KOBĐ’lerin özellikleri konusunda dünyada konsensüs sağlanmış durumdadır. KOBĐ tanımlamada dünya da görüş ayrılığı var iken KOBĐ’lerin özellikleri konusunda birçok ülke hem fikir durumdadır. Bu tür işletmelerde yönetici ve işletme sahibi aynı kişide birleştiği için aslında yöneticinin özellikleri ön plana çıkmaktadır. Bağımsız bir şekilde işletme kurarak başarı ile yöneten küçük işletme sahiplerinin özellikleri konusunda ABD de yapılan bir araştırmada genel olarak küçük işletme sahipleri aşağıdaki özellikleri taşımaktadır63:
- Bağımsız çalışma arzusu,
- Güçlü girişim hissine sahiptirler.
- Kişisel ve ailevi nedenlerle motive edilmişlerdir.
- Reaksiyoner karşılık verme yeteneğine sahiptirler.
- Kendilerini işlerine adamışlardır.
- Planlı olduğu kadar şans eseri bu işe girmişlerdir.
- Çevresel değişmelere oldukça duyarlıdırlar.
KOBĐ niteliğindeki işletmeler daha çok kendi imkanları ile ayakta kalan, rekabet güçleri zayıf, profesyonel olarak yönetilmeyen, daha az sayıda işçi çalıştıran, ekonomide önemli yere sahip hatta ekonominin sürekli motorları olan kuruluşlardır. Ülkeden ülkeye etkinlikleri açısından farklılık gösteren bu işletmeler Türkiye açısından da oldukça önemlidirler. Genel işletmeler içerisinde oldukça yüksek bir yer edinen KOBĐ’ler ihracat konusunda henüz istenilen etkinliğe ulaşamamıştır. Bunun nedeni ise KOBĐ’lerin henüz istenilen performans ve
62 Turan Güneş, “Kooperatiflerin Milli Ekonomiye Katkıları”, Türk Kooperatifçilik Kurumu Yayınları,
Ankara:1983, ss. 208-209.
kaliteyi yakalayamadığı için rekabet güçlerinin düşük olmasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla, KOBĐ’ler olarak ihracata dönük sorunların yoğunlaşma gösterdikleri ve çok yönlü destekleme politikalarının sürekli ve artan biçimde uygulanmasına ihtiyaç duyulan işletmeler özelliğini taşımaktadırlar64.
Türkiye’nin ekonomik sürecinde KOBĐ’lerin üstlenmiş olduğu anahtar rol, bu işletmelerin sayıca çok fazla olmasından ya da çeşitliliğinden değil, aynı zamanda, bünyelerinde barındırdıkları özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Ülkemiz KOBĐ’lerinin özelliklerini şu şekilde sayabiliriz65:
• Ekonominin tüm yönleri ile ilişkilidirler.
• Sanayileşme ve Bölgesel Kalkınmaya katkı sağlamaları,
• Đşsizliği önlemede etkili olmaları,
• Büyük işletmeleri tamamlayıcılık özelliği,
• Đmalat sanayinin çeşitli konularında esneklik taşıması,
• Piyasa güçlerine karşılık verebilmeleri,
• Yeni teknolojilere çabuk uyum sağlamaları,
• Đktisadi dalgalanmalara hızla tepki verebilmeleri,
• Siyasi, iktisadi ve sosyal yapıdaki istikrarı,
1.5. KOBĐ’lerin Ekonomideki Yeri
Ekonomik ve sosyal yapının temelini oluşturan KOBĐ niteliğindeki işletmeler, büyük işletmelere göre daha dinamik bir yapı ve esnek karar alma mekanizmaları ile istihdam sağlama potansiyelini en iyi değerlendirebilecek işletmelerdir. KOBĐ’ler büyük işletmelere, mamul ve yarı mamul girdileri üreterek, üretim süreçlerinde de tamamlayıcı rol oynayan ve başka bir ifade ile yan sanayiyi oluşturan ve ekonomide sinerji yaratan işletmelerdir.
KOBĐ niteliğindeki işletmelerin işsizliğin azaltılmasına, iktisadi büyümeye, sürdürülebilir kalkınmaya olan büyük katkısı, günümüz gelişmiş ekonomileri tarafından sergilenmekte olan başarılı örneklerle doludur. KOBĐ’lerin gelişimi imalat sanayinin boyutuna derinlik kazandırabildiği gibi rekabetçiliği de teşvik etmektedir. Bu tür işletmeler aynı zamanda bu elde edilen nimetlerin adaletli paylaşımında da etkin rol oynamaktadır. Adaletsiz gelir dağılımını düzenleyici etkiler sağlayarak toplumun refah seviyesinin yükselmesine de yardımcı olmaktadır.
64 Mete Oktav ve Diğerleri, Orta ve Küçük Đşletmelerde Đhracata Yönelik Pazarlama Sorunları ve Çözüm
Önerileri, TOBB yayınları, Ankara 1990, s.11
Dünya ekonomilerinde KOBĐ’ler gün geçtikçe artan oranda önemli konuma gelmektedir. Örneğin Japon ekonomisinde KOBĐ’ler çok önemli bir yere sahip bulunmaktadır. 1994 yılı itibari ile temel sanayiler dışarıda tutulmak kaydı ile ülkede 6.47 milyon KOBĐ bulunmakta ve bu sayı ülkedeki toplam işletmelerin %99.1’ini teşkil etmektedir. Toplam istihdam açısında Japonya’da KOBĐ’ler çalışan kesimin %76.5’ini istihdam etmektedir. Pazar payı itibari ile ise, imalat sanayinin %51.7’si, toptan satışların %62.1’i ve perakende satışların %78’i KOBĐ’ler tarafından gerçekleştirilmektedir66.
Avrupa’da Đkinci Dünya Savaşının bittiği tarihten petrol bunalımlarının baş gösterdiği 1970’li yıllara kadar öncelikli olarak hep büyük işletmeler gündemde olmuştur. Bu dönemde KOBĐ’lere yönelik pek önemli politikalar geliştirilememiştir. Ancak bu tarihten sonra özellikle, petrol krizlerinden büyük şirketlerin çok fazla etkilenmesine rağmen KOBĐ niteliğindeki firmaların daha az etkilenmeleri ve bu dönemde KOBĐ’lerin istihdama ve
ekonomiye yaptığı katkılar nedeniyle KOBĐ’ler ön plana çıkmaya başlamıştır67. Kriz
dönemlerinde bile ekonomik istikrar öğesi olarak kendilerini kanıtlamış olan KOBĐ’ler, yeni iş imkanları yaratma açısından AB’de Topluluğun az gelişmiş bölgelerinde kalkınmaya önemli ölçüde katkı sağlamaktadırlar.
Çin’de son çeyrek yüz yıldır sürdürülen reformlar ve dışa açılma politikalarının önemli bir sonucu olarak hızla gelişen KOBĐ’ler milli kalınmayı destekleyen ve toplumsal gelişmeyi sağlayan önemli bir güç haline gelmiş durumdadır. Bu gün sayıları on bini geçen KOBĐ’ler, ülkenin tüm teşebbüslerinin %99’unu temsil eder. Üretim ve hizmet değeriyle gayri safi yurt içi hasılanın %56’sını gerçekleştirmektedir. Ülkenin toplam ihracatının %62’sini sağlamakta, kent ve kasabaların iş imkanlarının %75’inden fazlasını üstlenmektedir. Çin’deki KOBĐ’lerin önemli özellikleri vardır. Birincisi devlet sektörü olmayanlar başta olmak üzere ana yatırımcıları ve mülkiyet sahipleri çeşitlidir. Đkincisi, KOBĐ’ler büyük teşebbüslere oranla daha verimli iş imkanları sağlaması ve üçüncüsü ise, dengesiz dağılımdır. En yoğun olarak Doğu Çin’de bulunmaktadırlar68.
Türkiye’de KOBĐ’ler tüm işletmelerin %99,8’ini, istihdamın %76,7’sini
oluşturmaktadır69. KOBĐ yatırımlarının, toplam yatırımlar içindeki payı %38 olup, toplam katma değerin %26,5’i bu işletmeler tarafından gerçekleştirilmektedir. KOBĐ’lerin toplam ihracat içindeki payı yıllar itibari ile farklılık göstermekte ancak yaklaşık olarak Yıllık %8 ila
66 Deniz Çakıroğlu,a.g.e, s.1
67 Deniz Şenyurt, Küçük ve Orta Boy Đşletmelerin Avrupa Topluluğunda ve Türkiye’de Teşviki, Dış Ticaret
Müsteşarlığı Yayınları, Ankara 1995, s.24
68http://www.chinaembassy.org.tr/tur/dsxx/t224814.htm.
%10 arasında değişmektedir. Bu işletmelerin toplam banka kredilerinden aldıkları pay %5’in
altında seyretmektedir70. Türk sanayinin bugün ulaştığı düzey dikkate alındığında KOBĐ’lerin
bu performansın sağlanmasında önemli pay sahibi oldukları bir gerçektir71.
Tüm ülkeler de kabul edilen gerçek, KOBĐ’ler ekonomilerin omurgası, istihdamın beşiği, bölgesel kalkınmanın kaçınılmaz denge unsuru, sosyolojik yapının temel taşları olup ülke ekonomilerinde etkin olarak rol oynamaktadırlar.
KOBĐ’ler, Türkiye, AB ve bazı gelişmiş ülkelerin ekonomisinde çok önemli bir yere sahiptir. Ülkemizde KOBĐ temel göstergelerine baktığımızda, sanayi işletmelerinin toplam işletme sayısının %14,35’ini oluşturduğu, ticaret işletmelerinin ise %46,19 ile ilk sırada yer almaktadır. Đmalat sanayinde çalışanlar genel çalışanlara oranı %32,6 dır. Đmalat sanayindeki işletmelerin sayısı ticaret sektöründeki işletmelerin üçte biri kadar olmasına rağmen, istihdamdaki payı ticaret sektörüyle aşağı yukarı aynıdır. Bu durum aşağıdaki tabloda açıkça görülmektedir72.
Tablo:1.18. Türkiye’de Đşletmelerin Sektörel Dağılımı
SEKTÖRLER ĐŞ YERĐ SAYISI % ÇALIŞAN SAYISI %
Ticaret 794.715 46,19 2.048.264 32,38
Đmalat 246.899 14,35 2.043.815 32,31
Ulaştırma, depolama, Haberleşme 244.490 14,21 500.104 7,91
Otel ve Lokantalar 163.112 9,48 526.845 8,33
Diğer Hizmet Faaliyetleri 90.919 5,28 213.400 3,37
Gayrimenkul Kiralama ve Đş Yeri Faaliyetleri 90.473 5,26 325.697 5,15
Đnşaat 35.702 2,07 229.400 3,63
Sağlık Đşleri ve Sosyal Hizmetler 31.546 1,83 99.966 1,58
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri 13.538 0,79 123.178 1,95
Eğitim Hizmetleri 5.692 0,33 76.435 1,21
Madencilik ve Taş Ocakları 1.809 0,11 80.341 1,27
Elektrik, Gaz, Su Dağıtımı 1.703 0,10 57.591 0,91
Toplam 1.720.598 100,00 6.325.036 100,00
Kaynak: TUĐK, GSĐS Sayımı 2003
Aşağıdaki tabloda hem Türkiye’de hem de gelişmiş bazı ülkelerde ekonomide KOBĐ’lerin etkinliği verilmektedir. Tabloda Türkiye’de KOBĐ’lerin etkinliği ülke
70 Devlet Planlama Teşkilatı, KOBĐ Strateji ve Eylem Planı, Ocak-2004, Ankara, s.9 71 Mete Oktav ve Diğerleri,,a.g.e, s.7
ekonomisinde %5,35 gibi bir orana sahiptir. Gelişmiş ülkelerde KOBĐ niteliğindeki işletmelerin etkinliğinin arttığı görülmektedir. Örneğin Almanya’da %7,45, Đtalya’da %6,63,
Đsrail’de %6,06, ABD’de ise ekonomide KOBĐ’lerin etkinliği %8,10 olarak gözükmektedir.
Tablo.1.19 KOBĐ’lerin Ülke Ekonomilerindeki Etkinliği
ÜLKE ETKĐNLĐK (%) Fransa 5,91 Almanya 7,45 Romanya 4,50 Đtalya 6,63 Çin 4,42 Yunanistan 4,44 Đsrail 6,06 Japonya 4,68 ABD 8,10 Türkiye 5,35
Kaynak: KOSGEB, 2006 Yılı Çalışma Raporu, Ankara, Ocak 2006, s.17
Đşletme sayısı olarak, toplam işletmeler içerisindeki payları oldukça yüksek olan KOBĐ
niteliğindeki işletmeler, Türkiye’de ve diğer ülke ekonomilerinde hem istihdamda hem de üretim içerisinde oldukça önemli yere sahiptir. Ayrıca KOBĐ’lerin toplam yatırım ve toplam ihracat içindeki payları da yüksektir. Ancak ülkemiz KOBĐ’leri gelişmiş ülkelerin KOBĐ’leri ile karşılaştırıldığında, göreli olarak istihdamda, üretimde, yatırımda ve ihracatta paylarının oldukça düşük kaldığı aşağıdaki tabloda görülmektedir. Bu veriler dahi ülkelerin gelişmişlik seviyesini açıkça göstermekte ve ülkemizde KOBĐ’lerin desteklenmesini zorunlu kılmaktadır..
Tablo:1.20 KOBĐ’lerin Ülke Ekonomileri Đçerisindeki Yerleri
ABD Almanya Hindistan Japonya Đngiltere G. Kore Fransa Đtalya Türkiye KOBĐ’lerin Toplam Đşletmelere Oranı (%) 97,2 99,8 98,6 99,4 96,0 97,8 99,9 97,0 98,8 KOBĐ’lerin Đstihdam Oranı (%) 50,4 64,0 63,2 81,4 36,0 61,9 49,4 56,0 45,6 KOBĐ’lerin Yatırım Payı (%) 38,0 44,0 27,8 40,0 29,5 35,7 45,0 36,9 6,5 KOBĐ’lerin Üretim Payı (%) 36,2 49,0 50,0 52,0 25,1 34,5 54,0 53,0 37,7 KOBĐ’lerin Đhracat Payı (%) 32,0 31,1 40,0 38,0 22,2 20,2 23,0 - 8,0
Kaynak: Ayhan Yüksel, BASEL- II’nin KOBĐ Kredilerine Muhtemel Etkileri, BDDK, Araştırma Raporları,
Ağustos 2005. s.8.
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi, KOBĐ’ler ülke ekonomilerinde etkin rol oynar iken, ülkemizde ihracat açısından istenen seviyede değildir. KOBĐ ihracat payları incelendiğinde gelişmiş ülkelerde KOBĐ’lerin ihracata katkısı %25’lerin altına inmez iken ülkemizde bu oran %8’de kalmaktadır. Bu ise ihracatçı KOBĐ niteliğindeki işletmelerin desteklenme zorunluluğunu ortaya koymaktadır. Aynı şekilde yukarıdaki tablo incelendiğinde ülkede yatırımlar içerisinde KOBĐ’lerin payının gelişmiş ülkelerde %30’un üzerinde seyrederken, Türkiye’de bu rakam %6,5 dur.
1.6 KOBĐ’ler ve Đhracat
Đhracatın tanımı, ihracat mevzuatımızda tanımlanmıştır. Buna göre ihracat, bir malın veya değerin ihracat ve gümrük mevzuatı çerçevesinde fiili ihracatının yapılması, bedelinin ise (bedelsiz ihracat hariç) Kambiyo mevzuatına göre yurda getirilmesidir73. Aslında ihracat, ülkeye her türlü döviz kazandırıcı faaliyet olarak ta tanımlanmaktadır.
Tüm ülkelerde ihracatın artırılması hayati önem taşımaktadır. Az veya çok bütün ülkeler ihracatın artırılması için işletmelerine destek vermektedir. Bundaki amaçları ülkede ihracatı artırarak iç istihdamın artırılması, yerli üretimin desteklenmesi, Milli Gelirin artırılması ve bunlara bağlı olarak dış ticaret dengesinin sağlanmasıdır.
Ülkeler döviz talep etmektedir. Bunun en önemli nedeni, ülkeye döviz çekerek ülkede döviz rezevlerini artırarak kendisinin üretemediği veya çok pahalıya ürettiği özellikle savunma sanayi gibi veya ilaç gibi hayati önem taşıyan malların ithalini gerçekleştirebilmek için döviz talep edilmektedir. Buna bağlı olarak da ihracatın artırılması istenmektedir.
Đhracatçı firmalar ihracat potansiyeli ile ülkeye hizmet etmektedirler. Ancak bu işletmeler içinde yer alan KOBĐ niteliğinde daha küçük ancak ekonomi için vazgeçilemeyen firmaların ihracatının da artırılması gerekmektedir.
Dünya ekonomileri incelendiğinde gelişmiş ülkelerin KOBĐ’lerinin ülkedeki yıllık ihracat içindeki paylarının oldukça yüksek paya sahip olduğu görülmektedir. Ancak bizim ülkemizde KOBĐ’ler yıllık ihracat tutarlarının yıllara göre değişmekle birlikte ancak %8-%10 gibi oldukça düşük oranda kaldığı görülmektedir. Aslında yüksek potansiyelleri ve ülkedeki işletmeler içinde %98’lere varan oranları ile bu işletmelerin ihracat potansiyeli genel ihracat rakamları içinde düşük seyretmektedir. Önemli olan bu işletmelerin neden ihracatta başarısız olduklarının çok iyi tespit edilmesi gerekmektedir. Sorun tespit edildiği takdirde, çözüm önerileri getirmek daha kolay olacaktır.
Türkiye’de toplam istihdamın %56’sını, yatırımların %6’sını üretimin ise %36’sını gerçekleştiren ve kredi kullanımının ancak %4’ünden faydalanabilen KOBĐ’lerin toplam ihracattaki payı ancak %8’de kalmaktadır. Bu oran Japonya’da %38, ABD’de%32, AB ülkelerinde ise %30’lar civarındadır74.
Yukarıdaki durum bize ülkemizde KOBĐ’lerin uygun politikalar ile ihracat açısından desteklenmesi ve KOBĐ’lerin ihracata yönlendirilmesi gerekliliğini göstermektedir. Ülkemiz KOBĐ’lerin ihracat boyutuna öncelik veren politikalar oluşturması zorunluluğunu göstermektedir.
74 Osman Karamustafa ve Diğerleri, “KOBĐ’lerin Đhracat Darlığı Nedenleri Üzerine Bir Araştırma: Samsun Đli”, I.
Orta Anadolu Kongresi (KOBĐ’lerin Finansman ve Pazarlama Sorunları), 18-21 Ekim 2001, NEVŞEHĐR,
ĐKĐNCĐ BÖLÜM
KOBĐ’LERE VERĐLEN ĐHRACAT DESTEKLERĐ
2.1 Đhracat Destekleri ile Đlgili Kavramsal Çerçeve
KOBĐ niteliğindeki işletmeler tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi Türkiye ekonomisinde de çok önemli işlevler üstlenmiştir. Bu bağlamda, KOBĐ’ler ekonomik açıdan desteklenmek zorundadır. KOBĐ niteliğindeki işletmelerin bugün yönetim, pazarlama, finansman ve rekabet sorunları bulunmaktadır. KOBĐ’ler bu tür sorunları tek başına aşacak ekonomik güce sahip olmadıklarından mutlaka desteklenmeleri gerekmektedir.
Özellikle ihracat ile uğraşan ve dış piyasalara giriş, tutunma ve rekabet güçlüğü çeken firmaların desteklenmesi ülke ekonomi açısından da bir zorunluluk addetmektedir. Bu açıdan KOBĐ’lere sağlanacak destekler aslında tüm ülkeye fayda sağlamakta ve toplumsal refaha olumlu katkı yapmaktadır.
Ülkeleri, ihracatçıları desteklemeye yönelten temel etken, mevcut sanayilerini güçlü sanayi yapısı olan ülkelerin rekabetine dayanıklı hale getirmektir. Ülkede para ve sermaye piyasalarının az gelişmiş olması, yüksek teknolojiye dayalı üretimin yapılamaması dolaysıyla kalite probleminin oluşması, ihracat imkanlarının yetersizliği, yatırımcıların deneyimsizliği, işsizlik ve gelişmişlik bakımından farklılığın olması hükümetlere destekte zorunluluk getirmektedir75.
Ülkelerde uygulanan ekonomik model ne olursa olsun, ekonomik destekler ile, temelde ülkenin kalkınması ve buna bağlı olarak da refah düzeyinin artırılması hedeflenmektedir. Bu hedefe ulaşılabilmesi için üzerinde görüş birliğine varılan konu, ekonomik büyüme için ihracatı desteklemenin etkin bir yol olduğudur. Bu konuda Hong Kong, Tayvan, Singapur ve
Güney Kore örnek olarak gösterilebilmektedir76.
Çalışmanın bu bölümünde dünya da ve Türkiye’de KOBĐ’lere sağlanan destekler ve bu desteklerin çeşitleri üzerinde durulacaktır. Bu desteklerin ekonomik açıdan taşıdığı anlam ile desteklerin getirisi araştırılmaktadır.
75 Murat Yaralı, Uluslararası Anlaşmalardaki Kısıtlamalar Dikkate Alınarak Ülkemizde Telekominikasyon
Alanında Üretimin, AR-GE Faaliyetlerinin ve Đhracatın Artırılmasında Teşvik Yöntemlerinin Analizi,
Uzmanlık Tezi, Telekominikasyon Kurumu, Ankara-2004, s.4
76 Naidu,G.M. ve Diğerleri, “An Export Promotion Model for India: Implications for Puplic Policy”,
2.1.1. Đhracat Desteği Tanımı
Genelleştirilmiş bir yaklaşım ile ihracat desteği tanımı şu şekilde yapılabilir. Đhracat desteği, ihracatçının, ihraç edeceği malın üretim öncesinden başlanarak üretim, pazarlama ve nihai tüketiciye ulaşma süreçlerinde çeşitli yöntemlerle özendirilmesidir77.
Yine bazı kaynaklarda bu destekler ile ilgili tanımlamalar yapılmaktadır. Bunlardan bazılarını verecek olur isek, ihracat desteği veya ihracat özendirmeleri, ekonomi açısından stratejik önem taşıyan sektörlerin devletçe desteklenmesidir78. Bir diğer tanımlamada, belirli ekonomik faaliyetlerin diğerlerine oranla daha fazla ve hızlı gelişmesini sağlamak amacı ile devletin kendisine yetki verdiği kurumlar tarafından çeşitli yöntemler ile maddi veya maddi
olmayan yardım ve özendirmeler olarak belirtilmektedir79.
Kısacası ihracat desteği, ihracatın artırılması amacı ile ihracatçıların faaliyetlerine ivme kazandırmak amacı ile özendirilmesidir.
2.1.2. Đhracat Desteklerinin Önemi
Türkiye’de KOBĐ’lerin yapısı incelendiği zaman büyük ölçüde fason üretime yöneldikleri, kendi markalarını yaratmakta ve kendi ürünlerini pazarlamakta güçlük çektikleri görülmektedir. Ülke imajının ve marka gücünün zayıflığı bu işletmelerin rekabet gücünü büyük ölçüde zayıflatmaktadır. Özelliklede uluslararası piyasalara açılmış ihracatçı KOBĐ’ler, kendi markasını yaratmadığı ve kaliteli üretime önem vermedikleri sürece bu gelişmeler
karşısında rekabet edebilirlikleri oldukça güç olacaktır80. Bu açıdan KOBĐ’lerin
desteklenmeleri işletmeler açısından hayati önem arz etmektedir. Đhracat piyasasındaki KOBĐ’lerimizin ekonomik yapıları incelendiği zaman bu işletmelerin uluslar arası piyasalarda desteğe ihtiyaçları çok açık olarak görülmektedir.
Ülkeler ihracatın geliştirilmesine ağırlık veren politikalar geliştirir iken bunda temel amaçları, ihracata yönelmenin ülkedeki teknolojik gelişmeleri olumlu yönde etkileyeceğini bilmeleridir. Uluslar arası piyasalarda rekabet eden yerli işletmeler, araştırma, kalite, pazarlama ve maliyetleri azaltma ile ilgili en yeni teknikleri benimsemek zorunda kalacaklardır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde geleneksel ihraç ürünlerinde ülke aleyhine olan dış ticaret hadleri, teknolojik yeniliklerle ihraç ürünlerinin çeşitlenmesine, ihracatın yüksek teknolojik mallar grubuna dahil olması ile, ihracatın artmasına sebep olacaktır.
77 Türk Eximbank, Đhracatın Finansmanında On Yıl, Aksoy Matbaacılık, Kasım-1997 78 http://www.ekonomist.com.
79 Ahmet Đncekara, Türkiye’de Teşvik Sistemi-Genel Değerlendirme, ĐTO Yayınları, Đstanbul-1995, s.9 80 Alövsat Müslümov a.g.e,ss:10-11
Dolaysıyla dış ticaret hadlerinin ülke lehine dönmesine ve işletmelerin dış piyasalarda tutunmasını sağlayacaktır. Buna bağlı olarak ihracat sürekli hale gelecek, ülkede işsizlik azalacak, üretim artacak, milli gelir yükselecek bu yeni durum ülkenin iktisadi gelişimini olumlu etkileyecektir.
Bir ülkedeki işletmelerin, ihracata katkıları düşük olsa dahi, sayısal olarak onları ihracat yapabilir duruma getirmek arzu edilen bir durumdur. Bu durum, uluslar arası piyasalarda rekabet edebilen, marka oluşturabilen, dünya piyasalarında çalışma kabiliyeti kazanmış işletmelerin varlığı anlamına gelmektedir. Özellikle, gelişmekte olan ülkelerde büyük çoğunlukta olan KOBĐ niteliğindeki işletmelerin bu süreçte verimli ve etkili olabilmeleri için verilecek destekler ile yönlendirmek ve bilişim teknolojilerine adapte olabilmelerini sağlamak gerekmektedir81.
Đhracat desteklerindeki temel özellik, ihracatın işletmeler açısından cazip hale
geliştirilmesidir. Son dönemlerde pek çok ülkede ihracatı destekleyici politikalar uygulanmaktadır. Bir ülkede ihracatın gelişimi, ekonominin iç piyasa durumu ile ihracatın yapısına bağlıdır. Đhracat artışı ise ülke ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak etkilerde bulunur. Doğrudan etkiler olarak, ülkeye döviz girişi hızlanarak döviz rezervlerinin artmasına neden olur. Yine, iç piyasada üretimin artmasına ve buna bağlı olarak işsizliğin düşmesine sebep olur. Dolaylı olarak milli gelirin artmasına, ülke refah seviyesinin yükselmesine ve dış ticaret açıklarının kapanmasına olumlu katkı sağlamaktadır.