KURUMCA YAPILACAK İNCELEMELER, DENETİMLER VE İDARİ

Kurumun yönetmeliğe dayalı olarak denetçi ve denetim kuruluşları kapsamında yapacağı düzenlemeler ile ilgili görev ve yetkileri özet olarak şöyledir: 5.3.1. İnceleme ve Denetimler

Kurum yönetmeliğin 38. Maddesine dayanarak oluşturacağı kalite güvence sistemi kapsamında, kuruluşlarını ve denetçileri inceler ve denetler. İnceleme sonuçları her yıl bir raporla kamuoyuna açıklanır. Denetim kuruluşlarınca gerçekleştirilmiş denetim çalışmaları ve faaliyetleri mevzuata uygunluğunun denetimi, harcanan kaynakların nitelik ve niceliği, alınan denetim ücreti ve denetim kuruluşunun iç kontrol sistemi ile ilgili değerlendirmeleri kapsar.

KAYİK denetleyen denetim kuruluşlarında asgari üç yılda bir, diğerlerinde asgari altı yılda bir, denetçiler ise gerek görüldüğünde inceleme ve denetime tabi tutulur. Planlanan inceleme ve denetimler yanında ihbar, şikâyet gibi durumlarda da kurum denetim yapabilir.

Kurum, inceleme ve denetimleri kurum tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun bir şekilde kendi meslek personeli eliyle yürütebileceği gibi, 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 25. maddesinde belirtilen kurum ve kurulların ilgili denetim

88

birimleri vasıtasıyla da yürütebilir. Yapılan inceleme ve denetimlerde kanun ve diğer mevzuata aykırılıkları tespit edilenlerle ilgili yaptırımlar uygulanabilir.

5.3.2. İdari Yaptırımlar

660 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye, 6102 sayılı kanunda yer alan denetime ilişkin hükümlere ve kurum düzenlemelerine aykırı hareket ettikleri tespit edilenlere, aykırılıkların mahiyetine bağlı olarak kurul kararıyla çeşitli idari yaptırımlar uygulanır. Uygulanacak yaptırımlar ihlal durumuna göre uyarı, faaliyet iznini askıya alma, faaliyet iznini iptal etme, idari para cezası yaptırımları olabilir.

Hangi aykırılıklarda hangi yaptırımın uygulanacağı yönetmeliğin 40-43. maddeleri kapsamında detaylı belirtilmiştir. Bunlar:

5.3.2.1. Uyarı

Yönetmeliğin 40. maddesi kapsamında denetim kuruluşlarına veya denetçilere uyarı yaptırımının uygulanacağı durumlar özetle şöyledir:

Denetim faaliyetinin TDS aykırı olarak yürütülmesi, bağımsızlığı tehdit eden hususlara karşı gerekli tedbirlerin alınmaması ve bunlara ilgili değerlendirmelerin kayda geçirilmemesi, kalite kontrol sisteminin oluşturulmaması, denetçiler ve denetime katılanlardan usul ve kurallara uygun davrandıklarına dair taahhüdün alınmaması (m. 21/2), reklam yasağına uyulmaması, haksız rekabet kurallarına aykırı hareket edilmesi, sürekli eğitim programlarına katılım sağlanmaması veya öngörülen süre sonunda eğitim programlarının tamamlanmaması, görevlendirilmesi uygun görülenler dışında sorumlu denetçi görevlendirilmesi, denetim sözleşmesinin asgari şartlarının oluşturulmaması( m.29), 33'üncü maddede belirtilen mesleki sorumluluk sigortasının yaptırılmaması, bildirimlerin zamanında, tam ve doğru olarak yerine getirilmemesi, 35'inci madde saklama ve ibraz yükümlülüğüne aykırı hareket edilmesi, 36'ncı maddede belirtilen şekilde şeffaflık raporunun hazırlanmaması ve zamanında kuruma bildirilmemesi veya yayımlanmaması, kurumca belirlenen ücret tarifesine uyulmaması, mevzuat uyarınca denetim raporlarının süresi içinde tamamlanmaması veya hazırlanan raporların usulüne uygun olarak ilgili yerlere gönderilmemesi, 37'nci madde hükümlerine aykırı hareket edilmesi durumlarında uyarı cezası uygulanır.

89 5.3.2.2. Faaliyet İznini Askıya Alma

41. madde kapsamında sayılan fiiller oluşması durumunda uyarının bir üst cezası olan belli bir süreyle faaliyet izninin askıya alınması kurul kararı ile karar verilebilir. Denetim kuruluşlarının ve denetçilerin faaliyet izinlerinin geçici bir süre ile askıya alınma kararı fiilin ağırlığı dikkate alınarak, iki yılı geçmemek üzere kurul kararıyla olur. Bu nedenler;

 Uyarı yaptırımını gerektiren fiilin, uyarıya rağmen devamı veya yaptırımın kesinleşmesinden itibaren iki yıl içinde tekerrürü ya da bu süre içinde uyarı yaptırımını gerektiren farklı fiillerin üçüncü defa işlenmesi.

 TDS çerçevesinde gerekli mesleki özen ve titizlik gösterilmeksizin gerçeğe aykırı görüş bildirilmesi.

 Yapılan denetim çalışmalarında TDS çerçevesinde dürüstlük, tarafsızlık, bağımsızlık, mesleki yeterlilik ve özen, sır saklama, mesleğe uygun davranış ve diğer etik ilkelere uyulmaması, kaliteli ve güvenilir denetimler gerçekleştirilmemesi.

 Denetlenen işletmeye 22. maddenin beşinci fıkrasındaki denetim hizmeti ile başka hizmetlerin beraber hizmet verilmiş olması.

 26. maddede belirtilen denetim kısıtlamalarına uyulmaması.

 Mevzuat uyarınca sadece denetim kuruluşları tarafından yapılması gereken denetimlerde, 27. madde uyarınca denetim ekiplerinde aranan koşullara aykırı davranılması.

 Mevzuatta faaliyet izinlerini askıya almayı gerektiren diğer durumların tespit edilmesi faaliyet izninin askıya alınmasını gerektirir.

5.3.2.3. Faaliyet İzninin İptali

42. madde kapsamında uygulanacak 3. ağır yaptırım türü faaliyet izninin süresiz iptalidir. Aşağıda belirtilen aykırılıklarda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, denetim kuruluşlarının veya denetçilerin faaliyet izinleri kurul kararıyla süresiz olarak iptal edilir:

 Faaliyet izninin askıya alınmasını gerektiren fiilin, yaptırımın kesinleşmesinden itibaren iki yıl içinde tekerrürü veya bu süre içinde faaliyet iznini askıya almayı gerektiren farklı fiillerin üçüncü defa işlenmesi.

90

 Hukuka aykırı yolları kullanarak yetki belgesini almak veya kasten yanlış / yanıltıcı beyanlarda bulunarak yetki belgesini alınması faaliyet izninin iptaline neden olur.

 Yetkilendirme şartlarının taşınmadığının sonradan anlaşılması veya şartların sonradan kaybedilmesi.

 30' uncu maddeye göre açıklanacak görüş yazılarında kasıtlı olarak olumlu görüş bildirilmesi gerekirken olumsuz, olumsuz görüş bildirilmesi gerekirken olumlu, görüş bildirmekten kaçınılması gerekirken olumlu görüş bildirilmesi.  Denetime olan güveni sarsacak veya denetimi geçersiz kılacak derecede

bağımsızlığın ve tarafsızlığın kaybedilmiş olması.

 Faaliyet izinlerinin iptalini gerektiren mevzuata aykırı diğer durumların tespit edilmesi halinde faaliyet izni iptal edilir.

5.3.2.4. Faaliyet İzni İptal Edilenler İle İlgili Süreç

Faaliyet izni birinci fıkranın (c) bendi dışındaki nedenlerle iptal edilenler yeniden yetkilendirme başvurusunda bulunamazlar.

Faaliyet izni iptal edilenler, kendilerine verilen mührü, yetki belgesini ve kimliği kurum tarafından belirlenen süre içerisinde iade ederler. Aksi halde bu eylemi Cumhuriyet Savcılığına bildirilir.

5.3.2.5. İdari Yaptırımlarla İlgili Diğer Hükümler Diğer hükümleri düzenleyen 43. maddede;

 Denetim kuruluşlarında tespit edilen aykırı fiillerden dolayı istihdam edilen denetçilere yaptırım uygulanması denetim kuruluşunun hukuki ve cezai sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

 Yaptırım kararı verilmeden önce tespit edilen aykırılık ve eksikliklerin giderilmesi için kurumca ayrıca süre verilebilir.

 İlgililere savunma yapılması için on günden az olmamak üzere süre verilir. Verilen süre içinde savunma yapmayanlar savunma hakkından vazgeçmiş sayılırlar.

 Fiilin ağırlığını dikkate alarak gerekçesini belirtmek suretiyle bir derece hafif yaptırım uygulamaya kurul yetkilidir.

91

 Gerekli değerlendirmeler yapılarak kurulca alınmış olunan karar ilgililere tebliğ edilir.

 Yargı yolu açık olmak üzere kurul kararları kesindir itiraz edilemez.  Kurul kararları ilgilinin siciline işlenir.

 Bu madde kapsamında denetim kuruluşları ve denetçiler hakkında alınan yaptırım ve tedbir kararları kurulca gerekli görülen ilgili diğer kurumlara da bildirilir.

 Hakkında faaliyet iznini askıya alma kararı verilenler bu süre içinde, faaliyet izninin iptali kararı verilenler ise iptal kararı sonrasında yeni sözleşme yapamazlar. Ancak, bunların devam eden denetim işlerinin tamamlanmasıyla sınırlı olarak faaliyetlerinin devamına kurul tarafından karar verilebilir.  Yönetmeliğin 43/9 bendi hükmünce kurul tarafından denetim kuruluşu veya

denetçinin denetim faaliyeti durdurulabilir.