Müştemilatı

Konya Islah-ı Medâris-i İslamiye aşağıdaki hizmet müştemilatına sahipti;

Aşağıda daha detaylı bir şekilde anlatılacak olan Islah'ın eğitim- öğretim amaçlı kullandığı konferansların verildiği ve öğrenci çalışmaların sunulduğu seminer salonu, imtihanların ve önemli kişilerin konuşma yaptıkları büyük bir salon, daha çok kurucuların sayesinde kurulan kütüphane, fizik ve kimya laboratuvarı, namazların cemaatle kılındığı mescit, Ali Kuşçu'nun yaptığı ve teorik gök bilimi dersinin verildiği "Bakır Gökküre" ile Hindistan'dan getirtilen resimli taş baskı "Süllemül Eflak" adlı kitap. Ayrıca Türkler tarafından saatin bulunuşunun izah edildiği "Rub irtifa" tahtası da medrese bünyesindeydi. Fakat tüm bu yapılar günümüze kadar gelmiş değildir. Dönemin siyasi baskısına maruz kalan bu kuruma ait hiç bir eser günümüzde mevcut değildir.

-Mescit: Islah-ı Medâris, açıldığında medresenin mescidi vardır. Bu mescit Paşa Dairesi'nden kalmıştır. Daha sonra Sanayi Mektebi ile arsında (medreseliler ve mektepliler arasında) mescit kavgası olsa da mescidin onarımı için valilikçe ödenek ayrılıp mescidin ortak kullanılması sağlanmıştır216_{. Bu mescidin önünde Tokat eski}

mebusu ve Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi'nin oğlu İbrahim Rüştü ezan okumaktadır. Müderris evinde kalan Rıfat Efendi İbrahim Rüştü Efendiyi her gün

uyandırmaktadır. Rıfat Efendi'nin evinin bir kapısı, medreseye açılmaktadır. Rıfat Efendi buradan medreseye girerek, sabah namazına talebeleri kaldırmakta, sonra ezan okunarak medrese mescidinde cemaatle namaz kılınmaktadır. Cemaatle namaz kılmaya medrese yönetimi özen gösterdiği anlaşılmaktadır217_{. İbrahim H. Konyalı'nın}

hatıralarından anladığımıza göre ufak bir mescit olmayıp cemaatle namaz kılınan ve mescit ile müderris evi arasında giden bir yol vardır. Müderris bu yoldan mescide gitmekte ve talebeleri sabah namazına kaldırmakta idi218_.

-Kütüphane: Islah-ı Medâris-i İslamiye zengin bir kütüphaneye sahiptir. Islah-ı Medâris kurulduğunda kütüphanesi mevcuttu. Islah'ın kurucularından olan üç kardeş (Zeynelabidin Efendi, Rıfat Efendi ve Ziya Efendi) babalarından devraldıklarını yeni yayınlarla zenginleştirerek büyük bir kütüphane kurmuşlardır. Bu üç kardeş kütüphane kurulmasında hem önemli rolü olmuş hem de kütüphanenin kurulması önemine dikkat çekmişlerdir. Kütüphaneden talebeler de faydalanmaktadır. Üç kardeş, kütüphanesiz ilmin ve eğitim kurumunun temelsiz binaya benzettikleri için kütüphanenin kurulması için özverili davranmışlardır. Bu üç kardeş medresenin kütüphanesi olmasına ve kütüphanenin zengin kaynakları olmasında büyük faydaları vardır. Kütüphane günümüzde yoktur. Kitapları da yağmalanmıştır. Bazı kitapları 1962 yılında yakınları tarafından Yusufağa Kütüphanesi'ne bağışlanmıştır219_{. Medresenin kütüphanesindeki kitapların}

muhtevasına ise felsefe, müzik, spor, tarih, coğrafya gibi birçok kitap mevcut olup maddi ilimlerle ilgili kitapların olması diğer medreselerden farklı olduğunun başka bir kanıtıdır220_.

-Konferans Salonu: Yeri ve mimarisi hakkında fazla bilgi sahibi olamadığımız Islah'ın konferans salonunda önemli kişilerin konuşması, Islah'ın öğrencilerin imtihanları vs. yapıldıkları bilinmektedir. Konferans salonu nerde ve ne zaman yapıldı tam olarak bilgiye sahip değiliz. Mustafa Sabri Efendi, imtihan

217 _{Arabacı, a.g.e., s.483-484.}

218 _{İbrahim Hakkı Konyalı, "Konya'da İslam Üniversitesi", Yeni Asya Gazetesi, 2 Ekim 1971.} 219 _{İsmail Bilgili , "Osmanlı Son Dönemi Nitelikli Din Adamı Yetiştirme Projesi Bir Örneği Olarak} Konya Islah-ı Medaris-i İslamiye Medresesi", Uluslararası Dini Araştırmalar ve Küresel Barış

Sempozyumu, 17-18 Mayıs 2013 Konya, Türkiye İmam Hatipliler Vakfı Yayınları, Konya, 2016.

dönemlerinden birinde medresenin bahsedilen salonunda konferans verir. Ancak önemli şahsiyetlerin konuşma yaptıkları yer olarak tespit etmekteyiz221_.

-Laboratuvar: Medresede, döneminden farklı olarak bir de laboratuvarı mevcuttur. O dönemde bunlara pek önem verilmemesine rağmen Islah akli ilimlere de değer verdiğinin göstergesidir. Laboratuvar da astronomi dersleri ve bu derslerin araçları bulunmaktadır. Konyalı'nın hatıralarında astronomi ile ilgili sorular sorulduğuna ve astronomi dersinde Türklerin saati bulmak için kullandığı Rubu tahtasını kullandıklarını bilmekteyiz. Kimya hanesi ve fizik laboratuvarı bulunmaktaydı222_{. Ayrıca talebeye, yıldızlar ve burçlar; Alaaddin Tepesi'nden ve}

bazen minare şerefelerinden gösterilip öğretilmektedir223_.

-Müderris Evi: Paşa Dairesi'nden kalan müderris evi hakkında pek fazla bilgiye sahip değiliz. Müderris evinde sırasıyla Hacı Himmet Efendi, Bahaeddin Efendi ve Zeynelabidin Efendi oturmuştur. Daha sonra müderris evinde 1920 Ekim'ine kadar oturan müderris, Rıfat Efendi'dir. Rıfat Efendi, bu evde otururken, Islah-ı Medâris'in açık olduğu sıralar, öğrencilerini medreseye gelerek sabah namazına kaldırmıştır. Zira müderris evinden medreseye geçişi sağlayan bir kapı bulunmaktadır. Islah ile bu ev de yıkılmıştır224_.

-Şadırvan ve bahçesi: Siyasi ihtirasa kurban gidecek olan bu yapı Islah'ı görkemli gösteren ilgi çekici hale getiren yapılar arasında değerlendirilmekte idi. Islah-ı Medâris'de Roma döneminden kalma bir lahit olduğu kaynaklarda geçse de gerçekte var olduğu tam olarak tespit edilememiştir. İçi su dolu, çevresine musluklar takılmış, abdest almak için faydalanılan şadırvan; som ak mermerden yapılmıştır225_.

Mescit ile şadırvan arasında bir de bahçe olup ağaçlar olduğu söylenmektedir.

221 _{Arabacı, a.g.e., s.486.}

222 _{Islah-ı Medaris-i İslamiye Cemiyet-i Hayriyesi tarafından, usul-ı cedide üzere tedrisat icrası için}

tesis edilecek kimyahane binasına ödenek ayrılması hakkında bknz: Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), BEO, No:3773-282950, Maliye; 278528, H-24-06-1328.

223 _{İbrahim Hakkı Konyalı, "Konya'da İslam Üniversitesi", Yeni Asya Gazetesi, 30 Eylül 1971.} 224 _{Arabacı, a.g.e., s.487.}

225 _{İ. Hakkı, Konyalı "Konya'da İslam Üniversitesi", Yeni Asya Gazetesi, 29-30 Eylül, 1-2 Ekim}

-Matbaası: Medresenin diğer medreselerden farklı kılan bir yönü de medreseye ait matbaasının ve yayın organının bulunmasıdır. Islah kurulmadan önce kurulan Meşrik-i İrfan Konya'da yayın faaliyeti yapan üçüncü sivil gazetedir226_.

Meşrik-i İrfan'ın yeri Şerafettin Camii'nin yanındadır227_{. Islah-ı Medâris'in}

bünyesinde bulunan matbaada gazete, dergi, kitap ve benzeri yayınlar basılırdı. Medrese adeta gazetecilik enstitüsü gibiydi. Öğrenciler medresenin yayın organı haline gelen Meşrik-i İrfan'da makaleler yazmaya teşvik edilirdi. Meşrik-i İrfan Islah'ın matbaasında basılırdı. Bu matbaa günümüzde mevcut değildir. Islah ile birlikte matbaa da yıkılmıştır228_.