kredileri ve gelir getirmeyen aktifleri yüksek düzeyde bulunan Bankanýn likidite rasyolarý son derece düþük düzeylerde gerçekleþmiþtir.
Bankanýn özkaynak ihtiyacý; sermaye yeterliliði standart rasyosu üzerinden 49 milyon YTL, likidite rasyolarý üzerinden 98 milyon YTL olarak tespit edilmiþtir.
Fona devir tarihi itibarýyla Banka zararý toplam 98 milyon YTL olup bu zararýn 49 milyon YTL'si dönem zararý, 49 milyon YTL'si ise geçmiþ yýl zararlarýdýr. Zarar toplamý, aktif toplamýnýn yüzde 34'ünü teþkil etmektedir. Banka Fona devir tarihinden önceki üç yýlýn mali tablolarýnda zarar açýklamakla birlikte, BYM raporlarýnda da belirtildiði üzere, gerçek zarar Banka tarafýndan açýklanan zararýn oldukça üzerindedir. Bunun nedenleri;
2.3.1. Fona Devir Sonrasý Gerçek Mali Durumun Tespiti
Aktif Kalitesi:
Kaynak Yapýsý, Özkaynaklar, Likidite:
Zarar, Gelir-Gider Dengesi, Kârlýlýk:
!
!
Bankanýn takibe intikal ettirilmesi gerektiði halde, sorunlu kredileri takip hesaplarýna aktarmayarak canlý krediler arasýnda izlemesi ve bunlar için karþýlýk ayýrmamasý, reeskont uygulamasý,
Takibe aktarýlmýþ olan firmalara gereði kadar karþýlýk ayrýlmamasý uygulamalarýdýr.
Sonuç olarak, Banka 1990'lý yýllarýn özellikle ikinci yarýsýndan itibaren asýl kuruluþ amacý olan zirai kredi politikasýný geri plana atarak agresif bir büyüme politikasýný benimsemiþ ve bu politika çerçevesinde riskin yayýlmasý yoluyla güvenli bir büyüme yerine, az sayýda firmaya yüksek limitli kredi verme yoluna gidilmiþ, kredi tercihinde sektörel riskin ve borçlanma düzeyinin oldukça yüksek olduðu tekstil ve deri sektörleri öne çýkmýþtýr. Bu uygulamalar neticesinde, aktifteki en önemli plasman alaný olan krediler, 1988 yýlýndan bu yana yaþanmakta olan ekonomik durgunluk ve özellikle söz konusu sektörlerin marjinal fayda ve verimliliklerinin düþüþ göstermesine baðlý olarak seyyaliyetini yitirmiþ, Banka tahsilat bakýmýndan sýkýntý yaþamaya, vadesi gelmiþ kredileri süreklilik kazanan bir þekilde temdit etmeye baþlamýþtýr. Bunun sonucunda, Bankanýn aktifi giderek donuklaþmýþ ve meydana gelen zararý sonunda özkaynaklarý aþarak yabancý kaynaklara sirayet etmiþtir. Bankanýn hâkim hissedarý Tariþ Birliklerinin tabi olduklarý mevzuattan ve Dünya Bankasý gibi kuruluþlardan saðladýklarý fonlarýn þartlý kullandýrýmlarýndan kaynaklanan nedenlerle, gerektiði zaman ve gereði kadar sermaye artýþýný gerçekleþtirememeleri, zararýn özkaynaklarý aþmasý sonucunda etkili olmuþtur.
Banka aktifindeki kredilerden saðlýklý tahsilat saðlanamamasýna baðlý olarak, gelir-gider dengesi de bozulmuþtur. Bankanýn faiz gelirleri içinde en önemli kalem kredilerden alýnan faizler olup faiz giderlerinin de büyük bölümü mevduata verilen faizlerdir. Faiz dýþý gider kalemlerinin yüzde 57'si provizyonlardan ve özellikle de BYM tarafýndan yapýlan düzeltmeler neticesinde takip hesaplarýna aktarýlan ve daha önce aktarýlmýþ olmakla birlikte eksik karþýlýk ayrýlmýþ olduðu tespit edilen kredilere ayrýlan karþýlýklardaki artýþtan oluþmaktadýr. Bankanýn 9 Temmuz 2001 tarihli devir bilançosu ve kâr-zarar tablosu rakamlarýna göre, faiz gelirlerinin faiz giderlerini karþýlama oraný yüzde 58 gibi oldukça düþük düzeyde gerçekleþmiþ, faiz dýþý gelirlerin faiz dýþý giderleri karþýlama oraný da yüzde 13 olarak hesaplanmýþtýr.
2.3.2. Mali Bünye Rehabilitasyonu
Temettü hariç ortaklýk haklarý ile yönetim ve denetimi Fona devredilen Bankada Fon tarafýndan öncelikli olarak gerçekleþtirilen faaliyetlerden bir kýsmý da, Bankanýn normal bankacýlýk faaliyetlerini emin bir þekilde devam ettirmesinin saðlanmasý amacýyla yürütülen mali bünye rehabilitasyon faaliyetleridir. Bankanýn 55 milyon YTL'lik ödenmiþ sermayesine karþýlýk gelen zararý Fon tarafýndan devralýnmak suretiyle Banka hisselerinin tamamýna sahip olunmasýnýn ardýndan, BYM tarafýndan gerçekleþtirilen durulaþtýrma iþlemleri sonucunda belirlenen kaynak ihtiyacý doðrultusunda Fon tarafýndan Bankaya çeþitli kaynak aktarýmlarýnda bulunulmuþ, ayný amaçla Bankanýn TCMB'ye olan bir kýsým yükümlülüklerine de muafiyet getirilmiþtir.
4389 Sayýlý Kanunun 14/6-b maddesi uyarýnca, Fon Yönetim Kurulunun 10 Temmuz 2001 tarihli kararý çerçevesinde, Tariþbank'ýn, kanuni karþýlýk yükümlülüklerini gerçekleþtirememesinden dolayý doðmuþ ve doðacak cezai faizleri kaldýrýlmýþ, TCMB nezdinde mevcut mevduat munzam karþýlýklarý Bankaya iade edilmiþ, ayrýca Bankanýn döviz pozisyon oranýný tutturamamasý nedeniyle doðmuþ cezai faizleri kaldýrýlmýþ, bu nedenle doðacak cezai faizleri ertelenmiþtir. Bu kapsamda, Bankaya TCMB tarafýndan zorunlu karþýlýk iadesi yapýlmýþtýr.
TCMB Yükümlülüklerinin Kaldýrýlmasý:
Ýhtiyat Aktarýmý: Fon Yönetim Kurulunun 25 Ekim 2002 tarihli kararýyla, Tariþbank’ýn Fona devredilmesi kararlaþtýrýlan gayrimenkulleri, tahsili gecikmiþ alacaklarý, Bayýndýrbank’a devredilmesi kararlaþtýrýlan diðer aktifleri karþýlýðýnda, Bankanýn net özkaynak tutarýnýn sýfýr olarak gerçekleþmesini saðlamak amacýyla Bankaya Fon portföyünde bulunan DÝBS’in 28 Ekim 2002 tarihinde aktarýlmasýna karar verilmiþtir.
Söz konusu karar çerçevesinde varlýk devirlerinin karþýlýðýný teþkil etmek ve Bankanýn net özkaynak tutarýnýn sýfýr olarak gerçekleþmesini saðlamak amacýyla Bankaya toplam 44,7 milyon YTL DÝBS aktarýmý yapýlmýþ olup, bu tutarýn özkaynak açýðýný ifade eden 18 milyon YTL'lik kýsmý ihtiyat aktarýmý niteliðindedir.
2.3.3.Rehabilitasyon Sonrasý Mali Bünye
Sermaye yeterliliði standart rasyosu bakýmýndan özkaynak ihtiyacý incelendiðinde, asgari yasal oran olan yüzde 8'e ulaþabilmesi için Bankanýn özkaynak ihtiyacýnýn
49 milyon YTL, likidite bakýmýndan özkaynak ihtiyacýnýn 98 milyon YTL olduðu tespit edilmiþtir. Bankanýn Fona devredilmesinin ardýndan Fon tarafýndan saðlanmýþ olan 55 milyon YTL tutarýndaki kaynak, asgari sermaye yeterliliði standart rasyosuna ulaþmak için gerekli olan sermaye ihtiyacýný karþýlamakla birlikte likidite durumuna göre Bankaya gerekli olan sermaye miktarýný karþýlamaktan uzak kalmýþtýr.
Bankaya rehabilitasyon amacýyla yapýlan ihtiyat aktarýmý bulunmamaktadýr.
Yukarýda açýklanan ihtiyat aktarýmý, Bankanýn Denizbank'a devri aþamasýnda özkaynak açýðýný kapatmaya yöneliktir.
2.4. FON TARAFINDAN ATANAN YÖNETÝCÝLERCE BANKADA