Özkaynak Yetersizliði

Bankanýn mali bünyesindeki bozulmanýn temel nedeni risk temerküzü ve krediler portföyünde yaþanan olumsuzluklar nedeniyle artan zarardýr.

Banka kredi riskleri, az sayýda firmada ve bazý sektörlerde yoðunlaþmýþtýr.

Bankanýn 30 Haziran 2000 tarihli mali tablolarý üzerinden yapýlan denetiminde, canlý krediler portföyünün yüzde 45'inin 20 firmaya ve yüzde 52'sinin 30 firmaya ait olduðu, bu firmalarýn ise çoðunluðunun tarým ve tekstil sektörlerinde faaliyet gösterdiði tespit edilmiþtir.

Bankanýn aktifindeki bozulmanýn temel nedeni, tahsilatýnda güçlük yaþanan krediler nedeniyle aktifin seyyaliyetini yitirmesi ve takip hesaplarýna aktarýlan kredi sayýsýnda yaþanan artýþa paralel olarak ayrýlan karþýlýklar ve faiz gelirlerinin artýrýlamamasý nedeniyle zarar rakamýnýn artýþ göstermesidir. Banka, kuruluþ amacý olan tarým sektörünün finansmaný politikasýndan özellikle 1990'lý yýllarýn ortasýndan itibaren uzaklaþmaya baþlamýþ ve kredi portföyünde aðýrlýk ticari kredilere kaymýþtýr. Ancak ticari kredi tahsisinde deri ve tekstil gibi yüksek düzeyde borçlanma rasyosu ve finansman gideri ile çalýþan ve kredi riski yüksek olan sektörlerin seçilmesi bunun yanýnda, riskin daðýtýlmasý ilkesine aykýrý bir þekilde, az sayýda firmaya yüksek montanlarda kredi kullandýrýlmasý neticesinde krediler portföyünün kalitesi gittikçe bozulmuþ ve zarar rakamý giderek artmýþtýr.

2000 yýlý içinde Banka sermayesinin 40 milyon YTL tutarýnda artýrýlmýþ olmasýna raðmen, ortaklarca apel ödemelerinin zamanýnda gerçekleþtirilmemesi ve Bankanýn özellikle Kasým 2000 krizinde nakit açýklarý nedeniyle yüksek faizle borçlanmasý nedeniyle söz konusu sermaye artýþý Banka mali bünyesini iyileþtirmeye yetmemiþ, Banka özkaynaklarý yapýsallaþan gelir-gider dengesizliði ve zararlar karþýsýnda yetersiz kalmýþtýr.

Bankanýn yakýn izleme kapsamýna alýndýðý 2000 yýlýndan itibaren sýklaþtýrýlan BYM denetimlerinde;

31 Aralýk 1999 tarihi itibarýyla sermaye yeterliliði standart rasyosu üzerinden 21 milyon YTL, likidite rasyolarý üzerinden 26 milyon YTL ilave sermayeye ihtiyaç duyulduðu,

!

!

!

!

!

30 Haziran 2000 tarihi itibarýyla sermaye yeterliliði standart rasyosu üzerinden 6 milyon YTL, özkaynaklarýn baðlý deðer ve masraf-zarar kalemlerini karþýlama oraný üzerinden 8 milyon YTL, likidite rasyolarý üzerinden ise 15 milyon YTL ilave sermayeye ihtiyaç duyulduðu,

Sermaye yeterliliði standart rasyosunun, Eylül 2000 itibarýyla yüzde 2,6 Ekim 2000 itibarýyla negatif (-) yüzde 1,1 olarak hesaplandýðý,

Özkaynaklarýnýn 31 Mart 2001 tarihi itibarýyla negatif (-) 811 bin YTL olarak gerçekleþtiði, ödenmiþ sermayedeki artýþa karþýn zarar miktarýnda meydana gelen yükseliþ neticesinde özkaynak rakamýnýn negatif olarak gerçekleþtiði ve net özkaynaðýn duru bilançodan hareketle negatif (-) 14 milyon YTL olarak hesaplandýðý,

31 Mart 2001 tarihi itibarýyla sermaye yeterliliði standart rasyosunun negatif (-) yüzde 30 olarak gerçekleþtiði belirlenerek, bu durumda sermaye ihtiyacýnýn 32 milyon YTL, likidite bakýmýndan sermaye ihtiyacýnýn ise 51 milyon YTL olduðu, baðlý deðerler ve masraf-zarar kalemlerinin özkaynaklarla karþýlama gücünü gösteren oranýn ise azami yüzde 100 olmasý gerekirken, duru bilanço rakamlarýna göre yüzde 170 olarak hesaplandýðý ve bu oranýn özkaynaklarýn mevcut haliyle söz konusu kalemleri karþýlamaktan uzak olduðu,

hususlarý tespit edilmiþtir.

Bilanço komposizyonunun zarar üretmeye devam etmesi, Banka özkaynaklarýný eritmiþ ve muhtelif denetim raporlarýnda ve Bankaya verilen talimatlarda sürekli olarak nakit sermaye artýrýmý gereksinimi üzerinde durulmuþtur. Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumunun Banka sermayesinin 20 milyon YTL tutarýnda artýrýlmasýna yönelik muhtelif talimatlarýna raðmen sermaye artýrým prosedürü bir türlü baþlatýlamamýþtýr. Nitekim, Banka sermaye artýþýnýn görüþüleceði olaðan genel kurul toplantýsý 3 Þubat 2001, 14 Nisan 2001 ve 4 Mayýs 2001 tarihlerinde toplantý nisabýnýn saðlanamamasý nedeniyle üst üste üç kez toplanamamýþtýr.

Diðer taraftan, 19 Mart 2001 tarihinden itibaren Pamuk ve Üzüm Birlikleri tarafýndan Bankaya tevdiat olarak toplam 10,5 milyon YTL aktarýlmýþtýr.

22 Haziran 2001 tarihinde toplanabilen Banka olaðan genel kurul toplantýsýnda sermayenin 20 milyon YTL artýrýlarak 75 milyon YTL'ye çýkarýlmasýna karar verilmiþ ancak Ýncir Birliði ile Zeytinyaðý Birliði sermaye artýrýmýna katýlmayacaklarýný bildirmiþlerdir. Ancak, Tariþbank'ýn Fona devir tarihi itibarýyla tevdiat olarak Bankaya saðlanan kaynaklarýn sermayeye ilavesi de dahil olmak üzere sermaye artýrýmý ile ilgili olarak Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumuna Banka tarafýndan herhangi bir baþvuru yapýlmamýþtýr.

Denetim raporlarýnda, Banka üst yönetimindeki istikrarsýzlýklar ve Tariþ Birliklerinin, Bankaya bakýþ açýsýnýn mali bünyesinin iyileþtirilmesi yönünde karar alýnmasýný ve alýnan kararlarýn etkin bir þekilde uygulanmasýný engellediði, mali piyasalarda meydana gelen krizler nedeniyle katlanýlmak zorunda kalýnan yüksek faiz maliyetinin, sermaye ödemelerinin mali bünyeye katkýsýný azalttýðý belirtilmiþtir.

Bankanýn en büyük ortaðý yüzde 99,6'lýk pay ile Tariþ Birlikleridir. Tariþ Birlikleri, 1 Haziran 2000 tarihine deðin faaliyetlerini 30 Nisan 1985 tarih ve 3186 sayýlý

"Tarým Satýþ Kooperatifleri ve Birliklerinin Kuruluþu Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanun" kapsamýnda yürütmekte iken, adý geçen Kanun, 1 Haziran 2000 tarih ve 4572 sayýlý "Tarým Satýþ Kooperatif ve Birlikleri Hakkýnda Kanun" ile yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.

Anýlan Kanun ile Tariþ Birliklerinin yeniden yapýlanmalarý ile özerk ve mali yönden baðýmsýz bir yapýya kavuþturulabilmelerini teminen gereken tedbirlerin belirlenmesi konularýnda çalýþma, inceleme ve önerilerde bulunmak üzere T.C. Sanayi Bakanlýðý bünyesinde “Yeniden Yapýlandýrma Kurulu”

oluþturulmuþtur.

Yeniden Yapýlandýrma Kurulu tarafýndan Tariþ Birliklerine, kooperatif ve birliklerin yeniden yapýlandýrýlmasý için ihtiyaç duyulan finansmanýn önemli bir bölümünün Dünya Bankasýndan temin edilecek kredilerden karþýlanacaðý, bu kredinin saðlanmasý için Birliklerin maliyet azaltýcý tedbirler almasýnýn yaný sýra Tariþbank'a sermaye artýrýmý için fon aktarmamalarý gerektiði ifade edilmiþtir.

Bunun üzerine Birlikler, Bankanýn sermaye artýrýmýna katýlým konusunda isteksiz davranmýþlardýr.