6. TOPLUMA İLİŞKİN ETİK SORUMLULUKLARI
9.4.5. Konu İle İlgili Diğer Çalışmalar:
Diğer bir çalışmada ise, sosyal hizmet alanında geçerli olması gereken ilkeler şu şekilde belirtilmiştir: (Genç, Seyyar, 2011: 15-16).
1) Meslekî Liyakat: Sosyal hizmet aktörleri, eğitimden aldıkları bilgi ve birikimlerini, en iyi şekilde kullanarak, profesyonelce yerine getirmeye gayret gösterir.
2) Meslekî Tekâmül: Sosyal hizmet aktörleri, sosyal pedagojik çalışma alanındaki teorik ve pratik bilgileri ve yeni gelişmeleri takip eder ve becerilerini artırmaya çalışır.
3) Meslekî İstişare: Sosyal hizmet aktörleri, yeterlik ve ehliyet sınırlarını aşan özel durumlarda sorumlu kurum ve kuruluşların yetkilerinin yanında diğer meslek elemanları (psikolog, hekim, pedagog vb.) ile istişare eder ve ortak akıl çerçevesinde hareket eder.
4) Meslekî Sorumluluk: Sosyal hizmet aktörleri, mesleğinin yöntemlerini, ilkelerini ve uygulama biçimlerini profesyonelde yerine getirir. Mesleğe ait görevleri ve ahlâk ilkelerini benimseyerek yerine getirir ve getirmeyenleri de uygun bir lisanla uyarır. Görevini aksatan ve(ya) ahlâk ilkelerine riayet etmeyen paydaşlarının durumunu gerekirse ilgili mercilere bildirir.
5) Farkındalık Sorumluluğu: Sosyal hizmet aktörleri, kişisel yönden kendi güçlü ve(ya) zayıf yönlerini bilmelidir. Şahsî özelliklerine ait farkındalık düzeyi yüksek olan meslek elemanları, bunların meslekî çalışmalarına nasıl yansıyabileceğinin de farkındadırlar. Sosyal hizmet aktörleri, bu gerçekten hareketle dürüstçe, kendi zaaflarını gizlemeden mümkünse bunları gidermeye yönelik gayretler göstermelidir.
6) İhtiram (Saygı): Sosyal hizmet aktörleri, sosyal hizmet modellerinde ve plânlarında yer alan yöntem ve teknikleri, müşterilerinin inanç, değer ve özerkliklerine her aşamada ve her zaman saygı göstererek, onların gönül rızalarını alarak kullanır.
7) İnsan Sevgisi: Sosyal hizmet aktörleri, müracaatçılarının sağlıklı ve mutlu kalmasını temin edecek vicdanî mesuliyetlerini en üst seviyede hissedebilmelidir. Sosyal hizmet aktörleri, meslekî görevlerini sadece mesleğin bir gereği olarak değil insanlık ve değerler uğruna samimî bir şekilde yapmalıdır.
8) Ayrımcılık Yapmama: Müracaatçı, sosyal hizmet aktöründen farklı bir dünya görüşüne, inanç ve değerlere sahip olabilir. Bu gibi durumlarda, sosyal hizmet aktörü, hiçbir ayırım yapmaksızın herkese hoşgörü içinde aynı yakınlıkla hizmet verir. Sosyal hizmet aktörü, hiç kimseye karşı ırk, renk, din ve cinsiyete dayanan bir ayrımcılık yapmaz.
9) Sosyal İlişkiler: Sosyal hizmet aktörleri, müracaatçı ve aile fertleriyle güven telkin eden sağlıklı ve saydam ilişkiler kurar. Bunun içinde de müracaatçının yaş, cinsiyet, ırk, etnik köken, din, dil ve sosyo-ekonomik konumu gibi bireysel farklılıklardan bağımsız olarak herkesle aynı kalitede ve aynı itina ile sosyal münasebetler kurar.
10) Mahremiyet ve Gizlilik: Sosyal hizmet aktörleri, müracaatçıya ait her türlü özel ve gizli bilgileri korumak ve ona verilebilecek zararları önlemek ya da en aza indirmek için azamî gayret gösterir.
11) Maddî İstismardan Kaçınma: Sosyal hizmet aktörleri, müracaatçının acziyetinden ve çaresizliğinden faydalanmak düşüncesiyle görevlerini başka maksatlar için kullanmaz. İstihdam edildiği kurumdan aldığı ücretin dışında hiç kimseden para almaz.
Sosyal hizmet aktörleri, gayri meşru kazanç sağlayan tutum ve davranışlardan uzak kalır.
12) Psiko-Sosyal İstismardan Kaçınma: Sosyal hizmet aktörleri, müracaatçılarına karşı hiçbir surette pisko-sosyal baskı ve tehdit uygulamaz. Sosyal hizmet aktörleri, müracaatçılarına karşı cinsel ve duygusal içerikli yaklaşımlarda bulunmaz. Onları tedirgin ve rahatsız edici tutum ve davranışlarda bulunmaz. Onları küçümsemekten ve tahkir etmekten kesinlikle kaçınır. Sosyal hizmet aktörleri, işyerinde, ırkî, dinî ya da cinsel taciz sayılabilecek davranış ya da eylemlere izin vermezler.
13) Sağlıklı İş İlişkileri: Sosyal hizmet aktörleri, çalıştıkları kurumda idareci, işveren, meslek arkadaşları ve diğer hizmetlerde yer alan elemanlarla kuracağı beşerî münasebetlerini, kendi meslekî rollerine ve genel sosyal ahlâk kurallarına uygun bir biçimde geliştirir.
14) Kurumsal Sadakat: Sosyal hizmet aktörlerinin kurumuna veya işverenine karşı sorumluluğu, her şeyden önce sadakat bilincine erişmiş olması ile başlar.
SONUÇ
Sosyal hizmet uzmanları mesleklerini yerine getirirlerken etik kuralları göz önünde bulundurmak durumundadırlar. Söz konusu etik ilkeler, sosyal hizmet uzmanlarının karşılaşabilecekleri etik ikilemler karşısında hangi tür davranışı tercih edebileceklerini veya hangi davranışın sergilenmesinin etik olacağı sorularına yanıt bulmada yol gösterici olmaktadır. Bununla birlikte böyle bir yol haritasının bulunmayışı durumunda ise, bir yardım faaliyeti olan sosyal hizmet uygulamasının başlı başına müracaatçının mağduriyeti ile sonuçlanabilecek bir uygulamaya dönüşebileceğini söylemek yanlış olmayacaktır. Dolayısıyla sosyal hizmet etiği bireylerin hak ve özgürlüklerine saygı, dürüstlük, sosyal adalet gibi genel kabul görmüş ilkeleri uygulamaya yansıtarak, yaşanabilecek kötü durumların da önüne geçebilmektedir. Bu bağlamda sosyal hizmet etiği ilkeleri sosyal hizmet uygulamacılarının müracaatçılarıyla, meslektaşlarıyla, diğer meslek elemanlarıyla ve toplumla kuracakları ilişkilerde ortaya çıkabilecek etik dışı davranışların da yaşanma ihtimalini azaltmaktadır.
Ayrıca sosyal hizmet etiği kurallarının bu hizmetin sunulmasında belirli bir standardın oluşturulmasını ve bu standardın korunmasını, söz konusu standartlara uymayan meslek mensuplarının ise diğerlerinden ayırt edilmesini sağlayacaktır. Bununla birlikte etik kuralların hayata geçirilerek sosyal hizmet mesleğinin toplum önündeki itibarının da korunabileceğini söylemek yanlış olmayacaktır. (Yılmaz, 2015: 134).