5.1. ÜCRET VE HARÇLARIN SEVİYESİ
Bu alanda ankete katılanlara ülkelerindeki operasyonel lojistik çevresini(hava limanı, liman, karayolu, demiryolu, depolama/yükleme ve acenta ücretleri) en iyi tanımlayan seçeneği seçmeleri istenmiştir. Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
Tablo 16: Ücret ve Harçların Seviyesi (Yüksek/Çok yüksek cevabı verenlerin oranı, %)
ÜLKELER/İŞLEMLER TÜRKİYE 2010 ALMANYA 2010 SİNGAPUR 2010 GÜNEY KORE 2010 ÇİN HALK C. 2010 MALEZYA 2010 POLONYA 2010
Deniz Limanı Ücretleri 90.91 20 40 66.67 38.10 14.29 14.29
Havalimanı Ücretleri 70 75 30 66.67 23.81 16.67 28.57
40
Karayolu Ücretleri 54.55 20 0 66.67 23.81 14.29 7.14
Demiryolu Ücretleri 10 25 10 33.33 16.67 0 30.77
Depolama/Yükleme Ücretleri 45.45 20 30 33.33 20 0 21.43
Acente Ücretleri 27.27 25 30 66.67 33.33 14.29 14.29
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010, 2007
Yukarıdaki tablo incelendiğinde, Türkiye’nin en büyük sekiz ticaret partneri olan ülkelerde faaliyet gösteren anket katılımcılarının %91’inin Türkiye’deki deniz limanı ücretlerini yüksek ya da çok yüksek buldukları izlenmektedir. Bu oran Malezya ve Polonya’da sadece %14, Almanya’da da %20’dir. Havalimanı ile karayolu ücretleri irdelendiğinde, Türkiye’nin en büyük ticaret ortaklarında faaliyet gösteren katılımcıların Singapur, Çin, Malezya ve Polonya’nın en büyük ticaret partnerlerindeki katılımcılara göre havalimanı ve karayolu ücretlerini daha pahalı buldukları görülmektedir.
Diğer taraftan ankete katılanların sadece %10’unun Türkiye’deki demiryolu ücretlerini yüksek bulduğu, bu oranın Almanya’da %25, Güne Kore’de %33 ve Polonya’da %31 olduğu izlenmektedir. Ücret ve harçlar açısından rekabet seviyemizin yüksek olduğu alan demiryolu taşımacılığıdır.
Yine depolama ve yükleme ücretlerinin karşılaştırma yaptığımız ülkelere göre oldukça yüksek bulunduğu, acente ücretlerinin ise anket katılımcılarının %27’si tarafından tarafından yüksek ya da çok yüksek bulunduğu görülmektedir.
5.2. ALTYAPI KALİTESİ
Bu alanda ankete katılanlara ülkelerindeki ticaret ve taşımacılık ile ilgili altyapının (limanlar, karayolları, havaalanları, enformasyon teknolojileri) kalitesinin değerlendirilmesi istenmiştir. Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
41
Tablo 17: Altyapı Kalitesi (Düşük/Çok düşük cevabı verenlerin oranı, %)
ÜLKELER/İŞLEMLER TÜRKİYE 2010 ALMANYA 2010 SİNGAPUR 2010 GÜNEY KORE 2010 ÇİN HALK C. 2010 MALEZYA 2010 POLONYA 2010
Deniz Limanı 18.18 0 0 0 0 0 14.29
Havalimanları 0 0 0 0 4,76 0 21.43
Karayolları 18.18 0 0 0 31.82 0 71.43
Demiryolları 63.64 0 20 0 55 0 64.29
Depolama/Yükleme Olanakları 0 0 0 0 33.33 0 14.29
Telekomünikasyon ve IT 9.09 0 0 0 31.82 0 0
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010, 2007
Bu alanda dikkati çeken deniz limanı, havalimanı, karayolları, depolama/yükleme olanakları, telekomünikasyon ve IT alt yapısına Almanya, Singapur, Güney Kore ve Malezya’da hiç düşük ya da çok düşük diyenin olmamasıdır. Türkiye’de demiryolu altyapı kalitesinin düşük/ çok düşük olduğu cevabını verenlerin oranı %64 civarındadır.
Bu oldukça kötü bir orandır. Katılımcıların hiçbiri ülkemizdeki havalimanı ile depolama/yükleme altyapı kalitesine düşük ya da çok düşük cevabı vermemiştir.
Türkiye’nin altyapı kalitesi alanında Polonya’dan hemen hemen her alanda daha iyi durumda olduğu değerlendirilebilir.
5.3. HİZMETLERİN YETERLİLİĞİ VE KALİTESİ
Bu alanda ankete katılanlara ülkelerindeki hizmetlerin yeterliliği ve kalitesinin değerlendirilmesi istenmiştir. Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
42
Tablo 18: Hizmetlerin Yeterliliği ve Kalitesi (Yüksek/Çok yüksek cevabı verenlerin oranı, %)
ÜLKELER/İŞLEMLER TÜRKİYE 2010 ALMANYA 2010 SİNGAPUR 2010 GÜNEY KORE 2010 ÇİN HALK C. 2010 MALEZYA 2010 POLONYA 2010
Karayolları 63.64 100 100 33.33 19.05 33.33 84.62 Kaynak: The Logistic Performance Index 2010
Yukarıdaki Tablo incelendiğinde, ülkemizin demiryolları, gümrük idareleri, sağlık ve bitki sağlığı denetleme kurumları, ticaret ve taşımacılık kurumları ile alıcılar ve göndericiler alanlarında hizmet kalitesi ve yeterliliğinin yüksek ya da çok yüksek olduğunu düşünenlerin oranının oldukça düşük olduğu görülmektedir. Hava taşımacılığı alanında ise katılımcıların %82’sinin hizmet kalitesi ve yeterliliğine yüksek/çok yüksek cevabını verdiği izlenmektedir.
5.4. İŞLEMLERİN VERİMLİLİĞİ
Bu alanda ankete katılanlara aşağıda listelenen işlemlerin verimliliğinin değerlendirilmesi istenmiştir. Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
43
Tablo 19: İşlemlerin Verimliliği (Sık sık/Neredeyse her zaman cevabı verenlerin oranı, %)
ÜLKELER/İŞLEMLER TÜRKİYE 2010 ALMANYA 2010 SİNGAPUR 2010 GÜNEY KORE 2010 ÇİN HALK C. 2010 MALEZYA 2010 POLONYA 2010
İthalatın Teslimi ve Kontrolü 63.64 83.33 100 66.67 57.14 85.71 92.31 İhracatın Teslimi ve Kontrolü 90.91 83.33 100 100 76.19 100 92.31 Gümrük Kontrollerinin Şeffaflığı 45.45 100 90 66.67 35.29 20 61.54 Düzenleyici İşlem Değişikliklerinde
Zamanında ve Yeterli Bilgi Verilmesi 54.55 80 90 66.67 28.57 28.57 38.46 Yüksek Uyum Düzeyi Olan Ticaret Erbabı
İçin Hızlandırılmış Gümrükleme 18.18 75 90 66.67 29.41 20 50 Kaynak: The Logistic Performance Index 2010, 2007
Yukarıdaki tablo incelendiğinde, ülkemiz için ihracatın teslimi ve kontrolünün etkin bir şekilde yapıldığını düşünenlerin oranının %91 civarında olduğu, aynı oranın ithalat için ise %64 olduğu görülmektedir. Yüksek uyum düzeyi olan ticaret erbabı (onaylanmış kişiler) için hızlandırılmış gümrükleme etkinliğinin oldukça düşük bulunması da dikkat çekicidir. Gümrük kontrollerinin şeffaflığı konusunda Çin ve Malezya’nın, düzenleyici işlem değişikliklerinde zamanında ve yeterli bilgi verilmesi alanında yine Çin, Malezya ve Polonya’nın, ithalatın teslimi ve kontrolü alanında Çin’in ülkemizden daha kötü performans gösterdiği, görülmektedir. Genel anlamda Singapur ve Almanya işlemlerin oldukça etkin yürüdüğü ülkelerdir.
5.5. CİDDİ GECİKMELERİN KAYNAĞI
Bu alanda ankete katılanlara faaliyet gösterdikleri ülkelerde ciddi gecikmelerin ne kadar sıklıkla aşağıda listelenen işlemlerden kaynaklandığının değerlendirilmesi istenmiştir.
Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
44
Tablo 20: Ciddi Gecikmelerin Kaynağı (Sık sık/Neredeyse her zaman cevabı verenlerin oranı, %)
ÜLKELER/İŞLEMLER TÜRKİYE 2010 ALMANYA 2010 SİNGAPUR 2010 GÜNEY KORE 2010 ÇİN HALK C. 2010 MALEZYA 2010 POLONYA 2010
Zorunlu Depolama/Yükleme 0 25 0 0 0 0 7.69
Yükleme Öncesi Denetim 20 25 0 0 5.26 14.29 0
Denizde Aktarma 0 0 0 0 5.26 16.67 15.38
Suç Faaliyetleri (Örneğin Kargonun
Çalınması) 0 0 0 0 0 0 0
Gayri Resmi Ödeme Talepleri 0 33.33 0 0 6.67 0
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010, 2007
Bu alanda dikkat çeken Almanya dışında diğer ülkelerin yukarıda listelenen işlemlerde oldukça iyi performans göstermesidir. Türkiye için ciddi gecikmelerin kaynaklarından birinin yükleme öncesi denetim olduğunu belirtenlerin oranı %20’dir. Almanya’da gecikmelerin “zorunlu depolama/ yükleme” ve “yükleme öncesi denetim”den kaynaklandığını belirtenlerin oranı %25, gayri resim ödeme taleplerinden kaynaklandığını belirtenlerin oranı %33 civarındadır.
5.6. 2005 YILINDAN BU YANA LOJİSTİK ÇEVREDEKİ DEĞİŞİKLİKLER
Bu alanda ankete katılanlara faaliyet gösterdikleri ülkelerde 2005 yılından bu yana aşağıda listelenen alanlarda gelişme ya da gerileme olup olmadığı sorulmuştur.
Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
45
Tablo 21: 2005 Yılından Bu Yana Lojistik Çevredeki Değişiklikler (Gelişme/çok gelişme gösterildi cevabını verenlerin oranı, %)
ÜLKELER/İŞLEMLER TÜRKİYE 2010 ALMANYA 2010 SİNGAPUR 2010 GÜNEY KORE 2010 ÇİN HALK C. 2010 MALEZYA 2010 POLONYA 2010
Gümrük Kontrol İşlemleri 70 50 90 33.33 68.42 28.57 92.31 Diğer Resmi Kontrol İşlemleri 40 25 90 33.33 52.63 28.57 76.92 Ticaret ve Taşıma Altyapısı 70 50 90 33.33 84.21 28.57 76.92 Telekomünikasyon ve IT Altyapısı 90 75 90 100 78.95 42.86 92.31 Özel Lojistik Hizmetleri 80 50 80 66.67 83.33 42.86 92.31 Lojistik Sektörüne İlişkin Düzenlemeler 44.44 33.33 90 66.67 68.42 42.86 53.85
Yolsuzluk Oranı 50 50 70 66.67 33.33 20 76.92
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010, 2007
Yukarıdaki tablo incelendiğinde, 2005 yılından bu yana Türkiye’de “telekomünikasyon ve IT altyapısında” gelişme/çok gelişme gösterildiğini düşünenlerin oranı %90 olarak gerçekleşmiş, “özel lojistik hizmetleri”nde bu oran %80, “gümrük kontrol işlemleri” ile
“ticaret ve taşıma altyapısı” alanında %70 olmuştur. Singapur ve Polonya’nın 2005 yılından bu yana lojistik çevrede genel anlamda gelişme/çok gelişme gösterdiği düşünülmektedir.
5.7. GÜMRÜKTE GEÇEN SÜRE (GÜN)
Bu alanda ankete katılanlara ülkelerinde ithalat işlemlerinde (fiziksel kontrol ayrımı yaparak) beyannamenin onay tarihinden gümrük işlemlerinin bitimine kadar ortalama sürenin ne olduğunu tahmin etmeleri istenmiştir. (For imports, estimate the average time taken between the submission of an accepted Customs declaration and notification of clearance in your country of work?) Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
46
Tablo 22. İthalat İşlemlerinde Geçen Süre
ÜLKELER FİZİKİ KONTROL(GÜN) FİZİKİ KONTROL DIŞI (GÜN)
TÜRKİYE 3,06 1,36
ALMANYA 1,57 0,71
SİNGAPUR 1,22 0,50
GÜNEY KORE 1,00 0,63
ÇİN HALK C. 3,38 1,70
MALEZYA 2,08 0,74
POLONYA 1,42 0,79
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010
Yukarıdaki Tablo incelendiğinde, ithalatta beyannamenin onay tarihinden gümrük işlemlerinin bitimine kadar geçen ortalama sürenin fiziki kontrol olması durumunda Türkiye’de 3,06 gün, Güney Kore’de 1 gün, Polonya’da 1,42 gün ve Almanya’da 1,57 gün olduğu görülmektedir. Türkiye’nin performansı Çin dışında diğer karşılaştırma yapılan ülkelere göre düşüktür. Fiziki kontrol yapılmayan ithalat işlemlerinde ise beyannamenin onay tarihinden gümrük işlemlerinin bitimine kadar geçen ortalama süre ülkemizde 1,36, Singapur’da 0,50, Güney Kore’de 0,63 ve Almanya’da 0,71 gündür.
5.8. İTHALATTA FİZİKSEL KONTROL ORANI(%)
Bu alanda ankete katılanlara ülkelerinde ithalatta fiziki kontrol oranının ne olduğu sorulmuştur. (On average, what percentage of your import shipments is physically inspected in your country of work?) Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
47
Tablo 23. İthalatta Fiziksel Kontrol Oranı
ÜLKELER İTHALAT(%)
TÜRKİYE 2010 15,96
ALMANYA 2010 3,26
SİNGAPUR 2010 1,96
GÜNEY KORE 2010 2,62
ÇİN HALK C. 2010 8,59
MALEZYA 2010 6,47
POLONYA 2010 4,83
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010
Yukarıdaki Tablo incelendiğinde, ithalatta fiziki kontrol oranının Türkiye’de %16 olduğu ve karşılaştırma yapılan ülkeler dikkate alındığında bu oranın çok yüksek olduğu göze çarpmaktadır.
5.9. ÇOKLU KONTROL ORANI(%)
Bu alanda ankete katılanlara ülkelerinde fiziksel kontrole tabi tutulan ithal eşyasının yüzde kaçının bir daha kontrole tabi tutulduğu sorulmuştur. (From the ….. of your import shipments physically inspected, what proportion of shipments are inspected more than once in your country of work?) Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
48
Tablo 24. İthalatta Çoklu Kontrol Oranı
ÜLKELER İTHALATTA ÇOKLU KONTROL(%)
TÜRKİYE 2010 5,75
ALMANYA 2010 5,29
SİNGAPUR 2010 1,30
GÜNEY KORE 2010 4,83
ÇİN HALK C. 2010 2,46
MALEZYA 2010 3,43
POLONYA 2010 2,54
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010
Yukarıdaki Tablo incelendiğinde, daha önce fizike kontrole tabi tutulmuş bir eşyanın bir daha kontrol edilme oranının Türkiye’de %5,8, Almanya’da %5,3 seviyesinde olduğu görülmektedir. Bu alanda Singapur, Çin, Malezya, Polonya ve Güne Kore’de ülkemiz ve Almanya’dan daha iyi durumdadır.
5.10. İHRACATTA VE İTHALATTA TESLİM SÜRESİ (HAVA/DENİZ LİMANI)
Bu alanda ankete katılanlara ülkelerinde ihracatta göndericiden yükleme limanına, ithalatta boşaltma limanından alıcıya kadar geçen teslim süresinin gün olarak ne olduğu sorulmuştur. (Lead time export for port/airport- from shipper to port of living, Lead time import for port/airport- from port of discharge to consignee) Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
49
Tablo 25. İhracat/İthalatta Teslim Süresi (Gün)
ÜLKELER İHRACAT İTHALAT
TÜRKİYE 2010 2,19 3,83
ALMANYA 2010 3,63
SİNGAPUR 2010 2,17 1,78
GÜNEY KORE 2010 1,59 2,00
ÇİN HALK C. 2010 2,77 2,56
MALEZYA 2010 2,64 2,75
POLONYA 2010 3,04 3,55
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010
Yukarıdaki Tablo incelendiğinde, ihracatta göndericiden yükleme limanına kadar geçen sürenin Türkiye’de 2,19 gün olduğu görülmektedir. İhracatta ülkemiz yukarıda listelenen ülkelerle karşılaştırıldığında Almanya, Çin, Malezya ve Polonya’dan daha iyi durumda olduğu izlenmektedir. İthalatta boşaltma limanından alıcıya kadar geçen teslim süresi ise Türkiye’de 3,83 gündür. Bu süre Singapur’da 1,78, Güney Kore’de 2 ve Malezya’da 2,75 gündür.
5.10. İHRACATTA VE İTHALATTA KARŞILAŞILAN DEVLET DAİRESİ SAYISI
Bu alanda ankete katılanlara ülkelerinde ithalat ve ihracatta gümrük idaresi dahil kaç devlet kurumu ile işlemlerinin olduğu sorulmuştur. (How many government agencies including Customs do you typically deal with in your country of work?) Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
50
Tablo 26. İthalat/İhracatta Karşılaşılan Devlet Dairesi Sayısı
ÜLKELER İHRACAT İTHALAT
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010
Yukarıdaki Tablo incelendiğinde, dış ticaret erbabının ihracat işlemlerinde Türkiye’de karşılaştığı kurum sayısı 3,11 iken bu sayı Almanya’da 2,25, Singapur’da 2,43 ve Polonya’da ise sadece 1,44’tür. İthalatta da yine benzer şekilde Almanya, Singapur, Güney Kore, Malezya ve Polonya’nın ülkemizden üstünlüğü söz konusudur.
5.11. İHRACAT VE İTHALATTA 400 FEETLİK BİR KONTEYNER YA DA YARI ROMÖRKÜN MALİYETİ
Bu alanda ankete katılanlara ülkelerinde 400 feetlik bir konteyner ya da yarı romörk dolusu eşyayı ithal ya da ihraç etmeleri için ne kadar maliyet oluştuğunu tahmin etmeleri istenmiştir. (When importing a full load to your country of work (Chile), please estimate the following time and cost parameters. Typical charge for a 40' dry container or a semi-trailer (i.e. total freight including agent fees, port, airport and other charges) and When exporting a full load from your country of work (Chile), please estimate the following time and cost parameters. Typical charge for a 40' dry container or a semi-trailer (i.e. total freight including agent fees, port, airport and other charges)
Türkiye’nin ülke karşılaştırmaları ile durumu aşağıda görülmektedir.
51
Tablo 27. İhracat/İthalatta 40 Feetlik Bir Konteyner ya da Yarı Romörkün Maliyeti (USD)
ÜLKELER İHRACAT İTHALAT
TÜRKİYE 2010 1.625,61 785,21
ALMANYA 2010 612,37
SİNGAPUR 2010 421,72 334,72
GÜNEY KORE 2010 353,55 500
ÇİN HALK C. 2010 418,90 376,37
MALEZYA 2010 353,55 329,88
POLONYA 2010 702,43 1144,71
Kaynak: The Logistic Performance Index 2010
Yukarıdaki Tablo incelendiğinde hem ihracat hem de ithalatta maliyetin diğer ülkelere göre oldukça yüksek olduğu görülmektedir. Örneğin Güney Kore’de 400 feetlik bir konteyner ya da yarı romörk dolusu eşyayı ihraç etmek için 353 Dolarlık bir maliyete katlanmak gerekirken ülkemizde bunun 4,5 katı bir maliyete katlanmak gerekmektedir.