Konuya İlişkin Yapılan Çalışmalar

Goldstein(1988) çalışmasında Karadeniz Mutfağına benzerlikler gösteren Gürcistan Mutfağını tanıtmaktadır.

Koşay ve Ülkücan (1961)’ın Anadolu Yemekleri adlı çalışması bulunmaktadır. Türkiye genelinde yapılan bu çalışmada Karadeniz bölgesinde ve Rize ilinde yapılan yemeklere de yer verilmiştir.

Tekeli (1970) köy ekmekleri ve tekniği adlı çalışmasında sıklıkla Karadeniz bölgesinde yapılan mısır ekmeğinden ve yapılış tekniklerinden bahsetmiştir.

Koşay (1981) Eski Türklerin Anayurdu ve Yemek Adları çalışmasında bazı yemeklerin tariflerine de yer vermiştir.

Mesnevi’de de aşure ve aşure günü anlatılmaktadır (Can, 2003:394). Mevlana ekmekten, yufkadan, somundan ve çeşitli yemek adlarından da bahsetmektedir (Cunbur;1981:74).

Halıcı (1981)’nın Ege Bölgesi Yemekleri, (1983) Akdeniz Bölgesi Yemekleri, (1991) Doğu Anadolu Bölgesi Yemekleri adlı çalışmaları bulunmaktadır.

Başoğlu (1985) çalışmasında Karadeniz Bölgesi yemeklerini standartlaştırmıştır.

Aydın ve Birer (1986) çalışmalarında Sinop ilinde yapılan ve Rize ili ile benzerlikler gösteren yemeklerden ve mısır ekmeğinden bahsetmişlerdir.

Kabaklı (1989) çalışmasında Dede Korkut Kitabı’nda yemekler ve yemekle ilgili bazı törenler ve sosyal etkinlikler hakkında bilgiler vermiştir.

Birer ve Tulgar (1990) çalışmalarında Kayseri İlinin Yemek Alışkanlıkları, Tipik Yemek Tarifleri, Standartlaştırılması ve Kullanılan Mutfak Araçları ile ilgili bilgiler vermişlerdir.

Ögel (1991) Türk Kültür Tarihine Giriş adlı kitabının dördüncü cildinde Türk

yemekleri hakkında geniş bilgi vermektedir. Bu yemek ve yiyeceklerin bazılarına Karadeniz mutfağında da rastlanmaktadır.

“Rize Yemekleri ve Yemek Kültürü” (Kazmaz 1992) adındaki kapsamlı çalışmadır.

Birinci bölümde düğün aşçıları, mutfak düzeni, mutfak araçları ve kaplar, ocak düzeni, yemeklerin ve gıda maddelerinin muhafazası, kış hazırlığı, sofra kuralları, yemek düzeni ana başlıklarını kapsamlı bilgiler doldurmaktadır. Yemeklerin yer aldığı ikinci bölümde ise çorbalar, sebzeler, sebze yemekleri, lahana yemekleri, turşular, et yemekleri, tahıl ürünleri, tahıl ürünlerinden yapılan yemekler, balıklardan yapılan yemekler ve gıda maddeleri, özel yemekler, kurban, ödünç verme ve ikram, değişmeler, başlıkları altında kapsamlı bilgiler verilmektedir.

Yücecan (1992) çalışmasında Türklerde Beslenme Kültürü ile ilgili bilgiler vermektedir.

Üçer (1993) Sivas’ta özel gün yemekleri ve yiyecekleri üzerine bir çalışma yapmıştır.

Bulduk (1994) çalışmasında Karadeniz mutfağından ‘dible’ yemeğini ele almıştır.

Doğruol (1996)’un Ayaş Geleneksel Halk Mutfağı ve Yemekleri Üzerine Bir

Deneme çalışması bulunmaktadır, bu çalışmada yer alan bazı yemekler Rize mutfağı ile benzerlikler göstermektedir.

Yılmaz (1996) çalışmasında Kayseri İli Develi İlçesi Geleneksel Mutfağından Örnekler vermektedir.

Yılmaz (1996) çalışmasında Kayseri ili Develi ilçesi Geleneksel Mutfağından örnekler vermiştir.

Atacan (1998) çalışmasında Rize Hemşin yöresinde yaşamı tanıtmış, yemeklerini araştırmış ve çeşitli örnekler vermiştir.

Halıcı (1997)’nın Karadeniz bölgesi yemekleri ve yemek alışkanlıklarını saptamak amacıyla, il merkezlerinden 5’er kişi olmak üzere toplam 85 kaynak kişiyle yaptığı araştırmada, bölgenin yemek tipleri ve yemekle ilgili alışkanlıklarının, bazı küçük değişmeler dışında, zaman içinde fazla farklılık göstermediği görülmüştür. Geçiş dönemlerinde eskiden ziyafet verilirken günümüzde pasta ve meşrubat ikramı yapıldığı bulunmuştur. Her ilin özgün üçer yemeği seçilerek standartlaştırılıp, Besin değerleri bulunmuş ve fotoğraflanarak verilmiştir. Rize iline özgü yemeklerden de hamsi kayganası, mıhlama, mısır çorbası standartlaştırılmıştır. Karadeniz bölgesinde yöre ürünleriyle şekillenmiş ve göçler nedeniyle zenginleşmiş bir mutfak kültürü bulunduğu saptanmıştır

Işık (1998) çalışmasında Siirt mutfak kültürünü ve yemeklerini tanıtmış, yörenin geleneklerine ait bilgiler vermiş ve çeşitli yemek tariflerini sunmuştur.

Nahya (1999) çalışmasında illerimize çorba çeşitlerimizi araştırmış ve örnekler vermiştir.

Demirci (2000)’nin Şarkîkaraağaç Yemekleri, Kazan (2003)’ın Burdur Yemekleri ve Mutfak Kültürü Üzerine Bir Deneme çalışması vardır.

Divan-ı Lügat’it Türk’te aş, aşlık, ayran, bekmez, bulgama (bulama), ekmek, et, kak, katık, kuymak, yağ, yarma, yoğurt gibi halk yemek adları geçmektedir (Koşay, 1981:50). Bu yiyeceklere Karadeniz mutfağında da rastlanmaktadır. Dede Korkut Hikâyeleri’nde de yahni ve kebaplardan söz edilmektedir (Halıcı,2001:7).

Türk adının, Türk milletinin isminin geçtiği ilk Türkçe metin, ilk Türk tarihi olan Orhun Abideleri (Ergin,2002) mutfak kültürümüz hakkında da bilgi vermektedir. Orhun Abideleri’nde yer alan yiyecekler ile ilgili terimler tok, aç, azık ve aş’tır. Ayrıca geyik yiyerek, tavşan yiyerek oturuyorduk. Milletin karnı tok idi denilmekte ve iki Türk yiyeceğinden bahsedilmektedir. Yine ölen kişi için ölü aşı verildiği de belirtilmektedir. Karadeniz kültüründe de ölü yemeği geleneğine rastlanmaktadır.

Bekçi (2002) çalışmasında Türk kültürünün önemli bir kısmını kaplayan yemek konusunu ve dönemin yaşayış biçimini, coğrafyasını, inançlarını göz önünde bulundurarak, yeme-içme alanında Türk boylarının farklılıkları, benzerlikleri ev günümüze kadar devam eden özellikleri hakkında bilgi vermiştir.

Ersoy (2002) Türk Mutfak Kültürü adlı çalışmasında Türk mutfak kültürünü tarih öncesi dönem, Orta Asya Dönemi, Selçuklu ve Beylikler Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi ve Cumhuriyet Dönemi olarak incelemiş ve Türk mutfağındaki yiyecekler hakkında bilgi vermiştir.

Kut (2002)’un Türklerde Yemek Kültürü adlı çalışması bulunmaktadır. Et, börekler, pilav ve pilav türleri, ekmek ve çorba, tatlılar, helva ve tören aşları hakkında bilgiler vermiştir.

Duvarcı (2002) çalışmasında Türk mutfağının tarihsel gelişimi ve geleneksel yiyecek içeceklerin sınıflandırılması ile ilgili bilgiler vermiştir.

Genç (2002) XI. Yüzyılda Türk Mutfağı adlı çalışmasında mutfak ve mutfak eşyası, sofra ve sofra adabı, yemekler hakkında bilgiler vermiştir.

Halıcı tarafından Konya’da Kışlık Yiyecekler Üzerine Bir Araştırma (2000), Karadeniz Bölgesi Yemekleri (2001), Türk Halk Mutfağı (2002) ve Konya Yemek Kültürü ve Konya Yemekleri (2005) çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Elazığ Mutfağı ve Yöresel Yemekleri (Şenocak, 2002:388–423), Gaziantep Mutfağı (Güzelbey, 2002: 424–435), Batı Karadeniz Mutfak Kültürü (Abdulkadiroğlu, 2002:477–536), Ordu Yöresi geleneksel Halk Mutfağından Derlemeler (Demir, 2001:275–292) yapılmış benzer çalışmalardır.

Artun (2002) çalışmasında Adana mutfak kültürü, sofra türleri, kış hazırlıkları ve özel günlerde yenilen yemekler ile ilgili bilgiler vermiş ve örnekler sunmuştur.

Üçer (2002) Sivas Sofrası adlı çalışmasında ekmekler, çorbalar, sebze yemekleri, hamur işleri, özel gün yemekleri ile ilgili geniş bilgiler vermiştir. Üçer (2003) Kangal Mutfağından Örnekler adlı çalışmasında da mutfak ve mutfak kültürü hakkında bilgi vermektedir.

Akkoyunlu (2002) çalışmasında Kerkük Yemeklerinden Örnekler vermiştir. Konya Turizm Envanteri’de Konya yemekleri ile ilgili bilgi vermektedir. Konya yemekleri ile ilgili çalışmalar (Halıcı,2000,2005: Işık,1992) bulunmaktadır.

Nezir ve Tayfur(2002) çalışmalarında Batı Trakya mutfak kültürünü ele almışlardır.