Konusu

Kişilik hakkının konusunu bu hakkın üzerinde geçerli olduğu ve hukuk düzeni tarafından korunan kişisel değer ve varlıklar oluşturur.69 _{Türk- İsviçre}

hukukunda kişilik hakkı, çerçeve şekilde genel ve tek bir hak olarak kabul gördüğü için70 _{içeriği gelişen teknolojik, yaşamsal, sosyal, ekonomik gibi faktörlerle devamlı}

devinim halinde olan bir haktır.71

Dolayısıyla kişinin kişi olmasından ötürü sahip olduğu tüm değerler bu hakkın konusudur. Doktrinde genel bir gruplandırma ile bu değerler; maddi bedensel değerler, manevi değerler ve mesleki ve ticari değerler olarak gruplandırılmıştır.72 _Bu

gruplamaların tümü birlikte tek kişilik hakkı olarak değerlendirilmiş olup çerçeve

67 _{Turan Başara, s. 54.}

68 _{06.07.2018 tarihli ve 2017/ 5 E., 2018/7 K. sayılı İBK kararı, bkz. Kazancı İçtihat Bilgi Bankası.} 69 _{Belli, s. 29; Öztan, Şahsın Hukuku, s. 117. (Kişiyi kişi yapan tüm maddi, manevi değerlerin}

kişilik hakkı konusu olduğu hakkında bkz. Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, s.158; Kılıçoğlu, Medeni Hukuk, s. 299.) Turan Başara’ya göre kişilik hakkının konusunu kişisel değerler oluşturmakla beraber bunlar fiziksel, ruhsal ve sosyal kişisel değerler olarak kategorize edilir. Turan Başara, s. 17.

70 _{Ayan/ Ayan, s. 86.}

71 _{Zevkliler, s. 267; Tekinay, s. 249-251.}

72 _{Ayan/Ayan, s.90-91; Öztan, Şahsın Hukuku, s. 117; Arpacı, s. 102-135.(Hukuken korunan kişilik} değerleri ile ilgili olarak bkz. Turan Başara, s. 14-38.)

çizilmiş, hakkın yorumu ve içinin doldurulması uygulayıcı olan hâkime bırakılmıştır.73

Yukarıda kişilik haklarının nitelikleri bahsinde örneklendirilen Yargıtay İBK’nin kararında74_{, aynı zamanda kişilik haklarının sabit değil dinamik ve devamlı}

gelişerek zamana ayak uyduran bir alan olduğu, kapsam ve sınırlarının örf- adet, yaşam koşul ve deneyimlerine göre belirlenmesi gerektiği de vurgulanmıştır.

Maddi Bedensel Değerler: Kişinin yaşamı, vücut bütünlüğü75 _{ve sağlığı}

üzerindeki haklardan oluşur.76 _{Vücut bütünlüğü ve vücut tamlığı ifadesi, ruhsal ve}

fiziksel sağlığı bir arada kapsar. Bu nedenle manevi acılar vererek kişinin ruhsal ve fiziksel bütünlüğünü bozmak kişilik haklarına saldırı niteliğindedir.77

Manevi Değerler: Kişinin manevi bütünlüğüne yapılan ve manevi zarar görmesini sağlayan her türlü fiil, kişilik hakkını ihlal eder. Manevi kişisel değerler, kişinin toplumsal ve sosyal ilişkilerinden doğan ve kişi olması hasebiyle tanınan ve korunan kişilik değerleridir. Bunlar; kişinin şeref ve haysiyeti, ehliyetleri, özgürlüğü, kişinin özel hayatı78_{, kişinin resmi ve kişinin adıdır.}79

73 _{Yüzer, s. 97-99; Kayıhan/Ünlütepe, s. 218; Dural, s. 98-99; Dural/Öğüz, s. 101; Arpacı, s. 101-} 102.

74 _{06.07.2018 tarihli ve 2017/ 5 E., 2018/7 K. sayılı İBK kararı.}

75 _{Turan Başara, s. 57. Badur’a göre vücut bütünlüğü, kişilik haklarından olması sebebi ile özellikle} tıbbi müdahaleler açısından önem kazanmaktadır. Badur, E., Tıbbi Müdahaleye Rızanın Özellik Gösterdiği Haller, Ankara 2017, Seçkin Yayınları.

76 _{Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, s. 159; Ayan/Ayan, s. 91-92. (Kişinin sesinin dahi manevi} değerler kapsamında değerlendirildiği hakkında bkz. Kılıçoğlu, Medeni Hukuk, s.318; Öztan, Şahsın Hukuku, s.119; Helvacı/ Erlüle, s.94. )

77 _{Belli, s.30; Akipek/Akıntürk/ Ateş Karaman, s.346; Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, s. 159.} 78 _{Dural’a göre kişinin hayat alanı üç kısma ayrılır. Kamuya açık alan, özel alan ve gizlilik alanı.}

Dural, s. 131-132. (Ayan/Ayan’ın belirttiği şekli ile kamuya açık hayat alanı, herkes tarafından öğrenilmeye açık alanlar da olsa -örneğin sinemaya, tiyatroya gitmek gibi- sürekli takip yolu ile öğrenme, tespit ve merak amaçlı olarak kişinin izni olmadan kamuya açık alanın ihlal edilmesi, hukuka aykırı hale gelmektedir. Özel alan, kişinin yakınlarını kapsayarak girilmesine cevaz verdiği alandır. Aile, yakın arkadaşlar bu alana dâhildir. Kişi, yakınlarının haricinde, alanını paylaşmak istemediği halde; örneğin gizli dinleme ile bu alana girilirse kişilik hakkı ihlali olur. Gizlilik alanı, mahrem alan olarak da tanımlanır. Bu alanda kişi, sadece kendisine ait tuttuğu bilgileri saklayabilir. Sırdaş olarak birine bu alandan bilgi vermek mahremin ihlali değildir; ya da

Yargıtay İBK’nin belirtilen kararında80_{, aynı zamanda hayat ve vücut}

bütünlüğü, şeref, haysiyet, ruh ve beden sağlığı, gizleri, özel hayatı gibi unsurlara saldırının kişinin kişilik hakkı ihlaline girdiği de vurgulanmaktadır.

Yargıtay HGK ise bir diğer örnek kararda81_:

Kişilik hakkının, bir insanın maddi ve manevi değerleri üzerinde sahip olduğu ve şahsa sıkı sıkıya bağlı mutlak bir hak olduğunu, kişisel değerler anlamında kullanılan maddi ve manevi değerlerin teker teker sayılmayıp özgürlükler, özel hayat, adın korunması, onur, saygınlık, resmin korunması gibi manevi değerler ile insan hayatının ve sağlığının gözetilmesi gibi maddi değerlerden oluştuğunu,

Kamuya mal olan kişilerin katıldıkları bir resmi toplantı, resmi geçit veya özel bir tören ile ilgili olarak gösterilen resimler, ya da kamuya mal olan şöhretli kişinin günlük yaşamdaki resim ve haber yayınları için hakkın sahibinden izin alınmasına gerek olmadığını,

Bir kişinin tesadüfen var olduğu bir fotoğrafın, sergi, ya da sanatsal bir mecraya dair bir yayında kamuya sunulması için her ne kadar ilgili kişinin izni gerekmese de bu sunum, ticari ve reklam amaçlı bir hal aldığında, izin alınmadığını iddia ederek hak talep etmenin kişi açısından hakkın kötüye kullanılması olarak nitelendirilemeyeceğini,

Şöhretli kişinin resminin izinsiz kullanılmasının, bu boyutu ile kişilik hakkının ihlali olduğunu ve davaya konu eylemin hukuka aykırılık teşkil ettiğini hüküm altına almıştır.82

mesleki sır gereği bir kişinin mahremine yetkili ve ilgili bir diğer kişi tarafından erişilebilirse de sır saklama yükümlülüklerinden doğan hukuki korumalar her halükarda saklıdır. Ayan/Ayan, s.95-99.)

79 _{Yüzer, s. 105-113; Akipek/Akıntürk/Ateş Karaman, s.346; Ayan/Ayan, s. 92-99. (Turan Başara;} özel alanlara, gizliliğe müdahalelerin, adın, resmin rencide edilmesinin sosyal kişilik değerlerinin ihlali olduğunu vurgular. Turan Başara, s. 61- 63.)

80 _{06.07.2018 tarihli ve 2017/5 E., 2018/7 K. sayılı İBK kararı.} 81 _{03.10.1990 tarihli, 1990/4-275 E., 1990/459 K. sayılı kararı,}

Mesleki ve Ticari Değerler: Kişinin ekonomik hayatta kendini iktisadi olarak geliştirebilmesini sağlayan kişilik değerleridir.83 _{Bu değerlerin, maddi bedensel ve}

manevi değerlerden farkı parasal sonuçlar doğurmaya elverişli olmalarıdır. Kişinin mesleki ve ticari değerlerine, ekonomik hayatına yapılan her türlü müdahale ile ekonomik hayata serbestçe katılma hakkını olağandışı bir biçimde sınırlayan ve bu hakkın özünü zedeleyen davranışlar hukuka aykırıdır.84

1.2.5. Türk Hukukunda Kişilik Hakkının Kamu Hukuku Kuralları, Genel ve