Bolu Dağ Komando Tugayı, Bolu

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar(CYBH) tüm dünyada önemli sağlık sorunudur. Dünya Sağlık Örgütünün(DSÖ) 2016 güncellemesine göre; 30’dan fazla farklı çeşitteki bakteri, virüs ve parazitin cinsel temas yoluyla bulaştığı ve bunların 8 tanesinin CYBH ile yakından ilişkili olduğu ifade edilmektedir. Belirtilen 8 hastalıktan sifiliz, gonore, klamidya, trikomonazın tedavi edilebildiği, Hepatit B, Herpes Simpleks Virüsü, HIV ve İnsan Papilloma Virüsü olmak üzere viral olan 4 tanesinin tedavisinin olmadığı ve buna ek olarak da dünyada her gün 1 milyondan fazla kişinin cinsel yolla bulaşan etken ile enfekte olduğu bildirilmektedir. Çoğunlukla vajinal, anal, oral sexle yayılan bu hastalıklar, cinsel olmayan (kan ve kan ürünleri gibi)yolla da bulaşabilirler. Bu hastalıklar bireylerin yaşamlarında ekonomik, sosyal ve fizyolojik sorunlara yol açtığından yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Ayrıca, bazı tip CYBH prognozlarının kötü olması nedeniyle de toplumda önyargı oluşturmakta ve bireyler toplum tarafından dışlanarak, damgalanmaktadır.

Damgalanan bireylerin benlik saygıları azalmakta, sosyal ilişkileri zayıflamakta, tedavileri uzamaktadır. Damgalanma; bireylerin sosyal yaşamlarını; iş bulamama, yalnızlık, içine kapanma, sosyal destek eksikliği, statü kaybı, toplumdan izole edilme şeklinde olumsuz etkilemektedir.

Bunların sonucunda da bireylerin ruhsal sağlıklarında bozulmalara, utanç duygusu yaşamalarına ve hastalıklarını saklamalarına, bireylerin sosyalleşme, evlenme, çocuk sahibi olma konusunda engeller ve suçluluk duygusu yaşamalarına neden olmaktadır. Enfekte olmuş bireyler bu sorunlarla yalnız bahşetmek zorunda bırakılmakta, bazen sağlık çalışanları tarafından bile damgalanmaktadır.

Örneğin; ülkemizde kimsesiz ve HIV pozitifli bir kadının cenazesini kimse taşımak istemediğinden ortada kaldığı bunun üzerine cenazeyi kaldırmak üzere belediyenin temizlik işçilerini görevlendirdiği haberlerde yer almaktadır. Başka haberde hamile olan HIV pozitifli kadını doğum için bazı hastanelerin kabul etmediği görülmektedir. Dünyadaki duruma bakıldığında Türkiye ile benzer durumlar gözlenmektedir. Örneğin; Kamboçya’da AIDS’li yetim çocuklara rahiplerin yardım etmesi üzerine halkın ibadethanelerden uzaklaştığı, Güney Afrika’da AIDS’li kadının taşlandığı görülmektedir. Sonuç olarak; CYBH’ı olan bireylerin damgalanmasına karşı, toplumun eğitilmesi görevi de olan ebe ve hemşirelerin; bireylere başetme yeteneği kazandırması, bilgilendirmesi, danışmanlık etmesi, etkilenen gruplar ile etkileşimde bulunması gerekmektedir.

Ebe ve hemşirelerin önyargı ve damgalamanın önüne geçmek için eğitim stratejileri geliştirmesi gerekmektedir.

Anahtar kelimeler: damgalama, cinsel yolla bulaşan hastalık, ebe, hemşire

- 135 - P-90

Mobil Sağlık Uygulamalarının Değerlendirilmesi Dr. Meltem Uğurlu¹, Dr. Tülay Kavlak²

1Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, Ankara

2SBÜ Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göğüs Hastalıkları Kliniği, İstanbul

Özet: Dünya Sağlık Örgütü, mobil sağlığı, tıbbi sağlık uygulamalarının mobil telefonlar, hasta takip araçları, kişisel dijital asistanlar gibi teknolojiler ile desteklenmesi olarak tanımlamaktadır.

Günümüzde akıllı telefonların ve tabletlerin kullanımının oldukça yaygınlaşmasıyla birlikte mobil uygulamaların kullanımında da artış meydana gelmektedir. Sağlık sektörü de gelişen ve yenilenen teknolojiden etkilenmektedir. IMS Institutefor Healthcare Informatics’in 2015 Raporu’na göre akıllı telefon uygulama marketlerinde 165.000’den fazla sağlık uygulaması bulunmaktadır.

Mobil sağlık uygulamaları ile bireyler kendi sağlıklarını takip etme ve kendilerine ait sağlık bilgilerine istedikleri zaman ve yerden erişebilme fırsatını elde etmektedir. Bu sayede bireyler kendi kendilerinin takipçisi olmaktadırlar. Örneğin bireyler günlük hayatlarında kalp atış/tansiyon kontrolü yapmak, kalori hesaplamak, ilaç kullanım zamanlarını kontrol etmek, gebelik sürecini takip etmek vb birçok etkinlik için mobil uygulamalar kullanabilmektedir. Benzer şekilde hastalarının takipçisi olmak için de sağlık kuruluşları mobil uygulamaları kullanmaya başlamışlardır. Geliştirilen mobil sağlık uygulamalarıyla hastalara farklı tedavi olanakları sunulabilmekte ve uygulamalar hastaların yaşam kalitelini arttıracak güce sahip olabilmektedir.

Ayrıca mobil sağlık uygulamaları ile yüksek kaliteli, düşük maliyetli, esnek ve faydalı hizmetler sunulabildiği belirtilmektedir. Mobil sağlık hizmetleriyle hastaların rahatsızlıkları uzaktan takip edilebilir, istenilen zaman ve yerden erişilebilir duruma gelmiştir. Uygulama marketinin önemli bir kısmını sağlık&fitnes ardından tıp, zindelik, beslenme ve tıbbi durum yönetimi gibi uygulamalardan oluşmaktadır.

Sağlık sektörü hem önemli hem de riskli bir alan olduğundan mobil sağlık uygulamalarının içerikleri dikkatli hazırlanmalı, doğru bilgiler içermeli ve sürekli güncel tutulmalıdır. Uygulama tasarım aşamasında ve içerik hazırlama sürecinde alanında uzman kişilerden (doktor, hemşire) bilgi ve destek alınabilir. Uygulama marketlerinde yer alan uygulamaların tamamı güvenli olmayabilir.

Bu nedenle uygulama hakkında uzmanlara danışmak (doktor, hemşire) olası olumsuz durumların önlenmesinde önem taşımaktadır. Ülkemizde mobil sağlık uygulamaları ve bireysel sağlık sorumluluğu yaklaşımının artan önemi, mobil sağlık uygulamalarının denetlenmesi ve düzenlenmesinin önemini ortaya koymaktadır. Geliştirilen mobil uygulamalarda kullanıcı açısından kullanım kolaylığı ve fonksiyonların buna göre dizayn edilmesinin önemi de göz önünde bulundurulmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Mobil Sağlık, e-Sağlık, Mobil Teknolojiler

- 136 - P-91

Türkiye’de Hemşirelerin Kanıta Dayalı Uygulamalara Yönelik Yaptığı Araştırmaların Derlenmesi

Hem. Gamze Oğuzoğlu¹, Dr. Derya Suluhan¹

1Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği

Amaç: Bu derleme, ülkemizde hemşirelerin kanıta dayalı uygulamalara yönelik bilgi, tutum ve davranışların irdelemesinin analiz etmek için yapılmıştır.

Yöntem: Çalışmaların değerlendirilmesinde, araştırmacılar tarafından oluşturulan kontrol listesi kullanıldı. Bu liste çalışmanın yapılma yılı, örneklem sayısı, kullanılan veri toplama formları ve çalışma sonuçların kategorize edildiği maddelerden oluşmaktaydı. Literatür taramasında google akademik web sitesi ile yükseköğretim kurulu ulusal tez arşivi kullanıldı. Taramalar Türkçe dilinde yapılıp, araştırmanın yayınlanma tarihinde herhangi bir zaman aralığı kısıtlaması yapılmadı.

Verilerin değerlendirilmesinde sayı (n) ve yüzde (%) kullanıldı.

Bulgular: Literatürde kanıta dayalı uygulamalara yönelik yapılan 30 çalışma mevcuttur. Bu 30 çalışmanın 2’si yükseköğretim kurulu ulusal tez arşivinden,28’i google akademik web sitesinden erişilmiştir. Yükseköğretim ulusal tez arşivinden bulunan 2 çalışmadan, google akademik web sitesinde bulunan 28 çalışmadan 12’si toplamda 14 çalışma hemşirelik alanı ile ilgilidir. Bu çalışmalardan 5’ini hemşireler,2’sini hemşirelik öğrencileri,6’sınıda hastalar oluşturmaktadır.

Çalışmaların yayın tarihi incelendiğinde 4’ü 2005-2010 yılları ve 9’u 2011-2017 yıları arasında yapılmıştır. Çalışmaların 7’sinde veri toplama formu, diğer çalışmalarda Konfor Skalası, Roy Uyum, Braden Ölçeği, Glaskow Koma Skalası ve Bağlılık /Uyum Öz Etkinlik Ölçeği kullanılmıştır.

Sonuç: Ülkemizde hemşirelik mesleğinde yapılan kanıta dayalı araştırmaların yıllar içerisinde arttığı görülse de araştırma sonuçlarının klinik uygulamalara yansıtılmasında yetersizliğin olduğu düşünülmektedir. Araştırma bulguları doğrultusunda hemşirelik eğitiminde ve klinik uygulamalarının her alanında kanıta dayalı araştırma sonuçlarının kullanılması ve değerlendirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Sözcükler: Kanıta Dayalı Uygulama, Hemşirelik

- 137 - P-92

Sağlıkta Hasta ve Çalışan Memnuniyeti Nazan Çelik¹, Şenay Özkan¹

Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara

Giriş ve Amaç: Günümüzde nüfusun artması, teknolojinin gelişmesi sağlık hizmetlerinde maliyetin artmasına neden olmuştur. Bu nedenle temel konusu insan olan sağlık hizmeti veren kurumlar;

misyon, değerler ve kalite anlayışlarında hasta ve çalışan memnuniyetini ön plana almışlardır.

Burada; hasta ve çalışanın memnuniyeti sağlanarak hizmetin kalitesini artırmak, var olan kaynakları iyi değerlendirmek, sağlık hizmetinin planlama, sunma, değerlendirme aşamalarını düzenlemek ve genel ve özel hedefleri gerçekleştirmek amaçlanmıştır.

Yöntem: Çalışma; T.C Sağlık Bakanlığı verileri, ölçekleri, bu konu ile ilgili literatür ve makaleler incelenerek yapılmış, ortak yönleri ile farklılıkları ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Bulgular: Hasta memnuniyetini hastanın ileri yaş, yüksek eğitim, cinsiyet, ekonomik seviyesi etkiler. Bulgularda hala Özel hastane memnuniyeti yüksektir. Aile hekimliği uygulamasından memnuniyeti gösteren çalışmalar vardır. Hastanın hastane seçimini, memnuniyetini çoğunlukla hekim seçimi etkilemekte, sonrasında otelcilik hizmetleri değerlendirilmektedir. Hastaların ayaktan tedavi alması, yatması, acile ya da başka bir sağlık kurumuna başvurması beklentileri değiştirmiştir.

Sağlık çalışanı olarak üniversitelerde iş doyumu, motivasyon, bağlılık durumu Sağlık Bakanlığı’na göre daha olumsuz olmuş fakat aile hekimlerinde, yöneticilerde olumlu oranda yüksek bulunmuştur.

Asistan ve hemşirelerin de motivasyon ve bağlılık oranlarını düşük bulan çalışmalar mevcuttur.

Yaş, cinsiyet, vardiyalı çalışma, haftalık uzun çalışma süresi, meslekte yeni olmanın da olumsuz etkileri artırdığı gösterilmektedir. Performansa dayalı ek ödeme, izin sırasında ek ödeneğin kesilmesi, meslekler arasındaki ek ödeme farklılığı, ek ödemenin belirsizliği de personelin memnuniyetini etkilemiştir.

Sonuç: Hasta ve çalışan memnuniyeti ile ilgili yapılan dönüşüm çalışmalarında bir takım düzenlemelerin birbirini etkileyen meslekler ve hastalar arasında beklentileri karşılayamadığı gözlenmektedir. Aile hekimliği uygulaması hekimler arasında memnuniyette farklılık yaratmış, performans ödeme sistemi de olumsuz etkiye neden olmuştur. Üniversitelere yönelik iyileştirme çalışmaları yapılabilir. Hala özel hastane memnuniyeti fazla olduğundan personel sayısı, otelcilik hizmetlerinin kalitesini artırma çalışmalarına önem verilmelidir.

Anahtar Kelimeler: Sağlık Çalışanı, Hasta, Memnuniyet, İş Doyumu, Beklentiler

- 138 - P-93

Simüle Hasta ile İletişim Becerileri ve Eğitimi Neşe Mercan¹, Celale Tangül Özcan²

1Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Ankara