Linda Seger ve Senaryoda Karakter Yaratma Süreci

Özlemleri, arzuları olan, hayata dair tutkulara sahip, amaca ulaĢmak için her türlü yola baĢvuran çok katmanlı karakterler, dört baĢlıktan oluĢmaktadır:

1. Kim? 2. Ne? 3. Niçin? 4. Nasıl?

Karakter nasıl bir kiĢiliğe sahiptir (Kim) ve istediği Ģeye onu yaklaĢtıran detaylar nelerdir. Karakter münzevi mi çekingen mi yoksa güvensiz biri midir? Diğer taraftan karakterin istediği Ģey nedir? (Ne) ve karakter bu nesneyi elde etmek için yeterli motivasyona sahip midir? Buna bağlı olarak karakter istediği Ģeyi nasıl elde etmektedir? (Nasıl) Süreci yavaĢlatarak mı yoksa her türlü yola baĢvurarak mı? Son olarak karaktere yön veren psikolojik ihtiyaçlar nelerdir? Bunları bilmek katmanlı karakter yaratmaya yön verecektir (Seger, 2015b:173).

Herhangi bir karakter yaratmanın ilk adımı araĢtırma yapmaktır. Karakter ve bağlam iliĢkisi açısından gerçeği yansıttığından emin olmak adına belirli oranda araĢtırma gereklidir. Karakterin temeli gözlemdir. AraĢtırma yapmanın önemini kavramak ve araĢtırma yöntemini bilmek, güçlü karakterler yaratmak için ilk

ipuçlarını verecektir. Çünkü araĢtırma yapmak, hayal gücünün karaktere hayat vermenin zeminini hazırlar.(Seger, 2015a:1-5, 27)

Diğer taraftan karakterler boĢlukta var olmazlar. Her karakter kendi çevresinin ürünüdür. On yedinci yüzyıl Fransa‟sında bir karakter 1980‟de Texas‟tan gelen bir karakterle asla aynı olmayacaktır. Karakteri en çok etkileyen bağlamları Ģu Ģekilde sıralayabiliriz:

1. Kültürel Etkiler: Bütün karakterler etnik bir temele sahiptirler. Bütün karakterlerin sosyal arka planları vardır. Sosyal arka plan mutlaka farklılık yaratır. Ayrıca bütün karakterlerin dinsel ve eğitim arka planları vardır. Bu yönler karakterin yapısında etkilidir çünkü konuĢma ve düĢünme biçimleri ile değerleri, kaygıları ve duygusal hayatlarını belirler. 2. Tarihsel Dönem: Bir hikâyeyi baĢka bir döneme yerleĢtirmek özellikle

zordur. Dönemin doğru anlatılması için büyük çaba sarf edilmelidir. 3. Yer (Mekân): Yer bir karakterin birçok farklı yönünü etkiler. Her türlü

yer karakteri kendi özellikleri açısından etkiler.

4. Meslek: Bazen bağlam karakterin mesleğidir (Seger, 2015a:6-16).

Karakterlerin tutarlı olması gereklidir. Karakter yaratma sürecinin ise aĢamaları ise Ģu Ģekildedir:

1. Gözlem ve deneylerden çıkan ilk fikir 2. Genel hatları çizmek

3. Karakter tutarlılığı için karakter çekirdeğinin belirlenmesi 4. KarmaĢıklık için karaktere paradokslar eklemek

5. Karakter derinliği için ona duygu, tavır ve değer eklemek 6. Ayrıntılar(Seger, 2015a:30)

Karakterlerin etkisiyle hikâyeler karmaĢık hale getirilir. Karakterler bir hikâyeyi etkiler, hikâyeye boyut katar ve yeni doğrultulara sokar. Bir karakterin tuhaflıkları ve inatçılıkları bir hikâyeyi değiĢtirebilir. Ana karakter bir hedefe iyi yoğunlaĢtığında hikâyeyi değiĢtirme gücüne sahiptir. Bu hedef hikâyeye doğrultu katar. Eğer ana karakterin öykü boyunca yaptığı eylemlerin kaynağı bir arzu, bir gereklilik ya da bir özlem değilse seyirci hikâyeden kopar. Eğer karakter arzuları için

ciddi bir gayret sarf etmezse o hedef seyirci için de anlamsızlaĢır. Karakterin umursamadığı bir Ģeyi seyirci de umursamaz. Bir öykünün akıĢı, kuruluĢu, dönüm noktaları ve doruğuyla bir omurgaya sahipse karakterler de omurgalı olur. Bir karakterin omurgası da sahip olduğu, motivasyonu, hedefi ve hareketleridir. Bu öğelerden herhangi birisi eksik kalırsa karakter doğruluğunu kaybeder (Seger, 2010: 246-247).

Bir karakterin kurgulanmasında bir taraftan dıĢsal karakteri-fizikselliği ve davranıĢlarıyla- yaratmayı içerirken diğer taraftan iç iĢleyiĢini-psikolojisini- anlamayı gerektirir. Karakteri neyin yönlendirip motive ettiğini bulmak büyük önem arz etmektedir (Seger, 2015a:80).

Karakterler kim oldukları noktasında seyirciye bir takım ipuçları veren ve nasıl hareket edecekleri konusunda bazı beklentiler oluĢturan temel bir kiĢiliğe sahiptirler. Eğer onları bu temelden uzaklaĢtıracak olursanız anlamlı ve boyutlu olmaktan çıkıp inandırıcılıklarını kaybedeceklerdir. Diğer yandan karakterler bir yazarın zihninde var olduğundan hepsine bir dizi tutum ve deneyim yüklenmiĢtir. Bir karakter için fonda yer alan hikâyesi ise bu tutum ve davranıĢların kaynağını gösterir; karakterin psikolojisini anlamamızı sağlar (Seger, 2015a:38-65).

Bir karakterin bir hareketi neden yaptığını anlayamazsak hikâye ivmesini kaybetti demektir. Bu da ilginin yok olması anlamına gelir. Motivasyon bir karakteri ileri iter. Motivasyon, bir hikâyenin baĢındaki ana karakteri devreye sokan katalizördür (Seger, 2010: 248).

Birçok senaryoda yazarlar bir karakteri asıl motive eden etken olarak geçmiĢteki hikâyesine yönelirler. Fakat bu karakterin o anki hareketlerinin sebepleri olarak geçmiĢleri hakkında uzun, açıklayıcı konuĢmalar yapmalarını gerektirir. Bu tür konuĢmalar ise genellikle senaryoyu tıkanmaya götürür. Çünkü karakteri en iyi anlatan, hikâyeyi ilerleten aksiyonlardır. Motivasyonların belirlenmiĢ ve odaklanmıĢ olması gerekir. Motivasyon konuĢma ile değil aksiyonla gösterilmelidir. Çünkü motivasyon karakteri ileri iter (Seger, 2010: 2250).

Diğer bir boyut olarak karakter bir hedefe sahip olmalıdır. Ana karakterin hedefi dramanın temel bir yönüdür. Ana karakter belirgin bir hedefe sahip değilse,

öykü yolundan çabuk sapar ve belirsizleĢir. Ana karakterin hedefi ise hikâyenin doruğunda çözülür. Bir hedefin iyi iĢlev görmesi üç temele dayanır:

1. Büyük Risk: Ortada önemli bir risk olmalıdır. Ana karakterin hedefe ulaĢamadığı anda çok büyük kayıplar yaĢayacağı fikri seyirciye verilmelidir.

2. Doğrudan ÇatıĢma: Ana karakter güçlü bir hedefe bağlanmalı, düĢmanının ya da kötü adamın hedefiyle doğrudan çatıĢma içinde olmalıdır. Bütün hikâyenin bağlamını belirleyen ve ana karakteri güçlendiren bu çatıĢmadır.

3. Karakterin DönüĢmesi: Ana karakter hedefine giden yolda ciddi değiĢiklikler geçirmelidir ve bu değiĢiklikleri tetikleyecek zorlu hedefler sahip olmalıdır. Ana karakter bu yolda dönüĢüme uğrayarak ve süreç içerisinde kiĢiliğine yeni boyutlar (cesaret, beceriklilik, kararlılık) ekler. Karakter değiĢimi olmadan hedefe ulaĢmanın inandırıcı bir yolu yoktur (Seger, 2010: 251-252).

Aksiyon ise bir karakterin hedefine ulaĢama yöntemi onun güçlülüğünü ve samimiyetini göstermektedir. Bir Ģey iddia edip onu elde etmek amacıyla eyleme geçmeyen karakter samimi değildir. Hedefe giden yolda hareketler ne kadar güçlü, engeller ne kadar aĢılmaz olursa karakter o oranda sağlam görünecektir (Seger, 2010: 53).

Drama, karakterlerin birbirleriyle güzel iliĢki kurmalarına odaklanmaz. Ġyi bir dramada karakterler farklılıklarını vurgulayan dinamik iliĢkilere girerler. KarĢı karĢıya gelirler, hırlaĢırlar, tartıĢırlar ve bakıĢ açılarını baĢkalarına kabul ettirmeye çalıĢırlar. ÇatıĢma iki karakter sadece kendi hedeflerine yoğunlaĢtıklarında ortaya çıkmaktadır (Seger, 2010: 259).

Ġyi karakter yazmak karmaĢık bir süreçtir. Dinamik iliĢkiler olmadığı takdirde karakterler donuk ve yavan kalır. Karakterler arasında dramı ortaya çıkaran, iliĢkilerin tek tek karakter kadar etkileyici ve akılda kalıcı olduğunu kanıtlayan her zaman çatıĢmalar ve karĢıtlıklardır. (Seger, 2015a:147, 268)

Bir karakterin boyutlarını tanımlanın çeĢitli yolları vardır. Bir karakterin boyutları düşünmesi, hareketleri ve duygularıyla tanımlanır. Düşünmek, bir karakterin felsefesi, değerleri, tutumları ve bakıĢ açılarından meydana gelirken; Hareketbir karakterin aksiyonlarını ve aksiyona iten kararlarını kapsamaktadır.Duyguları ise duygusal yapısı ve tepkilerinden ibarettir. Bir karakterin felsefesi bireyin hayata karĢı tutumudur. Ġyi çizilmiĢ karakterlerin hepsinin hayata karĢı bir duruĢları vardır. Karakterin tutumları kararları ve eylemlerini belirler.Bir karakterin zihninin nasıl çalıĢtığını gösteren en belirgin Ģey harekete geçme kararıdır. Diğer taraftan kararlar belirli eylemlere neden olmalıdır. (Seger, 2010: 276-282).

2.2.6. Semir Aslanyürek‟in Karakter Tanımı: Film Öncesi Karakter, Filmde