3.6. Đhracat Desteklerinden Yararlanma Đle Đlgili Hipotezler ve Test Edilmesi
3.6.2 Hipotezlerin Test Edilmesi ve Yorumu
Aşağıda hipotezler sırası ile test edilmiş ve yorumlanmıştır. Çapraz tablo karşılaştırmaları ile veriler arasında anlamlı ilişki olup olmadığına bakılmıştır. Anlamlı ilişki bulunanlar tablo yardımı ile yatay ve dikey sütunlar karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda bir yargıya varılarak sonuç yazılmıştır.
H01: Đhracat Đşletme Tipleri Đle Đhracat Destekleri Arasında Đlişki Yoktur.
Đhracat desteklerinden yararlanıyormusunuz Total Evet Hayır Đhracat Đşletme tipleri Kısmen ihracat yapan firmalar 2 23 25 Büyüyen ihracatçı firmalar 19 20 39 Düzenli ihracatçı firmalar 33 3 36 Total 54 46 100 χ2 =42,296 ( p=0,000 sd=2 α=0,10 )
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =42,296>χ2tablo= 4,60) χ2(2,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır. Tablodan da anlaşılacağı gibi düzenli ihracat yapan firmalar desteklerden daha fazla yararlanmaktadır. Düzenli ihracat yapan 36
denekten 33’ü ihracat desteklerinden yararlanır iken, 3 firma ihracat desteğinden yararlanmamaktadır. Kısmen ihracat yapan 25 denekten ancak 2’si destekten yararlanmakta, 23’ü ise desteklerden yararlanmamaktadır. Büyüyen ihracatçı firmaların ise %50’ye yakını destekten yararlanır iken %50’si civarı yararlanmamaktadır. Bu durumda ihracatta süreklilik arz eden firmaların desteklerden daha fazla yararlandığı sonucu çıkmaktadır.
H02: Dış Ticaret Departmanda Çalışan Üst Düzey Yöneticinin Eğitimi Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma Arasında Đlişki Yoktur.
Đhracat desteklerinden yararlanıyormusunuz Total Evet Hayır Dış departmanda çalışan üst düzey yöneticinin eğitimi Lise 4 14 18 Önlisans 8 13 21 Lisans 34 15 49 Y.Lisans 7 4 11 Doktora 1 1 Total 54 46 100 χ2 =15,390 ( p=0,004 sd=4 α=0,10 ) Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =15,390>χ2
tablo= 7,78) χ2(4,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır. Dış ticaret departmanında çalışan üst düzey yöneticinin eğitim düzeyi ile desteklerden yararlanma düzeyine bakıldığında eğitim seviyesi yüksek olan yönetici ile çalışan firmaların desteklerden daha fazla yararlandığı, eğitim seviyesi düşük yönetici ile çalışan deneklerin ihracat desteklerinden yararlanma düzeyinin düşük olduğu sonucu çıkmaktadır.
Tablodan dan anlaşılacağı gibi, Lisans mezunu yönetici ile çalışan 49 firmanın 34’ü desteklerden yararlanır iken, lise mezunu yönetici ile çalışan 18 firmanın ancak 4’ü desteklerden yararlanmaktadır. Yüksek lisans mezunu yönetici çalıştıran 11 firmanın 7’si desteklerden yararlanır iken, doktora mezunu yöneticisi olan 1 firmanın ise desteklerden yararlandığı görülmektedir. Bu durumda ise, eğitim seviyesi yüksek yönetici istihdam edenlerin desteklerden yararlanma düzeyleri yüksek olmaktadır. Bu durumda işletmelerin eğitim seviyesi yüksek yöneticiler istihdam etmeleri şirketleri menfaatine ve dolayısı ile ülke çıkarları lehine gelişme gösterecektir.
H03: Đşletmede Üst Düzey Yöneticinin Đhracat Alanındaki Tecrübesi Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma Arasında Đlişki Yoktur.
Đhracat desteklerinden yararlanıyor usunuz Total Evet Hayır Đşletmede üst düzey yön. ihracat alanındaki tecrübesi 1-5 4 26 30 6-10 20 19 39 11-15 17 1 18 16-20 12 12 21 ve üzeri 1 1 Total 54 46 100 χ2 =43,017 ( p=0,000 sd=4 α=0,10 )
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =43,017>χ2
tablo= 7,78) χ2(4,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır.
Đşletmede üst düzey yönetici olarak çalışan yöneticilerin ihracat alanındaki tecrübesi arttıkça ihracat desteklerinden yararlanma düzeylerinin yükseldiği görülmektedir. Tablo incelendiğinde, ihracat tecrübesi 1-5 yıl arasında olan yönetici çalıştıran firmaların sayısı 30 adettir. Bu firmalardan 4’ü ihracat desteklerinden yararlanır iken, 26 firma desteklerden hiç yararlanmamaktadır. Đhracat tecrübesi 15 yılın üzerine çıkan firmaların tamamı desteklerden yararlanmaktadır. Đhracatta tecrübe yılı 6-10 olan yönetici istihdam eden firmaların toplamı 39’dur. 39 firmanın 20’si desteklerden faydalanır iken, 19 firma desteklerden faydalanmamaktadır. Đhracat tecrübesi 11-15 yıl aralığında olan yönetici ile çalışan firmaların toplamı 18’dir. Bu firmaların 17 tanesi desteklerden yararlanmakta sadece 1 tanesi ise ihracat desteklerinden yararlanmamaktadır. Buradan tecrübeli yöneticilerin firmaları ihracat desteklerine daha kolay ulaşmaktadır sonucu çıkarılabilmektedir.
H04: Đhracat Finansman Đhtiyacının Öz Kaynaklar Đle Karşılanması Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma Arasında Đlişki Yoktur.
Đhracat desteklerinden yararlanıyormusunuz Toplaml Evet Hayır öz kaynak %80 den az 17 4 21 % 81- %100 37 42 79 Toplaml 54 46 100 χ2 =7,774 ( p=0,005 sd=1 α=0,10 )
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =7,774>χ2
tablo= 2,71) χ2(1,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır. Đhracatın finansmanını öz kaynakları ile karşılayan firmalar, ihracat desteklerinden daha az yararlanır iken finansman sıkıntısı çeken firmalar daha fazla yararlanmaktadırlar. Đhracatın finansmanının %80’inden azını kendi öz kaynakları ile karşılayan firmaların sayısı 21’dir. Bu firmalardan 17 tanesi desteklerden yararlanır iken 4 tanesi desteklerden yararlanmamaktadır. Đhracatın finansmanının %81 ve %100 arasında kendi öz kaynakları ile karşılayanların sayısı 79 ve bu firmaların 37 adedi desteklerden yararlanır iken, 42 adedi ihracat desteklerinden yararlanmamaktadır. Bu durum açıkça finansman sıkıntısı çekmeyen firmaların ihracat desteklerinden yararlanma düzeylerinin düşük olduğunu göstermektedir. Đhracatta finansmanı kendi öz kaynakları ile karşılayamayan firmaların ihracat desteklerinden daha fazla yaralandıkları sonucu doğmaktadır. Đşletmelerin ihracat finansmanı için ihracat desteklerinin işletmeler için önemli olduğu sonucuna ulaşabiliriz.
H05: Đhracat Desteklerinden Yararlanma Đle Desteklerin Đhracata Katkısı Arasında Đlişki Yoktur. katkı Total olumlu etkilemiyor Đhracat desteklerinden yararlanıyormusunuz Evet 42 12 54 Hayır 1 40 41 Total 43 52 95 χ2 =53,391 ( p=0,005 sd=1 α=0,10 )
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =53,391>χ2
tablo= 2,71) χ2(1,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır.
Đhracat desteklerinden yararlanma ile desteklerin ihracata katkısı olumlu olmaktadır. Destekten yararlanan firmaların sayısı araştırmamızda 54 adettir Bu 54 firmanın 42 tanesi
desteklerin ihracata katkısını olumlu bulur iken, 12 işletme desteklerden yararlanmanın ihracatı etkilemediğini belirtmektedir. Buradan da ihracat destekleri ihracatı olumlu olarak etkilemektedir sonucu çıkarılabilmektedir.
H06: Đşletmelerin Đhracata Başlama Yılı Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma Arasında Đlişki Yoktur. Đhracat desteklerinden yararlanıyormusunuz Toplaml Evet Hayır yıl 1980-1990 11 11 1991-2000 30 18 48 2001-2005 13 27 40 Toplam 54 45 99 χ2 =18,232 ( p=0,000 sd=2 α=0,10 )
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =18,232>χ2tablo= 4,60) χ2(2,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır.
Firmaların ihracata başlama yılı ile ihracat desteklerinden yararlanma düzeyleri arasında doğrusal bir ilişki bulunmaktadır. Đhracatta tecrübeleri fazla olan firmalar ihracat desteklerinden daha fazla yararlanır iken, ihracata daha geç başlayan firmalar ihracat desteklerinden daha az yararlanmaktadırlar.
Yukarıdaki tablo incelendiğinde, 1980-1990 yılları arasında ihracata başlayan firmaların tamamı desteklerden yararlanmaktadır. 1991-2000 arasında ihracata başlayan 48 firmadan 30 tanesi yaralanıp 18 tane firma desteklerden yararlanmamaktadır. 2000 yılından sonra ihracata başlayan 40 firmadan ise ancak 13 tanesi desteklerden yararlanmakta ve 27 denek ise ihracat desteklerinden yararlanmamaktadır. Bu durum ise ihracatta daha eski olan firmaların desteklerden yararlanma düzeylerinin yüksek olduğunu göstermektedir. Đhracatta tecrübenin desteklere de yansıdığı görülmektedir.
H07: Pazar Araştırması Sonucu Đhracattaki Artış Oranı Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma Arasında Đlişki Yoktur.
Đhracat desteklerinden yararlanıyormusunuz
Total Evet Hayır
Pazar araştırması sonucu ihracatınızda artış oranı % 1-10 4 17 21 % 11-20 27 26 53 % 21-30 22 2 24 Total 53 45 98 χ2 =24,242 ( p=0,000 sd=2 α=0,10 ) Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =24,242>χ2
tablo= 4,60) χ2(2,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır.
Đşletmelerin Pazar araştırması sonucu ihracatlarındaki artış oranı ile ihracattan yararlanma düzeyleri arasında ilişki bulunmaktadır. Bu durum yukarıdaki tabloda ihracattaki
artış oranı yükseldikçe firmaların desteklerden yararlanma düzeylerinin arttığını
göstermektedir. Örneğin ihracattaki artış oranı %20’nin üzerine çıktığında 24 firmadan 22’sinin desteklerden yararlandığı görülmektedir. Bu oran %20’nin altına düştüğünde 76 firmadan ancak 31 tanesinin yararlandığı geri kalan firmaların desteklerden yararlanmadığı bulunmaktadır.
H08: Đşletmede Çalışan Personel Sayısı Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma Arasında
Đlişki Yoktur. Đhracat desteklerinden yararlanıyormusunuz Total Evet Hayır personel sayısı 0-50 16 31 47 51-100 17 10 27 101 ve üzeri 21 5 26 Total 54 46 100 χ2 =15,910 ( p=0,000 sd=2 α=0,10 )
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =15,910>χ2
tablo= 4,60) χ2(2,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır.
Đşletmede çalışan personel sayısı fazla olan işletmeler desteklerden daha fazla yararlanır iken işletmede çalışan sayısı düşük olan işletmelerde desteklerden yararlanma düzeyleri düşük kalmaktadır. Bu durum işletmenin kapasitesi ile desteklerden yararlanmanın doğru orantılı olduğunu göstermektedir. Tabloda işletmede 101 ve üzeri personel istihdam eden 26 firmadan 21 desteklerden yararlanır iken, 50 ve altında işçi istihdam eden 47 firmadan ancak 16 firma desteklerden yararlanmaktadır.
H09: Đşletmenin Hukuki Yapısı Đle Desteklerinden Yararlanma Arasında Đlişki Yoktur. Đhracat desteklerinden
yararlanıyormusunuz
Toplam Evet Hayır
hukuki yapı Anonim Şti 27 20 47
Limited Şti 22 20 42
Kollektif Şti 5 6 11
Toplam 54 46 100
χ2 =0,592 ( p=0,744sd=2 α=0,10 )
Ki kare değeri tablo değerinden küçük (χ2 =0,592<χ2
tablo= 4,60) χ2(2,0.10) olduğundan
hipotez kabul edilir. Veriler arasında anlamlı ilişki yoktur.
Đşletmelerin hukuki statüleri ile ihracat desteklerinden yararlanma düzeyleri arasında anlamlı ilişki tespit edilememiştir. Đşletmelerin hukuki yapıları destekleri etkilememektedir.
H10:Đşletmenin AR-GE Çalışması Yapması Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma
Arasında Đlişki Yoktur.
AR-GE Çalışması Đle Đhracat Destekleri Arasındaki Đlişki
Đhracat Desteklerinden Yararlanıyor musunuz? Evet Hayır Total Evet 47 41 88
Đşletmenizde AR-GE çalışması yapılıyor mu?
Hayır 7 5 12
Total 54 46 100
χ2 = 0.103 p:0,748 sd: 1 α=0,10 )
Ki kare değeri tablo değerinden küçük (χ2 =0,103<χ2
tablo= 2,70) χ2(1,0.10) olduğundan
hipotez kabul edilir. Veriler arasında anlamlı ilişki yoktur. Đşletmelerin AR-GE çalışması yapmaları ile ihracat destekleri alıp almamaları arasında anlamlı ilişki tespit edilememiştir.
Đşletmelerin AR-GE çalışması destekleri etkilememektedir. Yukarıdaki tabloda AR-GE
çalışması yapan 88 işletmeden 47’si yararlanır iken, 41 işletme ihracat desteklerinden yararlanmamaktadır. AR-GE çalışması yapmayan 12 işletmeden 7’si desteklerden yararlanır iken 5 işletme desteklerden yararlanmamaktadır. Bu durumda AR-GE çalışması ile ihracat desteklerinden yararlanma arasında ilişki tespit edilememiştir.
H11:Đşletmenin AR-GE Çalışma Alanı Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma Arasında
Đlişki Yoktur.
AR-GE Çalışma Alanı Đle Destekler Arsındaki Đlişki
Đhracat Desteklerinden Yararlanıyor musunuz?
Evet Hayır
Total
Ürün Geliştirme 28 18 46
Satış Sonrası Sorun
Giderme 6 12 18
Deneme Üretimi 12 8 20
AR-GE Çalışması Alanı
Teknoloji Geliştirme 1 3 4
Total 47 41 88
χ2
= 5.591 p=0.133 sd:3 α=(0.10)
Ki kare değeri tablo değerinden küçük (χ2 =5,591<χ2
tablo= 6,25) χ2(3,0.10) olduğundan
hipotez kabul edilir. Veriler arasında anlamlı ilişki yoktur. Đşletmelerin AR-GE Çalışma alanları ile ihracat desteklerinden yararlanma arasında ilişki kurulamamıştır. AR-GE çalışma alanı destekleri etkilememektedir.
H12: Đşletmenin Đhracat Yaptığı Ülke Sayısı Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma
Arasında Đlişki Yoktur.
Đhracat Yapılan Ülke Sayısı Đle Đhracat Destekleri Arasındaki Đlişki
Đhracat Desteklerinden Yararlanıyor musunuz? Evet Hayır Total 1-3 5 15 20 4-5 13 23 36 6-7 17 4 21 7-9 7 2 9
Đhracat Yapılan Ülke Sayısı
10 ve üzeri 12 2 14
Total 54 46 100
χ2 = 25.268 p=0.000 sd:4 α=(0.10)
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =25,268>χ2
tablo= 7,78) χ2(4,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır. Yukarıdaki tabloda ihracat yapılan ülke sayısı ile ihracat destekleri arasında anlamlı ilişki vardır. Firmaların ihracat yaptıkları ülke sayıları arttıkça desteklerden yararlanma düzeyleri artmaktadır. 1-3 ülkeye ihracat yapan 20
firmadan 5 tanesi desteklerden yararlanır iken, 4-5 arasında ülkeye ihracat yapan 36 firmadan 13 firma desteklerden yararlanmakta 23 ülke ise desteklerden yararlanmamaktadır. 6-7 ülkeye ihracat yapan 21 işletmeden 17 işletme ihracat desteklerinden yararlanır iken, 4 firma desteklerden yararlanmamaktadır. 7-9 ülkeye ihracat yapan 9 işletmeden 7 işletme desteklerden yararlanır iken, 2 firma desteklerden yararlanmamaktadır. 10 ve üzeri ülkeye ihracat yapan 14
firmanın 12’si ihracat desteklerinden yararlanır iken 2 işletme desteklerden
yararlanmamaktadır. Buradan da daha çok ülkeye ihracat yapan tecrübeli ve köklü işletmeler ihracat desteklerinden daha fazla yararlanmaktadırlar sonucu çıkmaktadır.
H13: Đşletmenin 2003 Yılı Đhracat Tutarları Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma
Arasında Đlişki Yoktur.
2003 Yılı Đhracat Tutarları Đle Đhracat Destekleri Arasındaki
Đhracat Desteklerinden Yararlanıyor musunuz? Evet Hayır Total 0-99.999 $ 10 17 27 100.000-499.999 $ 14 17 31 500.000-999.999 $ 13 1 14
2003 Yılı Đhracat Tutarları
1.000.000 $ ve üzeri 13 13
Total 50 35 85
χ2 = 23.475 p=0.000 sd:3 α=(0.10)
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =23,475>χ2
tablo= 6,25) χ2(3,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır. Đşletmelerin 2003 yılında gerçekleştirdikleri ihracat tutarları ile ihracat desteklerinden yararlanma düzeyleri arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Üstteki tablo incelendiğinde yıllık ihracat tutarları yüksek dilimde olan işletmelerin ihracat desteklerinden daha çok yararlandığı görülmektedir. Yıllık ihracat tutarı 0-99.999 $ arasında olan 27 işletmeden 10 işletme desteklerden faydalanır iken, 17 firma desteklerden yararlanmamaktadır. Yıllık ihracat tutarı 100.000-499.999 $ arasında olan 31 işletmeden 14 işletme desteklerden faydalanır iken, 17 işletme faydalanmamaktadır. Yıllık ihracat tutarı 500.000 $’ı geçen 14 işletmeden 13 faydalanmakta, 1 işletme desteklerden faydalanmamaktadır. Yıllık ihracat tutarı 1.000.000 $ ve üzeri olan firmaların tamamı desteklerden faydalanmaktadır. Bu durumda ihracat rakamı yüksek olan eski ve satışları yüksek olan işletmeler ihracat desteklerinden daha fazla yararlanmaktadır sonucu çıkmaktadır.
H14: Đşletmenin 2004 Yılı Đhracat Tutarları Đle Đhracat Desteklerinden
Yararlanma Arasında Đlişki Yoktur.
2004 Yılı Đhracat Tutarları Đle Đhracat Destekleri Arsındaki Đlişki
Đhracat Desteklerinden Yararlanıyor musunuz? Evet Hayır Total 0-99.999 $ 6 22 28 100.000-499.999 $ 14 11 25 500.000-999.999 $ 11 9 20
2004 Yılı Đhracat Tutarları
1.000.000 $ ve üzeri 21 1 22
Total 52 43 95
χ2 = 27.277 p=0.000 sd:3 α=(0.10)
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =27,277>χ2
tablo= 6,25) χ2(3,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır. 2004 yılı ihracat tutarı 0-99.999 $ arasında olan 28 firmadan 6’sı desteklerden yararlanır iken, 22 firma desteklerden yararlanmamaktadır. Đhracat tutarı yıllık 100.000-499.999 $ arasında olan 25 işletmeden 14’ü desteklerden faydalanır iken, 11 firma desteklerden yararlanamamaktadır. Yıllık ihracat tutarı 500.000-999.999 $lan 20 işletmeden 11 işletme desteklerden faydalanır iken, 9 işletme desteklerden faydalanamamaktadır. Yıllık ihracat tutarı 1.000.000 $ ve üzeri olan 22 işletmeden 21 işletme desteklerden yararlanır iken 1 işletme desteklerden yararlanmamaktadır.
Đşletmelerin yıllık ihracat tutarları arttıkça desteklerden yararlanma düzeyleri artmaktadır. Bunun anlamı ihracat tutarları ile destekler arasında doğru ilişki mevcuttur. Đşletmeler yüksek satış yakaladıkları durumda daha çok destek talep etmektedir. Bu işletmeler ihracata başlama tarihi daha eski ve daha güçlü işletmelerdir.
H15: Đşletmenin 2005 Yılı Đhracat Tutarları Đle Đhracat Desteklerinden Yararlanma
Arasında Đlişki Yoktur.
2005 Yılı Đhracat Tutarları Đle Đhracat Destekleri Arasındaki Đlişki
Đhracat Desteklerinden Yararlanıyor musunuz? Evet Hayır Total 0-99.999 $ 4 19 23 100.000-499.999 $ 10 13 23 500.000-999.999 $ 13 9 22
2005 Yılı Đhracat Tutarları
1.000.000 $ ve üzeri 27 5 32
Total 54 46 100
χ2 = 25.550 p=0.000 sd:3 α=(0.10)
Ki kare değeri tablo değerinden büyük (χ2 =25,550>χ2tablo= 6,25) χ2(3,0.10) olduğundan
hipotez reddedilir. Veriler arasında anlamlı ilişki vardır. 2005 yılı ihracat tutarı 0-99.999 $ arasında olan 23 işletmeden 4’ü desteklerden yararlanır iken, 19 işletme desteklerden yararlanmamaktadır. Đhracat tutarı yıllık 100.000-499.999 $ arasında olan 23 işletmeden 10’u desteklerden faydalanır iken, 13 işletme desteklerden yararlanamamaktadır. Yıllık ihracat tutarı 500.000-999.999 $lan 22 işletmeden 13 işletme desteklerden faydalanır iken, 9 işletme desteklerden faydalanamamaktadır. Yıllık ihracat tutarı 1.000.000 $ ve üzeri olan 32 işletmeden 27’si gibi yüksek bir oranda işletmeler desteklerden yararlanır iken 5 işletme desteklerden yararlanmamaktadır. Đşletmelerin yıllık ihracat tutarları arttıkça desteklerden yararlanma düzeyleri artmaktadır. Bunun anlamı ihracat tutarları ile destekler arasında doğru ilişki mevcuttur. Đşletmeler yüksek satış yakaladıkları durumda daha çok destek talep etmektedir. Bu işletmeler ihracata başlama tarihi daha eski ve daha güçlü işletmelerdir.
Đşletmelerin 2005 yılı ihracat tutarlarına baktığımızda işletmelerin tamamının 2005 yılında ihracat gerçekleştiren ve bu açıdan daha gerçekçi bir sonuca ulaşılmaktadır. 2003 ve 2004 yılına göre daha fazla işletme ihracat gerçekleştirmiştir. Bu açıdan bu tablodaki görüntü 2003 ve 2004 verilerine göre daha sağlıklıdır. Aynı sonuçları taşımasına rağmen 2005 yılında katılım yüksekliği ile sonuçların güvenilirliği artmaktadır. 2005 yılındaki ihracat tutarları ile ihracat destekleri arasında doğrusal bir ilişki mevcut olup ihracatı fazla olan firmalar desteklerden daha çok yararlanmaktadır.
H16: Đç Piyasada Şiddetli Rekabet ve Daralan Talep Yapısı Đle Đhracat Desteklerinden
Yararlanma Arasında Đlişki Yoktur.
Đç piyasadaki Şiddetli Rekabet ve Daralan Talep Yapısı ile Đhracat Destekleri Arasındaki Đlişki Đhracat Desteklerinden Yararlanıyor musunuz? Evet Hayır Total Çok Önemli 9 5 14 Önemli 20 23 43 Az Önemli 15 12 27
Đç Piyasadaki Şiddetli Rekabet ve Daralan Talep Yapısı
Önemsiz 2 2 4
Total 46 42 88
χ2 = 1.507 p=0.681 sd:3 α=(0.10)
Ki kare değeri tablo değerinden küçük (χ2 =1,507<χ2
tablo= 6,25) χ2(1,0.10) olduğundan
hipotez kabul edilir. Veriler arasında anlamlı ilişki yoktur. Đç piyasadaki yüksek rekabet ve daralan talep yapısı ile destekler arasında ilişki yoktur. Đç piyasadaki rekabet ve talep düzeyi ihracat desteklerinden yararlanma düzeyini etkilememektedir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KOBĐ’LERE VERĐLEN ĐHRACAT DESTEKLERĐNĐN TÜRKĐYE EKONOMĐSĐNE ETKĐSĐ
4.1 Đhracat Desteklerinin Ekonomiye Etkisi
KOBĐ’ler ülke ekonomileri için vazgeçilemeyecek derecede öneme sahip işletmelerdir. Bu işletmelerin ülke ekonomisi açısında yadsınamayacak kadar büyük önemleri vardır. Bugün dünyanın her ülkesinde KOBĐ’ler ekonomilerin can damarı konumunda görülmektedir. Güçsüz ekonomik yapılarına rağmen her ülkede farlı etkinliğe sahip tüzel kişiliklerdir. Bu işletmeler ekonominin istihdam alanı en yüksek yerleridir.
Ülkeler sahip oldukları kaynakları ve dünya coğrafyasındaki durumlarını göz önüne alarak, yatırımlarını planlamakta tesislerde üretilen mal ve hizmetlerin bir kısmı ile kendi gereksinmelerini karşılamakta, bir kısmını ise başka ülkelere ihraç ederek, karşılığında kendi imkanlarıyla sağlayamadıkları veya kendileri ürettikleri taktirde pahalıya mal olacak mal ve hizmetleri satın almaktadırlar. Bu ürünleri dışarıdan alabilmeleri için ise, döviz gelirlerine ihtiyaçları vardır. Döviz gelirlerinin elde edilmesinin en emin ve kalıcı yolu ise ihracat gelirlerinin arttırılmasıdır.
Đhracatçıların dünya pazarlarında karşılaştıkları rekabet, yeterli ölçüde finansmanın varlığının gerekliliğini göstermektedir. Bu nedenle söz konusu ihracat çabalarını destekleyici uygun finansman sistemleri hemen hemen bütün gelişmiş ülkelerde ve bir kısım gelişmekte olan ülkelerde etkin bir biçimde uygulanmaktadır.
Türkiye’de 1980 sonrası başlatılan dışa dönük sanayileşme stratejisi kapsamında 1980’li yılların ilk yarısında özellikle sübvansiyon niteliğinde teşviklere ağırlıklı olarak yer verilmiştir. 1980’li yılların ikinci yarısında, ülkemizin taraf olduğu uluslar arası anlaşmaların gereği ve ihracata yönelik sağlıklı ve çok yönlü bir sanayi yapısının oluşturulması ilkesinden hareketle destek sistemimizde sübvansiyonların yerini yeni destek araçları almıştır.
Türkiye’de 1980 sonrası izlenen ihracata yönelik politikalar ve sağlanan teşvikler ihracatımızda önemli artışlara neden olmuştur. Ancak hızla değişen dünya ticaretinin gerektirdiği yüksek rekabet bu işletmeleri önemli ölçüde etkilemektedir. Đhracat ile iştigal eden KOBĐ niteliğindeki işletmeler ihracat kalemlerinin sınırlılığı nedeni ile dış piyasalarda rakipleri ile rekabette güçlük yaşamaktadırlar. Bu tür daha küçük ekonomik güce sahip işletmeler yeterli seviyede etkin destek politikaları ve destek kurumlarınca desteklenmek zorunlulukları bulunmaktadır. Bu bağlamda,
Çeşitli kamu kurumları, banka ve sigorta kuruluşlarının yanı sıra, fuar ve sergi düzenleyen, reklam desteği sağlayan, enformasyon temin eden kuruluşların koordinasyonu zorunluluk taşımaktadır. Bu kurumların uyumu, desteklerin etkinlik düzeyinin artırılması ve denetiminin sağlanması, hem desteklerden yararlanan KOBĐ’lere hem de ülke ekonomisine önemli katma değer sağlayacaktır.
Gelişmekte olan ülkelerde kurulan ihracat destek kuruluşları; bu ülkeler ihracat finansmanına gerekli desteği verecek bir ekonomik yapıdan ve bankacılık sisteminden çoğunlukla yoksun oldukları için, ihracatı çeşitli kredi programları ile destekleme işlevini de üstlenmiştir. Aynı şekilde ülkemizde de bu durum geçerliliğini korumaktadır. Bu kurumların işlevlerinin artırılması gerekmektedir. Araştırma çalışmamızda Kayseri ilinde ihracatçılara uygulanan anket sonucunda ihracat desteklerini sağlayan kurumların farklı farklı olması ve bu desteklere firmaların ulaşmasının güçlüğü nedeni ile desteklerden yararlanma düzeyinin yetersizliği sonucuna varılmıştır. Kurumlar arasında koordinasyonun sağlanması, desteklerin etkinliğini artıracaktır. Desteklerin etkinliğinin artması ülkede üretimden ihracata, döviz gelirlerinden milli gelir sevilerinin yükselmesine kadar bütün makro göstergeleri olumluya çevirecektir.
Konunun önemi görüldüğü gibi ülkenin kalkınma motorları olarak görülen KOBĐ’lerin ihracatta desteklenmesi ve bu desteklerin artarak sürdürülmesi ülke ekonomisi açısından hayati öneme haizdir. Özellikle ülkemiz ile yabancı ülkelerde ihracatçı KOBĐ’leri karşılaştırdığımızda durum daha iyi anlaşılmaktadır. Bu açıdan bakıldığı zaman Ülkemizde ihracatçı KOBĐ’lere verilen desteklerin yeterli olmadığı görülmektedir.
Almanya, Japonya ve Türkiye’de KOBĐ’ler tüm işletmeler içerisinde %99’luk bölümü oluşturmaktadır. Toplam istihdam içerisinde KOBĐ’lerde çalışanların payı Japonya’da %81, Almanya’da %64, Hindistan da %63, Güney Kore’de %62 civarında iken, ABD’de %50,
Đngiltere’de %%36, Türkiye’de bu oran %56.3 dür. Ülkelerde yaratılan katma değer açısından
bakıldığında ülkelerde katma değerlerin yaratılmasında KOBĐ’lerin etkisi şu şekilde dağılmaktadır. ABD’de toplam katma değer içindeki payları %36.2, Almanya’da %49, Hindistan’da %50, Japonya’da %52, Đngiltere’de %25, Güney Kore’de%34.5, Fransa’da %54,
Đtalya’da%53, Türkiye’de %37.7’dir. Dünya ülkelerinde KOBĐ’lerin toplam ihracattaki
paylarını irdelediğimizde daha ilginç rakamlarla karşılaşılmaktadır. ABD’de bir yılda gerçekleştirilen toplam ihracatın %32’si, Almanya’da %31.1’i, Hindistan %40’ı, Japonya’da %38’i, Đngiltere’de %22.2’si, Güney Kore’de %20.2’si, Fransa’da %23’ü, KOBĐ’ler tarafından gerçekleştirilmektedir. Ülkemizde ise bir yılda gerçekleştirilen toplam ihracatın KOBĐ’ler
tarafından gerçekleştirilen oranı ise sadece %8 dir. Bu açıdan bakıldığı zaman ülkemizde KOBĐ’lerin önemi daha net görülmektedir.
Ülkemizde KOBĐ'lerin tek başlarına ihracatta kalıcı bir başarı sağlamaları; iyi bir