Kirkpatrick’in Dört Kademeli Değerlendirme Kriterleri Çerçeves

yöneticilerin eğitime katlması ve içeriğini gözden geçirmeleri istenir.

2.10.2.2 Topyekün Değerlendirme

Topyekün değerlendirme eğitilenlerin eğitim programına katılmaları sonucunda ne ölçüde bir değişim geçirdiklerinin belirlenmesi için yapılan değerlendirmeyi ifade eder.Eğitilenlerin, eğitimin amaçlarında yer alan bilgi beceri, tutum , davranış veya diğer sonuçları edinip edinmedikleri araştırılır.Topyekün değerlendirme işletmenin eğitim programından elde ettiği maddi faydaların ölçümünü de içerir.Bu yöntem genellikle testlerin kullanımı, davranışların derecelendirilmesi veya satış hacmi, kaza veya patentler gibi objektif performans ölçüleri ile elde edillen katitatif verileri içerir.

Eğitimin değerlendirilmesindeki en önemli husus eğitim hedeflerinin doğru belirlenmesidir.Bu hedefler ne kadar net ve ölçülebilir olursa değerlendirme için ilgili sonuçları belirlemek o kadar kolay olur.

2.10.3 Kirkpatrick’in Dört Kademeli Değerlendirme Kriterleri Çerçevesi

Eğitim değerlendirmelerinde kullanılan Kirkpatrick’in 4 aşamalı eğitim değerlendirme modeli aşağıda verilmiştir.

2.10.3.1 1. Aşama –Tepkinin Ölçülmesi

Tepki sözcüğü ifade ettiği anlam gibi katılımcıların programa nasıl bir tepki gösterdiğini ölçer.80 _{Eğitim sonunda tepkinin değerlendirilmesi müşteri}

memnuniyetini ölçmekle aynı anlamdadır. Eğer eğitimin etkili olması isteniyorsa, katılımcıların olumlu tepki vermesi önem taşır.Aksi halde öğrenmek için motive olmayacaklardır.Tepkinin ölçülmesi birkaç nedenden ötürü önemlidir.Birincisi;

gerek programı değerlendirmemize ışık tutacak geri bildirimleri, gerekse gelecekteki programları geliştirmemize yarayacak görüş ve önerileri sağlar.İkincisi, katılımcılara , eğitimcilerin orada bulunma nedeninin katılımcıların işlerini daha iyi yapmasına yardımcı olmak olduğu ve bunu yaparken ne dereceye kadar etkili olduklarını belirlemek üzere geri bildirime gereksinim duydukları mesajlarını verir.Üçüncüsü, tepki formları yöneticilere ve eğitimle ilgilenen kişilere sayısal bilgiler sağlayabilir. Son olarak , tepki formları eğitimcilere gelecekteki programlar için performans standartları oluşturmada yararlanabilecekleri sayısal bilgiler sağlar. 81 Tepkiler genellikle eğitim sonunda dağıtılan bir anket formunun katılımcılar tarafından doldurulması ile elde edilir. Bu forma örnek EK-5’ de verilmiştir. Katılımcı sayısı az olan eğitimlere olan tepki görüşme yöntemi ile de ölçülebilir.

2.10.3.2 2.Aşama- Öğrenmenin Ölçülmesi

Bir eğitim programında eğitmenlerin öğretebileceği üç temel unsur vardır. Bilgi beceri ve tutum. Dolayısıyla öğrenmeyi ölçmek; hangi bilginin öğrenildiğinin, hangi becerilerin gelişdiğinin yada hangi tutumların değiştiğinin ölçülmesi anlamına gelir. Öğrenmenin ölçülmesi tepkinin ölçülmesinden daha zor ve zaman alıcı bir süreçtir. Öğrenmenin ölçülmesinde dikkat edilmesi gereken kurallar;

-Ölçümde kolaylıkla uygulanabilecekse, bir kontrol grubu kullanılmalıdır.

-Bilgi, beceri veya tutumlar programın hem öncesinde, hem sonrasında değerlendirilmelidir.

-Bilgi ve tutumları ölçmek için yazılı bir test kullanılmalıdır. -Becerileri ölçmek için bir performans testi uygulanmalıdır.

Bilgi ve tutumları ölçmek için eğitim öncesi ve eğitim sonrası hem deney grubuna hem de kontrol grubuna yazılı bir test uygulanabilir.Örneğin deney grubu eğitimden önce yapılan testden ortalama 50 , eğitimden sonra yapılan

testden ortalama 70 puan aldığı , kontrol grubuna eğitimden önce yapılan testden grubun ortalama 45 puan deney grubuna eğitimden sonra yapılan zamana eş bir zamanlamada yapılan testden kontrol grubunun ortalama 50 puan aldığı tesbit edilirse deney grubunun net puan artışını bulmak için; eğitim öncesi ve sonrası yazılı test puanları arasındaki fark olan 20 puandan kontrol grubuna iki zaman diliminde yapılan test puan farkı olan 5 puanın çıkarılması gerekmektedir. Böylelikle net puan artışının 15 olduğu hesaplanır. Beş puanlık

farkın ise eğitim programı dışındaki faktörlerden kaynaklandığı

aşikardır.Becerilerdeki artışın değerlendirilmesi için ise performans testi yapılmalıdır.Örneğin bazı eğitim programları yazılı iletişim becerilerini geliştirmeyi amaçlayabilir.Yeterlilik düzeyini deneyimli bir eğitmen değerlendirebilir.Eğer kendilerine performans standartları verilirse, diğer katılımcılarında bunun için yeterli niteliğe sahip olacağı düşünülebilir.Eğitime geçmeden önce her katılımcıdan katılımcıların tamamiyle hakim oldukları bir konunun anlatımı için bir sayfalık bir yazı istenebilir.Eğitmen bu yazıların her birini ölçüp bir puan verebilir.Eğitmen programa geçildiğinde yazılı iletişim becerileri hakkında katılımcılara gerekli ilke ve teknikleri sunduktan sonra katılımcıların belirli aralıklarla yapacağı yazılı iletişimlerindeki beceri düzeylerindeki artışı ölçebilir.

2.10.3.3. 3. Aşama- Davranışın Değerlendirilmesi

Katılımcılar eğitimden çıkıp işlerinin başına döndüklerinde bilgi, beceri ya da tutumlarında işlerine ne kadar bir aktarım sağladıkları davranış değerlendirilmesi aşamasında ölçülmesi gereken konulardır.Özetle katılımcıların eğitime katılmasının iş davranışında hangi değişimleri sağlamış olduğu bu aşamada ölçülmelidir.Bu aşamanın değerlendirilmesi ilk iki aşamada yürütülen değerlendirme işlerine göre daha karmaşık ve zordur.Öncelikle katılımcılar davranışlarını değiştirme fırsatı bulana kadar davranışlarını değiştirmez. Burada önemli olan katılımcı amirlerin onlara davranış değişikliği

katılımcılara davranış değişiklikleri için gerekli ortamın sağlanmaması nedeniyle başarısızlığa uğramıştır.Davranıştaki bir değişimin ne zaman meydana geleceğini önceden tahmin etmek mümkün değildir.Katılımcı öğrendiğini uygulamak için fırsat bulmuş olsa bile, bunu hemen yapmayabilir. Gerçekten de davranış değişimi ilk fırsatın yakalanmasından sonra gerçekleşebilir ya da hiç gerçekleşmeyebilir.Ayrıca katılımcı öğrendiğini iş başında uygulayıp şu üç kanıdan birine varabilir.” Olanlar hoşuma gidiyor ve yeni davranışı kullanmaya devam edeceğim.” “Olanlar hoşuma gitmiyor, eski davranışıma geri döneceğim.” “Olanlar hoşuma gidiyor ama yöneticim ve/veya zaman kısıtlamaları beni devam etmekten alıkoyuyor.” 82 İstenen davranış değişiminin getireceği ödüller sayesinde katılımcının bunların arasında birinci kanıya varmasıdır.O nedenle, eğitim salonundan işinin başına döndüğünde katılımcıya yardım, teşvik ve ödül sağlamak önemlidir. Davranışın değerlendirilmesinde uyulması gereken kurallardan bazıları aşağıda verilmiştir.

- Kolaylıkla uygulanabilecekse, bir kontrol grubu kullanılmalıdır.

- Davranış değişikliği için katılımcıya zaman tanınmalıdır. - Kolaylıkla yapılabilecekse değerlendirme hem program öncesi hem program

sonrası yapılmalıdır.

- Katılımcılar, üstleri, astları ve katılımcıları sıkca gözleme imkanına sahip kişilerin biri ya da daha fazlası ile anket ve/ veya görüşme yapılmalıdır.

- Değerlendirme uygun zamanlarda tekrarlanmalıdır.

Değerlendirme metodunun anket mi , yoksa görüşme mi olacağı önemli bir karardır. Her ikisinin de daha önce belirtildiği üzere avantaj ve dez avantajları vardır. Görüşme örneği EK-11’ de anket örneği EK-12’ de verilmiştir. 2.10.3.4 4.Aşama –Sonuçların Değerlendirilmesi