159 Ç iz im 3.74.1. Konya Sa hi p At a Tü rbesi , m a ’kı lî d uvar p anos u (S. Y ılm az 2019)
160 Katalog No: 3.75. Konya Sahip Ata Türbesi Kubbe Kilit Taşı
Ölçü – Form: 126 cm çapında, daire formundadır.
Malzeme – Teknik – Renk: Turkuaz ve patlıcan moru renginde çinilerle, mozaik tekniğinde yapılmıştır. Zeminde turkuaz çiniler kullanılmış, harfler ve motifler mor çinilerden kesilerek istiflenmiştir.
Motif ve Kompozisyon: Türbe kubbesinin ortasında yer alan kitâbede örgülü kûfî yazı kullanılmıştır. Dairesel tasarımın merkezinde beş kollu bir yıldız bulunmaktadır. Yıldız motifinin hemen dışında ters tepeliklerden oluşan bir desen döngüsü yer alır. Kitâbenin kenarında bir ters bir düz yerleştirilmiş tepelik motifleri ile düzenlenen bordür yer almaktadır. Burada yazının bulunduğu kısmın aksine, desen turkuaz çinilerle belirlenmiş olup, patlıcan moru rengindeki çinilerle zemin görüntüsü verilmiştir.
Transkripsiyon-Tercüme: رمع ركب وبا دمحم نامثع ىلع
Muhammed – Ebu Bekir – Ömer – Osman – Ali
161 Çizim 3.75. Konya Sahip Ata Türbesi, kubbe kilit taşı (S. Yılmaz, 2019)
162 Katalog No: 3.76. Konya Sahip Ata Türbesi Kubbe Kuşağı
Ölçü – Form: 538 cm103 çapındaki kubbe eteğinde kuşak şeklinde yer alan kitâbenin çevresi 1690 cm, yüksekliği 96 cm’dir.
Malzeme – Teknik – Renk: Kuşak kitâbesi turkuaz ve patlıcan moru renginde çinilerle mozaik tekniğinde yapılmıştır. Geometrik geçmelerin belirli kısımlarında ve bordürde beyaz alçı zemin görülmektedir.
Motif ve Kompozisyon: Örgülü kûfî ile yazılan kitâbede harflerin uzantıları üst kısımda geometrik bir desen örgüsüne dönüşmektedir. 6 kollu yıldız formundaki geçmeli motifin üstünde bir tepelik motifi, tepeliğin üst kısmında kapalı form biçiminde rumiler bulunur. Yıldız formlarını birbirine bağlayan geçmelerin üstünde de yine kapalı form ve ondan çıkan rumiler yer alır. Bu kapalı formun ortasındaki tepelikten çıkan rumiler yıldız motifinin üstündeki kapalı formun ortasındaki ters tepeliğe bağlanır. Kuşak yazısı alt ve üst kısmında önce ince patlıcan moru bir bordürle, sonrasında beyaz alçı zemin üzerine patlıcan moru çinilerden kesilmiş kıvrım dallar şeklinde ilerleyen rumilerden oluşan bir bordürle çerçevelenmiştir.
Transkripsiyon-Tercüme: Besmele ile başlayan yazı kuşağında Âl-i İmrân Sûresinden âyetler yer almaktadır104.
مْس ب ٰاللّ ن ٰمْح رلا مي ۪ح رلا
Bismillâhirrahmânirrahîm
Rahmân ve rahîm olan Allah’ın adıyla...
Fotoğraf 3.76. Kubbe kuşağı, Besmele (S. Yılmaz, 2019)
103 Ölçüler Konya Vakıflar Bölge Müdürlüğü arşivlerinden temin edilmiştir.
163 Âl- i İmrân Sûresi 18. Âyet:
ُمي ۪كَحْلا ُزي ۪زَعْلا َوُه لْ ا َهٰل ا ََّٓلَ طْس قْلا ب ام ئآََّق مْل عْلا اوُل ۬وُا َو ُةَك ئَّٰٓلَمْلا َو َوُه لْ ا َهٰل ا ََّٓلْ ُه نَا ُٰاللّ َد هَش
Şehide’llâhü ennehû lâ ilâhe illâ hüve ve’l-melâiketü ve ülü’l-ılmi kâimen bi’l-kıst* lâ ilâhe illâ hüve’l-azîzü’l hakîm
Allah, melekler ve ilim sahipleri, ondan başka ilah olmadığına adaletle şâhitlik ettiler. Ondan başka ilah yoktur. O, mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.
Fotoğraf 3.76.1. Âl- i İmrân Sûresi 18. âyet 1. Kısım: ُةَك ئَّٰٓلَمْلا َو َوُه لْ ا َهٰل ا ََّٓلْ ُه نَا ُٰاللّ َد هَش : Şehide’llâhü ennehû lâ ilâhe illâ hüve ve’l-melâiketü
Fotoğraf 3.76.2. Âl- i İmrân Sûresi 18. âyet 2. Kısım: طْس قْلا ب ام ئآََّق مْل عْلااوُل ۬وُا َو : ve ülü’l-ılmi kâimen bi’l-kıst*
Fotoğraf 3.76.3. Âl- i İmrân Sûresi 18. âyet 3. Kısım: ُمي ۪كَحْلا ُزي ۪زَعْلا َوُه لْ ا َهٰل ا ََّٓلْ : lâ ilâhe illâ hüve’l-azîzü’l-hakîm
164 Âl- i İmrân Sûresi 19. âyetin ilk durak yerine kadar olan kısmı:
ُم َلَْس ْلْا ٰاللّ َدْن ع َني ۪ دلا ن ا / İnne’d-dîne inde’llâhi’l-islâm* Şüphesiz Allah katında din İslâm'dır.
Fotoğraf 3.76.4. Âl- i İmrân Sûresi 19. âyetin ilk durak yerine kadar olan kısmı: ن ا
َني ۪ دلا َدْن ع ٰاللّ
ُم َلَْس ْلْا : İnne’d dîne inde’llâhi’l islâm* Âl-i İmrân Sûresi 26. Âyet:
َك ن ا ُرْيَخْلا َك دَي ب ُءآََّشَت ْنَم ل ذُت َو ُءآََّشَت ْنَم ز عُت َو ُءآََّشَت ْن م م َكْلُمْلا ُع زْنَت َو ُءآََّشَت ْنَم َكْلُمْلا ي تْؤُت كْلُمْلا َك لاَم مُهٰللا لُق ري ۪دَق ءْيَش لُك ىٰلَع
Kuli’llâhümme mâlike’l-mülki tü'ti’l-mülke men teşâü ve tenziu’l-mülke mimmen teşâ'* ve tüızzü men teşâü ve tüzillü men teşâ'* bi yedike’l-hayr* inneke alâ külli şey'in kadîr
De ki: "Ey mülkün sahibi olan Allah'ım! Sen mülkü dilediğine verirsin. Dilediğinden de mülkü çeker alırsın. Dilediğini aziz edersin, dilediğini zelil edersin. Hayır senin elindedir. Şüphesiz sen her şeye hakkıyla gücü yetensin."
Fotoğraf 3.76.5. Âl- i İmrân Sûresi 26. âyet 1. Kısım: َكْلُمْلاي ت ْؤُت كْلُمْلا َك لاَم مُهٰللا لُق : Kuli’llâhümme mâlike’l-mülki tü'ti’l-mülke
165 Fotoğraf 3.76.6. Âl- i İmrân Sûresi 26. âyet 2. Kısım: ُءآََّشَت ْن م م َكْلُمْلا ُع زْنَت َو ُءآََّشَت ْنَم :
men teşâü ve tenziu’l-mülke mimmen teşâ'*
Fotoğraf 3.76.7. Âl- i İmrân Sûresi 26. âyet 3. Kısım: ُءآََّشَت ْنَم ل ذُت َو ُءآََّشَت ْنَم ز عُت َو : ve tüızzü men teşâü ve tüzillü men teşâ'*
Fotoğraf 3.76.8. Âl- i İmrân Sûresi 26. âyet 4. Kısım: ُرْيَخْلا َك دَي ب : bi yedikel hayr*
Fotoğraf 3.76.9. Âl- i İmrân Sûresi 26. âyet 5. Kısım: ري ۪دَق ءْيَش لُك ىٰلَع َك ن ا : inneke alâ külli şey'in kadir
166 Âl-i İmrân Sûresi 27. Âyet:
ُج لوُت َلْي لا ي ف راَه نلا ُج لوُت َو َراَه نلا ي ف لْي لا ُج رْخُت َو يَحْلا َن م ت يَمْلا ُج رْخُت َو َت يَمْلا َن م يَحْلا ُق ُز ْرَت َو ْنَم ُءآََّشَت رْيَغ ب باَس ح
Tûlicü’l-leyle fi’n-nehâri ve tûlicü’n-nehâra fi’l-leyl* ve tuhricü’l-hayye mine’l-meyyiti ve tuhricü’l-meyyite mine’l-hayy* ve terzüku men teşâü bi ğayri hisâb
Geceyi gündüze katarsın, gündüzü geceye katarsın. Ölüden diriyi çıkarırsın, diriden ölüyü çıkarırsın. Dilediğine de hesapsız rızık verirsin.
Fotoğraf 3.76.10. Âl- i İmrân Sûresi 27. âyet 1. Kısım: راَه نلا ي ف َلْي لا ُج لوُت : Tûlicü’l-leyle fi’n-nehâri
Fotoğraf 3.76.11. Âl- i İmrân Sûresi 27. âyet 2. kısım: لْي لا ي ف َراَه نلا ُج لوُت َو : ve tûlicü’n-nehâra fi’l-leyl*
167 Fotoğraf 3.76.12. Âl- i İmrân Sûresi 27. âyet 3. Kısım: ت يَمْلا َن م يَحْلا ُج رْخُت َو :
ve tuhricü’l-hayye mine’l-meyyiti
Fotoğraf 3.76.13. Âl- i İmrân Sûresi 27. âyet 4. Kısım: يَحْلا َن م َت يَمْلا ُج رْخُت َو : ve tuhricü’l meyyite mine’l-hayy*
Fotoğraf 3.76.14. Âl- i İmrân Sûresi 27. âyet 5. Kısım: باَس ح رْيَغ ب ُءآََّشَت ْنَم ُق ُز ْرَت َو : ve terzüku men teşâü bi ğayri hisâb
168 28. Âyetin ilk durak yerine kadar olan bölümü:
َني۪ن م ْؤُمْلا نوُد ْن م َءآََّي ل ْوَا َني ۪ر فاَكْلا َنوُن م ْؤُمْلا ذ خ تَي َلْ.
Lâ yettehızi’l-mü'minûne’l-kâfirîne evliyâe min dûnil-mü'minîn* Mü'minler, mü'minleri bırakıp inkarcıları dost edinmesin.
Fotoğraf 3.76.15. Âl- i İmrân Sûresi 28. âyet 1. Kısım: َنوُن م ْؤُمْلا ذ خ تَي َلْ: Lâ yettehızi’l-mü'minûne’l
Fotoğraf 3.76.16. Âl- i İmrân Sûresi 28. âyet 2. Kısım: َءآََّي ل ْوَا َني ۪ر فاَكْلا : kâfirîne evliyâe
Fotoğraf 3.76.17. Âl- i İmrân Sûresi 28. âyet 3. Kısım: َني۪ن م ْؤُمْلا نوُد ْن م : min dûni’l-mü'minîn*
169 Çizim 3.76. Kubbe yazı kuşağının geometrik örgüsü 1 birim (S. Yılmaz, 2019)