Kısmi tevkifat uygulamasında, iĢlem bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin tamamı değil, bu iĢlemler için izleyen bölümlerde belirlenen orandaki kısmı alıcılar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecek; tevkifata tabi tutulmayan kısım ise satıcılar tarafından mükellef sıfatıyla beyan edilip (beyannamede ödenmesi gereken KDV çıkması halinde) ödenecektir.
Kısmi tevkifat uygulanacak iĢlemler, 117 Seri No.lu katma değer vergisi genel tebliğinde belirtilenlerle sınırlı olup, bunlar dıĢındaki iĢlemlerde iĢleme muhatap olanlar tarafından kısmi tevkifat yapılmayacaktır.
Kısmi tevkifat uygulaması kapsamında katma değer vergisi tevkifatı yapmak üzere sorumlu tutulabilecekler aĢağıda iki grup halinde sayılmıĢ olup, tevkifat uygulaması kapsamındaki her bir iĢlem bazında tevkifat yapacaklar, söz konusu gruplardan birine veya ikisine veyahut söz konusu gruplar kapsamında olan bazı sorumlulara atıf yapılmak suretiyle belirtilmiĢtir. a) KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir.)
b) BelirlenmiĢ alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın):
5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluĢlar, il özel idareleri ve bunların teĢkil ettikleri birlikler, belediyelerin teĢkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,
Yukarıda sayılanlar dıĢındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluĢları,
Döner sermayeli kuruluĢlar,
Kanunla kurulan veya tüzel kiĢiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,
Bankalar,
Kamu iktisadi teĢebbüsleri (Kamu Ġktisadi KuruluĢları, Ġktisadi Devlet TeĢekkülleri),
ÖzelleĢtirme kapsamındaki kuruluĢlar,
Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli iĢlemler borsaları dahil bütün borsalar,
Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluĢlara ait olan (tek baĢına ya da birlikte) kurum, kuruluĢ ve iĢletmeler, Payları Ġstanbul Menkul Kıymetler Borsasında iĢlem gören Ģirketler,
Kalkınma ve yatırım ajansları ( Ancak okul aile birlikleri ve Sağlık Bakanlığına bağlı aile hekimliği kurumları bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.)
BelirlenmiĢ alıcıların birbirlerine karĢı yaptıkları teslim ve hizmetlerde (ĢirketleĢenler dahil profesyonel spor kulüplerince yapılanlar hariç), katma değer vergisi tevkifatı uygulanmayacaktır.
5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluĢların tevkifat uygulaması kapsamındaki alımlarına ait bedellerin, genel bütçe ödenekleri dıĢındaki bir kaynaktan ödenmesi tevkifat uygulamasına engel değildir.
Belediyeler (büyükĢehir belediyeleri dahil) 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde yer alan belirlenmiĢ alıcılar arasında yer almamaktadır. Bu itibarla belediyelerin tebliğin yürürlüğe girdiği 01.05.2012 tarihinden itibaren kısmi tevkifat uygulaması kapsamında tevkifat yapma sorumlulukları kaldırılmıĢtır.
Ancak belediyelerin bünyelerinde oluĢan iktisadi iĢletmeler nedeniyle gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetine sahip olmaları halinde Tebliğin (3.1.2/a) bölümü çerçevesinde tevkifat yapma zorunlulukları bulunmaktadır.
Bu suretle katma değer vergisi mükellefi olan belediyelerin iktisadi iĢletme faaliyetleri ile sınırlı olmak üzere, tebliğde yer alan ve katma değer vergisi mükelleflerinin tevkifat yapmak üzere sorumlu tayin edildiği teslim ve hizmetlerde katma değer vergisi tevkifatı yapmaları gerekmektedir. Dolayısıyla belediyelerin iktisadi iĢletme kapsamında olmayan faaliyetleri nedeniyle mal ve hizmet alımlarında katma değer vergisi tevkifatı yapmaları söz konusu değildir.33
Örneğin, Denizli Belediyesinin beledi hizmetlerinde kullanacağı iĢ makinesinin Ģoförüyle birlikte (A) Ltd. ġti. tarafından belediyeye kiraya verilmesi iĢleminde belediye tarafından katma değer vergisi tevkifatı uygulanmayacaktır.
Örneğin, Yozgat Belediyesinin su teslimi nedeniyle oluĢan iktisadi iĢletmesinin (C) Ltd. ġti.nden aldığı bina temizliği hizmeti, belediye iktisadi iĢletmesi tarafından 7/10 oranında KDV tevkifatına tabi tutulacaktır. Bu faaliyet nedeniyle katma değer vergisi mükellefiyeti belediye tüzel kiĢiliği adına tesis edilmiĢ ise, sadece iktisadi iĢletmenin alımlarına iliĢkin tevkifat yapılacaktır. Dolayısıyla, Yozgat Belediyesinin parkların bakım ve temizliğine yönelik alacağı hizmetlerde, parklarla ilgili belediye bünyesinde bir iktisadi iĢletme oluĢmadığından, katma değer vergisi tevkifatı uygulanmayacaktır.
Örneğin, %95 hissesi Fatih Belediyesine ait firma belirlenmiĢ alıcılar arasında yer almadığından 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (3.2) ve (3.3) bölümlerinde tebliğin (3.1.2/b) ayrımında sayılanların tevkifat yapmakla sorumlu tutulduğu iĢlemler nedeniyle KDV tevkifatı yapmayacaktır. Ancak, katma değer vergisi mükellefiyeti bulunan söz konusu firmanın tebliğde katma değer vergisi mükelleflerinin tevkifat yapmakla sorumlu tutulduğu iĢlemlerde katma değer vergisi tevkifatı yapması gerekmektedir.
Katma değer vergisi kanununun 10‟ uncu maddesinin (a) bendinde, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde malın teslimi veya hizmetin
yapılmasıyla; (b) bendinde ise malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesiyle vergiyi doğuran olayın meydana geleceği hükme bağlanmıĢtır.
Katma değer vergisi uygulaması bakımından, taahhüde dayanan iĢlerde vergiyi doğuran olay, ihaleye iliĢkin hak ediĢin ihale makamınca onaylandığı anda meydana gelmektedir. Öte yandan, hak ediĢ belgesinin onaylanmasından önce bu iĢleme ait fatura veya benzeri belge düzenlenmesi halinde, fatura veya benzeri belgenin düzenlenmesi ile katma değer vergisi bakımından vergiyi doğuran olayın meydana geleceği tabiidir.
Buna göre, hak ediĢli iĢlerdeki katma değer vergisi tevkifatının hak ediĢin düzenlenmesine esas olan fatura tarihini kapsayan ayı geçmemek kaydıyla, hak ediĢin ihale makamınca onaylandığı tarih itibariyle beyan edilmesi gerekmektedir. 34