KOBİ’lerin Avantaj ve Dezavantajları

KOBİ olarak nitelendirilen küçük ve orta ölçeğe sahip kuruluşlar mevcut yapılarında birtakım avantajlar ile dezavantajları barındırmaktadırlar. Bu avantajlar ile dezavantajlara başlık kapsamında değinilmekte olup, KOBİ’lerin yaygınlaşması ve tercih edilmelerinin temel nedenlerinin anlaşılması açısından ilgili başlık ciddi derecede büyük bir ehemmiyet taşımaktadır.

KOBİ olarak nitelendirilmekte olan küçük ve orta ölçekli kuruluşların sahip oldukları avantajlar şunlardır:⁹⁰

- Kişisel anlamda gerçekleştirilmekte olan tasarrufları özendirme hususunda önemli bir konumda bulunmaktadırlar.

- KOBİ olarak nitelendirilmekte olan kuruluşların yapısal anlamda esnek olmaları, pazar şartlarında oluşan değişkenliklere basit bir düzlemde adaptasyon geliştirebilmelerine olanak tanımaktadır. Bu sayede tüketicilerin arzularında meydana gelen farklılaşmalara daha kolay adapte olmak suretiyle yanıt verebilmektedirler.

- Ülkeler bazında adaletli bir gelir paylaşımı gerçekleştirilmesini sağlamaktadırlar.

- Kalifiye olmayan işgücüne iş temin etme ve bununla birlikte emeğe odaklı üretim tekniklerinden faydalanmak suretiyle ülkeler bazında işsizlik problemlerinin ortadan kaldırılmasına imkân tanımaktadırlar.

- Sosyal alana ve iktisadi alana dönük sistemlere yönelik bir arabuluculuk ve denge mekanizması görevi üstlenmektedirler.

90Orhan Küçük, Girişimcilik ve Küçük İşletme Yönetimi, 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2005, s. 208.

61 - KOBİ olarak nitelendirilmekte olan kuruluşlar büyük ölçeğe sahip kuruluşlara yardımcı olan ve bu kuruluşları bütünleyen bir yapıya sahiptirler.

- KOBİ olarak nitelendirilmekte olan kuruluşlarda minimum sermaye ile maksimum üretime odaklanılabilmekte ve bunun neticesinde mamul anlamında da ciddi anlamda büyük bir portföy oluşturulabilmektedir.

- KOBİ olarak nitelendirilmekte olan kuruluşlar üretim süreçlerinde teknik anlamda yenilik hareketlerine giriştiklerinde daha büyük çapta bir verim elde edebilmektedirler.

- KOBİ olarak nitelendirilmekte olan kuruluşların bireyleri arasında belirli bir birlik, beraberlik ve dayanışmanın kısacası işbölümünün vuku bulması oldukça basit bir süreç bağlamında gerçekleşmektedir.⁹¹

- KOBİ olarak nitelendirilmek olan kuruluşların büyüyen ve gelişen bir grafik çizmeleri daha kolaydır ve iktisadi alanda refaha ulaşma hususunda önemli bir konumda yer almaktadırlar.⁹²

- KOBİ olarak nitelendirilmekte olan kuruluşlar, orijinal olarak kabul edilen teknolojik hamleler ile endüstri kollarının ortaya çıkışı hususunda lider konumunda bulunmak suretiyle görev üstlenmektedirler.⁹³

KOBİ’ler görüldüğü gibi büyük avantajları bünyesinde barındıran kuruluşlar olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Bu kuruşların son dönemde yaygınlık kazanmasının nedenleri olarakta bu avantajları saymak mümkündür. KOBİ olarak nitelendirilen bu kuruluşların avantajlarını daha da artırmak olanak kapsamında bulunmaktadır.

KOBİ’lerin bütün bu avantajlarına rağmen bünyelerinde birtakım dezavantajları barındırdıklarını da belirtmek gerekmektedir. Bu dezavantajlar;⁹⁴

91Çelik ve Akgemci, a.g.e., s. 128.

92Müslüme Narin ve Sevim Akdemir, ‘’Türkiye’de KOBİ’lere Sağlanan Destekler’’, Gazi Üniversitesi İktisat Bölümü Ekonomik Yaklaşım Dergisi, C. 16, S. 55 (2006), s. 48. (43-68).

93Beytullah Yılmaz, ‘’Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Toplumda Üstlendikleri Roller Bakımından Analizi’’, Dış Ticaret Dergisi, S. 30 (2004), s. 143. (ss. 141-179).

62 - KOBİ olarak nitelendirilmekte olan kuruluşların en büyük önem ihtiva eden dezavantajlarından bir tanesi gereksinim duyulan bilgi ve yeteneğe sahip yeterliliğini kanıtlamış çalışan potansiyeline ulaşamamaktır.

- KOBİ’lerde işlevsel anlamda ve alanında uzman yönetim kadroları oluşturabilmek oldukça problemli bir süreç olarak göze çarpmaktadır.

- KOBİ’ler açısından önem ihtiva etmekte olan diğer dezavantajlar ise, çalışmaya dönük olarak kuruluş adına belirlenmiş süreler, devlet öncülüğünde belirlenen asgari ücretler, çalışma sırasında çevrenin temiz tutulmasına ve çalışanların sağlıklarına dönük olarak meydana getirilmiş ve yürürlüğe konulmuş yasalar olarak kabul görmektedir.

- Geniş vadeli yatırımlara yönelme hususunda gerekli olan sermayeyi KOBİ olarak nitelendirilmekte olan kuruluşların bir araya getirmesi oldukça güç bir durum olarak kabul edilmektedir. Bunun yanında, belirli oranda krediye yönelim gösterilse de bu durumda da faizin karşılanması hususunda ciddi sorunlar baş gösterebilmektedir.

- KOBİ’lerin yüzleşmek durumunda kaldığı diğer bir dezavantajın ise sendikaların herhangi bir ayrım yapmaksızın her kuruluştan çalışanlara yönelik eşit haklar özellikle sosyal olarak kabul edilen hakları istemesidir. Bu tarzda bir durum KOBİ’ler açısından sıkıntılı bir durumun doğmasına sebebiyet vermektedir.

- İhtiyaç duyulan oranda ve gerekli yetileri taşıyan çalışanı temin edebilme konusu ise KOBİ’lerin karşılaştıkları diğer bir dezavantaj olarak karşımıza çıkmaktadır.

- Önceki maddelerde belirtildiği üzere KOBİ’lerin alanında kabiliyetli ve yetişmiş çalışanları kolay bir şekilde bünyesine katamadığı üzerinde durulmaktadır. Bu durumun diğer bir yan etkisi de araştırma ve geliştirme yani AR-GE süreçlerinde kendisini belli etmektedir. Bu süreçler kalifiye olarak kabul edilen kadroları ve ehemmiyet taşıyan

94Perihan Türköz, ‘’KOBİ’lerin Finansman Sorunları ve Bankaların KOBİ’lere Yaklaşımı: Isparta Alan Araştırması’’, (Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta, 2008, s. 24-25.

63 oranlarda sermayeyi gerektirmektedir. KOBİ’lerin bu alana yönelik angaje edebilecekleri sermayeleri bulunmamakta ve bu duruma paralel olarakta bu alana yönelik herhangi bir kadro temini mümkün olamamaktadır.

KOBİ’lerin bütün bu dezavantajlarının yanı sıra şu dezavantajlarından da söz etmek olanak dâhilinde bulunmaktadır;⁹⁵

- KOBİ olarak nitelendirilmekte olan kuruluşlar dâhilinde gerçekleştirilmekte olan satışa ve imalata dönük süreçler bağlamında koordine olunamaması önemli bir dezavantaj olarak kabul edilmektedir.

- KOBİ olarak nitelendirilen kuruluşların çalışmalarını yürüttükleri merkezlerinin oldukça ufak olması da bir dezavantaj olarak kabul görmektedir.

- KOBİ’lerde pazara dönük olarak gerçekleştirilen pazarlama faaliyetlerinin geleneksel düzlemde sürdürülmesi ve ilgili süreçler bağlamında son yeniliklerden faydalanılmaması önem ihtiva etmekte olan bir dezavantaj olarak karşımıza çıkmaktadır.

- KOBİ’lerde yönetim ve karar süreçlerine katılım gösterilmesi hususunda süreçlere herkesin katılımının sağlanamaması da önem taşıyan bir dezavantaj olarak gündeme gelmektedir.

KOBİ olarak nitelendirilen küçük ve orta ölçekli kuruluşların önemli dezavantajlara da sahip olduğu bütün bu maddelerde açık bir şekilde görülmektedir. Bu dezavantajların giderilmesine dönük gerekli çalışmaların ve düzenlemelerin yapılması ise bu kuruluşun yönetim kadrolarına ve kurucu unsurlarına düşmektedir. Bu dezavantajlardan en düşük oranda etkilenebilmek adına gereken düzenlemeler gerçekleştirilmelidir. Ayrıca, devletlerin de bu tarzda kuruluşları desteklemeleri ve sermaye, kurulum koşulları, vergi vs. yönlerden teşvik etmeleri gerekmektedir. Bu durumların sağlanması ve problemli süreçlerin üstesinden gelinmesi KOBİ’leri daha tercih edilebilir kılacaktır. Bu durumda ülke ekonomisinin ve iktisadi anlamda refahın

95Tahir Akgemci, KOBİ’lerin Temel Sorunları ve Sağlanan Destekler, Ankara: BSM Matbaacılık, 2001, s.

16.

64 daha sağlam bir gelişime yelken açmasına ve gelişiminde sağlanmasına olanak tanıyacaktır. Bütün bu avantaj ve dezavantajlarının akabinde KOBİ’lerin ülke ekonomisine olan katkılarına değinmekte büyük önem taşımaktadır.